Historia Wiadomości

Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

'Największy niemiecki cyrk małp i psów'. Jarmark św. Dominika w 1928 r.

Jarosław Kus

10 sierpnia 2018 (artykuł sprzed 6 lat)

Opinie (27)

Najnowszy artykuł na ten temat Początek września, cztery lata po wojnie

Także w 20-leciu międzywojennym obchodzono w Gdańsku Jarmark Dominikański.

Jarmark ten, na wniosek dominikanów, ustanowił specjalną bullą papież Aleksander IV w roku 1260. "Dominik" sprzed lat dziewięćdziesięciu, czyli z roku 1928 - "w przeciwieństwie do innych lat" - był jarmarkiem "bardzo suto obesłanym", oferującym publiczności wiele atrakcji, takich jak "samochody wyścigowe", "różne kolejki karkołomne i fantastyczne karusele".

Dużym powodzeniem cieszył się też zapewne "teatr rzadkich okazów ludzi", w którym artyści demonstrowali "ciekawe sztuki kuglarskie i popisy zręczności". "Dominikową" atrakcją były też: "kobieta, pochodzenia z planety marsu", "olbrzymy rodzaju żeńskiego", ważąca 450 funtów Wanda", czy "człowiek pół kobieta, pół wąż". Dzieci (i nie tylko one) oblegały "największy niemiecki cyrk małp i psów", który - specjalnie na Jarmark - przygotował "zupełnie nowy program dla Gdańska", w rolach głównych obsadzając: Fritza I., "znanego, sympatycznego małpoluda" (reklamowanego jako "wzór teorii Darwina"), Flippy-Foksa ("jedynego psa umiejącego pisać i liczyć, znającego 5 głównych języków światowych", czym "wzbudzał podziw w wszystkich kołach naukowych") oraz "najmniejsze, gdyż tylko 30 cm wielkie cud-koniki, na świecie".

Nie sposób nie wspomnieć też o "350-letnim krokodylu-olbrzymie z 20 żyjącymi młodymi krokodylami": "olbrzymie to zwierzę ważyło 6 cetnarów i było przeszło 3 [m] długie". W dzisiejszych czasach takich atrakcji na Jarmarku z pewnością nie uświadczycie...

Niestety, miał też Jarmark i swoją ciemną stronę: mowa tu nie tylko o nieszczęśliwych wypadkach, takich jak opisane w "Gazecie" zerwanie łańcuchów ("do których przymocowane były gondole w postaci łabędzia") na jednym z "karuselów"... Impreza przyciągała bowiem do Gdańska nie tylko tysięczne tłumy, ale również rzeszę amatorów łatwego zarobku, dla których to "doliniarzy" tłum gapiów wpatrzonych w 350-kilowego krokodyla był wręcz wymarzonym "środowiskiem pracy" - bo poza "sezonem" mieli tylko zwyczajne, codzienne zbiegowiska, takie jak chociażby kolejki, np. do kasy.

Jednak łupem złodziei padała nie tylko gotówka: dużym powodzeniem cieszyły się np.... sieci rybackie ("przy Motławie w Krampitz", obecnie Krępiec pod Gdańskiem). Robotnik portowy, niejaki N., musiał z kolei porzucić swe marzenia o higienicznym trybie życia, przekonując się - przy okazji - o nieprawdziwości znanego porzekadła, że "znalezione - nie kradzione".

Gdańska "policja kryminalna" miała więc pełne ręce roboty: odzyskiwała skradzione fanty, ścigała "pijaczyny", zbiegłych więźniów, dzieciobójczynie oraz próbowała powstrzymywać krewkich gdańszczan od samodzielnego wymierzania sobie sprawiedliwości. Policjanci ściśle współpracowali z... kominiarzami: konieczność utrzymywania kominów w czystości - ze względu na niebezpieczeństwo zapalenia się sadzy i pożaru - była wówczas obywatelskim obowiązkiem, dlatego też niedopełnienie go skutkowało zastosowaniem przymusu policyjnego. Ale strażacy i tak mieli pełne ręce roboty, choć - jak się okazuje - czasem zupełnie "niestrażackiej"...

I tak, jak pokazują opisane w "Gazecie" przypadki - kanalizacji w Siennej Hucie (obecnie Stogi) czy wyroku sądowego uniewinniającego sprawcę wypadku (ponieważ przejechał człowieka... po amatorsku), Gdańsk do cudów wcale nie potrzebował "Dominika"...

Źródło: "Gazeta Gdańska - "Echo Gdańskie"" nr 181 z 9 sierpnia 1928 r., nr 182 z 10 sierpnia 1928 r. i nr 183 z 11 sierpnia 1928 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zdjęcia: 'Największy niemiecki cyrk małp i psów'. Jarmark św. Dominika w 1928 r.

35 Zobacz zdjęcia

Jarosław Kusj.kus@trojmiasto.pl

Wydarzenia

Opinie (27)

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 11:24

Teraz też mamy cyrk.. (3)

6 lat
- 18 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 12:06
  
  Raczej niemcy mają cyrk
  
  w swoim kraju.
  
  Lola
  6 lat
  - 3 7
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  w swoim kraju.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 14:10
  
  Tak, zamiast tylko zamiast małp są Kodziarze. (1)
  
  6 lat
  - 2 8
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-08-10 15:34
    
    A nieprawda!
    
    Zamiast małp są prawdziwi patrioci.
    
    6 lat
    
    5 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Zamiast małp są prawdziwi patrioci.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 11:30

(9)

Na ulicach Gdańska polska mowa należała do rzadkości a wielcy gdańszczanie jak Heweliusz, Schopenhauer, Gunter Grass, Fahrenheit i Gralath byli po prostu obywatelami miasta mówiącymi obok łaciny językiem jakiego wówczas używali kupcy od Brugii do Królewca czyli językiem germańskim.

W opisach historii Gdańska używamy dzisiaj skwapliwie spolszczonych nazw kierując się historyczną już fobią do wszystkiego co germańskie. Używamy więc spolszczonych imion i nazwisk, nazw miast, dodając przymiotnika „polski”, „polskie” bez jakiejkolwiek wzmianki o germańskim rodowodzie, ich protestanckiej religii i kulturze.

6 lat
- 24 7
Twoja opinia

Zmień treść

Na ulicach Gdańska polska mowa należała do rzadkości a wielcy gdańszczanie jak Heweliusz, Schopenhauer, Gunter Grass, Fahrenheit i Gralath byli po prostu obywatelami miasta mówiącymi obok łaciny językiem jakiego wówczas używali kupcy od Brugii do Królewca czyli językiem germańskim. W opisach historii Gdańska używamy dzisiaj skwapliwie spolszczonych nazw kierując się historyczną już fobią do wszystkiego co germańskie. Używamy więc spolszczonych imion i nazwisk, nazw miast, dodając przymiotnika „polski”, „polskie” bez jakiejkolwiek wzmianki o germańskim rodowodzie, ich protestanckiej religii i kulturze.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 11:55
  
  Taka jest kolej rzeczy :)
  
  Gdy "germanie" zniemczali miasto, postępowali identycznie. Przy czym, co istotne, mowa oczywiście o Niemcach, a nie "germanach", bo to pojęcie dużo szersze... Każdy Niemiec jest więc "germanem", ale nie każdy "german" jest Niemcem...
  
  6 lat
  - 10 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Gdy "germanie" zniemczali miasto, postępowali identycznie. Przy czym, co istotne, mowa oczywiście o Niemcach, a nie "germanach", bo to pojęcie dużo szersze... Każdy Niemiec jest więc "germanem", ale nie każdy "german" jest Niemcem...
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 14:04
  
  Mylisz sie folksdojczu że nalezala do rzadkości.Moze po 1939 tak jak twoi germańcy wymordowali albo wywieżli polskich (7)
  
  A w calej historii Gdańsk nalezał do polskich wladcow przez ponad 200 lat do czasu opanowania przez Krzyzaków i Brandenburgów.Potem od 1466 do rozbioru w 1794 roku czyli ponad 300 lat.
  
  gdańszczanin od urodzenia
  6 lat
  - 2 9
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A w calej historii Gdańsk nalezał do polskich wladcow przez ponad 200 lat do czasu opanowania przez Krzyzaków i Brandenburgów.Potem od 1466 do rozbioru w 1794 roku czyli ponad 300 lat.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-08-10 14:25
    
    od urodzenia, ale skad przywiezli twoich dziadkow? xD (3)
    
    6 lat
    
    2 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2018-08-10 15:32
      
      dziadkowie też byli tam od urodzenia xD (2)
      
      6 lat
      
      3 1
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-08-10 15:39
        
        (1)
        
        Pod Wilnem czy Lwowem? A może Grodnem?
        
        6 lat
        
        2 3
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Pod Wilnem czy Lwowem? A może Grodnem?
        Regulamin dodawania opinii
        
        Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-08-10 16:16
        
        Wyliczasz fronty
        
        na których "germanie" dostali łupnia?
        
        6 lat
        
        3 2
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        na których "germanie" dostali łupnia?
        Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-08-10 15:38
    
    (2)
    
    en.wikipedia.org/wiki/Free_City_of_Danzig#Population
    
    Wyniki spisu powszechnego z dnia 1 listopada 1923 w Wolnym Mieście Gdańsku:
    Narodowość niemiecka: 95.03%
    
    6 lat
    
    2 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    en.wikipedia.org/wiki/Free_City_of_Danzig#Population Wyniki spisu powszechnego z dnia 1 listopada 1923 w Wolnym Mieście Gdańsku: Narodowość niemiecka: 95.03%
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2018-08-10 16:21
      
      1923? (1)
      
      To było chyba po przybyciu krzyżaków?
      
      6 lat
      
      0 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      To było chyba po przybyciu krzyżaków?
      Regulamin dodawania opinii
      - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
        
        2018-08-10 16:48
        
        "The knights colonised the area, replacing local Kashubians and Poles with German settlers."
        
        Po przybyciu Krzyżaków...
        
        Rzeź gdańska - 13 listopada 1308 roku
        Po zajęciu Gdańska krzyżacy dokonali w nim rzezi swych przeciwników. Potwierdzają to zarówno archeologiczne ślady zniszczeń, jak i relacje przedstawicieli duchowieństwa. Ofiarą masakry padli przede wszystkim rycerze polscy, wśród których znaleźli się także członkowie dotychczasowej załogi grodu wraz z rodzinami oraz część mieszczan. Pozostałych mieszczan miasta lokacyjnego wypędzono, a samo miasto spalono."
        
        6 lat
        
        3 1
        
        Twoja opinia
        
        Zmień treść
        
        Po przybyciu Krzyżaków... Rzeź gdańska - 13 listopada 1308 roku Po zajęciu Gdańska krzyżacy dokonali w nim rzezi swych przeciwników. Potwierdzają to zarówno archeologiczne ślady zniszczeń, jak i relacje przedstawicieli duchowieństwa. Ofiarą masakry padli przede wszystkim rycerze polscy, wśród których znaleźli się także członkowie dotychczasowej załogi grodu wraz z rodzinami oraz część mieszczan. Pozostałych mieszczan miasta lokacyjnego wypędzono, a samo miasto spalono."
        Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 11:49

"olbrzymy rodzaju żeńskiego" i małpolud (4)

- bardzo mi ich brakuje :)

6 lat
- 18 1
Twoja opinia

Zmień treść

- bardzo mi ich brakuje :)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 12:09
  
  hahaha
  
  6 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 12:19
  
  Czyżbt ... (2)
  
  To była rodzina Krysi Pawłowicz ;-)
  
  6 lat
  - 7 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To była rodzina Krysi Pawłowicz ;-)
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-08-10 12:29
    
    chyba nieee
    
    ona nie jest olbrzymką
    
    6 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ona nie jest olbrzymką
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2018-08-12 20:03
    
    a moze Anna Grodzka?
    
    vbv
    6 lat
    
    4 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 15:58

Teraz (1)

Też mamy cyrk małp i psów ale w Warszawie na Wiejskiej

6 lat
- 8 4
Twoja opinia

Zmień treść

Też mamy cyrk małp i psów ale w Warszawie na Wiejskiej
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-16 12:01
  
  nie obrażajmy zwierząt bo są mądrzejsze
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 16:20

kobieta z Marsa ??? (2)

a zawsze mówili że mężczyźni są z Marsa a kobiety z Wenus

6 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

a zawsze mówili że mężczyźni są z Marsa a kobiety z Wenus
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-10 16:21
  
  i dlatego pokazywali ją w cyrku...
  
  6 lat
  - 6 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-11 13:52
  
  No właśnie
  
  No dlatego taka sensacja;)
  
  Astronom Bart
  6 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No dlatego taka sensacja;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-08-10 16:26

tak to już jest... (2)

Kiedyś na małpki i wybryki natury można było sobie popatrzeć, dzisiaj te stworzenia zarządzają Gdańskiem

leguny....w ...niebie
6 lat
- 8 16
Twoja opinia

Zmień treść

Kiedyś na małpki i wybryki natury można było sobie popatrzeć, dzisiaj te stworzenia zarządzają Gdańskiem
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-13 12:46
  
  A ja myślę, że mają duuużo większą
  
  władzę. Nad nami wszystkimi :)
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  władzę. Nad nami wszystkimi :)
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-08-16 08:01
  
  Wazelina
  
  Samokrytyka, wielce pożądana.
  
  Pan
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Samokrytyka, wielce pożądana.
  Regulamin dodawania opinii