Z dr.
Marcinem Gawlickim, pomorskim wojewódzkim konserwatorem zabytków, rozmawia Katarzyna Korczak
- Jak ocenia pan dotychczasowy przebieg badań archeologicznych pod Halą Targową i przy ul. Świętojańskiej?- Archeolodzy z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku odnaleźli pod Halą Targową relikty romańskiego kościoła św. Mikołaja i ślady pierwszego kościoła dominikanów. Jest to rewelacja ostatnich dziesięcioleci w Gdańsku. Mamy do czynienia z pierwszymi romańskimi odkryciami na obszarze Gdańska! Stanowisko to było niezwykle trudne w sensie technicznym i złożone w aspekcie archeologicznym. Tylko dzięki wysokim kwalifikacjom archeologów z gdańskiego muzeum roboty przeprowadzono bez żadnych zastrzeżeń merytorycznych, co potwierdziła komisja ekspertów. Gdańscy historycy sytuowali dotychczas romański kościół w rejonie dzisiejszej bazyliki św. Mikołaja. Zmieniła się więc nasza wiedza o topografii założenia dominikańskiego z czasu jego powstania, czyli początku XIII wieku.
Archeolodzy warszawscy prowadzą natomiast badania obszaru dawnej zabudowy miejskiej przy ul. Świętojańskiej. Tego rodzaju stanowisk archeologicznych w ostatnich latach było w Gdańsku wiele.
- Jak układała się dotąd pana współpraca z Dominikanami?- Dominikanie przyglądali się pracom archeologicznym pod Halą Targową bardzo uważnie. Przez cały czas mieli dostęp do reliktów archeologicznych i dokumentacji, komentowali odkrycia. Współpraca, moim zdaniem, układała się prawidłowo, czego potwierdzeniem są pisma między innymi składane przez dominikanów w naszym urzędzie.
- Pomimo to dominikanie zaskarżyli w Ministerstwie Kultury pana decyzję na wykonanie części konstrukcji posadzek i drenażu Hali Targowej.- Decyzja moja podyktowana była troską o zabezpieczenie reliktów architektury romańskiej. Wody gruntowe i opadowe powodują bowiem ich niszczenie. Doszło więc do paradoksu. Dominikanie, którzy, jak rozumiem, chcą chronić pozostałości romańskiej świątyni, występują przeciwko posunięciom, umożliwiającym ich ratowanie.
- Drugim zarzutem dominikanów był brak decyzji strategicznych urzędu konserwatorskiego co do całego terenu.- Strategiczne decyzje dwa lata temu podjęli dominikanie, rezygnując z placu Dominikańskiego w zamian za działkę przy ul. Świętojańskiej. Trzeba jednocześnie pamiętać, iż nadal obowiązuje, stanowiący prawo, plan zagospodarowania przestrzennego miasta z 1969 roku, który mówi, że plac Dominikański posiada funkcje handlowe. Zmiana tego planu należy do kompetencji Rady i Zarządu Miasta, a nie władz konserwatorskich.
- Co sądzi pan o pomyśle dominikanów, by zamienić place?- Trudno jest mi nawet głosy te komentować. Place można zamienić i może to być nawet korzystne dla obu stron. Muszą się w tej sprawie porozumieć właściciele, czyli kupcy i ojcowie dominikanie. Najlepiej, gdyby takiemu porozumieniu patronowały władze Gdańska.
- Podjął się pan sprawowania patronatu nad realizacją programu badań interdyscyplinarnych całego terenu, związanego z dziedzictwem dominikanów.- Prace te mają bowiem szczególne znaczenie dla dziejów Gdańska. Waga dokonywanych odkryć, złożoność stanowiska archeologicznego, konieczność prowadzenia badań nie tylko w sensie archeologicznym, ale i historycznym, architektonicznym, konserwatorskim, wymaga skoordynowanych działań wielu zespołów badawczych. Patronat wydaje się więc być uzasadniony.
- Kiedy ruszyć może realizacja programu?- Najistotniejsze w
pracach konserwatorskich jest dokładne opracowanie wyników badań, a to wymaga czasu. Zespół pracowników Muzeum Archeologicznego w Gdańsku nadal prowadzi tak zwane prace kameralne, związane z opracowaniem odkryć pod Halą Targową. Zostaną one zakończone najwcześniej pod koniec tego roku, planuje się wydanie odpowiedniej publikacji. Dopiero wtedy będzie można mowić o promowaniu dotychczasowych wyników na większą skalę, rozszerzaniu badań, kreowaniu dalszej polityki konserwatorskiej i sterowania tym programem w przyszłości. Rzetelna wiedza naukowa nie lubi pośpiechu ani emocji.
- Jak ocenia pan przebieg zakończonej właśnie naukowej konferencji "Gdańskie i europejskie dziedzictwo. Rola zakonu dominikanów w dziejach Gdańska"?- Trudno na gorąco ocenić całość obrad. Konferencja odbywała się w sekcjach tematycznych trwających w tym samym czasie. Pozytywnie oceniam fakt, iż licznie reprezentowane były krajowe i europejskie środowiska naukowe z wielu dziedzin. Natomiast czuję niedosyt, związany z nieobecnością badaczy architektury i konserwatorów, ale, być może, nie było to przewidziane w programie.
- Dziękuję panu za rozmowę.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
