- 1 Początek września, cztery lata po wojnie
- 2 Kościół z dachem jak rzymskie świątynie (93 opinie)
- 3 Zabytkowy folwark doczeka się remontu? (38 opinii)
- 4 Wojna szpiegów nad Zatoką Gdańską (99 opinii)
- 5 XVIII-wieczny Gdańsk od kuchni (13 opinii)
- 6 Jak "ślimak z lotniskiem" zniknął z plaży (104 opinie)
Westerplatte ratowało gdańszczan już w 1933 roku
Mówiąc o Westerplatte pamiętamy przede wszystkim o wydarzeniach z września roku 1939. Warto jednak przypomnieć wcześniejszą historię miejsca, które stało się elementem kryzysu w stosunkach polsko-niemieckich już wiosną roku 1933.
Przejęcie władzy w Niemczech przez narodowych socjalistów na przełomie roku 1932 i 1933 przebiegało wśród zamieszek i chaosu, umiejętnie podsycanych przez - wykorzystujących trudną sytuację kraju ogarniętego wielkim kryzysem - zwolenników Adolfa Hitlera.
Hitler objął urząd kanclerza i stanął na czele koalicyjnego rządu w dniu 30 stycznia, a już 27 lutego doszło do słynnego pożaru Reichstagu, o wywołanie którego oskarżono komunistów.
Wydarzenie to stało się pretekstem do rozwiązania parlamentu, rozprawy z komunistami i uchwalenia (już 28 lutego) ustawy "O ochronie narodu i państwa" (niem. Zum Schutz von Volk und Staat), faktycznie zawieszającej prawa obywatelskie i konstytucję Republiki Weimarskiej.
Nad państwem niemieckim załopotał sztandar ze swastyką, symbolizującą odrodzenie Tysiącletniej Rzeszy.
Wydarzenia w Niemczech stały się nowym impulsem dla gdańskich hitlerowców, zaogniając - i tak już napięte - relacje polsko-niemieckie.
W dniu 7 marca "Gazeta Gdańska" doniosła, iż "rząd polski otrzymał w ostatnich czasach informacje, że [niemieckie] elementy wywrotowe w Gdańsku zamierzają zorganizować zamach na półwysep Westerplatte". Obniżający się "stan bezpieczeństwa w W.M. i porcie gdańskim", zdaniem rządu w Warszawie, stanowił zagrożenie dla "składu amunicji i materiałów wojennych" na półwyspie - stąd też decyzja o powiększeniu "nielicznego oddziału Wojska Polskiego" aż o 200 osób.
Nie spotkała się ona z pozytywnym przyjęciem władz Wolnego Miasta, dlatego też sprawa trafiła na forum Ligi Narodów: w Genewie przedstawiciele Gdańska starali się dowieść "deszczem not dyplomatycznych", że w mieście panował spokój i "nie było żadnych planów zamachu na Westerplatte", jednocześnie zarzucając stronie polskiej naruszenie gdańskiej konstytucji.
Dziwny doprawdy był to spokój, bowiem w tamtych dniach Gdańskiem wstrząsnęła nowa fala "bójek i starć na różnych punktach miasta", prowokowanych przeważnie przez niemieckich bojówkarzy. W Sopocie "10 hitlerowców napadło trzech robotników i pobiło ich aż do krwi laskami i pałkami gumowemi", zaś na Oruni "trzech młodych ludzi" zostało napadniętych "z powodu noszenia odznak socjalistycznych". Ofiarą narodowosocjalistycznej agresji padło również pewne małżeństwo i to tylko dlatego, że "przy śpiewaniu niemieckiego hymnu narodowego przez radjo, po przemówieniu Hitlera, nie powstało z miejsca natychmiast"!
Nieoczekiwanym (i chyba niezamierzonym) rezultatem konfliktu o Westerplatte była uchwała gdańskiego Volkstagu (Sejmu), który zagłosował... "przeciw odezwie Hitlera". Uchwałę przegłosowano dzięki absencji hitlerowców, którzy w ramach protestu przeciwko polskiej obecności wojskowej na Westerplatte przed głosowaniem opuścili salę obrad.
