Obcy: Romulus. Dawno nie było tak dobrze
17 sierpnia 2024
(65 opinii)
Recenzja filmu "Zielona granica". Quo vadis, Europo?
22 września 2023 (artykuł sprzed 1 roku)
Nawet najbardziej stonowane i wystudzone z emocji słowa nie ugaszą zapewne ognia, jaki od kilku dni towarzyszy "dyskusjom" wokół nowego filmu Agnieszki Holland. Ten pożar wybuchł zanim jeszcze pojawił się dym, a więc przed oficjalną premierą "Zielonej granicy" w naszym kraju. Tych płomieni jeszcze długo nikt nie zatrzyma, choć po obejrzeniu filmu mam wrażenie, że obu zaangażowanym w spór stronom przyda się wiadro zimnej wody na rozgrzane głowy. "Zielona granica" nie jest bowiem kinowym arcydziełem, filmem kompletnym i nieomylnym. Jednakowoż nie można nazwać tej produkcji "antypolską" czy wymierzoną w konkretną grupę zawodową. Celownik polska reżyserka obrała głównie na bezradność europejskich instytucji i naszą ludzką bezczynność.
Całkiem świeżo mam jeszcze w pamięci kontrowersje i internetowe awantury, jakie swoimi produkcjami wzbudzał w naszym kraju Wojciech Smarzowski. Warto przy tym podkreślić, że naprawdę gorąco robiło się jednak dopiero po premierach "Kleru", "Wołynia" czy "Wesela". "Zielona granica" natomiast jest pod tym względem absolutnym ewenementem. Krytyczne komentarze posypały się bowiem lawinowo jeszcze przed oficjalną premierą dzieła Agnieszki Holland. Doszło więc do kuriozalnej sytuacji polegającej na tym, że w wymianę zdań zaangażowali się przede wszystkim ci, którzy ... filmu nie widzieli.
Sprawdź, co grają trójmiejskie kina
Dotyczy to także polityków, głównie strony rządzącej, którzy w mocnych słowach recenzowali pracę polskiej reżyserki i deprecjonowali wagę jej najnowszego filmu. Na porównaniach do nazistów i haśle "tylko świnie siedzą w kinie" się nie skończyło, bo doszły jeszcze nawet równie śmiałe, co niedorzeczne zapowiedzi emitowania w kinach studyjnych specjalnych spotów MSWiA mających za zadanie ocieplić wizerunek strażników granicznych. Do tych pomysłów ustosunkowało się już Stowarzyszenie Kin Studyjnych, które podkreśliło, że kina we własnym zakresie decydują o repertuarze filmowym i spotach reklamowych.
Działające w Gdańsku Kino Kameralne Cafe, które do powyższego stowarzyszenia należy, już w czwartek, a więc dzień przed premierą "Zielonej granicy", w swoich mediach społecznościowych poinformowało, iż "nie przewiduje emisji spotów, o których mowa w doniesieniach medialnych".
Biel i czerń nie tylko w obrazie, ale i fabule
Bez wątpienia "Zielona granica" już właściwie stała się elementem wyborczej kampanii i politycznych przepychanek. Tego wątku jednak rozwijać nie zamierzam. Do moich skromnych zadań należy przede wszystkim obiektywna ocena filmu pod kątem warsztatowym i emocjonalnym. Oczywiście, jak to bywa już w kinie społecznie zaangażowanym, oba te elementy wzajemnie się przenikają, więc nie da się obrazu tak mocno osadzonego w realiach komentować bez odpowiedniego kontekstu, a takim w przypadku filmu Agnieszki Holland są wydarzenia na polsko-białoruskiej granicy.
Przyglądamy się im z czterech perspektyw: syryjskiej rodziny Bashira (Jalal Altawil), który ucieka z ojczyzny przed terrorem ISIS, młodego pogranicznika Janka (Tomasz Włosok), aktywistów niosących pomoc uchodźcom koczującym w lasach i psycholożki Julii (Maja Ostaszewska), która po przeprowadzce na Podlasie z dnia na dzień coraz mocniej angażuje się w przygraniczny konflikt. Teoretycznie Agnieszka Holland, w oparciu o setki wywiadów z socjologami, imigrantami, strażnikami granicznymi i osobami udzielającymi się w roli wolontariuszy przy granicy, zadbała o głos każdej strony zaangażowanej w tę trudną do jednoznacznej oceny sytuację.
