• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Niemiecki żołnierz na cmentarzu Obrońców Westerplatte?

Rafał Borowski
16 marca 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
  • Ekshumowane szczątki majora Sucharskiego zostały złożone w nowej trumnie, która do czasu ponownego pochówku 1 września 2022 r. będzie znajdować się w - widocznych na zdjęciach - podziemiach bazyliki św. Brygidy w Gdańsku.
  • Ekshumowane szczątki majora Sucharskiego zostały złożone w nowej trumnie, która do czasu ponownego pochówku 1 września 2022 r. będzie znajdować się w - widocznych na zdjęciach - podziemiach bazyliki św. Brygidy w Gdańsku. Na zdjęciu dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, dr Karol Nawrocki.

Podczas ekshumacji na cmentarzu Obrońców Westerplatte dokonano zaskakującego odkrycia. Zamiast szczątków kaprala Andrzeja Kowalczyka w grobie znajdowały się szczątki innej osoby. Najprawdopodobniej - na co wskazują elementy umundurowania - to niemiecki żołnierz, który zginął podczas walk z Armią Czerwoną o półwysep Westerplatte wiosną 1945 r.



Czy weźmiesz udział w ponownym pochówku polskich żołnierzy na Westerplatte 1 września 2022 r.?

We wtorek, tuż po godz. 6 rano, rozpoczęła się ekshumacja pochowanych na cmentarzu Obrońców Westerplatte. Jak wynikało z wiedzy historyków, pod ziemią powinny spoczywać szczątki dwóch polskich żołnierzy, którzy bohatersko bronili Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte przed Niemcami we wrześniu 1939 r.

Mowa o majorze Henryku Sucharskim, czyli dowódcy obrony placówki, oraz kapralu Andrzeju Kowalczyku. Pierwszy z nich przeżył wojnę i zmarł w 1946 r. w Neapolu we Włoszech. Jego szczątki zostały po wielu latach sprowadzone do Polski i uroczyście złożone na Westerplatte 1 września 1971 r. Drugi z żołnierzy - jak wynika z relacji ocalałych westerplatczyków - poległ pierwszego dnia niemieckiego szturmu.

Szczątki Kowalczyka zostały odnalezione przypadkowo podczas budowy nowego nabrzeża na Westerplatte 25 lipca 1963 r. Jego tożsamość udało się ustalić na podstawie przedmiotów odnalezionych przy szczątkach, gdyż westerplatczycy nie nosili nieśmiertelników. Żyjący wówczas obrońcy rozpoznali dawnego kolegę na podstawie ebonitowego gwizdka i harmonijki ustnej. Kapral Kowalczyk został pochowany na cmentarzu Srebrzysko, skąd został - jak uważano do dzisiaj - ekshumowany i uroczyście pochowany obok majora Sucharskiego 1 września 1992 r.

Rys historyczny pochówków na Westerplatte przybliżył dziennikarzom Wojciech Samól, kustosz działu naukowo-edukacyjnego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Rys historyczny pochówków na Westerplatte przybliżył dziennikarzom Wojciech Samól, kustosz działu naukowo-edukacyjnego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Skorodowana skrzynia ze szczątkami majora Sucharskiego



We wtorkowej ekshumacji na cmentarzu Obrońców Westerplatte wzięły udział władze Muzeum II Wojny Światowej - nowe muzeum na Westerplatte będzie jego filią - prokurator Instytutu Pamięci Narodowej oraz sztab specjalistów, w tym m.in. genetycy z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Najpierw otwarto grób, w którym miały znajdować się szczątki majora Sucharskiego.

