W rocznicę strajkowych dni z sierpnia 1980 roku zapraszamy na spacery subiektywne po wystawie stałej ECS. Dlaczego "subiektywne"? Bo przewodnikami są uczestnicy wydarzeń sprzed lat, ich obserwatorzy i historycy, którzy oprowadzą ścieżkami, jakie wyznacza ich własna perspektywa.
Podobne wydarzenia
w każdy piątek (do 27.09), godz. 17:00
Sopot,
ul. Dworcowa 4
Wstęp wolny
sobota, godz. 12:00
Sopot,
Biblioteka Sopocka
Wstęp wolny
Z całą pewnością zatrzymamy się przy oryginalnych Tablicach 21 Postulatów, najważniejszym obiekcie eksponowanym na wystawie stałej ECS. W Sierpniu '80 spisano na nich żądania strajkujących i wywieszono przy stoczniowej Bramie nr 2, aby uczynić publicznymi. W sali A odtwarzamy ducha sierpniowej stoczni. Prezentujemy, m.in. plan zakładu, na którym przedstawiono przebieg protestu, oryginalną suwnicę stoczniową - miejsce pracy opozycjonistki Anny Walentynowicz, wózek akumulatorowy służący w czasie strajku za mównicę i film przywołujący moment, gdy Lech Wałęsa ogłosił podpisanie Porozumienia Gdańskiego oraz powstanie wolnych, niezależnych związków zawodowych.
Tablice 21 Postulatów wpisano na listę programu UNESCO "Pamięć Świata", promującego dokumenty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym (2003).
To nasza wspólna pamięć.
/ spacer adresowany jest do osób powyżej 16 roku życia
/ bilet kosztuje tylko 10 zł → zaopatrz się online
/ spotykamy się vis-à-vis kas biletowych ECS (parter)
/ oprowadzanie potrwa ok. 75 minut
Program wydarzenia
26/08 SOB 11.00
Piotr Adamowicz
Poseł na Sejm, były dziennikarz.
Przed wielkim strajkiem sierpniowym był współpracownikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Ruchu Młodej Polski, kolporterem ulotek i książek drugiego obiegu. W Sierpniu '80 wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej m.in. przewoził korespondencję do prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego. Od września 1980 roku pracownik struktur powstającej Solidarności. W stanie wojennym internowany w Iławie i Kwidzynie. Po zwolnieniu związany z redakcją "Przeglądu Politycznego". Kolporter ulotek, książek i czasopism niezależnych. W 1988 roku znów uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. Był szefem biura prasowego przy kościele św. Brygidy w Gdańsku.
Korespondent Agence France-Presse, Agencji Informacyjnej Reuters, korespondent "Życia Warszawy" w Gdańsku, dziennikarz "Rzeczpospolitej". Doradca społeczny, m.in. Fundacji Centrum Solidarności, jubileuszu 1000-lecia Gdańska, 20 i 25 rocznicy Sierpnia '80. Pełnomocnik w IPN: Bogdana Borusewicza, Aleksandra Halla, Bożeny i Macieja Grzywaczewskich, Bogdana Lisa, Donalda Tuska, Lecha Wałęsy. Autor książki o Danucie Wałęsie "Marzenia i tajemnice" (2011).
26/08 SOB 12.30
Ireneusz Niewiarowski
Był właścicielem 7-hektarowego gospodarstwa rolnego w gminie Kłodawa, gdy w sierpniu 1980 roku przetoczyły się przez Polskę strajki. Dołączył do związku zawodowego, był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych.
Internowany w stanie wojennym, trafił do Ośrodka Odosobnienia w Mielęcinie koło Włocławka. Po pół roku wrócił do pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Organizował podziemne struktury rolniczej solidarności i kolportował niezależne pisma, książki drugiego obiegu, emigracyjne wydawnictwa, ulotki, filmy, znaczki poczty podziemnej.
Aż do 1989 roku, zawsze 12 maja, współorganizował lub uczestniczył w Warszawie w manifestacjach odbywających się w rocznicę rejestracji NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych, które były połączone ze składaniem wieńców pod pomnikiem Wincentego Witosa. Zaangażował się w powoływanie i działalność duszpasterstw rolniczych i pracowniczych.
Wszedł w skład Komietu Obywatelskiego przy przewodniczącym Solidarności Lechu Wałęsie przed wyborami 4 czerwca 1989. Był przewodniczącym KO Solidarność w województwie konińskim. Zdobył mandat senatora RP I kadencji.
26/08 SOB 14.00
Jerzy Kiszkis
Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, który ma na swoim koncie wiele znaczących i głównych ról.
Od połowy lat 60. XX wieku aż do przejścia na emeryturę był członkiem zespołu teatru Wybrzeże w Gdańsku (1966-2003). W sierpniu 1980 wraz z grupą aktorów - w skład której wchodziła również jego żona, Halina Winiarska - wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, prezentując poezję i fragmenty dramatów na prowizorycznej scenie w sali BHP. Po Sierpniu '80 wstąpił do NSZZ "Solidarność" i znalazł się w gronie członków związkowego komitetu w macierzystym teatrze. Po wprowadzeniu stanu wojennego został wspólnie z żoną internowany. Był przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku. Po wyjściu na wolność uczestniczył i współorganizował opozycyjne Dni i Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, programy artystyczne z okazji rocznic narodowych oraz spektakle teatralne z kręgu kultury niezależnej (1982-1988). W sierpniu 1988 roku znów występował dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej i Porcie Gdańskim.
Honorowy obywatel Gdańska.
27/08 NDZ 11.00
Anna Machcewicz
Historyczka, doktor nauk o polityce, badaczka dziejów najnowszych Polski, autorka reportaży prasowych i artykułów popularnonaukowych. Pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN.
Jej książka "Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980" (2015), wydana nakładem ECS to pierwsza historia wielkiego strajku z sierpnia 1980 roku, łącząca elementy reportażu oraz monografii historycznej. Publikacja została doceniona nie tylko przez czytelników, ale także specjalistów i krytyków, zdobywając Nagrodę im. Jana Długosza.
Autorka biografii Kazimierza Moczarskiego (2009). Laureatka nagrody historycznej "Polityki" za rok 2015 w kategorii "pamiętniki, relacje, wspomnienia" za opracowanie tomiku "Życie tak nas głupio rozłącza... Listy więzienne 1946-1956 Zofii i Kazimierza Moczarskich".
Publikowała, m.in. w "Więzi", "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej", "Polityce", "Tygodniku Powszechnym" oraz "Newsweeku".
27/08 NDZ 12.30
Andrzej Pągowski
Jeden z najbardziej znanych polskich grafików i plakacistów, kontynuator tradycji Polskiej Szkoły Plakatu. Artysta manifestujący społeczne zaangażowanie na równi z talentem.
Wykonał plakaty do dwóch filmów bardzo znaczących dla pamięci Sierpnia. Dokumentu "Robotnicy '80", zapisu wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej (reż. Andrzej Chodakowski i Andrzej Zajączkowski, 1980). I "Człowieka z żelaza" (reż. Andrzej Wajda, 1981), który zdobył Złotą Palmą w Cannes jako pierwszy polski film po wojnie. Plakat do filmu Wajdy zyskał równie ikoniczny status, co film, który zapowiadał. Koszula z krwawym śladem była mocnym symbolem ofiar robotniczych protestów w PRL. Makieta tego plakatu, donacją autora, znajduje się w archiwum ECS.
Znane jest jego zaangażowanie publiczne. W latach 80. wykonał plakat-memento przestrzegający przed plagą narkomanii z nagrobnymi krzyżami wyrastającymi z łodyg maku. Do potocznej polszczyzny weszło dosadne hasło z jego plakatu antynikotynowego "Papierosy są do d***". Był w grupie pierwszych polskich artystów, którzy eksperymentowali z grafiką komputerową.
27/08 NDZ 14.00
Maciej Grzywaczewski
Producent filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych. Uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Z Arkadiuszem Rybickim spisał na tablicach 21 postulatów strajkujących, które stały się symboliczną ikoną protestu.
Był uczniem III LO w Gdańsku, gdy przyłączył się do grupy samokształceniowej zorganizowanej przez dominikanina o. Ludwika Wiśniewskiego. Wszedł w skład kierownictwa tajnej organizacji Nurt Niepodległościowy, był uczestnikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członkiem redakcji i autorem niezależnego pisma "Bratniak", współzałożycielem Wydawnictwa im. Konstytucji 3 Maja, wreszcie członkiem Ruchu Młodej Polski i jednym z rzeczników tej organizacji.
Gdy w sierpniu 1980 roku wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przyłączył się do protestu. Związał się z NSZZ "Solidarność". W 1981 roku był współorganizatorem I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego przez kilka miesięcy ukrywał się.
Tablice 21 Postulatów, które spisał wraz z Arkadiuszem Rybickim, została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego Pamięć Świata UNESCO (2003). Eksponowane są na wystawie stałej ECS.
Tablice 21 Postulatów wpisano na listę programu UNESCO "Pamięć Świata", promującego dokumenty o światowym znaczeniu historycznym lub cywilizacyjnym (2003).
To nasza wspólna pamięć.
/ spacer adresowany jest do osób powyżej 16 roku życia
/ bilet kosztuje tylko 10 zł → zaopatrz się online
/ spotykamy się vis-à-vis kas biletowych ECS (parter)
/ oprowadzanie potrwa ok. 75 minut
Program wydarzenia
26/08 SOB 11.00
Piotr Adamowicz
Poseł na Sejm, były dziennikarz.
Przed wielkim strajkiem sierpniowym był współpracownikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Ruchu Młodej Polski, kolporterem ulotek i książek drugiego obiegu. W Sierpniu '80 wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej m.in. przewoził korespondencję do prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego. Od września 1980 roku pracownik struktur powstającej Solidarności. W stanie wojennym internowany w Iławie i Kwidzynie. Po zwolnieniu związany z redakcją "Przeglądu Politycznego". Kolporter ulotek, książek i czasopism niezależnych. W 1988 roku znów uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. Był szefem biura prasowego przy kościele św. Brygidy w Gdańsku.
Korespondent Agence France-Presse, Agencji Informacyjnej Reuters, korespondent "Życia Warszawy" w Gdańsku, dziennikarz "Rzeczpospolitej". Doradca społeczny, m.in. Fundacji Centrum Solidarności, jubileuszu 1000-lecia Gdańska, 20 i 25 rocznicy Sierpnia '80. Pełnomocnik w IPN: Bogdana Borusewicza, Aleksandra Halla, Bożeny i Macieja Grzywaczewskich, Bogdana Lisa, Donalda Tuska, Lecha Wałęsy. Autor książki o Danucie Wałęsie "Marzenia i tajemnice" (2011).
26/08 SOB 12.30
Ireneusz Niewiarowski
Był właścicielem 7-hektarowego gospodarstwa rolnego w gminie Kłodawa, gdy w sierpniu 1980 roku przetoczyły się przez Polskę strajki. Dołączył do związku zawodowego, był członkiem prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych.
Internowany w stanie wojennym, trafił do Ośrodka Odosobnienia w Mielęcinie koło Włocławka. Po pół roku wrócił do pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Organizował podziemne struktury rolniczej solidarności i kolportował niezależne pisma, książki drugiego obiegu, emigracyjne wydawnictwa, ulotki, filmy, znaczki poczty podziemnej.
Aż do 1989 roku, zawsze 12 maja, współorganizował lub uczestniczył w Warszawie w manifestacjach odbywających się w rocznicę rejestracji NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych, które były połączone ze składaniem wieńców pod pomnikiem Wincentego Witosa. Zaangażował się w powoływanie i działalność duszpasterstw rolniczych i pracowniczych.
Wszedł w skład Komietu Obywatelskiego przy przewodniczącym Solidarności Lechu Wałęsie przed wyborami 4 czerwca 1989. Był przewodniczącym KO Solidarność w województwie konińskim. Zdobył mandat senatora RP I kadencji.
26/08 SOB 14.00
Jerzy Kiszkis
Aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i radiowy, który ma na swoim koncie wiele znaczących i głównych ról.
Od połowy lat 60. XX wieku aż do przejścia na emeryturę był członkiem zespołu teatru Wybrzeże w Gdańsku (1966-2003). W sierpniu 1980 wraz z grupą aktorów - w skład której wchodziła również jego żona, Halina Winiarska - wspierał strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, prezentując poezję i fragmenty dramatów na prowizorycznej scenie w sali BHP. Po Sierpniu '80 wstąpił do NSZZ "Solidarność" i znalazł się w gronie członków związkowego komitetu w macierzystym teatrze. Po wprowadzeniu stanu wojennego został wspólnie z żoną internowany. Był przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku. Po wyjściu na wolność uczestniczył i współorganizował opozycyjne Dni i Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej, programy artystyczne z okazji rocznic narodowych oraz spektakle teatralne z kręgu kultury niezależnej (1982-1988). W sierpniu 1988 roku znów występował dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej i Porcie Gdańskim.
Honorowy obywatel Gdańska.
27/08 NDZ 11.00
Anna Machcewicz
Historyczka, doktor nauk o polityce, badaczka dziejów najnowszych Polski, autorka reportaży prasowych i artykułów popularnonaukowych. Pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN.
Jej książka "Bunt. Strajki w Trójmieście. Sierpień 1980" (2015), wydana nakładem ECS to pierwsza historia wielkiego strajku z sierpnia 1980 roku, łącząca elementy reportażu oraz monografii historycznej. Publikacja została doceniona nie tylko przez czytelników, ale także specjalistów i krytyków, zdobywając Nagrodę im. Jana Długosza.
Autorka biografii Kazimierza Moczarskiego (2009). Laureatka nagrody historycznej "Polityki" za rok 2015 w kategorii "pamiętniki, relacje, wspomnienia" za opracowanie tomiku "Życie tak nas głupio rozłącza... Listy więzienne 1946-1956 Zofii i Kazimierza Moczarskich".
Publikowała, m.in. w "Więzi", "Gazecie Wyborczej", "Rzeczpospolitej", "Polityce", "Tygodniku Powszechnym" oraz "Newsweeku".
27/08 NDZ 12.30
Andrzej Pągowski
Jeden z najbardziej znanych polskich grafików i plakacistów, kontynuator tradycji Polskiej Szkoły Plakatu. Artysta manifestujący społeczne zaangażowanie na równi z talentem.
Wykonał plakaty do dwóch filmów bardzo znaczących dla pamięci Sierpnia. Dokumentu "Robotnicy '80", zapisu wielkiego strajku w Stoczni Gdańskiej (reż. Andrzej Chodakowski i Andrzej Zajączkowski, 1980). I "Człowieka z żelaza" (reż. Andrzej Wajda, 1981), który zdobył Złotą Palmą w Cannes jako pierwszy polski film po wojnie. Plakat do filmu Wajdy zyskał równie ikoniczny status, co film, który zapowiadał. Koszula z krwawym śladem była mocnym symbolem ofiar robotniczych protestów w PRL. Makieta tego plakatu, donacją autora, znajduje się w archiwum ECS.
Znane jest jego zaangażowanie publiczne. W latach 80. wykonał plakat-memento przestrzegający przed plagą narkomanii z nagrobnymi krzyżami wyrastającymi z łodyg maku. Do potocznej polszczyzny weszło dosadne hasło z jego plakatu antynikotynowego "Papierosy są do d***". Był w grupie pierwszych polskich artystów, którzy eksperymentowali z grafiką komputerową.
27/08 NDZ 14.00
Maciej Grzywaczewski
Producent filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych. Uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Z Arkadiuszem Rybickim spisał na tablicach 21 postulatów strajkujących, które stały się symboliczną ikoną protestu.
Był uczniem III LO w Gdańsku, gdy przyłączył się do grupy samokształceniowej zorganizowanej przez dominikanina o. Ludwika Wiśniewskiego. Wszedł w skład kierownictwa tajnej organizacji Nurt Niepodległościowy, był uczestnikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, członkiem redakcji i autorem niezależnego pisma "Bratniak", współzałożycielem Wydawnictwa im. Konstytucji 3 Maja, wreszcie członkiem Ruchu Młodej Polski i jednym z rzeczników tej organizacji.
Gdy w sierpniu 1980 roku wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, przyłączył się do protestu. Związał się z NSZZ "Solidarność". W 1981 roku był współorganizatorem I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność". Po wprowadzeniu stanu wojennego przez kilka miesięcy ukrywał się.
Tablice 21 Postulatów, które spisał wraz z Arkadiuszem Rybickim, została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturalnego Pamięć Świata UNESCO (2003). Eksponowane są na wystawie stałej ECS.