Filmowa praktyka pokazuje jednak, że narracyjne proporcje nie do końca udało się wyważyć, a konstrukcja poszczególnych wątków i postaci odpowiada czerni i bieli, w jakich zanurzone jest dzieło Agnieszki Holland. Zero-jedynkowi bohaterowie zaprogramowani są na konkretne działania. Brakuje w ich charakterystyce pewnej zmiennej, która podbiłaby emocjonalną różnorodność "Zielonej granicy" i pokazałaby kwestie uchodźców w szerszym kontekście. Właściwie poza Jankiem, który przygraniczne obowiązki dzieli z rolą przyszłego ojca, nikt tutaj nie przechodzi psychologicznej przemiany i nie rewiduje własnego systemu wartości. Dobro pozostaje dobrem, zło złem.
Bez paszkwilu na polskość, ale mocna szpila w bierność polityków i bezradność UE
Szeroki dyskurs społeczny wokół filmu sprowadza się zasadniczo właśnie do jednej kwestii: kto jest tutaj tym złym? Strażnicy przerzucający imigrantów przez graniczny płot jak worki z zepsutymi ziemniakami, a może szturmujący barykady obcy pragnący politycznego azylu? Tutaj czarno-białej kolorystyki Holland już nie stosuje, choć nie wyzbywa się pewnego generalizowania, wskazując na brutalność służb i szczere, wolnościowe intencje przybyszów. Prawda zapewne leży pośrodku, ale ze względu na bardzo emocjonalny i bezkompromisowy wydźwięk "Zielonej granicy" twórcom filmu znacznie trudniej do niej dotrzeć.
Nie ma tu jednak przekłamywania i zniekształcania rzeczywistości. Podobnie jak nie ma celowych ataków w pograniczników czy funkcjonariuszy wszelkich innych służb stojących na straży polskiego bezpieczeństwa. Adresatem tego poruszającego i momentami wstrząsającego filmowego apelu jest cała Europa, która od lat nie potrafi poradzić sobie z uchodźczym kryzysem i unormowaniem przepisów, które dają przyzwolenie na przedmiotowe traktowanie człowieka. Pieczątką na tym apelu jest scena, w której wyczerpaną syryjską rodzinę Holland portretuje na tle europejskich gwiazdek widniejących na elewacji podlaskiego marketu.
"Zielona granica" polskości nie atakuje i nie deprecjonuje nas jako narodu. Za to wbija potężną szpilę w bezduszny mechanizm urzeczywistniania przepisów prawa i w instytucje, które trzymają nad tym pieczę. Wbrew zapowiedziom Agnieszka Holland nie stroni tutaj od polityki. Nie ma jej za wiele, ale momenty, w których się pojawia wydają się być po prostu zbędne fabularnie, czasami wręcz karykaturalne.
"Zielona granica" najbardziej broni się emocjami
O wiele lepiej "Zielona granica" broni się jako bolesny i przejmujący do szpiku kości traktat o dewaluacji człowieczeństwa w sytuacjach ekstremalnych. O dławionym przez brak odpowiednich procedur humanitaryzmie i zagubionej w przygranicznych lasach empatii. To obraz niezwykle sugestywny, szorstki w odbiorze, nieprzyjemnie wrzynający się w psychikę i szturmujący nas potężną dawką skrajnych odczuć, które czasami podane zostają w stylu balansującym już na granicy emocjonalnego szantażu. Tej granicy jednak Holland nie przekracza, dzięki czemu jej najnowszy film ma ogromną siłę rażenia i uniwersalny przekaz.
Daleko jednak "Zielonej granicy" do dzieła kompletnego i spełnionego. Ciężko oprzeć się wrażeniu, że to, co w tej opowieści najistotniejsze, dostajemy w pierwszej połowie filmu. W drugiej zarówno rozwój fabuły, jak i poszczególnych postaci zmierza już w dość oczywistym kierunku. Tempo co prawda zostaje konsekwentnie podbijane, ale skala emocji jakby spada. Niektóre wątki ulegają cudownego samorozwiązaniu, inne zaś nikną pod ciężarem ekranowej publicystyki, która przybiera na silę z każdą kolejną sekwencją. Finał tej rozpisanej na cztery akty historii nie satysfakcjonuje, ale z pewnością pozostawia z refleksją nad kondycją współczesnego człowieka i dobijającą bezradnością na ludzką krzywdę.
Krzywdzący z perspektywy polskiego widza jest natomiast brak "Zielonej granicy" na trwającym 48. FPFF w Gdyni. Producent nie zdążył zgłosić tytułu do konkursu głównego, bo nie udało się zakończyć prac w terminie. Nikt jednak - dotyczy to zarówno twórców filmu, jak i organizatorów gdyńskiej imprezy - nie wyszedł z inicjatywą dołączenia "Zielonej granicy" do grona walczącego o Złote Lwy w trybie awaryjnym. A przecież to miejsce dla najlepszych i najważniejszych rodzimych produkcji. Jeśli nowy film Agnieszki Holland do tej pierwszej kategorii zaliczyć dość ciężko, to bezapelacyjnie należy do drugiej. "Zielona granica" na pewno zapisze się w historii polskiego i europejskiego kina.
Film
Zobacz także
"Motocykliści": mocny trailer nas oszukał
9 sierpnia 2024
(18 opinii)
"Pułapka". Thriller w sam raz na raz
3 sierpnia 2024
(17 opinii)
Opinie (1088) ponad 200 zablokowanych
-
2023-09-23 19:43
Politycy PiS już nie ukrywają, że o aferze wizowej w MSZ wiedzieli od dawna (2)
Ale ciemny lud co innego rozumie
- 5 27
-
2023-09-23 21:29
O aferze wizowej tuska i sikorskiego wiadomo od 2011r. (1)
Wiemy też , że tusk straszył Polskę że za każdego nie przyjętego inżyniera i doktora z Afryki , Polska zapłaci PO 250 000 E. Czyli tyle, ile przeciętny Polak nie zarobi przez swoje całe życie.
- 7 1
-
2023-09-24 05:16
Oj pisbolcu.... PiS jest od 8 lat...
"Mateusz Morawiecki przyznał, że dymisja wiceministra Piotra Wawrzyka jest wynikiem dochodzenia służb w MSZ. Możliwe, że chodzi o wielką aferę korupcyjną, w wyniku której do Europy napłynęły setki tysięcy imigrantów."
"Wawrzyk miał bowiem zaproponować rozporządzenie, które umożliwiłoby wprowadzenie do Polski kolejnych tysięcy migrantów"
"....akcja CBA może mieć związek z prowadzonym w całej Europie dochodzeniem dot. międzynarodowych agencji pracy tymczasowej. Przedstawiciele Szwecji i Niemiec mieli wskazać na Polskę, jako jedną z ważniejszych tras przemytu imigrantów."- 0 6
-
2023-09-23 19:43
Z Kaszub (2)
Taka recenzja przydała by się na kaszubskich portalach.
- 2 12
-
2023-09-23 19:47
Kaszubi i slazacy to dla ruska opcja niemiecka
- 0 5
-
2023-09-29 11:08
Kaszubi już przyjęli uchodźców
z całej Polski w 1920 i jeszcze więcej w 1945. Skończyło się tym, że zostaliśmy małą wyszydzaną mniejszością na własnej ziemi, nasza kultura jest wyśmiewana, język uznany za prymitywną gwarę a nasze dawne wioski włączone w granice miasta rządzonego przez uchodźców, zabudowane blokami gdzie dzieci przybyszów uważają się za lepszych od nas i uważają podwójne nazwy węzłów na trasie kaszubskiej za "przywilej" którego nam finalnie odmówiono, bo "tu jest Polska".
Więc wszyscy Ci, którzy tak ochoczo chcą wpuszczać muzułmańskich migrantów z końca świata pamiętają o losie Kaszubów, którzy przyjęli migrantów z biednych stron w imię narodowego braterstwa i wspólnej religii i byli świadomi jak takie wpuszczanie masowej migracji się kończy.- 0 0
-
2023-09-23 19:52
Holland
Czekamy na dzieło Holland o parlamencie europejski jak nie radzi sobie ze skutkami otwartych drzwi , przekrętach finansowych w parlamencie unii. Jest o czym kręcić film.
- 39 0
-
2023-09-23 19:57
Nikt w niemczech nie pozwolilby sobie
Aa dodawanie balastu krajowi w trudnych sprawach. Ten film szkodzi niz pomaga lub wzbudza do refleksji. Agnueszka nie jest polland a Deutschland
- 36 0
-
2023-09-23 20:18
Dzięki holland PIS wygra wybory. Zrobiła niechcący przysługę.
- 31 0
-
2023-09-23 20:18
Jutro idę na ten paszkwil do kina... (1)
.... Ktoś jeszcze idzie????
- 0 25
-
2023-09-23 20:41
czyli jeszcze nie widziałeś a już wiesz ze to paszkwil . a może wiesz jak tam było i jest i próbujesz ośmieszyć i opluć ten film? zaprzeczanie faktom nic nie da. ja bym nie szedł na twoim miejscu jeżeli uznałbym to za paszkwil , zaoszczędzisz 2 dychy
- 2 7
-
2023-09-23 21:34
(1)
Pani Agnieszko dziękuję za ten film!
To temat o którym musi być głośno bo, jak każda największa tragedia, dzieje się w jakiejś niepojętej wielkiej ciszy.
Ucieczka przed wojną i prześladowaniem, w poszukiwaniu bezpiecznego życia dotyczy nas wszystkich. Jak niedawno Polacy musieli uciekać z własnego kraju ze strachu przed władzą, represjami, wyjeżdżać "za chlebem"? Ilu nadal musi to robić?
Pomaganie jest niełatwe i niewygodne, zawsze wiąże się z kosztami i to niemożliwymi do oszacowania. Ale jak bez niego spojrzeć sobie samemu w oczy?- 5 34
-
2023-09-29 11:09
dobrze się podpisałoś
- 0 0
-
2023-09-23 21:54
Pani Holland przekonała mnie (1)
Aby głosować na PIS, właśnie dlatego że bronią naszych granic.
- 29 0
-
2023-09-23 21:59
granic, interesów, naszych rodzin
nie ma innej opcji, chociaż wiele mają do poprawy.
- 4 0
-
2023-09-23 22:02
Polecam. Ten film to fabularyzowana wersja ruskiej propagandy o polskich bestiach i faszystach.
- 24 0
-
2023-09-23 22:08
Smutne... (2)
Bardzo smutne jest opluwanie, szkalowanie ludzi, którzy wykonują ciężką pracę, ryzykując zycie, żeby inni byli bezpieczni. Jeszcze gorsze jest chyba pozorne ukrywanie tego opluwania nazywając to "sztuką".
- 32 0
-
2023-09-23 22:13
W samo sedno, zyjemy w jakiejs szopce
Wiekszosc osob uwaza to za gniota i zdrade Polski, ale mimo wszystko to sie kręci, media to promuja, lewaccy recenzenci zachwalają , a prawie wszyscy uwazaja ze to gniot
- 7 1
-
2023-09-24 05:17
A partia im nawet jedzenia nia daje porzadnego
- 2 3
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Kina
Gdańsk
Helios Forum Gdańsk
Forum Gdańsk
Helios Alfa Centrum
Alfa Centrum
Helios Metropolia
Galeria Metropolia
Cinema1
Galeria Morena
Kino Muzeum
Muzeum II Wojny Światowej
Kino IKM
Instytut Kultury Miejskiej
Kino Spektrum
Klub Kot
Gdynia
Helios Riviera Gdynia
Centrum Riviera
Sopot
Multikino Sopot
Centrum Haffnera
Rumia
Multikino Rumia
Galeria Rumia
Filmy