- Ekipa pod kierownictwem Filipa Kuczmy, szefa naszego działu archeologicznego, w niszy pod krzyżem odnalazła metalową skrzynkę o wymiarach 90 x 40 cm. Skrzynka była skorodowana. Co ważne, nie została ona zabezpieczona przed wpływem warunków atmosferycznych. Nie było charakterystycznej płyty, przykrywającej tego rodzaju pochówki. Nie była również opisana. Ta skrzynka pochodzi z 1989 r., kiedy to przebudowano cmentarz na Westerplatte i nadano mu współczesna formę. Na szczęście opinia archeologów i genetyków daje nam niemal 100-procentową pewność, że w skrzyni złożono szczątki majora Sucharskiego - relacjonuje dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
  • Ekshumowane szczątki majora Sucharskiego zostały złożone w nowej trumnie, która do czasu ponownego pochówku 1 września 2022 r. będzie znajdować się w - widocznych na zdjęciach - podziemiach bazyliki św. Brygidy w Gdańsku.
  • Ekshumowane szczątki majora Sucharskiego zostały złożone w nowej trumnie, która do czasu ponownego pochówku 1 września 2022 r. będzie znajdować się w - widocznych na zdjęciach - podziemiach bazyliki św. Brygidy w Gdańsku.
  • Ekshumowane szczątki majora Sucharskiego zostały złożone w nowej trumnie, która do czasu ponownego pochówku 1 września 2022 r. będzie znajdować się w - widocznych na zdjęciach - podziemiach bazyliki św. Brygidy w Gdańsku.

Niemieckie umundurowanie z 1945 r.



Jednak po otwarciu grobu, w którym miał spoczywać drugi westerplatczyk, dokonano zaskakującego odkrycia. W zbutwiałej trumnie, a właściwie w umieszczonym w niej plastikowym worku, znajdowały się szczątki innej osoby. Nie mogły one należeć do kaprala Kowalczyka, gdyż wstępne oględziny wykazały, że nie zgadza się m.in. wiek i stan uzębienia. Kto więc został pochowany na cmentarzu Obrońców Westerplatte?

Najprawdopodobniej to żołnierz Wehrmachtu, który zginął w walkach z Sowietami o półwysep Westerplatte wiosną 1945 r. Eksperci z całą pewnością orzekli, że nie są to szczątki Niemca szturmującego polską składnicę we wrześniu 1939 r., na co jednoznacznie wskazują zachowane elementy umundurowania.

- W grobie zlokalizowanym tuż przy krzyżu odnaleziono zbutwiałą trumnę, przepasaną biało-czerwoną wstęgą. Na trumnie znajdowała się tabliczka potwierdzająca dane pochowanego. W trumnie znajdował się biały, foliowy worek. Chciałbym zwrócić uwagę, że te szczątki zostały pochowane w sposób daleki od tego, jak wyobrażalibyśmy sobie sposób pochowania szczątków ludzkich. W worku genetycy i archeologowie odnaleźli zmielone szczątki - wręcz zmiksowane - w które wkręcone były elementy jednoznacznie świadczące o tym, że są to szczątki niemieckiego żołnierza. W szczątkach odnaleźliśmy m.in. niemieckie trzewiki wojskowe, pas z klamrą z napisem "Gott mit uns" [pol. "Bóg z nami" - dop. red.] i inne elementy wyposażenia sygnalizujące, że to najprawdopodobniej szczątki niemieckiego żołnierza z 1945 r., gdy Niemcy bronili półwyspu przed Armią Czerwoną - tłumaczy dr Nawrocki.

"Misja archeologiczna na Westerplatte ma ogromne znaczenie"



Obecnie nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób doszło do złożenia innej osoby na cmentarzu na Westerplatte. Będzie to przedmiotem badań historyków. Pod uwagę brana jest hipoteza, że na cmentarzu Srebrzysko dokonano po prostu pomyłki podczas ekshumacji. Może na to wskazywać fakt, że - jak wynika z zachowanej dokumentacji cmentarnej - w kwaterze, w której pochowano w latach 60. kaprala Kowalczyka, chowano wcześniej żołnierzy niemieckich. Jeśli to prawda, to kapral Kowalczyk do dziś spoczywa na Srebrzysku.

Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej podkreślił, że to kolejny dowód na to, że decyzja o przeprowadzeniu gruntownych badań archeologicznych na terenie dawnej składnicy była słuszna. Nawiązał w ten sposób do pojawiających się przed laty sceptycznych komentarzy na temat zasadności tych badań.

