• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Mieszkańcy zawsze na przegranej pozycji. Planowanie przestrzenne w Polsce to farsa

Krzysztof Koprowski
23 października 2021 (artykuł sprzed 2 lat) 
Chaos przestrzenny sprzyja wyłącznie deweloperom, którzy błyskawicznie mogą pomnażać zyski. Koszty przerzucane są jednak na samorząd w myśl zasady prywatyzacji zysków i uspołeczniania strat. Chaos przestrzenny sprzyja wyłącznie deweloperom, którzy błyskawicznie mogą pomnażać zyski. Koszty przerzucane są jednak na samorząd w myśl zasady prywatyzacji zysków i uspołeczniania strat.

Polski system planowania przestrzennego... nie pozwala niczego zaplanować. Mimo ustawowego udziału społeczeństwa w tym procesie, prawo najczęściej jest po stronie deweloperów. Samorządowcy są bezradni wobec pomysłów parlamentarzystów, którzy od lat robią wszystko, by jak najbardziej "uwolnić" rynek, ułatwić proces inwestycyjny i jednocześnie lekceważyć znaczenie ładu przestrzennego.



Czy system planowania przestrzennego w Polsce wymaga zmian?

Polski system planowania przestrzennego od lat traktowany jest przez polityków wszystkich partii jako bariera rozwojowa, a nie narzędzie do tworzenia obszarów silnych gospodarczo, atrakcyjnych krajobrazowo i wreszcie przyjaznych do mieszkania.

U podstaw tego problemu leży przekonanie o "świętym prawie własności", "niewidzialnej ręce rynku", a wcześniej "przejściowych problemach".

W efekcie polski system planowania przestrzennego... nie pozwala niczego zaplanować.

Czytaj też artykuł z 2016 r.:

Jak planowane są polskie miasta? Przykłady z Trójmiasta



Rozjeżdżanie się planowania z działaniami inwestycyjnymi



W okresie PRL budownictwo nigdy nie mogło nadążyć za potrzebami. Obok osiedli realizowanych w kompleksowy sposób: z pełną infrastrukturą techniczną, drogową, oświatową, handlowo-usługową oraz rekreacyjną i opieką zdrowia, wciąż problemem był remont starych budynków, a w niektórych rejonach likwidacja substandardowej, prowizorycznej zabudowy.

Jednak mniej więcej do drugiej połowy lat 70. XX wieku planowanie przestrzenne szło w parze z realizacją zabudowy. Nakreślony plan w ciągu kilku lat przeobrażał się w inwestycje w terenie, a zejście z placu budowy ostatniego robotnika zamykało cały proces planistyczno-budowlany.

Budownictwo z okresu PRL nie nadążało za potrzebami mieszkaniowymi. Osiedla powstawały jednak w sposób kompleksowy z pełną infrastrukturą. Politycy w latach 90. uznali, że zamiast dokonać reformy budownictwa społecznego, lepszym modelem będzie stworzenie rynku prywatnego i wpędzenie obywateli w kredyty na całe życie za mieszkania z dala od centrów miast. Budownictwo z okresu PRL nie nadążało za potrzebami mieszkaniowymi. Osiedla powstawały jednak w sposób kompleksowy z pełną infrastrukturą. Politycy w latach 90. uznali, że zamiast dokonać reformy budownictwa społecznego, lepszym modelem będzie stworzenie rynku prywatnego i wpędzenie obywateli w kredyty na całe życie za mieszkania z dala od centrów miast.
Wraz ze stopniowym upadkiem gospodarki planowej narastał problem "rozjeżdżania się" planów zagospodarowania z ich realizacją. Coraz częściej pozostawiano rezerwy gruntów pod niedoszłe obiekty czy układy komunikacyjne, licząc, że uda się przezwyciężyć "przejściowe problemy". Mimo trudności z zapełnieniem sklepowych półek, nadal kreślono plany szerokich autostrad czy niekończących się osiedli.

Czytaj też:

Trójmiasto roku 2020: autostrady i linie SKM. Wizja aglomeracji sprzed pół wieku



Niekończące się możliwości zabudowy dla 300 mln mieszkańców



Paradoksalnie, im większy kryzys gospodarczy ogarniał Polskę, tym większa była presja na wyznaczanie kolejnych terenów rozwojowych. Dzisiaj szacuje się, że samorządy w całej Polsce pod zabudowę w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przeznaczyły tereny zdolne "pomieścić" nawet 300 mln mieszkańców! To oznacza, że budować można właściwie wszędzie.

Zmiany gospodarczo-ustrojowe przerzuciły niemal cały ciężar zagospodarowania terenów pod zabudowę na kapitał prywatny, ale zagadnienia związane z doprowadzeniem niezbędnej infrastruktury pozostawiono w gestii państwa (samorządów).

Ustawodawca w ustawie o planowaniu przestrzennym zajął się jedynie zagadnieniem przeznaczenia obszarów pod zabudowę bez jakiegokolwiek odniesienie do niezbędnej infrastruktury. Ustawodawca w ustawie o planowaniu przestrzennym zajął się jedynie zagadnieniem przeznaczenia obszarów pod zabudowę bez jakiegokolwiek odniesienie do niezbędnej infrastruktury.

Naiwne przekonanie, że prywatny kapitał jest lekiem na całe zło



Skąd samorząd ma brać pieniądze na finansowanie infrastruktury dla prywatnych inwestycji? Na to pytanie ustawodawca w prawie związanym z zagospodarowaniem przestrzennym nigdy nie odpowiedział.

W 1994 r. powstała ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, zachęcająca do spekulacji gruntami oraz wspierająca raczkujący wówczas rynek deweloperski w sposób praktycznie niemożliwy do okiełznania w przyszłości przez lokalny samorząd.

Nie trzeba nikomu chyba tłumaczyć, że ustawa ta powstała na fali przemian ustrojowo-gospodarczych w naiwnym przekonaniu, że skrajnie liberalne podejście w tym zakresie w pełni zaspokoi potrzeby kolejnych pokoleń.

Zgodnie z ustawą z 1994 r., a następnie ustawą z 2003 r. (obowiązuje z późniejszymi zmianami do dzisiaj), każdy właściciel gruntu po przyjęciu planu zagospodarowania zyskuje bezterminowo i w sposób niezbywalny możliwość jego zabudowy właśnie w oparciu o zapisy planu.

