Czy możemy odmówić pracy w upały?
15 sierpnia 2024
(59 opinii)
- 1 Praca w branży edukacyjnej. Warto? (96 opinii)
- 2 Dyskusja o krótszej pracy dla urzędników (354 opinie)
Najnowszy artykuł na ten temat
Czy możemy odmówić pracy w upały?
Sezon wakacyjny w pełni, a wraz z nim różne problemy i kontrowersje związane z urlopami w pracy. Jak choćby pytanie, czy pracodawca może wycofać zgodę na udzielony nam wcześniej urlop. Z takim pytaniem zwróciła się do nas czytelniczka.
W moim dziale pracują dwie osoby. Ja i koleżanka w zaawansowanej ciąży. Pracodawca wzbrania się przed zatrudnieniem nowej osoby, dopóki koleżanka chodzi do pracy. Niestety, nasze obowiązki trudno jest przekazać komuś innemu. Na sierpień mam zaplanowany i wykupiony wyjazd z rodziną. Pracodawca udzielił mi urlopu z zastrzeżeniem, że jeśli koleżanka pójdzie na zwolnienie lub urlop macierzyński, będzie musiał mi tę zgodę wycofać. Czy ma do tego prawo? Co z pieniędzmi, które wpłaciłam za wyjazd?
Na pytanie odpowiada Andrzej Fortuna - radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna
Zasadniczo bowiem o terminie wykorzystania przez pracownika urlopu decyduje pracodawca (art. 163 Kodeksu pracy) - czy to ustalając plan urlopów, czy to uwzględniając (bądź nie) wnioski pracowników. Owszem, utarło się, że plan urlopów rozumiany jest jako naniesienie na stosowny grafik, planów urlopowych pracowników, zwykle już wstępnie uzgodnionych z innymi osobami z danego działu - ale należy pamiętać, że dopiero po akceptacji pracodawcy plan urlopów faktycznie obowiązuje. Pracodawca, każdorazowo ustalając urlopy, powinien co prawda brać pod uwagę wnioski pracowników, ale z drugiej strony - musi stać na straży zapewnienia normalnego toku pracy.
WIĘCEJ NA TEN TEMAT Porady Prawnika w naszym serwisie
Kto odpowiada za zaległości w pracy?
25 lipca 2024
(60 opinii)
Czy pracodawca może wycofać nasz urlop?
23 lipca 2024
(62 opinie)
Niemniej, nawet zaplanowany czas urlopu, może zostać jednostronnie zmieniony przez pracodawcę. Prawo pracy przewiduje tu dwie instytucje prawne:
- przesunięcie urlopu z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy (art. 164 § 2 Kodeksu pracy)
- odwołanie z urlopu - gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu (art. 167 Kodeksu pracy).
Odwołanie z urlopu dotyczy sytuacji, gdy urlop już został rozpoczęty, natomiast przesunięcie urlopu odnosi się do decyzji podejmowanych przed rozpoczęciem wypoczynku.
Należy przy tym rozważyć, czy okoliczności takie muszą być nieprzewidziane na etapie ustalenia terminu wypoczynku (przy przesunięciu urlopu), bądź na etapie rozpoczęcia urlopu (przy odwołaniu z urlopu). Jakkolwiek przepisy tylko z odwołaniem z urlopu wiążą przesłankę okoliczności "nieprzewidzianej" - to w doktrynie przeważa stanowisko, że także przy przesunięciu terminu urlopu powinno się brać pod uwagę nagłość czy przewidywalność danej przyczyny, w przeciwnym razie - jeśli przeszkoda w wypoczynku jest z góry znana - nie powinno się pracownikowi na ten czas urlopu udzielać. Choć zwracam uwagę, że nie ma tu jednolitości stanowisk, a w mojej ocenie trzeba odróżnić sytuację wiedzy i pewności, iż przeszkoda zaistnieje - od sytuacji, gdy nie da się po prostu wykluczyć, że przeszkoda może zaistnieć (np. - jak tutaj - gdy pracownica, jak rozumiem, ma termin porodu na późniejszy czas, ale niewykluczone, że wcześniej będzie musiała skorzystać ze zwolnienia lekarskiego). Jeśliby bowiem rozszerzać brak możliwości przesunięcia urlopu na wszelkie okoliczności co do których można byłoby je przewidzieć - w różnych stanach faktycznych mogłoby to hamować udzielanie urlopów w dogodnych dla pracowników terminach.
Decyzja co do zastosowania przesunięcia urlopu bądź odwołania pracownika z urlopu została pozostawiona pracodawcy i zasadniczo pracownik takiej decyzji winien się podporządkować. Niestawienie się bowiem do pracy wskutek kontynuowania bądź rozpoczęcia urlopu wbrew woli pracodawcy - może zostać zakwalifikowane jako nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy oraz niewykonanie polecenia pracodawcy i w efekcie - jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych dające pracodawcy możliwość wypowiedzenia umowy o pracę, a nawet rozwiązania jej w trybie natychmiastowym bez wypowiedzenia.
Oczywiście, przy zaskarżeniu rozwiązania stosunku pracy do sądu pracy - pracownik będzie mógł podnosić przed sądem zarzuty w zakresie niezgodnego z prawem (a w szczególności - nieuzasadnionego obiektywnymi, ważnymi okolicznościami) przesunięcia terminu urlopu lub odwołania z niego - co, w razie uznania racji pracownika, może skłonić sąd do wydania wyroku np. przywracającego pracownika do pracy. Niemniej, może się okazać, że w praktyce dopiero na takim etapie decyzja pracodawcy będzie miała szansę doczekać się merytorycznej, sądowej, kontroli, a trzeba pamiętać, że procesy sądowe w Polsce nie trwają krótko. Z drugiej strony - spór sądowy na tle arbitralnej zmiany terminu wypoczynku przez pracodawcę - może także powstać w związku z niewypłaceniem pracownikowi wynagrodzenia za czas urlopu - jeśli pracodawca nie zdecyduje się zwolnić pracownika, ale uznaje, że nie należy mu się wynagrodzenie, gdyż nie stawił się - wbrew poleceniom - w pracy. Względnie - gdy pracodawca, co prawda, nie wyciągnie wobec pracownika od razu konsekwencji służbowych, jednakże w późniejszym czasie dopuści się np. szykan wobec zatrudnionego.
Natomiast nie budzi wątpliwości, że omawiana decyzja pracodawcy o jednostronnym przesunięciu terminu urlopu, czy też odwołaniu pracownika z urlopu, może powodować straty finansowe po stronie pracownika. Najczęściej koszty te dotyczą wydatków na nagły powrót z urlopu, czy też zaliczkowo poniesionych wydatków na odwołaną czy przerwaną wycieczkę.
Powszechnie przyjmuje się, że jeśli pracownik powrócił z urlopu z rodziną - to także koszty odnoszące się do tej rodziny podlegają zwrotowi. Natomiast zakres zwracanych kosztów nie obejmuje wydatków poczynionych na ubiór, czy sprzęt związany z planowanym wyjazdem, ani też - w razie wyjazdu zaplanowanego na zarobek - utraconych korzyści związanych z nieprzystąpieniem do pracy sezonowej.
"W Gdyni nie pada". Wystawa, na której poczujesz, co to urlop
Powyższe zasady jednak odnoszą się jedynie do sytuacji, gdy pracodawca podjął decyzję o zmianie terminu wypoczynku, mając ku temu uzasadnione przesłanki określone prawem. Jeśli bowiem pracodawca nadużyje swojego prawa i wezwie pracownika pomimo braku obiektywnych przyczyn do uznania, że obecność pracownika jest niezbędna - winien on odpowiadać za szkodę pracownika w pełnym zakresie, a zatem pokryte winny być wówczas pełne koszty związane z odwołaniem lub skróceniem wypoczynku oraz wszelkie utracone z tego powodu korzyści. Takich roszczeń pracownik może dochodzić przed sądem.
Natomiast nie ma wątpliwości, że urlop niewykorzystany z powodu decyzji pracodawcy - nie przepada, a pracownik ma prawo do jego odebrania w innym, ustalonym z pracodawcą terminie.
Przenosząc powyższe rozważania na przedstawioną przez czytelniczkę sytuację - w mojej ocenie enigmatyczny opis sprawy nie pozwala na jednoznaczne przesądzenie o sprawie. Z jednej strony - owszem, można rozważać, czy pracodawca nie nadużywa swojego prawa, a w szczególności, czy nie zaniedbał swoich obowiązków związanych z właściwą organizacją pracy w zakładzie pracy i nie próbuje przerzucić na pracownika ryzyka swojej działalności gospodarczej, w tym udzielając - niedopuszczalnego z zasady - urlopu warunkowanego tym, że koleżanka nie będzie korzystała ze zwolnienia lekarskiego.
Z drugiej jednak strony - jakkolwiek urlop jest prawem pracownika, to nie oznacza, iż zawsze musi być on wykorzystywany w konkretnym miesiącu. Jak wyżej wspomniano - to pracodawca z zasady ustala termin wykorzystania urlopu, uwzględniając nie tylko wnioski pracownika, ale też i potrzebę zapewnienia niezakłóconych procesów w pracy. Nie jest wykluczone, że z obiektywnych przyczyn pracodawca nie doprowadza do tego, że przez nieznany mu z góry czas zmuszony byłby zapewniać pracę dla trzech osób (zamiast potrzebnych dwóch), a zatem nie można mu zarzucić niewłaściwej organizacji pracy.
Możliwe także, że pracodawca z góry wskazał czytelniczce, że jej urlop akurat w sierpniu nie jest wskazany - z uwagi na możliwość zwolnienia lekarskiego koleżanki i konieczności wdrożenia nowej osoby, a jedynie na wyraźną prośbę czytelniczki przystał na skorzystanie przez nią z urlopu w tym terminie, przy pouczeniu o przepisach prawa, które upoważniały go będą do skorzystania z omawianych powyżej procedur przesunięcia urlopu albo odwołania z urlopu. W mojej ocenie w razie ewentualnego sporu - istotna byłaby ocena szczegółowych okoliczności sprawy i niewykluczone, że na tle tego konkretnego przypadku sąd podzieliłby zdanie pracodawcy.
O autorze
Andrzej Fortuna
radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna
Miejsca
Zobacz także
Czy możemy odmówić pracy w upały?
15 sierpnia 2024
(59 opinii)
Kto odpowiada za zaległości w pracy?
25 lipca 2024
(60 opinii)
Czy pracodawca może skrócić urlop?
14 maja 2024
(16 opinii)
Opinie (62)
-
2024-07-23 17:05
malo tego pracodawca moze wywalic na tzw,pysk
- 0 5
-
2024-07-23 18:59
Dużo jadu, może warto zmienić pracodawcę
- 2 0
-
2024-07-23 20:56
L4 i zostaje naprostowany
- 3 1
-
2024-07-23 20:58
:))
gajt to firma przejściowa kazdego przyjmą..tam chyba wiecej odejsc jak przyjec do pracy.
Klimat pracy zakazony....wirusem od cynicznego,malo sympatycznego nadanego za zasługi polityczne lisickiego.
Ciekawe kiedy mu znowu taczkę pod drzwi postawia???- 2 0
-
2024-07-23 21:32
Co do zasady prawnej, z tego co doczytałem, nie mam obowiązku mieć włączonego telefonu już od pierwszej minuty urlopu. W ogóle nie mam obowiązku telefonu posiadać, tak więc skoro nie można się ze mną skontaktować to i z urlopu ściągnąć mnie nie można...
Co do zasady życiowej, z doświadczenie własnego również, wystarczą 3 doby wynajęte w hotelu (opcja bezzwrotna bo taniej) oraz zakupione bilety na przejazd i żaden pracodawca ci urlopu nie cofnie- 18 0
2
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Wiadomości
Praca w branży edukacyjnej. Warto?
21 sierpnia 2024
(96 opinii)
Czy możemy odmówić pracy w upały?
15 sierpnia 2024
(59 opinii)
Dyskusja o krótszej pracy dla urzędników
13 sierpnia 2024
(354 opinie)