Hitlerowcy uaktywnili się nie tylko na terenie Wolnego Miasta: w pobliżu stacji Strzebielin, położonej w powiecie morskim, zaledwie 150 metrów od granicy niemiecko-polskiej, "niewykryci dotychczas sprawcy" napadli na pociąg osobowy do Gdyni i "wytłukli kamieniami i strzałami rewolwerowymi 6 szyb okiennych", "rozbili tablicę na jednym z wagonów 4 klasy" oraz "jedną latarnię, poczem się ulotnili". Według "Gazety" zdarzenie to dowodziło rosnącej "z każdym dniem bezczelności hitlerowskich elementów na pograniczu polsko-niemieckim".
Inną, mroczną stroną gdańskiego hitleryzmu był "święcący triumfy" antysemityzm. Początkowo przejawiał się "jedynie" w spontanicznych napaściach na miejscowych Żydów, z czasem jednak przybrał formy bardziej zorganizowane.
Niemiecki "Związek Bojowy Rzemieślników Stanu Średniego" wystąpił z wezwaniem do walki "przeciw rzekomemu opanowaniu przez żydów [!] obywateli polskich rzemiosła i handlu gdańskiego". W niewybrednych słowach przewodniczący Związku, niejaki Heilsberg, nawoływał do obrony niemieckiego handlu przed "każdym przybłędą, śmierdzącym (dreckige) żydem [!]"... Antysemityzm spotykał się z cichym przyzwoleniem władz, a "policja gdańska zaś patrzyła na to z założonymi rękami".
Narodowy socjalizm olbrzymią popularnością cieszył się wśród pospolitych złodziei i kryminalistów, o czym świadczy chociażby przypadek pewnego mleczarza, zatrzymanego przez policję w Nytychu (obecnie Nowy Staw) pod zarzutem kradzieży roweru. Najwyraźniej ruchy ekstremistyczne nieodmiennie przyciągają element najgorszego autoramentu.
Polska demonstracja siły odniosła jednak zamierzony skutek, ponieważ - jak czytamy w "Gazecie Gdańskiej" z 16 marca - "Gdańsk zagwarantował nienaruszalność praw Polski w Wolnem Mieście" i stało się to nie wskutek dyplomatycznej interwencji Ligi Narodów, lecz "pod wpływem obecności żołnierza polskiego na Westerplatte".
"Pokojowe" (w końcu do rozlewu krwi nie doszło) zażegnanie gdańskiego kryzysu zyskało uznanie w oczach światowej opinii publicznej, w tym - często Niemcom przychylnej - angielskiej.
Historia jest jednak matką paradoksów: bowiem w czasie, gdy Polacy w Gdańsku zmagali się z niemieckimi faszystami, Polacy z Gdyni, wręcz przeciwnie, fraternizowali się z ich włoskimi kolegami... (wspomniane w tekście miasto Littoria zbudowano w roku 1932 na "osuszonych błotach pontyjskich": osuszenie tych podmokłych obszarów było jednym ze sztandarowych przedsięwzięć faszystowskiego reżimu i powodem do dumy Benito Mussoliniego).
Sorry, taki mieliśmy klimat...
Źródło: "Gazeta Gdańska", numery: 55 z 8 marca 1933 r. i 62 z 16 marca 1933 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.
Opinie (52)
-
2018-03-16 12:38
jak dzisiaj! (8)
1. zaś na Oruni "trzech młodych ludzi" zostało napadniętych "z powodu noszenia odznak socjalistycznych"
Robimy porządek z lewakami!
2. Polacy w Gdańsku zmagali się z niemieckimi faszystami, Polacy z Gdyni, wręcz przeciwnie, fraternizowali się z ich włoskimi kolegami...
Włoscy faszyści na marszu niepodległości...
3. Narodowy socjalizm olbrzymią popularnością cieszył się wśród pospolitych złodziei i kryminalistów, o czym świadczy chociażby przypadek pewnego mleczarza, zatrzymanego przez policję w Nytychu (obecnie Nowy Staw) pod zarzutem kradzieży roweru.
Kibole wyklęci w debilizm zaklęci!- 34 20
-
2018-03-16 14:14
Historia
nie tylko lubi się powtarzać. Jest też - przecież - magistra vitae (nauczycielką życia) dla tych, którzy chcą się uczyć... I nie powtarzać wciąż tej samej klasy.
- 7 1
-
2018-03-16 15:23
Niezły masz odjazd. Zalecam badanie w Kocborowie (1)
bo wygląda na to , że kwalifikację na zamkniętą hospitalizację masz zapewnioną !
Nie zapomnij szczoteczki do zębów i pidzamy. Kaftan bezpieczeństwa dadzą ci na miejscu.- 3 9
-
2018-03-16 18:40
dr dyżurny
Ja orzekam o przyjęciu pacjentów i natychmiast zarządziłem śledztwo jakim sposobem pacjent dorwał się do internetu.Już cię namierzyliśmy i kaftan ,który tak reklamujesz będziesz miał na sobie, tudzież lewatywa 4 razy dziennie i dla przyjemności elwektrowstrząsy ,bo tak je lubicie tłuki z ciemnego luda smoleńskiego.
- 3 2
-
2018-03-16 16:26
Żenada
Cała Gdynia .....
- 1 4
-
2018-03-16 18:56
"ustawy "O ochronie narodu i państwa" (niem. Zum Schutz von Volk und Staat), faktycznie zawieszającej prawa obywatelskie i (1)
To już początek analogii mamy w postaci ostatniej ustawy, rozszerzą na państwo i będzie to samo.
- 3 2
-
2018-03-16 23:39
Leków na oddziale zabrakło jak widać.
- 1 4
-
2018-03-16 23:31
Siostro! Pacjent majaczy... (1)
- 1 2
-
2018-03-17 23:01
Zdarta płyta zinstalowana w pustym łbie w komitecie propagandy na Nowogrodzkiej.
- 0 0
-
2018-03-16 14:14
Brunatny rynsztok znowu odżywa, niestety. Najgorsze jest to, że cie wyklęty naziol z ilorazem chrabąszcza okrzyknie zdrajcą, (24)
Władza wspiera i chroni swoich nowych łosi od brudnej roboty. Gigantyczne wysiłki propagandowe pisu właśnie procentują, proste umysły mają czarno na białym kto swój, kto "wróg".
- 28 25
-
2018-03-16 14:32
(10)
Walnijcie się w łeb z tym pisem pod każdym tekstem... od sklejania samolotów do pielęgnacji paznokci
Macie coś z deklem- 8 7
-
2018-03-16 14:46
Nie, to PiS ma coś z deklem i miernoty go popierające (7)
Trzeba o tym głośno mówić, a szumowinę spłukiwać w klozecie
- 10 9
-
2018-03-16 15:12
To idź i działaj... zamiast pisać idiotyczne teksty w internecie w miejscach nie dotego przeznaczonych.
- 2 6
-
2018-03-16 15:20
Ale to wlasnie wy z Platformy udowadniacie jaka (5)
bezmyslna szumowina jestescie. PiS jest najlepszym rzadem od 1945 roku. Co bylo przedtem to nie pamietam i prawde piszac juz mnie to nie interesuje.
- 3 11
-
2018-03-16 15:52
PO
nic do tego nie ma. Czy PiS jest najlepszą władzą w Polsce od 1945 roku to się dopiero okaże. Jeśli skończy tam, gdzie skończyli już inni. Też podobno najlepsi... Ostatnie "ucztowanie" kosztem nas wszystkich może być ostatnim i dlatego - tak niestrawnym dla "wyborczego suwerena". I tak obfitym...
- 4 1
-
2018-03-16 17:09
Rozdawać to, co poprzednicy zarobili każdy potrafi. (1)
Zobaczymy, jak będzie wyglądał Twój dobrobyt za 5-10 lat, jak będziemy musieli spłacać długi na miarę Gierka...
- 6 1
-
2018-03-16 17:28
ZArobili ?? Czy ja śnię?
ZŁODZIEJE stulecia. Rozkradli kraj, rozmontowali przemysł,Zadłużyli w niebywałych ilościach. Gierek przy nich to pikuś ,Właśnie to co gierek wybudował , to PO wyprzedało za grosze albo dało sobie.