- Jeśli nasze przypuszczenia zostaną potwierdzone badaniami z zakresu genetyki, a prawdopodobieństwo sięga 90 proc., to Polacy, w tym władze państwowe, od 30 lat na tym cmentarzu, który - jak przez wiele lat słyszeliśmy - jest uporządkowany, a wszystko zostało wyjaśnione - oddawały hołd jednemu z niemieckich żołnierzy. To najlepszy dowód na to, jak wiele jest jeszcze tajemnic wokół Westerplatte. Jak wiele mitów funkcjonuje jeszcze do dzisiaj. To kolejny dzień, w którym przekonujemy się, że misja archeologiczna na Westerplatte ma ogromne znaczenie. To pokazuje pewne historyczne kuriozum, występujące na tym półwyspie przez dziesiątki lat - kwituje dr Nawrocki.

Jedne szczątki do bazyliki, drugie do badań genetycznych



Przypomnijmy, że ekshumacja została przeprowadzona w związku z budową Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Placówka będzie miała charakter plenerowy, a jednym z jej elementów będzie nowo wybudowany cmentarz Obrońców Westerplatte. Innymi słowy, zostanie przebudowany w nowej formie, wyłonionej w międzynarodowym konkursie.

Czytaj więcej: Odnowiony cmentarz i wystawa stała na Westerplatte w 2022 r.

Na czas prac budowlanych szczątki ekshumowane z cmentarza na Westerplatte miały zostać tymczasowo złożone w bazylice św. Brygidy w Gdańsku. Ich ponowny pochówek - wraz ze szczątkami dziewięciu kolejnych westerplatczyków, które odnaleziono podczas prac archeologicznych na terenie dawnej składnicy w 2019 r. - odbędzie się 1 września 2022 r. Uroczystość będzie miała charakter państwowy.

W związku z zaistniałą sytuacją w bazylice zostały złożone tylko szczątki majora Sucharskiego, po czym odprawiono krótkie nabożeństwo pod przewodnictwem ks. proboszcza Ludwika Kowalskiego. Szczątki należące najprawdopodobniej do żołnierza Wehrmachtu zostaną przetransportowane do laboratorium Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie w celu wykonania badań genetycznych i próby ustalenia tożsamości. Po ich zakończeniu nowe miejsce pochówku zostanie ustalone w porozumieniu z przedstawicielami Niemiec. Jak wynika z dotychczasowej praktyki w podobnych przypadkach, wybór zapewne padnie na któryś z cmentarzy żołnierzy niemieckich, które znajdują się na terenie naszego kraju. Przykładami takich nekropolii są te zlokalizowane w Glinnej na Pomorzu Zachodnim czy w Nadolicach Wielkich na Dolnym Śląsku.

Miejsca

Opinie (426) ponad 100 zablokowanych

  • ten Niemiec bronił swojego miasta (5)

    przed sowiecką inwazją

    • 41 25

    • (4)

      Niemcy przeprowadzili zwyczajową wymianę ludności więc raczej nie swojego miasta. To był zwykły niemiecki wek.

      • 11 5

      • taki sam, jak ten, który obok niego leżał

        • 1 4

      • Nie przeprowadzili tu wymiany ludności. Zgermanizowali tutejszych.

        Od 1772 roku mocno germanizowano Pomorze.

        W samym tylko Gdańsku w okresie od 1874 do 1944 roku urzędowo zmieniono 24 810 nazwisk polskich. Praktyka ta polegała m.in. na wyrażaniu nazwisk polskich za pomocą niemieckich odpowiedników (tłumaczenie), zapisywaniu fonetyki polskiej zgodnie z zasadami pisowni niemieckiej oraz zmianie elementu nazwiska, np. przyrostka.

        • 8 3

      • (1)

        Sąsiad ? Znasz go , jego nazwisko ?

        • 0 0

        • Rantenbau

          • 0 0

  • to , co jest najsmutniejsze, to to, że dzisiejszy rząd tak skłócił Polaków, (24)

    .. że mamy tu wojnę domową. Podziały są tak głębokie, że rozpadają się więzi rodzinne, ludzie przestali spędzać ze sobą nawet święta. I ta wszędzie płynąca propaganda.
    Mam przypadek, że rodzice nie zostawili w spadku nic córce, bo ta nie popiera obecnie rządzących, córka zaś powiedziała, że będą w bezimiennym grobie chowani, który ona zlikwiduje najszybciej jak się da po ich pogrzebie. Stało się to po tym, jak rodzice kazali się córce wynosić z domu, gdy dowiedzieli się, że nie głosowała na PIS i wzięła udział w strajku. Mamy w kraju kryzys dużo większy niż Covid, kraj gnije od środka, ludzie się nienawidzą.

    • 54 56

    • nie dzisiejszy, to się zaczęło od Palikota i Kurskiego już kiedyś (5)

      idż się lepiej doucz

      • 11 10

      • mądrzy politycy by to wygasili, głupi opowiadają o "gorszym sorcie Polaków" (4)

        stara zasada: dziel i rządź. Ale tym razem to doprowadziło to takiej nienawiści, że tym razem kraj pękł na pół i to nie wzdłuż Wisły, ale w poprzek rodzin. Tego już nie naprawisz.

        • 11 8

        • A kto chciał zabierać babci dowód? (1)

          • 14 4

          • jak widac po wynikach wyborów, nikt żadnych dowodów nikomu nie zabrał

            kampania rządzi się swoimi prawami, natomiast to hasło było żartobliwe.. o ile ktoś łapie tego typu niuanse i humor.

            • 2 4

        • (1)

          To jeden mądry ale inaczej, chciał wygaszać, metodą dorzniecia watahy.

          • 6 1

          • owszem, to było głupie

            • 2 0

    • To sobie przypomnij ośmieszanie, opluwanie i ciagłe ataki na PiS w telewizji publicznej. Jeszcze 7 lat temu. (2)

      Od lat trwa wojna. Obu stron. Głównie za pośrednictwem mediow. Wina po obu stronach jest dokładnie taka sama. A kto zyskuje na tym, ze Polacy są słabi i skłóceni? Kto na tym najwiecej zyska? Kto sie wspólnie dogadał np. w sprawie North Stream 2? Od 2002 roku 51% polskich aktywów znajduje sie w zachodnich bankach. Wtedy stracilismy niepodległość gospodarcza. A ktos zrobił na tym kapitalny interes. Więc pohejtowac możesz. To jest w interesie naszych sąsiadow.

      • 14 8

      • Stary, jeśli dla ciebie przepychanki sprzed 7 lat choć w jakimś stopniu przypominają dzisiejszą sytuacje, to gratuluje poczucia

        • 8 8

      • nie widzisz różnicy w tym co się działo przed i po 2015r?

        Było ośmieszanie, ale dzisiaj jest proste dzielenie: swój - śmiertelny wróg. Albo z nami, - albo zdrajca narodu, albo PIS - albo giń. Było ośmieszanie, a teraz jest tępa propaganda, za którą wstydzą się nawet wyborcy PISu, z którymi rozmawiam. Widziałeś wiadomości? Tak.. te na które płaci się 2 miliardy PLN rocznie, przecież nawet dziennik telewizyjny przed 1989 był bardziej obiektywny i mniej toporny. I nie, nie jestem nawiedzonym wyborcą Platformy, czy gościem, który ma w TV tylko TVN. Ale takie podziały jak są obecnie nie mają swoich korzeni w wydarzeniach przed 2015r. Ludzie, którzy są obecnie u władzy reagują, jak szkolny fajtłapa, który zawsze obrywał, a teraz trzyma w ręku pistolet naprzeciwko klasy i mówi: teraz mnie popamiętacie. Tak nie buduje się przyszłości narodu, tak się naród z hukiem pacyfikuje a kraj rozbija.

        • 4 3

    • Bzdury (4)

      Jak rządziła komuna( z małymi przerwami do 2015) to niby wszystko było w porządku?Polacy nie byli skłóceni? Jak komuna miała monopol w mediach to znaczy,ze były wolne media.Jak niektórzy mogą wybrać inny przekaz niż ten prezentowany w stacji TVN to znaczy,ze wolność mediów w naszym kraju jest zagrożona.Ciekawe myślenie.

      • 16 4

      • poprawność by była, gdyby media publiczne przezentowały ogół informacji, (2)

        a na razie jest tak, że media prywatne są bardziej obiektywne, od rządowych, bo niestety ale ciężko je nazwać publicznymi, chyba że przyjąć kryterium finansowania., to owszem, TVP jest publiczna, bo finansowana publicznie, mimo iż w ogóle nie przedstawia jakichkolwiek niż rządowe punktów widzenia.
        Czyli mamy media rządowe i inne ( ni tylko TVN, jest masa innych mediów, ale wszyscy są zmuszeni finansować media rządowe)

        • 1 4

        • Nie da się z tobą polemizować

          Jedyny możliwy przekaz do ciebie to "aleś ty głupiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii"

          • 0 0

        • a wczesnej były obiektywne ? Bo były za PO ?

          Pamiętam jak wyglądało to wtedy i jak wygląda teraz - to samo tyle w drugą stronę - wtedy wszyscy gadali jednym głosem, teraz nie i niektórym żarówka w bani się przepala, bo info z jednego źródła nie zgadza się z przekazem z drugiego

          • 0 0

      • jak ostatnio pokazywali jakieś stare id**tki

        które wspominały czasy Stalina i PRL w Polsce jako prawdziwą wolność, to jak można traktować ich poważnie ? Ich wyborcy to chyba szkoły specjalne pokończyli, zresztą wystarczy ich posłuchać co gada Budka, Trzaskowski albo Pomaska....naprawdę Schetyna się tylko śmieje z boku z tego jakie niedojdy po nim objęły stołki

        • 0 0

    • (3)

      Jesteś zaślepiony, otwórz umysł. Po 15 roku Platforma nie mogła pogodzić się z przegrana i to trwa do dziś i szczuje społeczeństwo. Wybory wygrywa się programami, uczciwością ich realizacji i przy urnach a nie jednym- j... c PiS.

      • 9 5

      • otwórz umysł, od 2015r. masz na opozycji kilka różnych partii i wszystkie mówią (1)

        że PIS to rak tego kraju

        • 1 1

        • psl po sld ?

          haha - nie rozśmieszaj ludzi. Oni wszyscy byli już przy korycie i to przez lata - i co ? G***. Wyprzedawali majątek, prywatyzowali za promil wartości, umowa na gaz, umowa na autostrady i inne. Blokowanie rozbudowy portu w Gdańsku (tak w 1994 roku były badania geologiczne robione aby rozpocząć budowę obiektu podobnego do obecnego DCT..i co...) Teraz dziwnym trafem pomimo propagandy wiele inwestycji idzie do przodu, pracuję w budowlance i nie odczuwam żadnego spadku zainteresowań usługami,wręcz odwrotnie

          • 0 0

      • oni do tej pory nie mają programu

        i nie będą mieli

        • 0 0

    • widocznie nikt nikogo nie lubil sie w tej rodzinie (1)

      I nie lubili świat spędzać razem. U nas w rodzinie i zwolennicy PiS i po i innych i święta wspólne itd. Nikt nikogo nie obraża za inne zdanie.

      • 2 1

      • oj, chyba nie. O takich przypadkach rozbicia rodzin się słyszy często obecnie.

        Jest wykopana przepaść i nie ma miejsca na dialog między pokoleniami. Jeżeli u Ciebie jest tak, jak mówisz, to masz wybitne szczęście, bo gdzie indziej dialog się już dawno urwał. Dzieci opuszczają rodziców, przestają się do nich odzywać. Rodzice zaś nienawidzą swoje dzieci. I to do tego stopnia, że wolą majątek rodzinny zapisać komu innemu, w tym przypadku jest tu organizacja przykościelna, a nie dzieciom.

        • 2 1

    • (1)

      Rodzice mieli rację. Osoba z macica, ich córka racji nie ma

      • 2 2

      • życze Ci równie samotnego końca, jak jej rodzicom

        • 1 2

    • A lewaccy terroryści tylko się cieszą. Wszystko idzie po ich myśli jak dotychczas. Czas najwyższy to zastopować!

      • 0 3

    • serio

      a kto jest opozycją totalną ? Bekę mam z ludzi z tak wypranymi mózgami jak ty - jako przykład podpowiem, że "opozycja" jest na nie nawet jak karakan wprowadza lub chce wprowadzić to co oni sami wcześniej obiecywali....PO to zdrajcy tyle w temacie

      • 0 0

  • Tak to właśnie bywało wcześniej z patriotyzmem (1)

    nawet nie wiedzieli, kto w trumnie. Widać, jak im się chciało

    • 29 8

    • A po czym mieli rozpoznać trupa ? Po tatuażu PIS ? Trup jak trup - zniszczone zwłoki , moze przez eksplozję. Rozczłonkowane...

      • 0 2

  • Rety nie mają już się czym zajmować, tylko wykopywaniem zwłok? (3)

    Patrzcie w przyszłość, a nie ciągle przeszłość, przeszłość...

    • 37 43

    • Takich właśnie odmóżdżonych ignorantów wychowuje obecne pokolenie fejsbuka . Gdyby nie ta pogardzana przez ciebie przeszłość to byś co najwyżej szczekać potrafił.

      • 7 1

    • Kto nie szanuje przeszłosci nie ma przyszłości.

      • 8 0

    • Hah...

      Ciekawi mnie, jakbyś się poczuł/a jakby Ci ktoś powiedział żebyś o grób babuni od której dębiłeś/aś kaskę zaprzestał/a dbać...

      • 2 0

  • Wreszcie to miejsce zostanie godnie upamiętnione , wezmę udział w uroczystościach 1 września (3)

    • 34 30

    • Dopiero teraz cię na patriotyzm wzięło?

      • 5 2

    • Ty słoiku lepiej opuść Trójmiasto bo nie należysz do tego miejsca

      • 0 5

    • a wcześniej to nie było odwagi upamiętnić bohaterów?

      • 2 3

  • Po tych negatach (2)

    widać ile w naszym mieście jest zmazańców i anty polaków.Nikt za wami nie będzie płakać ,jak nie przyjdziecie na tą uroczystość.

    • 34 21

    • zmazańców - dobre sobie

      • 5 0

    • "negaty" "zmazańce" - po jakiemu to? bo z pewnością nie po polsku!

      • 4 0

  • Westerplatte straciło znaczenie (1)

    w chwili gdy pis zaczął tam mącić

    • 32 50

    • Dla niemieckiej martyrologii na pewno. O to chodzi.

      • 10 4

  • Karol robi świetną robotę, przywraca Westerplatte Polsce. Nie politykom proniemieckim (4)

    • 53 26

    • łubudubu, łubudubu... (2)

      • 8 3

      • PO tylko dewastowala co Polskie (1)

        • 7 7

        • Jak jeszcze pisowcy z rządu i spółek oraz Kurski

          przesiądą się z limuzyn marki BMW, Mercedes i Audi to uwierzę. A tak to nabijają kasę niemieckim przyjaciołom.

          • 4 0

    • Karolek to na pudding zadatki ma

      • 0 1

  • Wstyd dla Gdańska, wstyd Dulkiewicz (2)

    Wstyd niemieckie władze

    • 37 37

    • to slupy mie władze...

      • 2 6

    • Tak dla przypomnienia.

      Gdy ekshumowano na cmentarzu Srebrzysko szczątki kaprala "Kowalczyka" prezydentem Gdańska był niejaki Franciszek Jamroż, członek Porozumienia Centrum, którego przewodniczącym był niejaki... Jarosław Kaczyński. To nie jest wiedza tajemna, wystarczy kilka razy kliknąć w klawiaturę. Warto o tym pamiętać i wiedzieć komu zawdzięczamy tą pomyłkę by nie powiedzieć bylejakość.

      • 10 0

  • Gdańsk. (2)

    Szkoda że i tu, przy takiej okazji, do komentarzy pierwsi meldują się "zacietrzewieńce i g*wnowiedzący". Westerplatte to miejsce szczególne i na wyróżnienie zasługuje; po co te durne komentarze, lubicie tak się opluwać/, lepiej wam z tym? do psychiatry się zapiszcie jak nie potraficie uszanować innych.

    • 37 5

    • Jeżeli mówisz prawdę

      To umrzyj na raka mózgu, jeżeli kłamiesz żyj w spokoju i dobrobycie.

      • 0 5

    • Właśnie o to chodzi żeby nas skłócić.

      Polska ma być słaba i podległa. Szczegolnie zachodnim koncernom.

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane