- 1 Pili, zażywali narkotyki i wsiadali za kółko (64 opinie)
- 2 Będą trzy pasy na Obwodnicy Trójmiasta? (383 opinie)
- 3 Spór o słowa, które padły w Dworze Artusa (348 opinii)
- 4 Nurkowie odkryli wrak z szampanem (35 opinii)
- 5 Zalane ulice po burzy nad Trójmiastem (184 opinie)
- 6 Rajska znowu deptakiem, ale tylko na chwilę (24 opinie)
W dawnym gdańskim biurowcu. Historia jednego zdjęcia
Widok na przestronną salę konferencyjną. Zwracają uwagę wykonane z ciemnego drewna, eleganckie, półokrągłe stoły, ustawione w trzy rzędy. Na ścianach zamontowano nowoczesne oświetlenie i zegar. Gdyby nie jeden szczegół, można byłoby pomyśleć, że to współczesne nam zdjęcie.
- Na parterze nowego biurowca
- Nowy gmach w centrum Gdańska
- Urzędy, banki, kasy oszczędnościowe
- Najstarsze biurowce w Gdańsku
- Gmachy ocalone w 1945 r.
Tym szczegółem jest oczywiście widoczna po lewej stronie fotografii duża mapa. Białym kolorem zaznaczono na niej teren powersalskiego Wolnego Miasta Gdańska (1920-1939). Na planie namalowanym na łącznie osiemnastu kwadratowych planszach (w układzie 3x6) zmieściła się także północna część ówczesnej II Rzeczypospolitej, fragmenty Niemiec (cała prowincja Prusy Wschodnie i większość prowincji Pomorze), a ponadto niewielki fragment ówczesnej Litwy.
Na parterze nowego biurowca
Prezentowane pomieszczenie, największa sala konferencyjna w całym budynku (Grosser Sitzungssaal - dosłownie "duża sala posiedzeń"), znajdowała się na parterze. Zdjęcie jednak nie oddaje w pełni wystroju. Sufit i ściany były utrzymane w ciepłych kolorach różnych odcieni czerwieni burgundzkiej. Elementy drewnianej stolarki, jak i mebli, zostały wykonane ze zmatowionego mahoniu afrykańskiego (sapeli). Jedynie blaty stołów i same krzesła zostały pomalowane na czarno i wypolerowane. Zasłony na okna (na zdjęciu ledwo widoczne) były jasnoszare. Obudowa nowoczesnych lamp została wykonana z odróżniającego się na ciemnoczerwonych ścianach białego metalu (britanni).
Nowy gmach w centrum Gdańska
Opisane wnętrze było jednym z reprezentacyjnych przestrzeni nowego biurowca, oddanego do użytku w 1930 r. Mowa o nieistniejącym już dziś gmachu Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie.
Biurowiec stanął dosłownie w centrum miasta, przy jednym z najruchliwszych skrzyżowań Huciska z Wałami Jagiellońskimi, zaledwie 300 metrów od dworca głównego. Dziś w tym miejscu biegnie jezdnia ul. Wały Jagiellońskie w kierunku Pruszcza Gdańskiego.
Projektantem gmachu był znany architekt Adolf Bielefeldt. Budowa trwała od końca kwietnia do początku sierpnia 1929 r. Następnie rozpoczęto prace wykończeniowe i stolarskie, które zakończyły się w styczniu 1930 r. Do połowy następnego miesiąca do gmachu wprowadzili się pierwsi urzędnicy.
Urzędy, banki, kasy oszczędnościowe
W Gdańsku - co oczywiste - miało siedzibę wiele urzędów różnego szczebla władz, instytucji finansowych (banków i kas oszczędnościowych) czy dużych firm, jak np. ubezpieczalnie.
Przez cały praktycznie jednak XIX w. i początek XX w. ich siedzibami były w większości adaptowane na cele biurowe kamienice w ścisłym centrum, głównie na reprezentacyjnym Długim Targu i ul. Długiej.
Od lat 80. XIX w. rolę "urzędniczego kwartału" - głównie za sprawą budowy nowych, reprezentacyjnych urzędów - zaczęła pełnić w ograniczonym zakresie ulica Nowe Ogrody.
Ponadto z ważniejszych, nowszych inwestycji, warto wspomnieć o:
- oddanym do użytku w 1899 r. budynku Poczty Królewskiej (obecnie Poczta Polska UP nr 50), ukończonych w 1905 r. gmachach Prezydium Policji (dziś Delegatura ABW w Gdańsku), Krajowego Zakładu Ubezpieczeń Prowincji Prusy Zachodnie (dziś Komenda Wojewódzka Policji) czy Banku Krajowego Prowincji Prusy Zachodnie (dziś Bank Gospodarki Żywnościowej),
- otwartej rok później nowej siedzibie dla gdańskiego oddziału Banku Rzeszy (dziś oddział okręgowy NBP w Gdańsku)
- i ukończonym w 1914 r. gmachu dyrekcji kolei.
Tak wyglądał Gdańsk przed II wojną światową
Najstarsze biurowce w Gdańsku
Jeśli jednak przyjąć definicję biurowca jako nowego budynku z przeznaczeniem na biura, ale jednocześnie nie gmachu urzędowego, to dwa, pierwsze tego typu obiekty w Gdańsku powstały dopiero w latach I wojny światowej.
Oba gmachy zbudowano niemal jednocześnie, w latach 1914-1916.
Pierwszy z nich to gmach Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia na ul. Wały Jagiellońskie 36. Szybko w nowoczesnym, okazałym i zlokalizowanym w ścisłym centrum biurowcu zaczęto wynajmować pojedyncze pomieszczenia na siedziby towarzystw, kancelarii prawniczych czy konsulatów. W 1945 r. budynek przeszedł na własność Zarządu Miasta, następnie (w 1946 r.) został przekazany PZU. Od 1950 r. swoje biura w gmachu miały też różne banki, jak i Komitet Wojewódzki PZPR.
I to właśnie jako siedziba najważniejszego w województwie organu rządzącej w PRL partii ten budynek zapisał się najsilniej w pamięci zbiorowej. Dziś po perturbacjach związanych ze zgłaszanymi żądaniami co do obiektu na przełomie lat 80. i 90. XX w. gmach służy (głównie) Prokuraturze Okręgowej oraz gdańskiej delegaturze NIK.
Drugi to siedziba banku Raiffeisena (Raiffeisen-Haus), a później (tj. w okresie międzywojennym) także szeregu towarzystw i organizacji na Targu Rakowym 7/8. Po II wojnie światowej w budynku ulokowano Dyrekcję Okręgu Poczty Polskiej w Gdańsku.
Gmachy ocalone w 1945 r.
Zniszczenia wojenne dość łaskawie obeszły się z grupą w sumie kilku biurowców, jakie istniały w Gdańsku przed 1945 r. Przetrwały do naszych czasów zarówno nie tylko dwa wspomniane (najstarsze), ale i te nowsze. Jednym z nich jest choćby budynek Powszechnej Rejonowej Kasy Chorych na ul. Wałowej (z 1926 r.).
Inny przykład to ciąg budynków przy ul. Okopowej (budowane etapami w latach 30. XX w.). Te ostatnie, choć dziś służą zarówno Pomorskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu, jak i Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Pomorskiego, to pierwotnie (choć krótko) nie były urzędami.
Najstarsza część (1930-1931) pierzei zbudowana została na siedzibę Niemieckonarodowego Związku Pomocników Handlowych w Wolnym Mieście Gdańsku. W 1933 r. budynek został przejęty przez DAF (Gdański Front Pracy, będący "kopią" Niemieckiego Frontu Pracy, nazistowskiej organizacji) i wkrótce (dwukrotnie) rozbudowany.
Pod koniec dekady podjęto decyzję o kolejnej inwestycji, którą zrealizowano w latach 1938-1939, "przedłużając" ciąg zabudowy w kierunku południowym. Nowa część przeznaczona została dla NSV (Narodowosocjalistycznej Opieki Społecznej).
Jedynym biurowcem, który zniknął bezpowrotnie z krajobrazu miasta w 1945 r., jest w istocie opisany na początku gmach Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń na Życie.
O autorze
![autor](https://s-trojmiasto.pl/zdj/redaktorzy/8abe838f9bb7539a3408957441973b78.jpg)
Jan Daniluk
- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).
Opinie (57) 10 zablokowanych
-
2024-03-31 18:03
(23)
A wiec kiedyś też była biurokracja strasznie rozbudowana.Ciekawe tylko czy pracowali tam bezpartyjni fachowcy czy z nadania POlitycznego jak dziś.
- 14 55
-
2024-03-31 18:06
Myślisz, że wtedy też jak Prawi i ZPRawiedliwi tworzyli spółki, spółeczki, szemrane fundacje, stowarzyszenia, instytuty.. (12)
..żeby ich współmałżonkowie, rodzice, dzieci, ziomeczki, kucharki, kierowcy.. mogli wyżerać miliony z państwowego paśnika?
- 29 5
-
2024-03-31 18:08
(11)
To akurat domena PoKo/PZPR))
- 6 25
-
2024-03-31 18:11
Długo cię trzyma odstawienie jadu TVPutin. (10)
- 20 6
-
2024-03-31 18:20
Bo ich dalej jadem karmi Rachoń w TV Ruspublika, której głównym udziałowcem jest spółka "Srebrna".
A pomiędzy jednym a drugim kłamstwem Rachoń kwiczy o wpłaty od widzów, bo im kurek z milionami złotych polskiego podatnika za reklamy Spółek Skarbu Państwa zakręcili.
- 18 4
-
2024-03-31 18:25
(8)
Widze TVNowosti i tvpzpr weszło za bardzo)Hehehe
- 3 17
-
2024-03-31 18:28
Kwicz prosiaku oderwany od koryta, kwiiiiiiicz.. (7)
Twoje kochane Prawo i ZPRawiedliwość przerżnie wybory samorządowe tak koncertowo, że kwiczenie o ich sfałszowaniu i huk pękających PiSowskich d*p będą odbierały przyrządy pomiarowe marsjańskiego łazika.
- 16 3
-
2024-03-31 18:30
(6)
Hahahahaha)Buhahahha))Płać od jutra wincyj,od lipca 40% wincyj za prund i klaszcz)Hahahah)
- 3 17
-
2024-03-31 18:37
Tak wam Rachoń wmawia w TV Ruspublika? (1)
Fanatyk Prawa i ZPRawiedliwości to faktycznie bezmózgi d**il.
- 18 2
-
2024-04-01 17:08
Tak wam Czyż wmawia w TV pzpr? Fanatyk POKO to faktycznie bezmózgi d**il.
- 0 2
-
2024-03-31 18:40
Napij się meliski bo ci żyłka pęknie PiSowski pachołku. (1)
- 16 2
-
2024-04-01 17:09
Ty pierwszy, anty pisowski pachołku.
- 0 2
-
2024-03-31 19:27
Ale przynajmniej mamy 1.9 a nie 19% inflacji jak za rządów PiS. (1)
- 15 3
-
2024-04-01 17:09
lol
Naprawdę was sieją:)
- 0 0
-
2024-03-31 18:07
Może przynajmniej nie wydawali stu baniek na salceson dla egzorcysty?
- 20 2
-
2024-03-31 18:09
To biurowce kiedyś to też był dobry biznes. Ale jakby stały 2 wieże to biznes byłby 2 razy lepszy :)
- 15 3
-
2024-03-31 18:10
Poproś lekarza żeby ci dawkę leków zwiększył, bo dalej masz kisiel zamiast mózgu. (1)
- 14 2
-
2024-04-01 17:11
A ty masz gluta.
- 1 1
-
2024-03-31 18:19
Ta biurokracja byla bardzo efektywna i oszczedna. Zarabiala na siebie. Nie to co mianowani pseudourzadnicy z pisu. Oni otrzymali tzw.posady.
- 10 4
-
2024-03-31 20:03
Ty to jednak jesteś bałwan!!!!! (1)
- 5 2
-
2024-04-01 17:11
A ty baranek:)
- 1 0
-
2024-03-31 23:10
(1)
Ucisz się leniu
- 3 1
-
2024-04-01 17:12
Aport.
- 0 0
-
2024-04-01 14:54
Tam to akurat pracowali "bezpartyjni fachowcy" z NSDAP, niestety...
Przedwojenny Gdańsk był przepiękny architektoniczne, za to ludzie w tym mieście, szkoda gadać.
- 0 1
-
2024-03-31 18:20
Obiekt na Wałowej , to tzw.. Ubezpieczalnia.
- 19 0
-
2024-03-31 18:45
autorze, popraw szybciutko - budynek Poczy Polskiej przy Dworcu, tam gdzie teraz jest Renoma czy Sokiści (1)
miał spadzisty dach z piękną kratownicą wokoło tarasu. Także trawnik przy Genenalkommado był otoczony ślicznym płoteczkiem. Tak ogólnie to mrówy latają z zachwytu
- 9 7
-
2024-03-31 20:52
Nieomylny
Daniluk?
- 1 4
-
2024-03-31 19:55
znowy ten sen pomylencaze ze, cos tu wartosciowego niemieckiego bylo - (4)
jeli bylo to przypadkim, ukradzione lub kosztem jencow lub morderswa. dowody - 39' piasnica, obozy sttuthoff. wlasciwie to dzieki Rosjanom udalo sie podbyc tych drani i Gdansk ma10 000 lat spokoju i rozwoju przed soba w koronie bialego orla = Polski.
- 6 39
-
2024-03-31 19:59
ten farmazoniarz histoeyk o niemieckim porzadku nigdy nie pisal o bydynku SS i morderstwach niewinnych ludzi. (3)
tfuu - co za bzdury na tym portalu. ludzie ogarnijcie ten dzial szwabskiej niskich lotow propagandy.
- 4 21
-
2024-03-31 21:00
(1)
'Ten historyk' napisał całą książkę o gdańskim SS i ponadto parę tekstów o zbrodniach niemieckich, także...jak kulą w płot ten komentarz
- 17 1
-
2024-03-31 23:33
Pisal ja po niemiecku czy z opowiesci
Jencow i zamordowanych ofiar. Pisac to sobie mozna - pewnie jeszcze z podatkow ludzi i polowa sie nizgadza jak w tym tekscie powyzej. Sprawdz czy pisal to ksiazke po niemiecku? Raczej nie bo bylby to chociaz jakich sowod na odszkodowania dla rodzin jak to by bylo w cywilizowanych krajak z cywilizowanymi ludzmi . Niemcy to bandyci i pisanie o ich jakikowiek historii mija sie z celem bycia historykiem w zasadzie jesli nie wimienisz ich zdziczenia.
- 0 12
-
2024-03-31 21:38
Nie pisz
po alkoholu
- 8 0
-
2024-03-31 20:38
Co do filmu - dosyć zaskakujące jak było tam naćpane budynkami
Prawdę powiedziawszy, chyba obecnie to lepiej się prezentuje (oprócz paru niedociągnięć)
- 1 16
-
2024-03-31 21:14
Odbudować (1)
Wszystko wysadzic,na początek te ochydne Forum i odbudować jak przed 1945.
Gdańsk był piekny,dzisiejszy nie dorasta tamtemu nawet do pięt.- 14 11
-
2024-03-31 21:20
Kierowczyki dostały piany na widok przejścia dla pieszych przy Bramie Wyżynnej, a ty proponujesz zwężenie Podwala Grodzkiego i Wałów Jagiellońskich do dwóch pasów łącznie? xD
- 5 1
-
2024-03-31 21:36
Proszę Pana! Dziękuję bardzo i szacunek
Zainteresowania, poziom i materiał tych artykułów to perła znaleziona w morzu
- 109 5
-
2024-03-31 21:38
Było ładnie, estetycznie (1)
Budynki miały proporcję, skalę. Nie były pomnikiem arogancji architekta, jak wiele dzisiejszych
- 35 4
-
2024-03-31 23:10
W punkt
- 3 0
-
2024-03-31 21:51
Gdański Dwór (7)
Brak mi odbudowy Gdańskiego Dworu. Żaden z kandydatów w najbliższych wyborach samorządowych nie ma o tym zielonego pojęcia.Zajmują się kotkami ,pieskami, myszkami a nie skutecznym działaniem dla upiększania Głównego Miasta. Kiedy doczekam się wreszcie odbudowy Gdańskiego Dworu ?
- 47 26
-
2024-04-01 08:17
Danziger Hof (1)
a dlaczego nie podajesz prawdziwej nazwy - Danziger Hof, to był pruski hotel, żaden zabytek, by go odbudowywać! Pewnie też żadnego z opisanych w artykule biurowców też by nie odbudowano gdyby nie przetrwały wojny.
- 13 7
-
2024-04-01 13:07
lol
Uwaga, to wpis ignoranta.
- 0 2
-
2024-04-01 08:29
W ramach przywracania historycznego dziedzictwa Gdańska (2)
odbudujmy lepianki rybackie z XI wieku, a co! Ludzie, leczcie się z tym Danziger Hof. Potrzebna jest elegancka, nowoczesna, współczesna architektura a nie stawianie pseudohistorycznych bugajów.
- 12 13
-
2024-04-01 10:13
Juz jedna nowoczesna
Zabudowa jest, forum :-)
- 5 0
-
2024-04-01 13:05
Widzisz, lolusiu, to o czym piszesz na pewno będzie dobrze wyglądać w innych częściach Gdańska. Ale na pewno nie w ścisłym centrum!
- 1 2
-
2024-04-01 12:17
Trzeba wybrać tych, co to ich Polacy pogonili (1)
w październiku ub. r. Wprawdzie pałacu nie odbudują, ale kasa na to pójdzie. O to ci chodzi, prawda?
- 4 6
-
2024-04-01 12:32
Może..
Najlepiej postawić szklaną stodołę z magazynem dla ekopokarmów z Zielonego Ładu.
- 1 2
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.