Wypalenie zawodowe - aż 2/3 Polaków może odczuwać jego symptomy, a 75 proc. wskazuje na wzrost stresu w życiu codziennym. Szczególnie po wakacjach wiele osób ma problem z powrotem do pracy, często stresującej i wyczerpującej. Nadmiar obowiązków, wyczerpanie, zła organizacja pracy - problem wypalenia zawodowego może dotyczyć każdej branży. 14.09 obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Wypaleniem Zawodowym.
tak i zamierzam z tym walczyć
30%
tak, ale nie mogę sobie z tym poradzić, bo nie mam możliwości odpoczynku od pracy czy jej zmiany
46%
niektóre tak, ale myślę, że nie ma się czym martwić
14%
nie, potrafię świetnie zachować równowagę między pracą a swoim życiem
10%
Czym jest wypalenie zawodowe? Jak się objawia?
- Wypalenie zawodowe to syndrom objawów pojawiających się w pewnej kolejności. Pierwszy objaw to wyczerpanie psychofizyczne, a więc poczucie psychicznego dyskomfortu i niekończącego się zmęczenia, których źródła człowiek lokuje w środowisku zawodowym. Objaw drugi zwany jest cynizmem - dotyczy niekorzystnych zmian w relacjach z ludźmi w miejscu pracy. Stajemy się drażliwi, opryskliwi, wybuchowi, nie kontrolujemy złości i przejawów niechęci wobec ludzi, z którymi lub na rzecz których pracujemy. Trzecim objawem, a zarazem etapem wypalenia, jest utrata satysfakcji zawodowej, zwana też utratą skuteczności oraz efektywności - tłumaczy dr Beata Mańkowska, Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych UG.To problem, który istnieje od lat, jednak przepracowanie, wyczerpanie czy przewlekły stres dotyka z roku na rok coraz więcej osób. Bardzo często przez to, że pomijamy fakt, że nasz organizm ma uprawnioną potrzebę zarówno do regeneracji fizycznej, jak i psychicznej.
- Paradygmat ciągłej ciężkiej pracy bardzo się upowszechnił, co zaburzyło rytm regeneracji organizmu po wysiłku - przede wszystkim emocjonalnym i intelektualnym. Według badania firmy Smartscope aż 75 proc. Polaków odczuwa wzrost stresu w życiu codziennym, a 74 proc. pogorszenie zdrowia psychicznego. Dbanie o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne jest kluczowe, aby uniknąć wypalenia zawodowego, tak zwanego quiet quittingu, bądź po prostu zredukować stres. Musimy pamiętać o równowadze między pracą a życiem osobistym, regularnym odpoczynku, uprawianiu aktywności fizycznej i szukaniu wsparcia u bliskich lub profesjonalistów, jeżeli tego potrzebujemy. To pomoże utrzymać długotrwałą i zrównoważoną wydajność w pracy. Choć rady wydają się proste, to statystyki pokazują, że często je ignorujemy. Według danych GUS z problemami psychicznymi boryka się w Polsce nawet 6 mln osób, a jedynie 1,6 mln z nich korzysta z pomocy profesjonalistów - mówi Zuzanna Drymer-Karpińska, ekspert ds. well-being W&W Consulting.
Wypalenie zawodowe. Jakie objawy powinny niepokoić?
Wypalenie zawodowe to proces, który trwa, a nie pojawia się z dnia na dzień.
Symptomy, które mogą świadczyć o problemie, to m.in. zmęczenie, które pojawia się, gdy myślimy o pracy, nieprzyjemne objawy, jak bóle brzucha, problemy z oddychaniem, osłabienie, gdy zbliżamy się do miejsca pracy, albo poczucie, że zaniedbujemy bliskich z powodu obowiązków służbowych. Niepokój powinny również budzić brak nadziei na polepszenie sytuacji w pracy, brak poczucia przyjemności z wykonywania obowiązków zawodowych, które kiedyś sprawiały nam radość.
- Nie każda dysfunkcja w zachowaniu organizacyjnym czy stosunku do pracy jest wypaleniem zawodowym. Nie są nim trudne emocje, które często pojawiają się w pracy, np. zdenerwowanie trudną rozmową z klientem. Oczywiście odpowiednie natężenie i czas trwania takich emocji może prowadzić do wypalenia, ale taka diagnoza powinna spełniać określone kryteria - mówi prof. Katarzyna Januszkiewicz, psycholożka i specjalistka ds. organizacji i zarządzania, dziekanka Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu SWPS.
Kto jest narażony na wypalenie zawodowe?
Według badań w grupie wysokiego ryzyka są ludzie młodzi i w średnim wieku, dążący do sukcesu, ambitni, odznaczający się wysokim poziomem perfekcjonizmu, a także wrażliwi i nieumiejący przyjmować konstruktywnej krytyki.
Na wypalenie zawodowe narażone są również osoby, których
praca polega na pomaganiu innym i braniu za nich odpowiedzialności. Mogą to być osoby wykonujące zawody pomocowe np. lekarze, lekarki, pielęgniarze, pielęgniarki, nauczyciele i nauczycielki, ale także wolontariuszki i wolontariusze.
- Kiedyś mówiło się, że wypalić się mogą tylko przedstawiciele określonych zawodów, np. nauczyciele czy nauczycielki, a w innych zawodach to zjawisko nie występuje. Dziś patrzymy na to inaczej. Przede wszystkim zmienił się sposób pełnienia różnych ról zawodowych czy organizacyjnych i ryzyko wypalenia może dotyczyć szerszej grupy pracowników - wyjaśnia prof. Katarzyna Januszkiewicz.
L4 na wypalenie zawodowe?
L4 na wypalenie zawodowe
W 2019 r. WHO zatwierdziło wypalenie zawodowe jako oficjalną diagnozę medyczną i wpisała tę przypadłość do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-11). Oznacza to, że specjaliści będą mogli wypisać zwolnienie lekarskie osobom, u których zostanie zdiagnozowane wypalenie zawodowe.
Jednak nie ma jeszcze polskiej wersji ICD-11, a okres vacatio legis będzie obowiązywał przez 5 lat od 2022 r. Wystawienie L4 z zapisem, że bezpośrednią jego przyczyną jest wypalenie zawodowe, byłoby więc niezgodne z prawem. Zwolnienia lekarskie na wypalenie zawodowe będzie można otrzymać w Polsce prawdopodobnie w 2024 r. Nie oznacza to jednak, że lekarz nie może wystawić L4 z powodu innych schorzeń wynikających z pracy.
Job crafting "uleczy" wypalenie zawodowe?
Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?
Ekspertki radzą, że należy m.in. nauczyć się odpoczywać, oddzielać czas prywatny od zawodowego i zadbać o różnorodność zadań w pracy. Warto pozbyć się lęku przed zmianami, co pozwoli nam poszukać nowej pracy, gdy obecna przestanie sprawiać nam satysfakcję.
Motywację do działania i rozwiązanie problemów w pracy ułatwią nam kontakty z członkami rodziny lub przyjaciółmi albo z osobami, które również zmagają się lub zmagały z wypaleniem zawodowym. W sytuacji, kiedy nie potrafimy sobie poradzić ze stanem chronicznego zmęczenia pracą i brakiem satysfakcji, pomocne mogą być konsultacje z psychologiem lub terapeutą.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy