Kultura Wiadomości

Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

XVIII-wieczny Gdańsk od kuchni. "Kamienica Schopenhauerów" Anny Sakowicz

Magdalena Raczek

27 sierpnia 2024, godz. 16:00

Opinie (13)

"Kamienica Schopenhauerów" Anny Sakowicz zabiera nas w podróż do XVIII-wiecznego Gdańska.

Jeden z najwybitniejszych filozofów, Arthur Schopenhauer, urodził się w Gdańsku w 1788 r., w domu przy ul. św. Ducha 45/47 (dawniej 114) jako syn zamożnego kupca Heinricha Florisa Schopenhauera i pisarki Johanny z domu Trosiener. Schopenhauerowie mieszkali tam zaledwie 5 lat, jednak dla wielu historyków, artystów i pisarzy pozostaje to znakomitym punktem odniesienia. Nie inaczej jest w przypadku powieści pt. "Kamienica Schopenhauerów" (wyd. Flow) Anny Sakowicz, która zabiera czytelnika w podróż do XVIII-wiecznego Gdańska. Miasta pełnego kontrastów i paradoksów, gdzie przepych i bogactwo zderzają się z biedą i głodem, a wyższe warstwy społeczne spacerują tymi samymi ulicami co biedota.

IMPREZY I WYDARZENIA Spotkania literackie w Trójmieście

wrz 13-15

Gdańskie Targi Książki 2024

wrz 8

Koncert dla mieszkańców Sopotu

wrz 20-22

Dary Ziemi Kup bilet

wrz 23-28

49. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych

wrz 14-15

Jesień w ogrodzie

więcej

Literacka podróż do XVIII-wiecznego Gdańska

Autorka, Anna Sakowicz, przyzwyczaiła nas już do różnych literackich podróży w czasie. Szczególnym uznaniem i popularnością wśród trójmiejskich czytelników cieszy się umiejscowiona w lokalnych realiach seria jej autorstwa pt. "Jaśminowa Saga". Wszystkie trzy tomy sagi o gdańskiej rodzinie Jaśmińskich ("Czas grzechu", "Czas gniewu" i "Czas goryczy") zajęły pierwsze miejsca (dokładnie 1,3 i 4) w rankingu wypożyczeń 2023 roku w filiach gdańskich bibliotek.

To czytaliśmy. 10 najchętniej wypożyczanych książek w 2023 r.

Tym razem pisarka zabiera nas do Gdańska XVIII-wiecznego - miasta tętniącego portowym życiem, z kwitnącym na nabrzeżach handlem i eksportem zboża, którym po brzegi wypełnione są zasobne nadmłotławskie spichlerze. Do miasta, gdzie kwitnie życie kulturalne i towarzyskie, w którym wznoszą się bogate kamienice z charakterystycznymi przedprożami i rzygaczami, należące do zamożnych rodzin kupieckich. Właśnie w jednej z nich mieszkała jedna z takich rodzin. Rodzina Schopenhauerów.

Kamienica przy św. Ducha 114

Tytuł powieści wskazuje na budynek przy ulicy Świętego Ducha 45/47 (stary numer 114), który należał wcześniej do burmistrza Karola Fryderyka Gralatha. Henryk Floris Schopenhauer kupił ten dom w 1784 r. Rok później wprowadziła się tam jego świeżo poślubiona żona Johanna, a po trzech latach urodził się ich syn, przyszły filozof. Ta trzypiętrowa, trójosiowa budowla kiedyś poprzedzona była przedprożem. Rodzina filozofa mieszkała tam do 1793 r., gdy Prusacy przejęli Gdańsk, a Schopenhauerowie wyemigrowali do Hamburga. Zapowiedź tego faktu ma swoje odbicie na kartach książki. Akcja powieści rozgrywa się, gdy Artur jest maluszkiem, aż do momentu ich przeprowadzki.

W "Jaśminowej Sadze" najtrudniejsze jest wyrządzanie krzywdy bohaterom

Warto tu wspomnieć, że w XVIII wieku ulicę św. Ducha (Heilige-Geist-Gasse) zamieszkiwało wiele znanych rodzin i znamienitych rodów: Chodowieckich, Conradi, Trosienerów czy Schopenhauerów właśnie. Inspiracją do napisania powieści dla Anny Sakowicz były "Gdańskie wspomnienia młodości" (wyd. słowo/ obraz terytoria) Johanny Schopenhauer (matki Artura), od której dowiadujemy się, jak dokładnie wyglądała kamienica, zarówno w środku, jak i na zewnątrz, a także inne budynki na tej ulicy. Kamienice mieszczańskie w tamtym okresie często wystawiane były tam na sprzedaż, wynajmowano je na sklepy czy kramy. W takich realiach rozgrywa się akcja książki.

Świat od kuchni

Rzeczywiście Johanna jako bohaterka, jej mąż i mały Artur pojawiają się na kartach powieści, jednak to nie oni są głównymi bohaterami "Kamienicy...". W skrócie można by powiedzieć, że pierwsze skrzypce w dziele odgrywają nie wysoko urodzeni właściciele kamienicy ani nie jej piękne wnętrza, lecz... kuchnia. Kuchnia i gdańskie smaki tamtych czasów, a także nisko urodzeni, czyli: kuchmistrzyni Anna, służąca Aghata, piastunka Ella, podkuchenny Adam oraz przede wszystkich 16-letnia Frieda Astor, pomoc kuchenna, która marzy o kuchennym fachu i zostaje kucharką Schopenhauerów. To na niej skupia się większość akcji i najczęściej jej oczami widzimy świat przedstawiony.

Co jadali dawni gdańszczanie? "Nie była to kuchnia wegetariańska"

Oczywiście to niejedyni bohaterowie książki. Poznajemy również losy dwóch rzezimieszków, którzy przybywają do Danzig w poszukiwaniu lepszego życia. Jeden z nich - Robert - potrafi grą na fujarce poruszać czułe struny ludzkiej duszy i otwierać ich sakiewki. Drugi - Ben, z opaską na jednym oku, wzbudza niepokój już samym wyglądem, a do tego wciąż wikła się w szemrane interesy. W dodatku rodzina Bena (brat jego matki z żoną i dziećmi) zamiast być wsparciem, okazuje się też nie lada problemem do rozwiązania.

Katalog.trojmiasto.pl - Biblioteki w Trójmieście

Biblioteka Główna UG

Biblioteki

Gdańsk
Biblioteka Ekonomiczna UG

Biblioteki

Sopot
Biblioteka Gdańska PAN

Biblioteki

Gdańsk
Biblioteka Gdynia

Biblioteki | Bookcrossing

Gdynia
WiM Biblioteka Publiczna

Biblioteki | Placówki artystyczne

Gdańsk

więcej

Liczę na bardziej udaną kontynuację

W to wszystko wplecione zostaje życie codzienne mieszkańców Gdańska, zakupy Anny i Friedy o świcie, gotowanie, układanie tygodniowego jadłospisu, nauka potraw i smaków. Równolegle poznajmy wspomnianą rodzinę Bena, która żyje na granicy ubóstwa i głodu. Ponadto ciekawym wątkiem jest też motyw zabójstwa. Trzeba przyznać, że sporo tego w powieści się znalazło...

Mam poczucie jednak, że zbyt wiele wątków chciała podjąć i ukazać autorka, bo momentami ta przeplatanka (rozdziały na przemian nazywane są imionami kolejnych bohaterów) robi się nużąca i męcząca. Wolałabym skupić się na mniejszej liczbie postaci, których losy i charakterystyka byłyby bardziej pogłębione. Może wystarczyłoby nawet kilka, zamiast kilkunastu?

Czytając książkę, miałam też wrażenie, że Annie Sakowicz bardzo zależy na przedstawieniu jak największej liczby opisów historycznych. Rozumiem, że takie opisy mają służyć budowaniu atmosfery i klimatu powieści, jednak wydaje mi się, że w tym przypadku było ich za dużo. Brakło wyważenia i równowagi pomiędzy akcją, psychologią postaci, a opisami właśnie, które niestety po prostu przygniotły tę powieść. Szkoda, bo potencjał był ogromny.

Katalog.trojmiasto.pl - Księgarnie w Trójmieście

Ambelucja

Księgarnie

Sopot
Braterska

Dewocjonalia | Księgarnie

Gdańsk
Hurtownia Św.Paweł

Dewocjonalia | Księgarnie | Akcesoria komunijne

Gdańsk
Gdańska Księgarnia Naukowa

Księgarnie | Sklepy z antykami i antykwariaty

Gdańsk
ABE Marketing

Księgarnie

Gdańsk

więcej

Warto też wspomnieć o stronie wizualnej publikacji. Wydawnictwo postarało się, aby książka miała swój charakter, i nadało jej nietypową szatę graficzną. Użyto bardzo dużo zdobień, nie tylko w czcionkach przy rozdziałach i numeracji stron, ale i w ozdobnikach przy zakończeniach rozdziałów. Ponadto wewnątrz znalazło się wiele grafik i ilustracji, a brzegi książki zostały wybarwione i ozdobione wzorem, który przeszedł też na część okładki. Wszystko to robi wrażenie, zwłaszcza że rzadko praktykowane są obecnie takie zabiegi. Jednak tutaj również miałam poczucie nadmiaru, który przytłaczał.

Podsumowując, nie można powiedzieć, że "Kamienica..." należy do powieści nieudanych, jednak w wydaniu tej pisarki czytaliśmy już lepsze książki. Ponieważ jednak zapowiada jest kontynuacja losów bohaterów, których poznaliśmy na świętego Ducha, liczę na to, że będzie ona bardziej udana od swojej poprzedniczki. Tytuł jest zachęcający. A brzmi "Karczma pod Rybim Łbem".

Magdalena Raczekm.raczek@trojmiasto.pl

Miejsca

Flow Gdańsk, Zielone Wzgórze 2/4
słowo/obraz terytoria Gdańsk, Władysława Pniewskiego 4/1

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-08-28 05:58

Gdzie kupić? Może jakieś spotkanie autorskie będzie. Kilka lat temu w Garnizonie byłem na takim spotkaniu z autorem książki o Czarnych Huzarach. Było super, a jeszcze załapałem się na książkę z autografem.

6 dni
- 8 2
Twoja opinia

Zmień treść

Gdzie kupić? Może jakieś spotkanie autorskie będzie. Kilka lat temu w Garnizonie byłem na takim spotkaniu z autorem książki o Czarnych Huzarach. Było super, a jeszcze załapałem się na książkę z autografem.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-08-27 17:08

Na pewno kupię i przeczytam. Super.

6 dni
- 15 2
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-08-29 14:16

Właśnie przeczytałam. Świetna książka. Na początku września kontynuacja pt." Karczma pod Rybim Łbem " już się nie mogę doczekać.

ala
5 dni
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

Właśnie przeczytałam. Świetna książka. Na początku września kontynuacja pt." Karczma pod Rybim Łbem " już się nie mogę doczekać.
Regulamin dodawania opinii