Szczęscie, że PiS doszedł do władzy. Trudno bedzie, ale stara się odbudowywać. Nigdy więcej tych złodziei z Platformy Okupacyjnej i ich czerwonych kamratów u władzy >!!!!!!!!!!!!- 1 7
-
2018-03-16 18:42
wedlug mnie to jesteś zdrowo pier.....y jak każdy przedstawiciel ciemnego luda smoleńskiego.
- 3 2
-
2018-03-17 21:46
co a teza! pisiory najlepszym rządem?! buahahaha!!!
Jeśli chodzi o dymanie Narodu przez kastę uprzywilejowanych pajaców to faktycznie, lepszego nie było!
- 3 0
-
2018-03-16 15:44
Z deklem ok. (1)
Z odżywającym, najgorszej formy nacjonalizmem poradziłaby sobie każda rozsądna władza... Zanim "prawdziwi patrioci" zaczną mordować ludzi na ulicy... Na takie demony nie wystarczą czary. Obchodzenie urodzin Hitlera w Polsce i czczenie różnych "wyklętych", współpracujących z okupantem, to nie tylko przejaw złego smaku...
- 6 4
-
2018-03-16 23:42
To przede wszystkiem dowód na to, że siostra was nie przypilnowała z lekami dzisiaj.
- 2 3
-
2018-03-16 14:43
Bo jesteś zdrajcą . Dla ciebie istnieje tylko pzpr, ub, sb, kod, Partia Okupacyjna, ubywatele (8)
wypierdki targowickie które za POklepanie PO garbie w brukseli i w berlinie wyprzedali i rozkradli już prawie wszystko. Cale szczęście , że PiS mimo ewidentnych waszych fałszerstw wyborczych przejął władzę , bo już by Polski nie bylo.
I tak zostanie, bo nastepne wybory ta cała wasza zgraja zobaczy z pułapu Korwina Mikke.
Więc siedż chrabąszczu bez ilorazu i POdziwiaj jak się kraj rozwija , a jak ci się nie POdoba , to granica otwarta. Wracaj do ssowieckiego ssojuza, a jak wolisz to do kalifatu niemeic.- 3 14
-
2018-03-16 14:47
Do sowieckiego sajuza będą wiać obecni rządzący, z Kremla sponsorowani, ze świrem smoleńskim na czele.
- 10 2
-
2018-03-16 15:19
Boli, że PiS nie może postawić pomników mordercy w całym kraju, co? :D (4)
Trybunał stanu już czeka...
- 7 1
-
2018-03-16 15:26
Ciebie chyba bolą orzeszki, bo wyjesz jak POtępiony. (1)
wyluzuj majty i uważaj na pampersa , bo wypadnie i bedzie wstyd. Koledzy z geriatrii będą mieli ubaw PO pachy.
- 0 7
-
2018-03-16 17:04
Uspokuj się donosicielu...
Myślisz, że nikt nie pamięta, jak konfidenci z PiSu składali skargi na Polskę do Komisji Europejskiej, bo Rydzyk dostał za mało kanałów?
Wypiera się z lewackiej bańki, co?- 7 1
-
2018-03-16 17:08
Nikt tu nie chce POmnika Donalda Bąka
tu masz rację . We Wronkach kamraci już grzeja kojo, dla starszego celi.
- 0 6
-
2018-03-16 23:33
Siostra znowu nie dała leków na salę?
- 0 2
-
2018-03-16 15:29
" bo jesteś zdrajcą" puknij sie w sowj ortalionowy pusty łep pissowski kmiotku
- 5 1
-
2018-03-17 21:50
PiS = moskwa sowiecka i zdrajcy
więc o czym tutaj jest ta mowa-trawa?
- 1 0
-
2018-03-16 14:53
znowu ta ubecko -sowiecka hołota szczeka na forum
do budy .!!!Pooooszli na Kamczatkę !. Tam wasze miejsce.!!
- 2 10
-
2018-03-16 15:29
CZerwona chlewnia znowu kwiczy : Kwi!!!!!!Kwi!!!!!!!Kwi!!!!!!!!!!!!!!!!! (1)
- 2 7
-
2018-03-16 15:32
idioto-prawicolu
Idź do swojego pana na Kremlu i nie szczekaj tu. Polska to częśc europy. NIE ROSJI.
- 4 3
-
2018-03-16 23:32
Siostro! Następny majaczy...
- 0 2
-
2018-03-16 14:48
Nie wiem czy to historia... (3)
Przeglądając zdjęcia z 1962 r. odkryłem,że w lipcu 1962 r. na Westerplatte odbył się zlot harcerzy z całej Polski z okazji chyba X wieków Gdańska. Na trybunie witających młodych był; W.Gomułka,Z.Kliszko,J.Cyrankiewicz i inni. Przemówienie b.patriotyczne ze skrętem na obronę socjalizmu wygłosił marszałek Spychalski. W tym dniu był niesamowity upał i młodzi harcerze po kilkugodzinnym oczekiwaniu władz mdleli jak muchy bo nie było na miejscu wody do picia. Wcześniej usunięto krzyż z grobowca żołnierzy Westerplatte i wstawiono w to miejsce czołg.
- 9 4
-
2018-03-16 15:13
Nie używaj określenia "Bówka" słoju z mazurskich bagien
skoro nie wiesz kiedy obchodzono w Gdańsku 1000-lecie miasta.
- 4 8
-
2018-03-16 17:01
To nie żaden grobowiec, tylko
tzw. "symboliczny cmentarz" tam nigdy nikt nie był pochowany. Bówka ... dobre sobie.
- 1 1
-
2018-03-18 01:00
Brak znajomosci historii
Bowka chyba smieciaz
- 0 1
-
2018-03-16 15:03
a ci co w warszawie sikali na staruszki po krzyżem to takie lewicowe zabawy, dla wesołości "inteligentów" wyczyniali? (2)
- 9 10
-
2018-03-16 18:47
Przynajmiej tępe mohery mogły zaspokoić swoje pragnienie.
- 2 4
-
2018-03-16 23:35
To awangarda. Chcieli się poczuć jak ich koledzy z Niemiec po 1933.
- 3 1
-
2018-03-16 15:16
W tej krotkotrwalej idyllii politycznej nie jestem pewien czy (1)
Gdanszczanie i w ogole wszyscy Polacy zdawali sobie sprawe ze niebawem wszystko mialo zmienic swoj kierunek.
- 5 1
-
2018-03-16 23:36
Gdańszczanie wtedy nie byli "ratowani" przez żadne Westerplatte. Ani w '33, ani w '39.
- 2 0
-
2018-03-16 15:50
(2)
Ciekawe czy autor tego artykułu wie, w jaki sposób Państwo Polskie weszło w posiadanie terenu Westerplatte?
- 3 5
-
2018-03-16 15:56
Opowiedz...
- 3 1
-
2018-03-16 23:30
Tytuł artykułu przestrzelony i ahistoryczny.
- 2 2
-
2018-03-16 19:27
Proszę (1)
O więcej faktów z naszej historii - wolę przemyślenia nad historią naszego regionu , niż obecny bełkot polityczny . Dziękuję za czas poświęcony na skanowaniu historycznych dokumentów - a przemyślenia ...- niech każdy ma swoje wg swego rozumku ... Mądrzy znajdą podobieństwo w obecnej komedii , gdzie komunistyczne parobki i bojdudki z lat 60-80 - krzyczą najgłośniej o honorze - wyzywając wszystkich innych - od komunistów i lewaków...hahah co za parodia !!!!!!!
- 15 1
-
2018-03-16 23:40
Bolesławie III, proszę nie wypluwać leków następnym razem z kolegami.
- 0 5
-
2018-03-16 19:28
Nuda! (1)
- 1 4
-
2018-03-16 20:28
Wesołe miasteczko czeka...
- 0 0
-
2018-03-16 23:46
Absurdalny artykuł, od "ratowania gdańszczan" po "włoskich kolegów" niemieckich "faszystów".
To wersja historii z jakiegoś "europodręcznika"?
- 2 8
-
2018-03-17 19:20
wypisz wymaluj dzisiejsi patrioci wyklęci
- 6 2
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.