- 1 Kto odpowiada za wypadek przy pracy? (47 opinii)
- 2 Praca w branży edukacyjnej. Warto? (96 opinii)
Przerwa na posiłek u pracowników na umowie cywilnoprawnej
Pracownicy zatrudnieni na umowach cywilnoprawnych nie korzystają z ochrony oraz przywilejów gwarantowanych przez polskie prawo dla stosunku pracy. Często staje się to polem do nadużyć.
Jestem pielęgniarką. W ramach umowy cywilnoprawnej pełnię dyżury 16-godzinne, podczas których nie mam zapewnionej przerwy na posiłek. Czy mogę coś zrobić, żeby ją uzyskać?
Odpowiedzi na to pytanie udzielił mecenas Wojciech Kawczyński z Kancelarii Prawnej Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. w Gdańsku.
I Uwagi ogólne
Umowa zlecenie należy do grupy umów cywilnoprawnych, a zatem co do zasady nie korzysta z ochrony oraz przywilejów gwarantowanych przez polskie prawo dla stosunku pracy, w tym także z przywileju płatnej (wliczonej do czasu pracy) przerwy na posiłek, tak jak jest to w przypadku stosunku pracy. W konsekwencji są dwie możliwości:
A. dochodzenie ustalenia stosunku pracy i w oparciu o to domaganie się przerwy na posiłek wliczanej do czasu pracy.
B. Domaganie się zapewnienia takiej przerwy w ramach zawartej umowy cywilnoprawnej, w oparciu o inną podstawę prawną niż art. 134 Kodeksu pracy (KP).
II Przerwa na posiłek w ramach stosunku pracy
a) Ustalenie stosunku pracy
Zgodnie z art. 22 KP: "Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w warunkach określonych powyżej to zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy i nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w pierwszym zdaniu".
Stąd też, jeśli czytelniczka wykonuje czynności pielęgniarskie pod kierownictwem, w miejscu i czasie, a także w sposób wyznaczony przez zleceniodawcę to łączący ich stosunek może zostać uznany nie za umowę cywilnoprawną, lecz za umowę o pracę.
b) Dyżur w ramach stosunku pracy
Co do zasady dyżur, w którym pracownik pozostaje w gotowości do świadczenia pracy, ale jej nie świadczy, nie wlicza się do czasu pracy. Inaczej jest jednak w przypadku pracowników wykonujących zawód medyczny i posiadających wyższe wykształcenie, zatrudnionych w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z art. 95 ustawy o działalności leczniczej mogą być oni zobowiązani do pełnienia w zakładzie leczniczym tego podmiotu dyżuru medycznego, czyli czynności zawodowych poza normalnymi godzinami pracy, a czas pełnienia tego dyżuru wlicza się do czasu pracy.
c) Przerwy w godzinach pracy
Zgodnie z art. 134 KP jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy. Udzielenie takiej przerwy to obowiązek pracodawcy, a jego naruszenie stanowi wykroczenie w myśl przepisu art. 281 KP. zagrożone karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł". Niestety, prawo pracy, poza przypadkami szczególnymi (kobiety w ciąży, pracownicy pracujący przed komputerem etc.) nie przewiduje większej liczby obowiązkowych przerw niezależnie od liczby godzin pracy przepracowanych w danym dniu.
Jednakże jeśli czytelniczka miałaby przez cały szesnastogodzinny dyżur pracować, to niezapewnienie jej możliwości zjedzenia kolejnego posiłku w pracy może być uznane za naruszenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Co prawda, nie ma przepisów wprost nakazujących w sytuacji dyżurów pielęgniarskich wyznaczenia kolejnej przerwy dla pracownika na spożycie posiłku, ale w mojej ocenie jeśli niewyznaczenie takiej przerwy wpływa na bezpieczeństwo i higienę pracy, to pracodawca powinien skorzystać w jakimś wymiarze z przerwy, której może udzielić zgodnie z art. 141 KP. Zapewnienie warunków pracy zgodnych z BHP, to na mocy art. 207 w zw. z 94 pkt. 4 KP-jeden z podstawowych obowiązków pracodawcy.
III Przerwa na posiłek w ramach stosunku cywilnoprawnego
Ta ostatnia uwaga odnosi się również do osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, a także do osób prowadzących w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, na własny rachunek działalność gospodarczą albowiem pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 KP, także tym osobom. Zagrożenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy byłoby tym większe, gdyby pracodawca uznał, iż w związku z zatrudnianiem czytelniczki na podstawie umowy cywilnoprawnej nie wyznaczył nawet tej przerwy, o której mowa w art. 134 KP. Świadczenie pracy przez 16 godzin bez możliwości skorzystania z przerwy na spożycie posiłku stwarza w mojej ocenie poważne zagrożenie dla BHP szczególnie w zakładach opieki zdrowotnej.
IV Konkluzja
Reasumując, czytelniczka powinna zwrócić się do pracodawcy z prośbą o wyznaczenie kolejnej (poza obowiązkową wynikającą z art.134 KP) przerwy na posiłek, uzasadniając to tym, iż świadczenie pracy w wymiarze tylu godzin, które mijają od wyznaczonej przez pracodawcę przerwy obowiązkowej (zgodnej z art. 134 KP) stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeśli zwrócenie się do pracodawcy nie zmieni sytuacji czytelniczki, w mojej ocenie powinna ona poinformować o tym Państwową Inspekcję Pracy, szczególnie uwypuklając negatywne aspekty braku przerwy na kwestie BHP. W przypadku zaś jeśli nie została jej zapewniona nawet 15-minutowa przerwa zgodnie z art. 134 KP to o ile są spełnione przesłanki z art. 22 KP, o których mowa powyżej, powinna rozważyć podjęcie działań zmierzających do ustalenia stosunku pracy.
Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl
O autorze
Wojciech Kawczyński
radca prawny, kancelaria Kawczyński i Kieszkowski
Opinie (38) 2 zablokowane
-
2018-10-01 11:03
(8)
No to kochani tradycyjnie.Rocznik GUS.Liczba osób w wieku produkcyjnym 25 mln.Liczba pracujących 14 mln,z czego 10 mln umowa o pracę, reszta smieciowki.11 mln robi na czarno, wyjechała za granicę albo w ogóle nie robi i nie rejestruje się. Aha bezrobocie 5% hahah)Miłego dnia.
- 33 2
-
2018-10-01 11:29
Po co przerwa (4)
Robię na produkcji , składam części czyli do tulei najpierw kulka potem sworzeń a na końcu sprężyna i pod 3 tonową prasę. Po 9 godzinach się pomyliłem dałem sworzeń ,sprężynę i kulkę i pod prasę I nagle SRUUuuuu.!!!! Bim, Bammmm BOOmmm Pfiuuu i brzdęk, pełno rykoszetów i u prezesa dziura w ścianie na wylot, szyba i obraz rozwalone, na biurku długa bruzda, wybiegł spocony i kazał zrobić przerwę, kulki nigdy nie odnaleziono....
- 22 2
-
2018-10-01 12:14
i tu pojawia sie pytanie (1)
Gdzie jest kulka?
- 15 1
-
2018-10-01 15:49
Jak to Polak. Jedną zepsuje, drugą zgubi.
- 7 1
-
2018-10-01 15:52
Zagwozdka
Mnie też to zastanawia ... co się stało z kulką? Ja tu wietrzę nadprzyrodzone moce ...
- 5 0
-
2018-10-05 20:50
Ja myślę. prezes połknął i nie chce się do tego przyznać.
- 0 0
-
2018-10-01 12:26
sven idz zrob cos pozytecznego (2)
ty kazdy artykul komentujesz ty jestes jakis psychiczny juz w raporcie drogowym sie smieja z ciebie
- 6 3
-
2018-10-01 19:28
Sven jest jak Gruppenfuehrer Wolf (1)
Kilka osób pod jedną fikcyjną maską
- 6 0
-
2018-10-03 09:00
ale będę jak Arsen Lupin
- 1 0
-
2018-10-01 11:16
(4)
"Inaczej jest jednak w przypadku pracowników wykonujących zawód medyczny i posiadających wyższe wykształcenie, zatrudnionych w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych". Czyli osoby bez wykształcenia wyższego mogą nie jeść.
- 34 2
-
2018-10-01 17:50
takie prawo (3)
lekarze wywalczyli sobie przerwy, a politycy i pielęgniarkach nie pomyśleli, lub pominęli specjalnie
- 5 1
-
2018-10-02 11:25
Walka o lepszy byt. (1)
Każdy strajk pielęgniarek kończy się podwyżką pensji dla lekarzy.
- 4 0
-
2018-10-02 13:54
To medyczna "teoria względności"
- 3 0
-
2018-10-03 14:24
prekariat 2.0
tia, tylko ze wiekszosc lekarzy jest na kontraktach - ergo prawo pracy ich nie dotyczy
- 1 0
-
2018-10-01 12:55
(2)
Wszystko zależy od ludzi. U mnie w firmie są dwie przerwy na posiłki, po 15 minut w ciągu 8 godzin. I są normalnie płatne bez względu na rodzaj umowy. Tak było zawsze i będzie nadal.
- 17 1
-
2018-10-01 15:12
u nas też, jedna się należy z Kodeksu Pracy, drugie 15 min daje nam pracodawca
- 7 0
-
2018-10-02 06:29
Można?
