- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (457 opinii)
- 2 Szybko odzyskali skradzione auto (53 opinie)
- 3 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (193 opinie)
- 4 Karne kupony za niewłaściwe parkowanie (178 opinii)
- 5 Wznowili drogi remont po pół roku przerwy (68 opinii)
- 6 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (282 opinie)
Pruski orzeł powróci na fasadę dawnej przychodni przy Dworcu Głównym w Gdańsku
Płaskorzeźba pruskiego orła wróci na fasadę budynku dawnej przychodni kolejowej przy Dworcu Głównym w Gdańsku. Skuty po II wojnie światowej detal został zrekonstruowany przez absolwentów i studentkę Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. To pretekst do poznania historii naszego miasta - przekonuje prof. Andrzej Januszajtis.
![zobacz na mapie Gdańska zobacz na mapie Gdańska](/_img/icon_map_16x12.gif)
- Nasi rzeźbiarze zgłosili nam, że czerwona farba, pokrywająca kartusz na głównej attyce, pokrywa również ubytki. Po odkuciu fragmentu zaprawy wypełniającej kartusz, ujrzeliśmy ślady po płaskorzeźbie orła. O odkryciu poinformowaliśmy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, który podjął decyzję, żeby ten detal odtworzyć - wyjaśnia Rafał Recław z firmy Versus, która jest właścicielem obiektu.
W okolicy zachowało się więcej poniemieckich pamiątek
Płaskorzeźba, której ślady odkryto podczas remontu, przedstawiała pruskiego orła. Orzeł ten, z koroną na głowie oraz berłem i jabłkiem w szponach, był herbem Królestwa Prus. Detal z piaskowca, podobnie jak wiele innych poniemieckich pamiątek w Gdańsku, został skuty przez Polaków wkrótce po zakończeniu wojny.
Co ciekawe, do dnia dzisiejszego zachowały się dwie poniemieckie pamiątki na pobliskich budynkach. Pierwszą z nich jest kolejny pruski orzeł, również wykonany z piaskowca, umieszczony nad wejściem do pobliskiego budynku Nowego Ratusza przy ul. Wały Jagiellońskie
![zobacz na mapie Gdańska zobacz na mapie Gdańska](/_img/icon_map_16x12.gif)
Drugim reliktem jest wykuty również w piaskowcu napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), na oddalonym od dawnej przychodni o zaledwie kilkanaście metrów budynku dawnej poczty.
Pruski orzeł górował również nad fasadą Dworca Głównego. W kartuszu, który niegdyś zajmował, dziś znajduje się polski orzeł w pozłacanej koronie.
Montaż płaskorzeźby w przyszłym tygodniu
Rekonstrukcji płaskorzeźby na budynku dawnej przychodni podjęło się troje młodych ludzi wykształconych na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Czesław Fankidejski, Iwona Jurkiewicz (absolwenci kierunku rzeźba) oraz Katarzyna Grządziela (studentka 5 roku rzeźby).
- Na ASP płaskorzeźba jest jednym z pierwszych etapów nauki rzeźby. W związku z tym, zlecone nam zadanie nie było zbyt trudne. Musieliśmy jednak wpasować się w pewien kanon, który obowiązuje konkretną epokę. Nasza praca została wykonana we współpracy z nadzorem konserwatorskim - tłumaczy Czesław Fankidejski.
![Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/9/1458/750x0/1458010-Rekonstruktorzy-plaskorzezby-Od-lewej-Katarzyna-Grzadziela-Pawel-Czapiewski.webp)
![Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/9/1458/750x0/1458010-Rekonstruktorzy-plaskorzezby-Od-lewej-Katarzyna-Grzadziela-Pawel-Czapiewski.webp)
Płaskorzeźba została wykonana z mieszanki różnego rodzaju kitów. Jej kolor jest zbliżony do piaskowca, z którego wykonano wiele detali na budynku przychodni.
Jak wyglądał proces odtworzenia zniszczonej po wojnie rzeźby?
- Najpierw zdjęliśmy rysunek śladów po płaskorzeźbie, a na jego podstawie powstał prototyp wyrzeźbiony z gliny. Posłużył nam on do stworzenia formy z gipsu, czyli negatywu właściwej rzeźby. Z negatywu odlaliśmy pozytyw, wykonany z mieszanki kitów. Rzeźba jest zbrojona stalową siatką, nie ma więc obaw, że połamie się podczas montażu na kartuszu - opowiada rzeźbiarz.
Montaż odtworzonej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu. Pruski orzeł zostanie przymocowany do kartusza za pomocą stalowych kotew oraz zaprawy murarskiej.
Poniemieckie pamiątki budzą kontrowersje
Powrót pruskiego orła - herbu Prus, a więc państwa, które było jednym z zaborców Polski - może budzić kontrowersje. Zdaniem niektórych, symbole państwowe innych krajów powinny zniknąć z przestrzeni publicznej. Nie przekonuje ich argument, iż są to wyłącznie pamiątki historyczne.
Do podobnych sporów dochodził w innych miastach, np. we Wrocławiu, przy okazji restauracji reliktów niemieckiej przeszłości miasta.
Prof. Andrzej Januszajtis, znawca historii Gdańska, apeluje jednak o powściągliwość.
- To dobrze, że płaskorzeźba powróci na fasadę dawnej przychodni. To dobry pretekst, aby wielu gdańszczan lepiej poznało i zrozumiało historię swojego miasta. Można zrozumieć ludzi, którzy skuli tę rzeźbę. Wojna przyniosła Polakom straszną tragedię i stąd zrozumiała po wojnie niechęć do Niemców. Jednak dziś jesteśmy gospodarzami w polskim Gdańsku i nikt nam nie zagraża. Ten orzeł to część historii naszego miasta. To nie jest swastyka - przekonuje Januszajtis.
Gmach przy Podwalu Grodzkim (ówcześnie Stadtgraben) powstał w 1900 roku, przy okazji budowy pobliskiego Dworca Głównego. Pierwotnie mieściła się w nim inspekcja kolejowa wraz z mieszkaniami służbowymi kierownictwa gdańskiej dyrekcji kolei. Zarówna II Rzesza, jak i powstała na jej gruzach Republika Weimarska były państwami związkowymi i nic nie stało na przeszkodzie, aby na budynkach państwowych umieszczać symbole poszczególnych krajów związkowych. Dzięki temu na kartuszu budynku mógł pojawić się herb Prus, a nie herb II Rzeszy.
W 1945 roku, w następstwie rozpętanej przez Niemców wojny, Gdańsk został wcielony w granice Polski. Rozpoczęła się akcja wysiedlania niemieckiej ludności miasta za Odrę i Nysę Łużycką, a wraz z nią akcja "odniemczania" Gdańska, czyli likwidacja materialnych śladów niemieckości. Na właśnie fali tej akcji skuto m. in. pruskiego orła z budynku dawnej przychodni.
Trudno dziwić się naszym dziadkom, że nie mieli najmniejszego zamiaru zachowania w Gdańsku niemieckich napisów czy pomników. Pamiętajmy, że likwidacja poniemieckich reliktów była logiczną konsekwencją okrutnej okupacji, jaką zgotowali Polakom Niemcy podczas II wojny światowej.
Film z marca, na którym widać dawną przychodnię z lotu ptaka
Opinie (803) ponad 10 zablokowanych
-
2015-08-16 15:13
Niemiaszki zaczynają się panoszyć (3)
chyba zapomnieli że ich miejsce jest za Odrą
- 15 4
-
2015-08-16 16:24
kim Ty jessteś że nie sznujesz Historiii... (2)
- 0 6
-
2015-08-16 16:39
murzyński dong ci do tego
- 2 1
-
2015-08-17 13:25
A kim są NIemcy, że nie szanują Historii i przekłąmują ją???
.
- 2 1
-
2015-08-16 16:30
Przybłędo... weś kapiel i dezodorant znim coś napiszesz... (4)
PIS-uary proponuję wracać do WC......
- 3 14
-
2015-08-16 16:39
weś? znim? co to za bełkot?
pakuj mandżur i goń Gustloffa. może jeszcze zdążysz
- 5 0
-
2015-08-16 16:52
przepraszam za ortografie" weź" tak ma być. (1)
to emocje... przybłędo...
- 0 2
-
2015-08-16 16:54
lepiej być przybłędą niż bękartem Kałmuka czerwonoarmisty
- 3 1
-
2015-08-16 18:11
Niemcy wyłażą z kanałów. Kosimy nazistowski pomiot równo z trawą!
- 4 1
-
2015-08-16 16:35
(1)
Lepszy byłby Orzeł Biały
- 11 2
-
2015-08-16 17:05
przecież będzie biały, bo gipsowy.
- 1 2
-
2015-08-16 16:41
BRAWO . Panie Profesorze Januszajtis. dziękuję..... (3)
Pańskie zdanie, historyka MIASTA GDŃSK budzi podziw.
"Tak trzymać" - D Z I Ę K U J Ę"- 7 14
-
2015-08-16 18:10
Andrzej Januszajtis nie jest profesorem. (1)
Nie jest też historykiem. Jest fizykiem.
- 5 1
-
2015-08-17 08:19
Tutaj istotne jest, że w tej swojej "polskości" zrównał się z Jaruzelskim, Kiszczakiem, Michnikiem, Urbanem i im podobnymi.
- 4 2
-
2015-08-17 09:19
chyba "histeryka"
- 3 1
-
2015-08-16 16:47
ed-WMG (2)
Nie dostał za komuny wizy do RFN na papiery tatusia "bohatera" z Wehrmachtu to teraz buduje nam reich w Gdańsku
- 6 3
-
2015-08-16 17:03
Słuchaj gnido.. zanim komuś ubliżysz to spójrz n siebie... (1)
Ja nie musiałem zbierać papierów. ja miałem wybór-
W Y B R A Ł E M ....POLSK E i Gdańsk.to moje korzenie....
PS. Ojciec był w KRIEGSMARINE a nie kartofel"w okopach...- 2 5
-
2015-08-16 17:04
gnidy to na folksliście ze swoim nazwiskiem szukaj
- 3 1
-
2015-08-16 17:00
Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz! (1)
- 7 3
-
2015-08-16 17:06
patriota-idiota i to jeszcze starej daty
- 4 2
-
2015-08-16 17:08
ed-WMG syn hitlerowca folksdojcz jeden wyzywa ludzi od przybłędów?
- 6 1
-
2015-08-16 17:43
Poznaj historię tej ziemi....Kaszub. Kociewia, POMORZA dziękuję potem się wypowiadaj....... (1)
Dziękuję za wypowiedź. ale zanim oplujesz to się zastanów..
- 3 6
-
2015-08-16 17:48
znam historie tej ziemi bo jestem Kaszubą. prawdziwy Kaszuba nie ubliża innym od przybłędów. tak cię wychował tatulek hitlerowiec?
- 4 0
-
2015-08-16 17:57
zadowolone z siebie bezmyślne kmiotki
- 3 0
-
2015-08-16 18:01
Jako młody chłopak (lata 50-60) doznałem jako autochton tyle kopniaków, opluć ,wyzwisk, od "nowych " że do dzisiaj mam kompleks (4)
TO WASI rodzice i WY "PRZRYJEZDNI" zrobiliście z Miasta otwartego na wiele kultur miasto milicyjne....Miasto nieprzyjazdne, miasto wrogie. całe sczęście że to się zmieniło....
"Przybłędo"- przyjechałeś w gościne, mie nauczono nie pluj na gospodarzy...
WITAMY w Mieście G D A Ń SK> i zyczemy sukcesów....koniec.- 8 10
-
2015-08-16 18:08
już ci pisałem hitlersynu, że jestem Kaszubą nie przyjednym (2)
widać za mało było tych kopniaków skoro tak łatwo zapomniałeś o Stutthofie i Piaśnicy folksdojczu jeden skoro piszesz o "otwartym" mieście
- 5 3
-
2015-08-17 12:18
(1)
nie dziw się że ludzie zaatakowani przez okupanta nie nawidzą wszystkiego co znim związane , te przybłędy a raczej ofiary stracili przez twoich kolegów całe rodziny Jestes otawrt na rozn ekultruy i tp al podejrzewam ze ciezko by Ci bylo zjesc obiad z rodzina gościa który by Ci zgwałcił np zgwałcił córke .
Nawet jeśli by to zrobil na sowim terenie- 2 1
-
2015-08-18 00:31
a może to ojciec zgwałconej wcześniej na froncie wschodnim córki wpadł z rewizytą?
- 0 0
-
2015-08-17 13:28
Milcz bezpieczniaku jak Panowie Polacy dyskutują!!!
Jak ci się nie podoba to jedz do swojego DDR i nie zatruwaj atmosfery tego pięknego ZAWSZE POLSKIEGO miasta
- 3 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.