Miliony w piachu.Milionowe długi wobec wybrzeżowych firm i Portu Gdańskiego to efekt niedokończonej budowy terminalu zbożowo-paszowego. Czy tym razem prawdziwe okażą się deklaracje o wznowieniu inwestycji? Pomysł budowy zrodził się na poczatku lat 90., kiedy Amerykanin
Di Andrea szukał możliwości inwestycji w Polsce. Z Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych skierowano go do Urzędu Wojewódzkiego, a stamtąd do portu.
W 1995 roku prezes portu
Marian Świtek mówił w "Gazecie Wyborczej":
- Po ostatniej wizycie przedstawicieli Europortu (spółki budującej terminal - red.)
otrzymaliśmy deklaracje inwestycji w wysokości 170 mln dolarów w pierwszym etapie, w drugim zaś kolejne 130 mln. W planach była nawet budowa pierwszej w Polsce prywatnej linii kolejowej, która otworzyłaby port na Kaliningrad. Pozostały deklaracje. Żeby ułatwić dojazd po portu, który miał się stać centrum zbożowym w tej części Europy państwo zaplanowało budowę mostu wantowego.Zarząd Portu Gdańsk SA podpisał umowę z należącą do kanadyjskiego potentanta zbożowego Saskatchewan Wheat Pool spółką Europort na dzierżawę blisko 60 hektarów na 25 lat. W kasie portu nie widziano jednak wpływów z dzierżawy. Już gdy prezes Świtek podpisywał umowę, pojawiły się protesty portu gdyńskiego, który kończył wtedy budowę własnego terminalu zbożowego. Gdyński terminal jest zdolny przeładować rocznie milion ton zbóż i pasz, a wykorzystuje swoje możliwości zaledwie w połowie. W Gdańsku być może wyrośnie konkurencja dla Gdyni, bowiem budowa przerwana w 1999 roku ma zostać wznowiona przed końcem kwietnia.
-
Taki jest plan. Dotychczas budowa pochłonęła 25 mln dolarów, inwestor posiada jeszcze 35 mln i ubiega się w bankach o kolejne 25 milionów. Żeby umożliwić kredytowanie, zarząd portu przesunął w czasie nasze należności od Europortu - powiedział "Głosowi"
Marian Świtek.
- Budowa ma ruszyć do końca kwietnia, a przyjęcie pierwszego statku planowane jest na październik. W latach 1996-98 zmienił się zarząd portu, nowy dążył do renegocjacji umowy z Europortem.- Umowę sporządzono w sposób skrajnie niekorzystny dla portu, który, żadnych warunków oddawał wielohektarowy teren na 30 lat. Inwestor miał rozpocząć budowę "kiedy otrzyma potrzebne zgody". Port zobowiązał się natomiast zapłacić za infrastrukturę ok. 70 mln zł - powiedział "Głosowi"
Zbigniew Perliński, ówczesny wiceprezes portu.
Perliński od początku był przeciwny powstaniu terminalu. Uważał, że nie będzie zapotrzebowania na przeładunek kilku milionów ton zboża i paszy rocznie. Marian Świtek:
- Tamten zarząd z premedytacją zablokował inwestycję bezpodstawnie próbując renegocjować umowę. Terminal jest potrzebny i zarobi na siebie.W 1998 roku, kiedy Świtek powrócił na fotel prezesa, budowę rozpoczęto. 65 mln dolarów na nowego terminal miało pochodzić od Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Rok później EBOR się wycofał, podobnie jak kanadyjski Saskatchewan.
-
Kanadyjczycy wycofali się, bo dwie z ich inwestycji okazały się nietrafione - stwierdził Świtek.
Główny wykonawca SCI zaczął mieć problemy z polskimi podwykonawcami, którzy wycofali swój sprzęt z budowy. Do dziś kilkadziesiąt wybrzeżowych firm (m.in. Hydrobudowa) nie otrzymało należnych im w sumie blisko 20 mln zł. Port w tym czasie nadal budował drogi i media.
Według
Krzysztofa Brzezińskiego (radnego SLD, członka rady nadzorczej Zarządu Portu w latach 2001-2002) Europort jest pomnikiem nieudolności zarządu Mariana Świtka.
-
To jest niezły pasztet. Przez cztery lata bezskutecznie negocjowano z Kanadyjczykami. Dlaczego wcześniej zarząd portu nie wystąpił do rządu o gwarancje kredytowe? - pyta
Brzeziński. - Być może port wejdzie do spółki Europort aportem wprowadzając swoje należności i wykładając trochę gotówki.Ryszard Zdeb, który reprezentuje w radzie nadzorczej ponad 70 firm współpracujących z portem, twierdzi, że budowa terminalu zbożowego w Gdańsku była zasadna.
-
Tym bardziej, że operatorem był kanadyjski potentat. Jednak od 1995 roku wiele się wydarzyło. Zmieniła się koniunktura, odeszli inwestorzy. O ile się orientuję, to znalazł się inwestor ze Skandynawii. Zmieniono też biznesplan. Europort zamiast 2-3 mln będzie mógł przerabiać niecały milion ton rocznie.Zdeb uważa, że zarząd portu zrobił co mógł, by doprowadzić inwestycję do końca, ale zwraca uwagę na ogromne, sięgające 17 mln zł zaległości Europortu wobec polskich podwykonawców.
Jacek Kalinowski, reprezentujący Europort, nie chciał się wypowiedzieć. Stwierdził, że nie ma upoważnienia od właścicieli firmy. Obecny zarząd portu reklamował usługi przeładunkowe w miesięczniku Ruchu Społecznego AWS. Po wyborczym zwycięstwie lewicy broni się przed odwołaniem, a szalę może przeważyć sprawa terminalu.
Krzysztof Katka
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