Ano można, trzeba tylko chcieć, a nie robić cyrk i szukać przepisów na każdą okazję.
Wszyscy jesteśmy ludźmi.- 3 0
-
2018-10-01 13:07
(1)
"Zagrożenie dla bezpieczeństwa i higieny pracy byłoby tym większe, gdyby pracodawca uznał, iż w związku z zatrudnianiem czytelniczki na podstawie umowy cywilnoprawnej nie wyznaczył nawet tej przerwy, o której mowa w art. 134 KP."
Czyli Pana zdaniem do osoby nie zatrudnionej na umowie o pracę powinniśmy zastosować przepisy umowy o pracę?
Pracodawca który by to zrobił strzeliłby sobie w stopę, bo w razie kontroli PIP albo w sądzie podniesiony zostanie argument że zatrudnienie na tą umowę cywilnoprawną wypełniało znamiona umowy o pracę, skoro pracodawca sam stosował przepisy podobne do tych, które są na umowie o pracę.- 15 0
-
2018-10-02 13:57
A 16 godzinny dyżur jak ma się do BHP a zwłaszcza dla bezpieczeństwa pacjenta?
- 2 0
-
2018-10-01 14:35
Kiedy, (3)
będzie przerwa od kapitalizmu i tego mędrkowania legitymizującego wyzysk?
- 13 4
-
2018-10-01 19:42
(2)
Jak będzie rządzić partia Razem to skończy się wyzysk zwykłego szeregowego pracownika. Czyli nigdy.
- 3 1
-
2018-10-02 13:15
Przeciez Razem to neobolszewicy (1)
Wszystkim po równo
- 3 0
-
2018-10-02 14:10
Liczy się tylko prawdziwy kapitalizm i wolność tak jak w Ameryce a nie tam jakieś komunizmy i zabieranie bogatym żeby dawać biednym. Woda, powietrze, ziemia i wszystko w ogóle powinno być prywatne bo wiadomo, że jak prywatne to lepiej zarządzane i w ogóle jest lepiej tylko te komuchy nic nie rozumieją i niszczą prawdziwy dający wolność kapitalizm. Kiedy prywatyzacja galaktyk pytam, no kiedy?
- 0 0
-
2018-10-01 15:55
wg UE jesli pracujesz ponad 5 godzin masz przerwe 30 minut, i czy ta przerwa jest platna (3)
czy nie zalezy od umow w danym panstwie. w Szwecji masz przerwe po 5 godzinach pracy i wynosi ona 30 minut i nie jest platna. maksymalnie mozesz pracowac dziennie 10 godzin. nie dluzej, bo tego zabrania UE. malo kto wie o tym w Polsce
- 13 3
-
2018-10-01 19:44
(1)
Ale Szwecja to lewactwo, socjalizm i niech tam sobie nawet przez pół dnia w pracy piją kawkę i siedzą na tyłku. My jesteśmy za prawicą, kapitalizmem i nie chcemy przerw w pracy, bo to pasożytnictwo.
- 5 5
-
2018-10-01 21:54
jeśli Szwecja to socjalizm (nie mylić z socjalem), to kapitalizm jest we Wietnamie
- 1 2
-
2018-10-02 09:01
Ale jak to !?
To już nie obowiązuje elastyczny czas pracy po 13 godzin na dobę przez cały rok !?
- 2 0
-
2018-10-01 18:43
Ktoś jeszcze w tych czasach pracuje na śmieciówkach?
Ludzie szanujcie się. Pracodawcy są w d i umowa o pracę w dzisiejszych czasach to absolutna podstawa. I nie dajcie się nabrać na jakieś bzdury o kosztach itp
Koszty pracy w Polsce należą do najniższych w UE- 22 2
-
2018-10-01 20:18
Autor nie jest na bieżąco z prawem pracy
Zleceniobiorcy mają mieć takie same warunki jak pracujący na umowę o pracę (są już wykładnie PIP i wyroki SA).
- 12 1
-
2018-10-01 21:52
Świadczenie pracy przez 16 godzin bez możliwości skorzystania z przerwy na spożycie posiłku może stwarzać poważne zagrożenie dla BHP.
:D :D ale dla życia pracownika nie stwarza żadnych zagrożeń
ale pierd....enie- 11 3
-
2018-10-01 21:59
16 godzin pracy?
umowa zlecenie?
bez nadgodzin?
bez przerw na jedzenie i odpoczynek?
Ludzie, na co wy się godzicie? Kto wam każe takie umowy zawierać?
Przecież brakuje pielęgniarek, to wy dyktujecie warunki, nie szef
Na takiej umowie to ja bym mówiła kiedy i ile mam przerwy, serio
W końcu to umowa cywilna, mona mieć tyle bezpłatnych przerw ile się chce- 17 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.