Park Południowy powstaje w oparciu o rewizję planów zagospodarowania dla gruntów miejskich. To jedyna taka możliwość. Zmiana funkcji z mieszkaniowo-usługowej na zieleń na gruntach prywatnych oznaczałaby wielomilionowe odszkodowania płacone przez miasto. Park Południowy powstaje w oparciu o rewizję planów zagospodarowania dla gruntów miejskich. To jedyna taka możliwość. Zmiana funkcji z mieszkaniowo-usługowej na zieleń na gruntach prywatnych oznaczałaby wielomilionowe odszkodowania płacone przez miasto.

Związane ręce samorządu przez milionowe odszkodowania



Jeżeli samorząd z jakiegoś powodu postanowi zmienić te zapisy na mniej korzystne dla właściciela, już z mocy ustawy może on domagać się "odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części" (istnieje też możliwość zaoferowania nieruchomości zamiennej przez gminę).

Wyjątek stanowi zmiana na gruntach komunalnych, bo samorząd nie może niejako sam od siebie domagać się odszkodowania - tak właśnie powstaje chaotycznie rozplanowany park Południowy, na resztkach gruntów, które nie zostały jeszcze sprzedane.

Każdy buduje kiedy chce i nikt go nie powstrzyma



Jakby tego było mało, o terminie rozpoczęcia budowy decyduje tylko i wyłącznie właściciel gruntu. Samorząd nie ma prawa odmówić zabudowy, bo zgodę na możliwość powstania nowej kubatury niejako wydał już tworząc plan zagospodarowania.

Z pozoru taki stan prawny wydaje się pozbawiony wad. Szkopuł tkwi jednak w skali działań inwestycyjnych i braku jakichkolwiek narzędzi do faktycznego kierowania rozwojem gminy.

Gdy Gdańsk buduje tramwaj na Ujeścisko, nowa zabudowa powstaje już kilka kilometrów dalej, także poza granicami miasta. Przy obecnym systemie planowania przestrzennego infrastruktura nigdy nie będzie mogła nadążyć za potrzebami, a tym bardziej nie wyprzedzi nowych inwestycji deweloperskich. Gdy Gdańsk buduje tramwaj na Ujeścisko, nowa zabudowa powstaje już kilka kilometrów dalej, także poza granicami miasta. Przy obecnym systemie planowania przestrzennego infrastruktura nigdy nie będzie mogła nadążyć za potrzebami, a tym bardziej nie wyprzedzi nowych inwestycji deweloperskich.

Gdańsk Południe - z rolniczych pól zrodził się wielki chaos



Najlepszym przykładem takiej sytuacji w naszej lokalnej skali jest Gdańsk Południe. To obszar, który jeszcze kilka dekad temu zdominowany był przez rolnictwo, zaś dzisiaj w sposób całkowicie niezorganizowany rozwija się tu budownictwo mieszkaniowe.

Miasto nie jest w stanie nadążyć za rozwojem jakiejkolwiek infrastruktury, bowiem nie można przewidzieć gdzie i kiedy rozpocznie się budowa osiedli albo gdzie będzie koncentrowało się budownictwo w najbliższym czasie.

Wbrew pojawiającym się regularnie głosom władze Gdańska nie mogą zatrzymać wydawania pozwolenia na budowę osiedli, o ile te powstają zgodnie z planem zagospodarowania i przepisami prawa budowlanego.

Władze Gdańska nie mogą też warunkować realizacji zabudowy od wydajności sieci transportowej, pojemności szkół i przedszkoli, dostępu do terenów rekreacyjnych czy odległości od skupisk miejsc pracy.

Osiedle Centralpark na Morenie powstaje w oparciu o warunki zabudowy przewidziane w prawie dla biednych gmin i terenów z zabudową wiejską. Osiedle Centralpark na Morenie powstaje w oparciu o warunki zabudowy przewidziane w prawie dla biednych gmin i terenów z zabudową wiejską.

Brak planu to nie problem, bez niego powstaną nawet wieżowce



A może zrezygnować z tworzenia planów zagospodarowania? Nic bardziej mylnego! Brak planu nadal dopuszcza zabudowę, w dodatku w sposób jeszcze bardziej chaotyczny. Deweloper może wówczas ubiegać się o wydanie warunków zabudowy (pot. wuzetka).

Warunki zabudowy wskazują formę zabudowy w oparciu o tzw. zasadę dobrego sąsiedztwa. Takie rozwiązanie prawne stworzono z myślą o biednych gminach, które nie są w stanie przygotować planów zagospodarowania dla całego obszaru.

Mimo to w oparciu o takie decyzje powstały m.in.:
  • osiedle Quattro Towers we WrzeszczuMapka z czterema wieżowcami 16-piętrowymi we Wrzeszczu - nawiązano tutaj do wieżowca Olimp z końca lat 60.,
  • osiedle Centralpark na Morenie (Pieckach-Migowie)Mapka, składające się obecnie z sześciu 16-piętrowców - tutaj wykazano, że zabudowa jeszcze wyższa od okolicznych bloków "zmieni dotąd monotonną enklawę mieszkaniową w atrakcyjną wizerunkowo determinantę, spinającą osiedle w jedną zamkniętą całość".

Warunki zabudowy, czyli nikt nie wie, co może powstać



Wuzetki niosą ze sobą jeszcze większe zagrożenie dla ładu przestrzennego, bowiem nie są w stanie wymusić konkretnej funkcji. Przykładowo w planie zagospodarowania można zawrzeć obowiązek budowy wyłącznie obiektów edukacyjnych, np. szkoły czy przedszkola, zaś w oparciu o warunki zabudowy można wnioskować o realizację osiedla mieszkaniowego, o ile w sąsiedztwie są już podobne budynki.

Żeby jeszcze pogłębić chaos, ustawodawca dopuścił możliwość wydawania nieograniczonej liczby wuzetek na dany teren, a każda z nich może zezwalać na inną formę zabudowy! O warunki zabudowy wystąpić może ponadto każdy - niekoniecznie właściciel terenu. Po co miałby to robić? Choćby po to, by "zbadać" wartość gruntu.

Nowy plan zagospodarowania dla Osowej w rejonie nowego zbiornika miał poprawić błędy planistyczne popełnione w planach ponad dekadę temu. Nowy plan zagospodarowania dla Osowej w rejonie nowego zbiornika miał poprawić błędy planistyczne popełnione w planach ponad dekadę temu.

Osowa, czyli jak populizm bierze górę nad zdrowym rozsądkiem



Warto w tym kontekście przywołać przykład Osowej, gdzie miasto próbowało pójść na kompromis z właścicielami gruntów, "oferując" im wyższą zabudowę w zamian za obowiązek realizacji brakujących w tym obszarze funkcji społecznych: oświatowej i opieki zdrowotnej, wprowadzając nakaz sadzenia drzew czy wyznaczając linię, zabudowę dosunięto do ulic.

Mieszkańcy natychmiast rozpoczęli zbierać podpisy pod rezygnacją z prowadzenia prac planistycznych. Prawdopodobnie nie mając świadomości, że ich sprzeciw w żaden sposób nie powstrzyma nowej zabudowy. Ta może nadal powstać w oparciu o istniejące plany, które w opinii jednego z deweloperów są nawet korzystniejsze dla niego. A gdyby nawet doprowadzić do ich unieważnienia w oparciu o błędy formalne, to pozostają wspomniane już wuzetki.

Na osowskich grupach dyskusyjnych przytaczano też przykład warszawskiej Pragi, gdzie miasto wstrzymało inwestycję do czasu realizacji niezbędnej infrastruktury społecznej.

Mieszkańcy Osowej protestując przeciwko ustaleniom nowego planu porównują się do warszawskiej Pragi (nz.), dla której obowiązują jednak ustalenia związane z rewitalizacją. Mieszkańcy Osowej protestując przeciwko ustaleniom nowego planu porównują się do warszawskiej Pragi (nz.), dla której obowiązują jednak ustalenia związane z rewitalizacją.
Sęk w tym, że mieszkańcy Osowej nie dostrzegli ustawy o rewitalizacji, która działa niejako w sposób nadrzędny i faktycznie pozwala przez maksymalnie 10 lat uzależnić możliwość realizacji nowej zabudowy na gruncie niezabudowanym od "budowy na swój koszt i do nieodpłatnego przekazania na rzecz gminy inwestycji uzupełniających w postaci infrastruktury technicznej, społecznej lub lokali mieszkalnych".

Jednak Osowa, Południe czy jakakolwiek tzw. dzielnica rozwojowa, przez najbliższe dekady nie będzie objęta programem rewitalizacji ze względu na brak problemów społecznych, gospodarczych czy degradacji zabudowy w takiej skali, jak ma to miejsce na Pradze, uchodzącej za jedną z najgorszych dzielnic stolicy.

Czytaj też:

Osowa: nie będzie planu, który miał uporządkować dzielnicę



Parametry zabudowy pasa nadmorskiego Brzeźna w oparciu o najnowszy plan zagospodarowania. Parametry zabudowy pasa nadmorskiego Brzeźna w oparciu o najnowszy plan zagospodarowania.

Brzeźno: protest, który nie powstrzyma przed zabudową



Innym przykładem głośnego protestu może być planowana zabudowa w nadmorskiej części Brzeźna. W ten konflikt włączyli się nawet radni miejscy z opozycji. Dominował oczywiście głos wprowadzenia bezwzględnego zakazu zabudowy.

Postulat, jak już wyżej opisano, jest kompletnie niemożliwy do uwzględnienia bez wypłacenia odszkodowania dla właściciela gruntów. Wypłacenie odszkodowania pociąga natomiast natychmiastowy zarzut niegospodarności dla władz miasta.

Stary plan dopuszcza zabudowę, więc nowy nie może narzucać zakazu. Unieważnienie planu w oparciu o błędy formalne powoduje natomiast możliwość wydania warunków zabudowy. Błędne koło planowania przestrzennego zamyka się, podobnie jak w Osowej.

Czytaj też:

Kontrowersyjny plan dla Brzeźna wstrzymany. Nowa zabudowa i tak może powstać



Czy można jeszcze coś zepsuć? Politycy udowadniają, że tak



Jakby tego było mało, rząd Prawa i Sprawiedliwości wprowadził jeszcze dodatkowy instrument paraplanistyczny, zwany potocznie Lex Deweloper, który dla realizacji inwestycji mieszkaniowych pozwala całkowicie lekceważyć ustalenia planów zagospodarowania.

Muszą być natomiast spełnione warunki z zakresu dostępności komunikacyjnej, placówek oświatowych oraz lokalne standardy urbanistyczne narzucone przez samorząd.

Na razie w Trójmieście udało się nie dopuścić do realizacji żadnej inwestycji tego typu, a stosowne uchwały i decyzje nie zostały podważone.

Czytaj też:

Lex deweloper. Czego obawiają się władze Gdańska?


Trójmiejskie standardy urbanistyczne w ramach Lex Deweloper


Radni zastopowali budowę na Zaspie w oparciu o Lex Deweloper



Nowy próg zwalniający na skrzyżowaniu Matejki - Sobótki to przykład jednego z elementów umowy szesnastkowej z deweloperem pobliskiego kompleksu biurowego, na którym nie można wymusić np. kompleksowej przebudowy al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu. Nowy próg zwalniający na skrzyżowaniu Matejki - Sobótki to przykład jednego z elementów umowy szesnastkowej z deweloperem pobliskiego kompleksu biurowego, na którym nie można wymusić np. kompleksowej przebudowy al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu.

Deweloper buduje domy na sprzedaż, a miasto funduje drogi



Skoro jednak dopuszczamy do tworzenia chaotycznej zabudowy, to może chociaż samorząd powinien domagać się budowy dróg przez deweloperów? Owszem, zmusić może, ale tylko w oparciu o tzw. umowy szesnastkowe.

Nazwa pochodzi od artykułu 16 ustawy o drogach publicznych, która obliguje do włączenia się inwestora w pobliski układ drogowy na podstawie umowy z zarządcą drogi - najczęściej gminą.

