Papier wydaje się czymś kruchym i łatwym do zniszczenia. Dźwiedźma (połączenie słów niedźwiedź i wiedźma), czyli introligatorka Michalina Niebrzydowska, twierdzi, że dobrze traktowane książki mogą przetrwać setki lat. Wszystko zależy od technologii i jakości papieru. Michalina introligatorstwem zainteresowała się jeszcze w gimnazjum, aby później zostać czeladniczką i doskonalić fach pod okiem mistrza Władysława Chumowicza.
- Ludzie wracają do ręcznego notowania. Ma to dużo dobroczynnych właściwości na pracę mózgi i naszą sprawność manualną - tłumaczy Michalina Niebrzydowska. - Samo introligatorstwo wynika z potrzeby serca i estetycznego zamiłowania. Obecnie rzadko kiedy rzemieślnicy nie są artystami. Kiedy spotykam różnych ludzi na targach to zazwyczaj mają oni silną potrzebę tworzenia pięknych rzeczy.Miłość do introligatorstwa zaczęła się w gimnazjum
- Zaczęło się bardzo wcześnie. W gimnazjum zbierałam resztki zeszytów i po zakończeniu roku szkolnego sklejałam je w jeden wielki zeszyt. Wtedy jeszcze nie wiedziałam, że to jest introligatorstwo. Na poważnie zaczęłam się tym interesować pod koniec liceum plastycznego. Na pracę dyplomową zrobiłam komiks, który miał 52 strony, i sama go oprawiłam. Byłam z tego bardzo dumna. Teraz wiem, że nie do końca powinien on tak wyglądać. Już na pierwszym roku studiów zaczęłam szukać kogoś, kto mógłby nauczyć mnie introligatorstwa. Nie było z tym łatwo, więc na chwilę temat ucichł - opowiada Michalina Niebrzydowska.
Niełatwo zostać czeladnikiem
Michalina skończyła malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych. W międzyczasie nauczyła się ilustrowania, składu tekstu i typografii.
- Rok po ukończeniu studiów znalazłam post na Facebook. Jedna osoba zbierała grupę do utworzenia w Gdańsku kursu introligatorstwa. Kurs trwał dwa lata i prowadzili go praktycy pracujący w poligrafii i introligatorstwie po kilkadziesiąt lat. Panie: Jadwiga, Jagoda, Małgorzata oraz pan Karol. Na kurs zapisało się ponad 50 osób, skończyło go 12 - dodaje Michalina. - Skończony kurs uprawnia mnie do uzyskania stopnia czeladnika. Po minimum 6 latach prowadzenia działalności jako introligator można przystąpić do egzaminu na mistrza. Taki egzamin odbywa się w Krakowie. W Polsce brak po prostu doświadczonych introligatorów. Średnia wieku introligatora w naszym kraju to ok. 75 lat.Rok po zakończeniu kursu Michalina trafiła do
blisko 90-letniego mistrza introligatorstwa
Władysława Chumowicza. Przez kilka miesięcy doskonaliła umiejętności, jakie nabyła na kursie.
- Po kursie miałam wszystkie umiejętności, ale nie miałam doświadczenia pracy w prawdziwych warunkach - i tego głównie uczył mnie mistrz - jak i już zaawansowanych technik opraw - dodaje Michalina.
Szytą książkę zawsze da się naprawić
Coraz mniej jest książek szytych, a coraz więcej klejonych. Książki szyte mają tę właściwość, że zawsze można je naprawić w sposób trwały. Klejone też można naprawić, ale koszty naprawy są podobne, a niszczą się one dużo szybciej.
- Szycie książki trwa średnio do 15 min, oczywiście zależnie od tego, jak gruba jest książka. Mój dotychczasowy rekord szycia to 4 min dla 6 składek (arkusz papieru zadrukowany i złożony jedno- lub wielokrotnie). Jednak to się bardzo rzadko zdarza. Kiedyś dodatkowo plątały mi się nici. Jedna z metod mówi o tym, że aby tego uniknąć, należy je natrzeć świeczką parafinową. W praktyce jednak to mało przydatne. Więcej zależy od samej jakości nici. Jest też druga metoda - woskowania nici woskiem pszczelim po to, aby się skleiły i były mocniejsze oraz nie weszła w nie wilgoć. Ja używam nici poliestrowych. Mają one tę właściwość, że się nie zrywają. Bawełnianymi nićmi szyję elementy ozdobne - tłumaczy Michalina.
Książka na dobrym papierze przetrwa setki lat
Najlepszy jest papier bezkwasowy i niechlorowany. Taki papier nie będzie brązowieć na brzegach i nie będzie kruszeć oraz może być poddany konserwacji. Dzięki temu trwałość takiej książki to nawet 500 lat.
- Książki na papierze gorszej jakości ciemnieją do momentu, aż tekst jest nie do odczytania. Papier w książkach potrafi być toksyczny i biblioteki nie są wcale tak bezpiecznym miejscem pracy - dodaje Michalina.
Prowadząc biznes, trzeba się wziąć w garść
- Moja firma powstała w 2023 r. dzięki dofinansowaniu z urzędu pracy. Pozwoliło mi to na zakup najważniejszych urządzeń i materiałów - tłumaczy Michalina. - Najtrudniejsze w prowadzeniu biznesu było chyba to, że miałam zbyt wiele pomysłów, które chciałam zrealizować. Ważna jest samodyscyplina, aby nie odkładać niczego na później.Firma Michaliny naprawia książki oraz sama "wypuszcza" serie notesów lub notatników. Koszt notesu lub notatnika to od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Cena naprawy książki zależy od jej stanu. Cena zaczyna się od 150 zł.
- Zazwyczaj trafiają do mnie książki, które należy przeszyć, zrobić nową oprawę i projekt graficzny. Naprawa trwa około tygodnia - mówi Michalina. Ostatnio zajmowałam się książką z 1912 r., o życiu i twórczości Jana Matejki. Udało mi się ją naprawić tak, że zachowałam jak najwięcej oryginału, a klient, który był antykwariuszem, był bardzo zadowolony.
Jak zainteresować ludzi introligatorstwem?
- Lubię wychodzić do ludzi i opowiadać o książkach i pracy z nimi. Lubię im pokazywać, że introligatorstwo jeszcze istnieje. Dlatego można się u mnie zapisać na indywidualny kurs introligatorstwa , czasami też organizuję warsztaty w grupach - maksymalnie ośmioosobowych. Miejsca na takie wydarzenia rozchodzą się bardzo szybko - mówi Michalina. - Bardzo popularne są też obecnie fanfiki (dzieła literackie tworzone nieoficjalnie przez fanów). Ludzie w internecie publikują swoje prace, jednak nie można ich wydrukować i sprzedawać. Ludzie skupieni w tej społeczności bardzo tego pilnują. Natomiast na własny użytek można takie książki szyć i tak się obecnie rozprzestrzenia introligatorstwo. W najnowszej aktualizacji mojego internetowego sklepu zaoferuję możliwość zakupu u mnie wysokiej jakości niepowlekanego papieru graficznego Munken, aby drukować i szyć swoje własne książki.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy
