- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (457 opinii)
- 2 Szybko odzyskali skradzione auto (47 opinii)
- 3 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (193 opinie)
- 4 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (280 opinii)
- 5 Karne kupony za niewłaściwe parkowanie (169 opinii)
- 6 Wznowili drogi remont po pół roku przerwy (67 opinii)
Wyrwane serce Stoczni Gdańskiej. Historia budynku 141B
Był masywny, dominował nad okolicą i stał tuż na granicy Stoczni, więc znali go nie tylko pracujący w nim inżynierowie i technicy. Jego rozbiórka w 2012 r. stała się dla wielu sygnałem, że trzeba chronić postoczniowe budynki, by wpisać je w przestrzeń powstającej tu nowej dzielnicy Gdańska.
Świadek historii
Podobnie jak w macierzystym zakładzie Ferdynanda Schichaua w Elblągu, budynek zarządu gdańskiej filii wzniesiono w bezpośrednim sąsiedztwie bramy głównej z portiernią (późniejszej bramy nr 3 Stoczni Gdańskiej, także już nieistniejącej). Stał się on dzięki temu świadkiem wizyt oficjalnych gości, w tym znanych z historii postaci, np. cesarza Wilhelma II, którego luksusowy pociąg - cesarski Hofzug - zatrzymywano przy specjalnej rampie, naprzeciwko budynku zarządu i bramy wejściowej, gdy kajzer przybywał do stoczni na wodowanie.
Przed budynkiem znajdował się plac, na którym protestowali pracownicy - np. latem 1920 r., kiedy niemieccy stoczniowcy wyrażali swe poparcie dla Armii Czerwonej i sprzeciw wobec walczącej z nimi Polski. Kilkadziesiąt lat później (głównie w 1988 r.) polscy stoczniowcy manifestowali tu przeciwko władzom PRL.
Do czego służyła najsłynniejsza hala Stoczni Gdańskiej
Stare kalki z projektami niemieckich okrętów
Początkowo gmach mieścił pokoje dyrekcji, administracji gdańskiej filii zakładów Schichaua oraz stanowiska projektantów zlokalizowane w otwartej sali. Na parterze znajdowało się obszerne pomieszczenie wykorzystywane m.in. jako sala bankietowa po wodowaniach. Przed 1937 r. budynek został rozbudowany. Powstawały w nim projekty jednostek budowanych w gdańskiej Stoczni Schichaua, w tym wojennych.
Obiekt utrzymał swoją funkcję w okresie międzywojennym i w trakcie II wojny światowej. Z relacji Bogdana Pietruszki, autora pierwotnej koncepcji pomnika Poległych Stoczniowców 1970, wiadomo, iż jeszcze w latach 50. XX w. polscy pracownicy stoczni, projektanci i konstruktorzy, znajdowali w budynku pamiętające być może czasy Wilhelma II, a z pewnością okres II wojny światowej, kalki z projektami niemieckich okrętów oraz ich elementów.
Centrum polskiej myśli okrętowej
Po 1945 r. budynek został zaadaptowany na cele biurowe polskiej Stoczni nr 2, a następnie Stoczni Gdańskiej. Mieściły się tu kolejno:
- od 1.01.1951 r. - Centralne Biuro Konstrukcji Okrętowych,
- od 1.01.1953 r. - Centralne Biuro Konstrukcji Okrętowych nr 1,
- od 25.11.1965 r. - Centralny Ośrodek Konstrukcyjno-Badawczy Przemysłu Okrętowego.
Poza projektowaniem statków do obowiązków tego biura włączone zostały prace badawcze oraz rozwojowe przemysłu okrętowego. Od 1.01.1971 r. gmach był siedzibą Biura Projektowo-Konstrukcyjnego Stoczni Gdańskiej im. Lenina (RN), a później (do ogłoszenia upadłości w 1996 r.) Stoczni Gdańskiej SA. Po ogłoszeniu upadłości i przeniesieniu stoczni na teren wyspy Ostrów przeniesiono tam także Biuro Projektowo-Konstrukcyjne.
W ostatnich latach istnienia gmach nie był wykorzystywany przez podmioty związane z produkcją okrętową. Nowy właściciel ostatecznie go rozebrał. Jest to tym większa strata, gdyż gmach RN (bez uzasadnienia nazywany czasami Wzorcownią) był ważny dla przemysłowego dziedzictwa Stoczni Gdańskiej, Gdańska i Polski, powstało tu bowiem wiele projektów prototypowych statków i pracowało wielu wybitnych konstruktorów. Obiekt ten definiował ponadto przestrzennie tę część historycznej Stoczni Gdańskiej.
Eleganckie biura i wyjątkowy sanitariat
Budynek był wielokondygnacyjny. Składał się z dwóch trzypiętrowych segmentów - północnego i południowego - oraz umieszczonej między nimi dwupiętrowej części środkowej. Na dolnych kondygnacjach były zlokalizowane pomieszczenia warsztatowe z niezależnymi wejściami. Poza nimi znajdowała się tutaj do lat 80. XX w. także modelarnia, gdzie wykonywano drewniane modele statków. W budynku działał też bar i kiosk.
W części parterowej funkcjonował gabinet szefa Biura Projektowo-Konstrukcyjnego z zapleczem. Były to pomieszczenia, które do czasu zakończenia II wojny światowej zajmował dyrektor Stoczni Schichaua. Do czasu rozbiórki gmachu w pomieszczeniach tych zachował się oryginalny wystrój wnętrza oraz zaplecze (w tym m.in. elegancki sanitariat). Takiego wyposażenia nie miały inne biura na terenie stoczni, również te znajdujące się w budynku dyrekcji głównej stoczni.
Na pierwszym piętrze i w części pomieszczeń na drugim, znajdowały się rozległe sale, w których zlokalizowano specjalistyczne pracownie projektowe. Niektóre korytarze posiadały staroświeckie drewniane przepierzenia z oknami, nadające budynkowi charakter XIX-wiecznego biurowca rodem z "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy, który w sąsiedztwie gmachu realizował inne swoje filmy - "Człowieka z marmuru" oraz "Człowieka z żelaza".
Archiwum za pancernymi drzwiami
Całą przestrzeń po wschodniej i po zachodniej stronie budynku zajmowały pracownie projektowe. Istniały tam także powielarnia i introligatornia oraz pomieszczenia archiwum dokumentacji technicznej. Gromadzono w nim czasowo cenne projekty wielu budowanych w stoczni statków. Pomieszczenie zostało wzmocnione konstrukcyjnie oraz otrzymało specjalną izolację odporną na wysoką temperaturę. Ponadto zabezpieczono je pancernymi drzwiami prowadzącymi na zewnątrz budynku, aby zapewnić możliwość ewakuacji dokumentacji w przypadku pożaru w budynku.
SB-ecy patrzą na Lecha Wałęsę
W latach 80. XX w., z jednego z biur w budynku RN, którego okna wychodziły na warsztat Wydziału Transportu, gdzie w tym czasie pracował Lech Wałęsa, wykwaterowano pracowników RN. W ich miejsce zainstalowano funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa (SB), którzy mieli nieustannie oko na przewodniczącego "Solidarności".
Serce stoczni
Biuro było odpowiedzialne za opracowanie kompleksowej dokumentacji technicznej budowanych jednostek. Tu rodziły się pomysły i powstawały projekty wielu innowacyjnych, także w skali świata, typów polskich statków.
W przypadku statków rybackich - od stalowych kutrów K17 do niezwykle innowacyjnych rybackich baz konserwiarni, od szybkich transportowców rybackich do bardzo wyrafinowanych chłodniowców. Ale powstawały tu i inne jednostki: od statków ro-ro (od ang. roll-on / roll-off, czyli wtocz / wytocz - typ statku przystosowany do przewożenia ładunków tocznych i pojazdów) do skomplikowanych statków ro-pax (ro-ro, ze zwiększoną przestrzenią ładunkową i powierzchnią pomieszczeń publicznych i kabin dla pasażerów) czy całej rodziny statków żaglowych, w tym najsłynniejszych polskich jednostek tego rodzaju, jak "Dar Młodzieży" czy "Pogoria".
De facto to tutaj zaczynał się proces budowy wszystkich tych jednostek. Nie dziwi więc, że wielu pracowników zakładu myślało o tym gmachu jak o sercu stoczni.
Podręczne archiwum jak bunkier i najmniejsza stocznia świata
Na przełomie lat 70. i 80. XX w., w części północnej parteru, utworzono wspomnianą wyżej nowoczesną wówczas halę powielarni i introligatorni. Aby bezpiecznie przechowywać i udostępniać oryginały dokumentacji technicznej (kalka techniczna) oraz wciąż zwiększającą się liczbę nośników cyfrowych (taśmy perforowane i magnetyczne), w części centralnej budynku utworzono archiwum, popularnie nazywane bunkrem. Po zakończeniu produkcji konkretnej serii statków komplet dokumentacji technicznej z tego archiwum był przenoszony do centralnego archiwum stoczni mieszczącego się w gmachu dyrekcji głównej.
We wspomnianej wyżej modelarni powstawały natomiast modele projektowanych jednostek. Bardzo często stanowiły one, zgodnie z zapisami kontraktu na dostawę statku, element wyposażenia salonu kapitańskiego. W jednym z artykułów w stoczniowej prasie pracownię tę nazwano z humorem "najmniejszą stocznią świata". Zbudowane tu niezwykle precyzyjne modele statków dostarczano do biur armatorskich. Były one także pożądanym prezentem dla ważnych gości i prezentowano je w celach promocyjnych na wielu zagranicznych wystawach.
Wyposażenie i funkcje poszczególnych pomieszczeń w budynku ulegały zmianie, podobnie jak liczba pracujących w nim osób. W szczytowym okresie zatrudnionych tu było blisko 700 osób.
W budynku RN pracowali m.in. Bogdan Pietruszka - autor pierwotnej koncepcji pomnika Poległych Stoczniowców 1970, Alojzy Szablewski - szef stoczniowej Solidarności, czy znani polscy konstruktorzy statków, jak Zygmunt Choreń - światowej sławy projektant żaglowców, prof. Janusz Staszewski - pionier budowy polskich statków rybackich, prof. Jerzy Pacześniak - konstruktor i pionier budowy całkowicie polskich węglowców i drobnicowców (w tym legendarnych dziesięciotysięczników), czy Zenobiusz Oleszko - specjalista z zakresu projektowania drobnicowców i kontenerowców.
Smutny koniec budynku biura projektów
Po przeniesieniu biura na wyspę Ostrów, budynek przy ul. Jana z Kolna niszczał. Był wykorzystywany m.in. do ćwiczeń antyterrorystów. Wkrótce nie przypominał już efektownego biurowca z końca XIX w.
Burzenie siedziby Biura Projektowego Stoczni Gdańskiej. Film z 20 lipca 2012 r.
Śródtytuły pochodzą od redakcji.
Opinie (135) 4 zablokowane
-
2023-06-03 09:50
Opinia wyróżniona
(11)
Ciekawy artykul, duzo nieznanych faktow. Rodzi sie pytanie, po co to wszystko tak bezlitosnie zniszczono, wyrwano, zburzono. Nie wierze, ze nie mozna bylo zagospodarowac, nie burzac tak cennych obiektow. W swiecie takie perelki sie holubi, pielegnuje, u nas wszystko dewastuje. Niepohamowana zadza pieniadza, odbiera ludziom rozum.
- 263 8
-
2023-06-06 09:26
Bezmyślność i indolencja, nie szukajcie wszędzie spisków. Teren sprzedany bez stosownej ochrony, a stojąca rudera to tylko koszty, jeszcze może zaraz konserwator się obudzi... a więc do piachu. Ale fakt, głównie miasto dało ciała. Co z resztą symptomatyczne.
- 1 0
-
2023-06-05 15:34
Budynki zabytkowe nadal niszczeją w Gdańsku na potęgę:(
- 1 0
-
2023-06-04 08:14
"Trzeba z żywymi naprzód iść..."
- 1 2
-
2023-06-03 15:39
żal stoczni (2)
Zniszczono stocznię i cały przemysł stoczniowy bo tego chcieli Niemcy i inne kraje unijne. Z rok temu czytałem, że król Norwegii pojechał do jakiejś stoczni, aby podziękować pracującym tam Polakom za nieprzerwaną pracę w czasie covidu, bo Norwegowie olewali pracę. A bodaj 3 miesiace temu w takim w programie ,,Polacy za granicą,, był reportaż z
Zniszczono stocznię i cały przemysł stoczniowy bo tego chcieli Niemcy i inne kraje unijne. Z rok temu czytałem, że król Norwegii pojechał do jakiejś stoczni, aby podziękować pracującym tam Polakom za nieprzerwaną pracę w czasie covidu, bo Norwegowie olewali pracę. A bodaj 3 miesiace temu w takim w programie ,,Polacy za granicą,, był reportaż z Finlandii gdzie Polak był dyrektorem jakiejś stoczni a większością pracowników byli Polacy. I po to Tusk potulnie zlikwidował stocznie, aby Polacy zasuwali w stoczniach zachodnich.
- 21 14
-
2023-06-03 22:14
(1)
Stocznię Gdańską rozłożył akurat Jaworski z partii rządzącej.
- 13 7
-
2023-06-04 10:08
A ten swoje
- 4 4
-
2023-06-03 11:31
A po to, żeby
Nie było widać nieudolności nowych władz i żeby czasem nie wyszło, że komuna więcej zbudowała...
- 11 10
-
2023-06-03 11:26
Jak by cię ktoś trzymał "za jaja" też byś pozwalał.
- 4 6
-
2023-06-03 11:23
Agent SB zmieniał akumulatory w wózkach i tym się zajmował.
Nie naprawiał wózków. Nie potrafił.
- 24 24
-
2023-06-03 10:31
To nie jest ciekawy artykuł tylko przepisana książka
- 6 18
-
2023-06-03 09:55
Lobby deweloperów kasa, naciski
Niestety dużo osób sprzedaje się za kasę. Także podziękujmy urzędnikom, jakieś 20 lat temu nie zgłosili całego obszaru stoczni do rejestru zabytków.
- 42 4
-
2023-06-03 10:57
Opinia wyróżniona
(2)
Tak. Ten budynek mijaliśmy chodząc na treningi w nieistniejącej już hali stoczni... Jak i kilka kamienic bliżej trzech krzyży. Jest takie piękne zdjęcie z czerwonym tramwajem sprzed lat w internecie.
- 82 3
-
2023-06-03 18:50
Boks czy Kyokushin? (1)
- 1 0
-
2023-06-03 21:29
Piłka nożna i boks.
- 1 0
-
2023-06-03 12:15
Opinia wyróżniona
Szpetny (8)
Budynek z historią ale był wyjątkowo brzydki - dobrze ,że został zburzony. Takich budynków z historią i o wiele ciekawszych architektonicznie było na terenie miasta wiele - np. te po zakładach mięsnych spalono i rozebrano. Ciekawe budynki są po Stoczni Cesarskiej i te należy pozostawić.
- 27 191
-
2023-06-04 11:00
Szpetny i archaiczny (1)
Nie tylko brzydki ale też bardzo archaiczny i w kiepskim stanie technicznym. Gdy do biura projektów zakupiono ciężki sprzęt - komputery i ploter - to ze względu na drewniane stropy nie można było ich ustawić na piętrze. Potrzebne były przeróbki pomieszczeń na parterze.
- 2 5
-
2023-06-06 05:51
Co w tym dziwnego?
Na tym polega adaptacja starych budynków do współczesności!
- 1 0
-
2023-06-03 14:18
(1)
Z takich "brzydkich" budynków (Manufaktury, wzorcownie) w Łodzi, Wrocławiu, Katowicach czy nawet Włocławku robią piękne sklep, lofty, galerie, apartamenty. Tylko Gdańsk nie umiał (dotyczy to tak budynków stoczni jak i browaru).
- 40 3
-
2023-06-04 07:54
Gdańsk?
Przecież to nie miasto było włascicielem!
- 2 1
-
2023-06-03 13:10
Pokaż swoje zdjęcie a okaże się że sam jesteś szpetny
To byl piękny budynek w skandalu doprowadzony do ruiny.
Ale co możesz wiedzieć dzieciaku o dawnym gdańsku i stoczni?
Dla was tylko liczy się ul
Elektryków- 43 10
-
2023-06-03 13:00
(2)
Brzydkie to jest Europejskie Centrum Solidarności, a ten budynek byłby w sam raz.
- 55 11
-
2023-06-03 19:36
(1)
wygladal jak jakis magazyn na na miotly na zapleczu fabryki
- 3 24
-
2023-06-04 10:09
Tata z SB?
- 7 2
Wszystkie opinie
-
2023-06-03 09:02
Szkoda,kawał historii zrównano z ziemią.A nasi inżynierowie i robotnicy za granicą.Nic się w tym kraju nie opłaca.
- 62 9
-
2023-06-03 09:04
(1)
Piękna historia,choć zostały już ze stoczni zgliszcza.Ja cały czas zachodzę jednak w głowę,jak 2 razy z rzędu można wygrać w totka.
- 51 11
-
2023-06-03 09:22
To prawie tak jak przejąć legendę i majątek Solidarności nigdy nie będąc w Solidarności :))))))))))))))
J K to Zuch nad Zuchy :))))))))))))))))))))
- 6 8
-
2023-06-03 09:09
Te tereny (3)
To mokre sny deweloperów...
Tereny po wydziale K2 , zamieniają się w betonową pustynię...- 71 5
-
2023-06-03 11:22
Wydział K2 był w innej części Stoczni Gdańskiej, przy ul. Lisia Grobla. (2)
- 3 1
-
2023-06-03 13:11
A czy ja mówię że był tam
gdzie opisuje to artykuł?
Zawsze jakiś mędrzec się znajdzie wszystkowiedzący...- 3 3
-
2023-06-03 15:13
I wlasnie przy Lisiej Grobli powstała betonoza
- 6 0
-
2023-06-03 09:10
Cała stocznia powinna być zrównana z ziemią (8)
Powinny tam powstać bloki z mieszkaniami na wynajem krótkoterminowy. Mam nadzieję, że władze miasta wreszcie zrealizują swój plan.
- 9 122
-
2023-06-03 09:19
Najem dobowy pozwoli jest już ograniczany (4)
Np we Florencji, także zmiany idą od zachodu ja zawsze. Ale wiadomo polski biznesmen ma mentalność onuca we wschodu.
- 23 5
-
2023-06-03 10:05
(2)
Każdy ruch komunistyczny najpierw utrudnia i obrzydza dorabianie się zwykłych ludzi. Paszki won!
- 2 13
-
2023-06-03 10:23
dorabianie się - cóż za zwrot, jaka wartość w nim (1)
- 8 2
-
2023-06-03 12:45
moze to zlodziej pisal i mial na mysli dorabianie kluczy
- 2 1
-
2023-06-03 22:52
nie wiem co ma do tego Rosja
Polska jest okradana przez rodzimych Polaków i zachód
- 4 1
-
2023-06-03 10:16
Zrównać z ziemią to powinni ciebie pajacyku
- 8 3
-
2023-06-03 11:15
(1)
Odstaw środki psychotropowe i zrezygnuj z oglądania TVN, a może zaczniesz logicznie myśleć , choć to wątpliwą sprawa.
- 8 5
-
2023-06-03 11:33
To raczej wasz troll, Andrzejku
- 4 2
-
2023-06-03 09:12
Oj, to teraz po przeczytaniu artykułu PiS się załamie ze to nie jest stocznia polska, solidarności itp, a ma korzenie czysto niemieckie. Cała narracja patriotyczna upadnie
- 23 26
-
2023-06-03 09:13
Pamiętam jak go wyburzali (1)
Okropny widok...
Po jakimś czasie tam wróciłam i było już wszystko zrównane z ziemią.
Aż mi się łezka w oku zakręciła- 57 5
-
2023-06-04 09:56
Ja pamietam
jak wyrzucali dokumentacje budowanych w tej Stoczni statków do kontenerów ustawionych przed budynkiem Biura konstrukcyjnego na terenie Stoczni. Nie mogłem wyjść ze zdumienia!
W tym samym czasie mój duński rówieśnik i kolega działał w Kopenhadze w stowarzyszeniu , które gromadziło dokumentacje postoczniowe z całej Danii, ze wszystkich zakładów, które produkowały cokolwiek i kiedykolwiek na statki. Ale Duńczycy to naród morski i z morza czerpiący swoją silę i bogactwo. My w 1989 roku ponownie odwróciliśmy się d...pą do morza. Nie ma ani jednego polskiego statku handlowego pod polska banderą. Nawet zbiornikowiec LNG "Lech Kaczyński" ma na rufie wymalowana nazwę portu macierzystego Marsylia. To wszytko to hańba dla warszawskich (nie)rządów.- 1 0
-
2023-06-03 09:17
Wszystko burzą i niszczą pod deweloperów (3)
Miasto wymiera, staje się wyspą dla bogatych którzy kupują po kilkadziesiąt mieszkań. A Gdańszczanie są spychani na obrzeża Gdańska, bo nie stać nas na mieszkanie w Śródmieściu. A na obrzeżach zabudowują wszystkie tereny zielone... Nie tak to powinno wyglądać! Oczekujemy zrównoważonego rozwoju, a nie przywilejów dla bogatych!
- 101 15
-
2023-06-03 09:24
Zburzyli go 11 lat temu, nic ram nie powstalo przez dekade (1)
Więc co ty pierdzielisz o deweloperach?
- 10 15
-
2023-06-03 09:57
Zajrzyj do MPZP
- 13 1
-
2023-06-03 09:27
Nieprawda - najwięcej mieszkań wykupił słoik z Pcimia :)))))))))))))))
- 6 5
-
2023-06-03 09:25
Szkoda Stoczni - szkoda tym bardziej że nasza historia najpierw została sprzedana obcym przez Jaworskiego :))))))))))) (3)
A teraz ci sami zdrajcy sprzedali ruskom Lotos :(((((((((((((
- 55 22
-
2023-06-04 10:38
W Paryżu rozdają samochody za darmo. (1)
- 0 1
-
2023-06-04 11:25
Czyli nie w Paryżu a w Moskwie,
Nie samochody a rowery
i nie rozdają a kradną.- 0 1
-
2023-06-04 15:30
sprzedali ludobójcom z Arabii Saudyjskiej, przyjaciołom morderców z NATO
- 0 0
-
2023-06-03 09:26
(5)
Zniszczenie przemysłu stoczniowego to zemsta na stoczniowcach za bunt przeciwko władzy PRL-u. Właśnie to świętują 4 czerwca.
- 59 22
-
2023-06-03 09:48
A dla kogo ten przemysł (1)
stoczniowy miał budowac statki i za co,jak nie bylo zamówień,mądralo.A na stoczni zemscil sie pis sprzedajac ja Ukraińcom.Zreszta zemscili sie tez na stoczni szczecinskiej rozpoczynajac tam....budowe promow pasażerskich
- 8 13
-
2023-06-03 11:26
Jakoś Stocznia Remontowa przetrwała
i cały czas ma się dobrze. Nawet powiększyła się o Stocznię Północną i oprócz remontów, wybudowała wiele jednostek również na eksport. Jednak można?
- 15 3
-
2023-06-03 09:50
(2)
Stocznie zaorał PiS, najpierw Jaworski sprzedał to Ukraińcom, Rydzyk ukradł pieniądze zbierane na pomoc dla stoczni. Więc to zemsta małego czlowieczka i guzikowcow a nie zemsta jakiegoś układu za walke z. PRL
- 15 10
-
2023-06-03 11:36
Przepraszam, ale PiS to mentalni spadkobiercy PRL (1)
Walka z nezależnymi mediami (od wykupu po naciski - u Kaczorowskiego do dzisiaj nie napisali o ruskiej agentce wepchniętej przez Ziobrę do gdańskiej prokuratury regonalnej), nazywanie każdego patrzącego na łapy władzy "zdrajcą" lub "obcym agentem".
- 9 8
-
2023-06-03 18:48
Mentalne q komusze jutro marsz mają
- 0 5
-
2023-06-03 09:43
Wyburzyli i wybuduja jakis betonowy syf
- 46 3
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.