Nie oznacza to jednak, że samorząd będzie warunkował zabudowę od realizacji przez dewelopera drogi o znaczeniu strategicznym dla całej dzielnicy, podczas gdy jego inwestycja ma zasięg stricte lokalny.

Przykładowo Gdańsk może zmusić inwestora osiedla, składającego się z kilku budynków, do budowy ronda, dodania lewo- czy prawoskrętu albo remontu chodników i jezdni w bezpośrednim sąsiedztwie, ale nie może domagać się budowy ul. Nowej Świętokrzyskiej czy Nowej Warszawskiej.

Czytaj też:

Czy Południowa PKM utrudni budowę dróg? Nowa Świętokrzyska musi czekać



Deweloperzy budują drogi za kwotę niższą niż koszt al. Havla



Żeby zrozumieć o jak niewielkiej skali inwestycji mówimy, spójrzmy na dane z lat 2008-2013, kiedy to wszyscy deweloperzy w oparciu o umowy szesnastkowe zmodernizowali układ drogowy w całym mieście na łączną kwotę 93 mln zł.

Dla porównania, koszt budowy tylko al. HavlaMapka (pełne oddanie do użytku w 2012 r.) wraz z torowiskiem tramwajowym wyniósł 110 mln zł, a jest to przecież kropla w morzu potrzeb Południa.

Koszt budowy tylko al. Havla przekracza pięcioletnie wydatki deweloperów na budowę dróg na terenie całego Gdańska. Koszt budowy tylko al. Havla przekracza pięcioletnie wydatki deweloperów na budowę dróg na terenie całego Gdańska.

Politycy patrzą na słupki sondażowe, a nie (bez)ład przestrzenny



Skoro jest tak źle, to dlaczego politycy szczebla krajowego nie chcą niczego zmieniać? Otóż chcą! Chcą jeszcze bardziej ułatwić prowadzenie inwestycji!

Trzeba bowiem spojrzeć na postrzeganie problematyki planowania przestrzennego z poziomu całego kraju, nakładając na to populistyczne hasła, walkę o lokalny elektorat i brak jakiejkolwiek refleksji nad swoimi działaniami dalej niż kolejną kadencję.

Trójmiasto czy inne duże ośrodki miejskie, gdzie istnieje silna presja na zabudowę, są tylko niewielkim wycinkiem całego kraju. Znaczna część posłów i senatorów wywodzi się z małej społeczności, gdzie gminy marzą o jakichkolwiek inwestycjach, a każde uzgodnienie jest utożsamiane z kolejną barierą utrudniającą budowę.

Jednak wbrew infantylnemu myśleniu polityków, to nie przepisy przyczyniają się do marazmu inwestycyjnego w niektórych gminach, a sytuacja gospodarcza całego regionu, często "odciętego" komunikacyjnie od reszty kraju, położonego z dala od dużych miast, szlaków transportowych czy atrakcji turystycznych.

Tzw. dziura wstydu przy ul. Rajskiej i Heweliusza w 2012 r. Samorząd nie może wpłynąć w żaden sposób na przyspieszenie budowy przez prywatnego właściciela, więc takie tereny w centrach miast mogą straszyć latami. Tzw. dziura wstydu przy ul. Rajskiej i Heweliusza w 2012 r. Samorząd nie może wpłynąć w żaden sposób na przyspieszenie budowy przez prywatnego właściciela, więc takie tereny w centrach miast mogą straszyć latami.

Przewlekłe postępowania sądowe i bezradne samorządy



Nie wolno też zapomnieć o utożsamianym przez niektórych polityków z formą represji i nacisku nadzorze budowlanym, który od dekad jest całkowicie niewydolny w podejmowaniu ustawowych działań, podobnie jak sądy z toczącymi się przez lat postępowaniami administracyjnymi.

Bodaj najsłynniejszym symbolem obstrukcji decyzyjnej jest ponad 30-letnia samowola budowlana z Warszawy - hotel Czarny Kot, który doczekał się nawet własnego hasła w Wikipedii.

Z naszego lokalnego podwórka należy przytoczyć sprawę Hali Plażowej w BrzeźnieMapka, gdzie od lat toczy się spór o odzyskanie gruntu. Nie bez winy są też władze Gdańska, które mimo naszego artykułu o skomplikowanej sytuacji prawnej właściciela, przyjęły jeszcze korzystniejszy dla niego plan zagospodarowania, zwiększający możliwości obciążenia gruntu hipoteką.

Innym przykładem wykorzystania niedoskonałości polskiego prawa była przez wiele lat twz. dziura wstydu przy ul. Rajskiej - HeweliuszaMapka, gdzie inwestor w oparciu o korzystne dla siebie warunki zabudowy, mógł bezterminowo czekać na wzrost wartości gruntu przed jego sprzedażą i jednocześnie domagać się co najmniej równie korzystnego planu zagospodarowania, który ostatecznie nie został uchwalony (inwestycja była realizowana "wuzetką").

Miasto nie mogło ani go pospieszyć z realizacją zabudowy ani odebrać mu gruntu ze względu na brak rozpoczęcia budowy (taki zapis był natomiast na terenie Hali Plażowej, który do dzisiaj nie został wyegzekwowany w postępowaniu sądowym).

Bunt deweloperów Młodego Miasta jest w pełni zrozumiały. Jedną decyzją konserwatora stracili oni niemal nieograniczone możliwości zabudowy tego obszaru wydane przez władze i radnych Gdańska. Bunt deweloperów Młodego Miasta jest w pełni zrozumiały. Jedną decyzją konserwatora stracili oni niemal nieograniczone możliwości zabudowy tego obszaru wydane przez władze i radnych Gdańska.

Konserwator zabytków, który może zrobić wszystko



Warto także zwrócić uwagę w kontekście planowania przestrzennego na jedyny wyjątek, gdzie to deweloper stoi na przegranej pozycji względem władzy lokalnej. Chodzi tutaj o ochronę konserwatorską, która ma nadrzędną rolę wobec wszystkich planów zagospodarowania.

Boleśnie o tym przekonali się właściciele działek na Młodym Mieście, gdzie plany zagospodarowania były wyjątkowo liberalne - w wielu miejscach nie ograniczały wysokości zabudowy, nie określały zasad sytuowania budynków czy nie regulowały udziału funkcji mieszkaniowej i usługowej.

Ochrona konserwatorska nie musi być zagrożeniem dla Młodego Miasta



Młode Miasto: od hipermarketu po Dubaj i bunt deweloperów



Na Młodym Mieście dopuszczona była zabudowa w formie skupiska wieżowców rodem z Dubaju, jak i hipermarket z częścią kinową czy osiedle mieszkań na wynajem.

Obecnie plany te straciły na znaczeniu, bowiem to wojewódzki konserwator zabytków po wpisie rejestrowym dyktuje wszelkie warunki zabudowy. Jako że jest on przeciwnikiem zabudowy wysokiej w tej części miasta, a jednocześnie kreśli wiele precyzyjnych rozwiązań z zakresu wyglądu budynków czy nawet zieleni, wartość gruntów drastycznie zmalała.

To z kolei wywołuje bunt deweloperów, a cały spór przybrał charakter polityczny - wojewódzki konserwator zabytków wskazywany jest przez wojewodę, a wojewodę mianuje z kolei premier rządu. Nie trzeba chyba dodawać, że formacjom politycznym PO i PiS jest, delikatnie mówiąc, nie po drodze (z wyjątkiem wspólnych imprez urodzinowych).

Czytaj też:

Spór o pl. Wałowy. Wojewódzki konserwator przejmuje rolę projektanta



Przesuń aby
porównać

Czy mieszkania powinny być towarem, do którego wszyscy dopłacamy deweloperom?



Czy zatem można poprawić system planowania przestrzennego w Polsce? Teoretycznie jest to wykonalne, ale w praktyce będzie niezmierne trudne i będzie trwało dekadami.

Wydaje się, że najważniejszą sprawą jest całkowite odwrócenie sytuacji na rynku, prowadzącej dzisiaj do sytuacji, w której mieszkanie stało się towarem, a mieszkańcy są zmuszeni osiedlać się coraz dalej od centrum, zadłużając się po uszy na całe życie.

W praktyce oznacza to niekończące się wydatki z budżetu gminy (czytaj: z portfela każdego obywatela) na zapewnienie minimum komfortu życia mieszkańcom w nowych osiedlach deweloperskich przy jednoczesnym spadku zaludnienia w obszarach z pełną infrastrukturą, gdzie jeszcze nie zwróciły się poniesione wydatki.

Przykładem mogą być wyburzenia lub przebudowy na inną funkcję szkół, które mogłyby jeszcze służyć przez kilka dekad, podczas gdy w nowych dzielnicach dzieci muszą być transportowane do odległych o kilka kilometrów placówek budowanych od podstaw.

Czytaj też:

Przerabiają szkołę na Siedlcach na siedzibę urzędu



Przebudowa gimnazjum (wcześniej podstawówki) na filię Urzędu Miejskiego na Siedlcach. Przebudowa gimnazjum (wcześniej podstawówki) na filię Urzędu Miejskiego na Siedlcach.

Niezbędne zmiany w prawie o planowaniu przestrzennym



O ile spełnienie powyższego postulatu oznacza ogromne nakłady finansowe na budownictwo społeczne wzorem krajów Europy Zachodniej, to jednocześnie niezbędne byłyby też daleko idące zmiany w zakresie prawa m.in.:
  • bezwzględny zakaz wydawania pozwoleń na budowę bez planów zagospodarowania, brak planu powinien oznaczać brak możliwości zabudowy,
  • możliwość zmiany planu zagospodarowania bez odszkodowania dla właściciela po upływie np. 10 lat od wcześniej uchwalonego planu, na podstawie którego nie powstała żadna zabudowa (tzw. rewizja ustaleń planu),
  • wskazania przez samorząd obszarów, gdzie dopuszczone jest wydawanie pozwoleń na zabudowę oraz obszarów, gdzie ich wydanie powinno być uwarunkowane realizacją nowej infrastruktury (drogowej, oświatowej, społecznej) przez podmioty prywatne bez górnego limitu kosztów ich realizacji,
  • sporządzenie planów w oparciu o przeprowadzony wcześniej podział geodezyjny celem wypracowania możliwie szczegółowych ustaleń planu oraz dążenia do ograniczenia tzw. zabudowy łanowej,
  • możliwość całkowitego zakazu zabudowy gruntów w oparciu o nowy plan bez prawa do odszkodowania, jeżeli właściciel nie zakończył budowy w ciągu np. 15 lat od przyjęcia poprzedniego planu,
  • przekształcenie nadzoru budowlanego w sprawnie działającą instytucję "policji budowlanej" z maksymalnym ograniczeniem możliwości wszczynania wieloletnich przewlekłych postępowań sądowych lub/i przekazania narzędzi kontrolnych i egzekucji prawa lokalnym samorządom na wzór tzw. uchwały krajobrazowej,
  • ustawowe powołanie architektów/urbanistów miejskich jako osób odpowiedzialnych za całokształt polityki przestrzennej gminy (w tym pod względem estetyki i egzekucji ustaleń planów) przy jednoczesnym rozwiązaniu Miejskich Komisji Urbanistyczno-Architektonicznych, które przybrały często charakter klubowo-kawiarnianego gremium bez żadnego wpływu na politykę przestrzenną,
  • ograniczenie możliwości podważania zapisów każdego planu zagospodarowania przez konserwatora zabytków w dowolnym okresie czasu, co rodzi natychmiast podejrzenia o działania polityczne.

Nawiązanie kształtem budynku Sejmu do namiotu cyrkowego nie jest przypadkiem. Tu nie ma merytorycznych dyskusji, dlatego Polska jest i będzie pogrążona w chaosie przestrzennym. Nie wolno jednak zapominać, kto wybiera polityków i dobrze zastanowić się przed oddaniem kolejnego głosu. Nawiązanie kształtem budynku Sejmu do namiotu cyrkowego nie jest przypadkiem. Tu nie ma merytorycznych dyskusji, dlatego Polska jest i będzie pogrążona w chaosie przestrzennym. Nie wolno jednak zapominać, kto wybiera polityków i dobrze zastanowić się przed oddaniem kolejnego głosu.

Niezbędna zmiana pokoleniowa w społeczeństwie?



To oczywiście tylko luźny zbiór pobożnych życzeń, bowiem w najbliższych latach nie widać szans na radykalne zmiany. Obawiam się, że potrzebna jest tu zmiana pokoleniowa - zarówno po stronie parlamentarzystów, jak i wyborców.

Obywatele muszą zrozumieć, że planowanie przestrzenne jest dziedziną, gdzie wymagane jest spojrzenie całościowe, a nie tylko do granic swojej posesji (osiedla), a politycy powinni przestać kierować się krótkoterminowymi sondażami wyborczymi oraz postulatami lobby prywatnych przedsiębiorców, do którego niejednokrotnie sami należą.

Opinie (288) 7 zablokowanych

  • (12)

    Niestety dobro mieszkańców kontra deweloper/miasto zawsze przegra ten pierwszy.Widać to doskonale na przykładzie Trójmiasta...układ zamknięty.

    • 102 9

    • (2)

      Na przykładzie każdego miasta. Polecam wycieczkę na warszawską Białołękę albo poznańskie Naramowice.

      • 8 1

      • (1)

        Nie no warsiafka wiadomo Walzowa i Trzasek raczej po stronie wiadomo kogo.

        • 8 6

        • Z jednej strony buduje się solidnie, a z drugiej stale sprowadza się obce wzory, używając cyfrową linijkę, ekierkę i cyrkiel.
          W erze deweloperów każde miasto zadłuża się po uszy, bo stale goni za deweloperem lub gra w ruletkę. Jedyny sposób na chaos to aktywny udział miasta w procesie tworzenia - z jednej strony przez zatrudnienie geniusza na czele biura planowania, a z drugiej przez konsekwentne korygowanie obrazu, gdy już istnieją braki i skrzywienia.
          Przykład: rondo, które swoją symetrią wymaga pewnego porządku otoczenia. Dlatego rondo ma sens, gdy wokół jeszcze nic nie stoi, wtedy to rondo zmusza do zachowania porządku bezpośrednio, bo formą i pośrednio przez normy, które po jego budowie obowiązują.

          • 1 3

    • (5)

      Kacperku, w artykule przywołana jest ustawa lex deweloper autorstwa twoich kolegów z pis, nie wiem czy doczytałeś, że w Trójmieście jak na razie udało się nie dopuścić do inwestycji bazujących na tych przepisach, dopiero by się działo. Oczywiście ty swoje wpisy tworzysz wyłącznie ku chwale swoich pisowskich towarzyszy no i dla tych 60groszy, które zasilają twoje konto bakowe po każdym wpisie.

      • 10 10

      • Lex deweloper funkcjonuje od kilku lat, a problem z patodeweloperką jest dużo starszy. (4)

        A artykuł jest próbą zrzucenia winy tylko na rząd.

        • 8 6

        • (3)

          A kto ustanawia prawo? Rząd czy samorząd? Samorząd działa w granicach wyznaczonych przez rząd. Gdyby tylko Trójmiasto było patologią, to w innych miastach nie byłoby patodeweloperki. A patodeweloperka, chaos i bałagan przestrzenny jest od gór po morze i od Odry po Bug.

          • 9 3

          • Tak nie masz racji. MPZP uchwała rada Miasta, ( w naszym wypadku PO) pod przewodnictwem Prezent Miasta (2)

            • 3 5

            • On tego nie kuma.

              • 2 2

            • To kto pozwolił miastom na uchwalanie takich planów? Państwo! Wiadomo było, że gminy są na to za przeważnie za słabe kadrowo i kompetencyjnie, nie udźwigną ciężaru, i nie lokalnym oprą się naciskom. Za PRL to było w gestii województw, wyłączone spod MRN-ów. I dodatkowo można było spójnie planować także kwestie wykraczające poza granice gmin.

              • 1 0

    • Budować budować budować - im wyżej tym lepiej.

      A poza tym trąba trąbi wieś się pali a my idziemy dalej.

      • 3 3

    • Czy ty czytałeś w ogóle artykuł?

      • 1 0

    • nie osmieszajcie sie

      Przecież to artykuł wybielający działania kniazini i jej poprzednika.

      • 1 0

  • (6)

    "Bezradne samorządy"...hmmm a kto decyduje o MPZP....?))A wystarczy tak to planować aby było miejsce i na parki i na drogi rowerowe i na apartamenty....ale niestety jak to jest widzimy wszysco kto ważniejszy.

    • 74 13

    • (3)

      Mpzp nie może być w oderwaniu od własności gruntu i tu się pojawia problem.

      • 8 7

      • tzn?? masz przykład z centrum Gdyni. Zrobili park na prywatnym gruncie. Bez konsekwencji dla miasta (1)

        Więc teza Twoja i artykułu nijak się ma do rzeczywistości

        • 2 4

        • Zrobili park na prywatnym gruncie, a powinni zrobić tam Forum Morskie. Nie został spełniony cel wywłaszczenia grubo ponad 40 lat temu (na bazie prawa z czasów PRL) i w efekcie dzisiaj toczy się spór o zwrot gruntu i plan zagospodarowania na zabudowę.

          • 4 1

      • Może. Tylko nikt nie chce, bo fetysz własności prywatnej. Poza tym Miasto prawie nie korzysta ze scalania czy wywłaszczeń.

        • 0 2

    • Przecież to artykuł wybielający działania kniazini i jej poprzednika. (1)

      • 15 9

      • dokladnie / genau

        • 0 0

  • (7)

    Nie ma żadnych szans na zmianę póki ludzie będą wierzyli, że kapitał prywatny rozwiąże problemy przestrzenne. Patodeweloperka umacnia się i wyrzuca mieszkańców już za Banino.

    • 125 8

    • Ale każe im ktoś tam kupować?

      • 6 18

    • (5)

      Ten artykuł to farmazony wyssane z palca by usprawiedliwić nieróbstwo włodarzy gminnych wystarczy spojrzeć na statystyki, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obejmują jedynie około 30 procent powierzchni kraju. Cała reszta problemów jest wtórna, inwestorzy czy to ci mali budujący własny dom czy dewelopery dostosowują się jedynie do realiów... Wszytko dało by się jakoś rozwiązać np zamieniając się działkami ale jak gminy sprzedają wszytko na potęgę ;D Wspomina się tu że gmina buduje drogę ale o tym jakie przychody generują nowi mieszkańcy przemilcza, już pomijając że nikt nie pomyślał o tym gdzie te drogi mają być jak się miasto rozrośnie... To samo z miejscem na komunikację zbiorową, jak się nie chce mieć korków to trzeba budować więcej tras dla SKM.
      Przerzucanie całej odpowiedzialności za ten bajzel na sektor prywatny jest śmieszne bo to nie sektor prywatny takie zasady ustalił...

      • 11 14

      • (3)

        Problem polega na tym, że brak planów nie blokuje zabudowy. Kumasz?

        • 5 2

        • (1)

          a dlaczego nieróbstwo samorządu ma blokować prywatne inwestycje?
          w takim układzie ceny mieszkań wystrzeliły by w kosmos ;)

          • 4 4

          • Nikt w tym kraju niemyślni i nie planuje a takie aglomeracje jak trójmiasto powinno mieć już ogarnięte przestrzenie do rozwoju na kilkadziesiąt lat do przodu....
            brak patrzenia w przyszłość daje taki efekt jak mamy obecnie

            • 7 0

        • 30 lat

          i w dalszym ciągu nie można zrobić planów? Chciałbyś być blokowany przez 30 lat przez nierobów?

          • 1 1

      • a i jeszcze podawanie przykładów zarządzania przez PRL to wisienka na torcie obłudy...
        PRL kradło pole rolnikowi więc nie dziwi że musiano zbudować wszytko ;)

        • 3 4

  • Planowanie przestrzenne to nie farsa tylko zemsta gmin na obywatelu... (6)

    Znamy to doskonale w Gdyni. Spadkobiercy właścicieli odzyskali teren w centrum miasta - cyk i w MPZP jest zapis że można tam posiać trawkę i zrobić park żeby nie daj Boże nie mogli postawić tam jakiegoś budynku. To że naprzeciwko był park i gmina opchnęła to deweloperowi a ten wybudował mieszkalne bloki nikomu w Urzędzie nie kłóci się z logiką.
    I podobnie jest wszędzie tam gdzie Gdynia utraci nieruchomość na rzecz spadkobierców dawnych właścicieli - cyk i już w MPZP jest zapis że nie da się tego w żaden sensowny sposób wykorzystać...
    A AB inwestor jakimś cudem buduje wszędzie - również tam gdzie do tej pory była miejska zieleń...

    • 86 9

    • (5)

      A co mają zrobić władze, jak wcześniej były to grunty pod zabudowę, a właściciele zostali wywłaszczeni na cel publiczny, który nigdy nie powstał?

      • 5 9

      • (1)

        Minusujacych zapraszam do dyskusji i odpowiedzi na zadane pytanie.

        • 3 2

        • Oddać, wykupić lub zamienić się gruntami ale oddać nie chcą bo nie, wykupić nie mogą bo już zdefraudowali a kredytu nie dostaną bo zdolności brak, zamienić nie mają na co bo już sprzedali...
          W skrócie zarządzanie gminne w Polsce ;)

          • 4 2

      • zrealizowac cel wywlaszczenia (1)

        I z glowy.
        Oraz dbac o porzadek w papierach, aby nie bylo pretekstow do przejec.

        • 2 1

        • Czas na realizację celu wywłaszczenia już dawno minął, więc to nie wchodzi w grę. Przegrana sprawa albo gigantyczna kwota odszkodowania.

          • 2 1

      • Zostali wywłaszczeni, odszkodowanie dostali, więc w czym problem? A jeśli chcą odzyskać, to powinni zapłacić dzisiejszą cenę.

        • 0 2

  • Popieram. Co gorsza, farsą w Polsce jest też: komunikacja, służba zdrowia, edukacja, system emerytalny, (1)

    rolnictwo, technologia i piłka nożna. Ostał się jeno Chopin.

    • 78 4

    • tak tak

      wszystko dzięki ludziom potrafiącym tylko anonimowo narzekać a sami mają dwie lewe łapy do czegokolwiek

      • 1 0

  • Zabudowa (8)

    Dlaczego miasto chwali się ze zbuduje park w południowej części a nie chce zaniechać zawalenia budynkami deweloperskimi nadmorskie Brzezno pytam grzecznie

    • 88 7

    • (4)

      Przeczytaj, a się dowiesz dlaczego. Na Południu działki są komunalne, a w Brzeźnie dewelopera.

      • 13 7

      • (3)

        A KTO je sprzedał deweloperowi? Św. turecki?

        • 26 2

        • (2)

          W Brzeźnie wojsko. To był dawny ośrodek MON.

          • 3 4

          • (1)

            Czyli też państwo.

            • 1 0

            • Państwo w państwie,jak kolej i port....

              • 0 0

    • Brzezno !! (2)

      Sytuacja w Brzeznie ukazuje rzeczywistosc jaka nas dotyczy w tym miescie. Mam na uwadze projekty zabudowy. To calkowita zaglada przyzwojtosci i troski o to miasto. Czy my obywatele tego miasta i nie tylko nie mamy nic do powiedzenia ??? Co zostawimy potomnym??

      • 11 1

      • Nie masz nic do powiedzenia (1)

        Alternatywa są rządy PiS. Więc i tak wszyscy zagłosują za Dulkiewicz

        • 7 3

        • Jak słyszę PiS, to robi mi sie słabo

          czy wy macie wszyscy oczy

          • 2 1

  • Ta bezradność sporo kosztuje deweloperów

    • 14 1

  • Mniej demokracji niż w komunizmie (2)

    To smutne, że nie ma prawdziwego wkładu obywateli w rozwój sytuacji. Wszystkie projekty powinny przejść przed radami obywatelskimi, aby wszystkie główne indywidualne projekty deweloperskie zostały zatwierdzone. Jeśli projekt nie zostanie zatwierdzony, wymagałoby to super większości w zarządzie miasta, aby uchylić decyzję rady obywatelskiej. W ten sposób działa wiele wspaniałych miast. Obywatele często oferują wspaniałe pomysły, które zarówno poprawiają projekt, a czasami nawet oszczędzają pieniądze. Wielu deweloperów docenia wkład obywateli w ich projekty. Smutnym faktem jest to, że w Polsce obywatele mają mniej do powiedzenia na temat deweloperów niż nawet w czasach komunizmu. Nie jest przesadą stwierdzenie, że deweloperzy są ponad prawem tutaj w Gdańsku, jak widzieliśmy w przeszłości.

    • 49 5

    • I sekretarz

      komuno wróć!!!!

      • 2 0

    • Tak, już widzę, jak szczęśliwcy z centrum

      przez zasiedzenie albo co kupili jeszcze dawno temu - za każdym razem torpedowaliby jakiekolwiek projekty, bo nie chcą sąsiedztwa. Ogólnie Polacy bardzo chętnie się budują, a potem płaczą, żę sąsiad obok dom stawia. Albo blok.

      • 2 0

  • Gdyby miasto nie budowało dróg dla developerów (18)

    To developerzy by nie budowali mieszkań, bo nikt nie kupi mieszkania do którego nie ma drogi! Wystarczy zaprzestać inwestycje miejskie na polach uprawnych i problem sie sam rozwiaże. Kilka lat, ludzie zmądrzeją i developer będzie musiał sam zrobić dojazd do swojej inwestycji.

    • 199 81

    • (1)

      Jak to nie? A cała Niepolomicka i okolice? Tak właśnie tam jest. Dróg właściwie brak a domów pełno.

      • 77 0

      • Drogi są, ale jest ich za mało. Na wydanie pozwolenia na budowę wystarczy jednak nawet najwęższa jedna droga publiczna.

        • 27 3

    • (1)

      Gdyby ludzie nie kupowali mieszkań to by im się opłacało budować. Póki jest popyt będzie podaż

      • 39 0

      • Ale każdy chce i musi gdzieś mieszkać, problem w tym, że państwo praktycznie wcale nie buduje mieszakń i ludzie są zdani tylko na deweloperów.

        • 5 3

    • Bzdura (2)

      Jak sieclokale na Anny Jagiellonki budowały, to był dojazd przez błoto i kilkaset metrów przez błoto do przystanku, co jakoś nikogo nie powstrzymało przed kupnem. Dziś jest tam wszystko - i właśnie nadzieja na to wszystko za pare lat kieruje ludźmi, którzy kupują *apartamenty* na zad*piu w środku pola.

      • 37 1

      • Właśnie dlaego sie sprzedało bo na pewno (1)

        Miasto zbuduje, za podatki ludzi ze starego Gdańska. No nowi i tak sie rozliczają na mazurach

        • 21 7

        • Sorry, ale na nowych dzielnicach nie kupują wyłącznie przyjezdni. Urodziłam się w Gdańsku, płacę tu podatki, ale nie mam swojego mieszkania w "starym" mieście. I co mam zrobić? Wynajmować do końca życia, a na emeryturze iść pod most jak już nie będę w stanie pracować na utrzymanie mieszkania? Kupuję tam, gdzie mnie stać, a gdyby nie dziki rynek mieszkań na wynajem krótkoterminowy, który opanował stare dzielnice, to może gdańszczanom byłoby łatwiej zdobyć mieszkanie w rozwiniętych rejonach.

          • 14 0

    • Klocki układają się ale nie tak jak trzeba

      "Władze Gdańska nie mogą zatrzymać wydawania pozwolenia na budowę osiedli"...to jest jakaś farsa. W przypadku ulicy Świętokrzyskiej powinien być audyt drogowy wskazujący na przeciążenie istniejącego układu drogowego i zezwolenia na nowe budowy przyczynią się na jeszcze większe przeciążenie tejże ulicy...To byłby argument na nie wydawanie zezwoleń. Wtedy budowa Nowej Świętokrzyskiej by miała sens ale u nas jest zawsze odwrotnie ku uciesze deweloperów "My budujemy a wy martwcie się dalej".

      • 19 3

    • Drogi Hitlera pamiętają.

      Z nowych budynska i armii krajowej. Plus osiedlowe. Czyli wyasfaltowane dawne dojazdy do dawnych pól uprawnych.

      • 7 3

    • Deweloperzy nie są głupi. (1)

      Budują tak by na drogi wydać jak najmniej. Ciepną tanią kostkę albo betonowe płyty i voilà - droga gotowa. Ulica Kampinoska w Gdańsku jako przykład.

      • 17 1

      • tą Kampinoską to 20 lat temu ciepnęło samo Miasto Gdańsk i co roku robi jej remont bo druty z płyt wystają, bo dziury na pół opony...autobusy miejskie też przez te 20 lat jazdy po płytach remontują - ot taka gospodarność - przynajmniej ludziom nie zrobili za dobrze

        • 2 0

    • Deweloper przerzuci koszty drogi na przyszłych lokatorów (2)

      i tyle.

      • 5 1

      • (1)

        A czy tak właśnie nie powinno być?

        • 4 0

        • No właśnie, jak nie wiadomo o co chodzi to chodzi o pieniądze. Wiadomo jakie są potrzeby, a teraz trzeba wskazać źródła finansowania. Właściwie to trzeba wskazać kto te źródła ma napełniać, bo z ich opróżnianiem to już nie będzie problemu. Napełniać trzeba z podatków, tylko trzeba ustalić kto i ile ma płacić i co miasto za te pieniądze ma wziąć na wspólne utrzymanie. Tylko tyle i aż tyle.

          • 0 0

    • Kupi

      Przecież zawsze jakoś to będzie

      • 1 0

    • To deweloper zrobi wtedy dojazd po kosztach w postaci drogi z płyt jumbo. A ludzie i tak kupią, bo nie stać ich na dobrze skomunikowane mieszkania.

      • 0 1

    • marycha

      a uprawy czego?

      • 0 0

    • Najgorsze to jest w tym wszystkim to,że budując nowe osiedla developerzy niszczą drogi starych osiedli mieszkaniowych,budowanych kiedyś przez miasto .Tak jest w NP

      • 0 0

  • po przeczytaniu mam jedą refleksję (1)

    w tej sytuacji uratować mogą nas tylko taczki... po jednej dla każdego polityka i patodewelopera...

    • 76 3

    • Lub radykalna zmiana całego sytemu prawnego. Trzeba wycofać się z błędów 30-lecia.

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane