Przywileje dla pracujących rodziców?

Joanna Wszeborowska

29 września 2011 (artykuł sprzed 13 lat)

Opinie (93)

Najnowszy artykuł na ten temat Wypadek przy pracy. Jak dochodzić swoich praw?

Uprawnień związanych z rodzicielstwem pracujący rodzice mają całkiem sporo. Warto aby pracownik był ich świadomy, bowiem egzekwować musi je sam.

Prawo pracy przewiduje szereg uprawnień dla zatrudnionych rodziców, Kodeks pracy zawiera nawet osobny dział zatytułowany "Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem". Najbardziej znane przywileje dla rodziców to urlop macierzyński, ojcowski i wychowawczy. Warto jednak pamiętać, że pracujący rodzice takich uprawnień mają więcej.

- Jakie uprawnienia przewiduje prawo pracy dla zatrudnionych rodziców? Jakie mają oni przywileje i czy pracodawca ma obowiązek informować o nich pracownika? Ile dni z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi rodzicom przysługuje? - pyta Pani Martyna.

Na wątpliwości naszej czytelniczki odpowiadają eksperci z Kancelarii Radcy Prawnego Fortuna.

Czy korzystasz z uprawnień rodzicielskich dla pracujących rodziców?

tak, korzystałe(a)m z wielu z nich tak, korzystałe(a)m z kilku z nich tak, ale mam wyrzuty sumienia, gdy z nich korzystam nie, nie korzystałe(a)m z nich

Ze względu na ramy niniejszego opracowania, nie zostaną omówione w nim najbardziej popularne instytucje w tym zakresie tj. urlop macierzyński, urlop ojcowski oraz urlop wychowawczy, zaś szczególna uwaga poświęcona zostanie uprawnieniom mniej znanym, ale mającym dla pracujących rodziców równie istotne znaczenie.

1.Uprawnienia pracownicy w ciąży

Pracodawca ma bezwzględny zakaz zatrudniania takiej pracownicy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, a - bez zgody pracownicy - także zakaz delegowania jej poza stałe miejsce pracy oraz zatrudniania jej w systemie pracy przerywanej. Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej; w razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę, na czas niezbędny, z obowiązku świadczenia pracy. Sytuacja wygląda analogicznie w przypadku pracownicy, która przed ciążą zatrudniona była przy pracy wzbronionej kobiecie w ciąży.

Dodatkowo, umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu (powyższej regulacji nie stosuje się jednak do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy).

2.Uprawnienia pracownicy karmiącej dziecko piersią

Pracodawca zatrudniający pracownicę karmiącą dziecko piersią w szczególnie uciążliwych lub szkodliwych warunkach dla zdrowia, obowiązany jest przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Ponadto, pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.

3.Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika i reprezentująca go zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Powyższej regulacji nie stosuje się do pracownika w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w ww. okresach może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Pracodawca nie może także wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Ponadto pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

4.Zwolnienie od pracy na opiekę

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

5.Urlop okolicznościowy

Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika - z zachowaniem prawa do wynagrodzenia - na czas obejmujący 2 dni w razie urodzenia się dziecka pracownika, zaś na 1 dzień w razie ślubu dziecka pracownika.

6.Zwolnienie lekarskie na dziecko

Zwolnienie takie daje prawo do zasiłku opiekuńczego z ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek ten przysługuje pracownikowi, który jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8, chorym dzieckiem w wieku do lat 14 lub innym chorym członkiem rodziny. Prawo do zasiłku posiada zarówno matka, jak i ojciec dziecka, ale zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców, tj. temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Zasiłek przysługuje nie dłużej niż przez 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem do lat 8 i chorym dzieckiem do lat 14, albo 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem w wieku ponad 14 lat. Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Zasiłek opiekuńczy przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych członków rodziny mogących zapewnić opiekę. Wyjątkiem jest przypadek sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2 - wówczas zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wówczas, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę. Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80 proc. wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Czytelniczka zastanawia się ponadto, czy pracodawca obowiązany jest informować pracownika o uprawnieniach przysługujących mu w związku z rodzicielstwem.

Zgodnie z art. 94 pkt 1 k.p., na pracodawcy spoczywa obowiązek zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami. Kategoria takich uprawnień nie została ustawowo zdefiniowana. Zgodnie jednak z utrwalonym poglądem doktryny, w grę wchodzą uprawnienia mogące być przedmiotem roszczeń, chociaż o takich uprawnieniach pracodawca powinien nie tyle informować, ile je po prostu realizować bez konieczności upomnień pracownika. Wydaje się, iż zaprezentowane stanowisko znajduje zastosowanie także w przypadku uprawnień, które pracodawca winien zapewnić niejako ze swojej inicjatywy (np. zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych). Co do uprawnień, z których pracownik korzysta po uprzednim poinformowaniu o nich pracodawcy (np. zwolnienie od pracy na opiekę), to bazując na literalnym brzmieniu art. 94 pkt 1 wydaje się, iż pracodawca powinien poinformować swoich pracowników o treści ww. uprawnień. Jednakże w literaturze przedmiotu dominuje pogląd, że do zakresu "podstawowych" uprawnień pracowniczych należy zaliczyć uprawnienia takiego rodzaju jak prawo do wynagrodzenia, do urlopów wypoczynkowych oraz dni wolnych od pracy, a także do bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, iż pracodawca nie ma co do zasady obowiązku o informowaniu pracowników o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem.

Masz wątpliwości, czy Twój pracodawca postępuje zgodnie z Kodeksem Pracy? Potrzebujesz porady profesjonalistów zajmujących się budowaniem kariery zawodowej?

Na Twoje pytania związane z doradztwem personalnym lub prawem pracy, z przyjemnością odpowiedzą nasi eksperci z firmy ArchitekciKariery.pl oraz Radcy Prawni. Skorzystaj z naszego formularza!

Joanna Wszeborowskaj.wszeborowska@trojmiasto.pl

Miejsca

Radca Prawny Kancelaria Fortuna Gdańsk, Zawiszy Czarnego 6/1

Opinie (93) 8 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-10-02 13:50

Prowadze firme i jestem kobieta (2)

zatrudniam same panie, oczywiscie niektore z nich braly L4 na "chore dzieci" juz nie pracuja, mam dobra pracownice na macierzynskim...zobaczymy jak wroci czy nadal bedzie taka dobra, bo procedury poszly naprzod a ona pewnie zostala na śwince pepie! Jak sama bylam w ciąży to nikt się nie oglądał, że ciąża zagrożona, do porodu trzeba było zapierdzielać, bo inaczej firma by padła, gdyby tego wszystkiego za mordę nie trzymać. I wtedy co moje piękne panie pracownice by zrobiły?? Na bruk. Ciekawe, że mimo, że jestem efektywniejsza od swoich pracowników mam mniejsze przywileje a większe obowiązki i wobec ZUSu jestem gorsza. Nawet za L4 po operacji mi nie wypłacili, bo zbyt szybko placiłam ZUSy (miesiąc wcześniej, a wg ZUS ja mogę się pośpieszyć, ale tylko między 1 a 15 dniem miesiąca, a nie wcześniej) GRATULUJE PIPie, ustawodawcom i Państwu socjalnemu. Amerykę zbudowano na prowizjach! Gdyby większość pracodawców nie zatrudniała na etaty tylko na umowy o dzieło lub współpraca to naprawdę moze ta mlodziez mialaby bardziej poukladane w glowach. A tak swoja droga na rozmowach kwalifikacyjnych mam panie magister, ktore nawet nie wiedzą jak prezydent czy premier ma na imie i nazwisko...

Patrycja
12 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

zatrudniam same panie, oczywiscie niektore z nich braly L4 na "chore dzieci" juz nie pracuja, mam dobra pracownice na macierzynskim...zobaczymy jak wroci czy nadal bedzie taka dobra, bo procedury poszly naprzod a ona pewnie zostala na śwince pepie! Jak sama bylam w ciąży to nikt się nie oglądał, że ciąża zagrożona, do porodu trzeba było zapierdzielać, bo inaczej firma by padła, gdyby tego wszystkiego za mordę nie trzymać. I wtedy co moje piękne panie pracownice by zrobiły?? Na bruk. Ciekawe, że mimo, że jestem efektywniejsza od swoich pracowników mam mniejsze przywileje a większe obowiązki i wobec ZUSu jestem gorsza. Nawet za L4 po operacji mi nie wypłacili, bo zbyt szybko placiłam ZUSy (miesiąc wcześniej, a wg ZUS ja mogę się pośpieszyć, ale tylko między 1 a 15 dniem miesiąca, a nie wcześniej) GRATULUJE PIPie, ustawodawcom i Państwu socjalnemu. Amerykę zbudowano na prowizjach! Gdyby większość pracodawców nie zatrudniała na etaty tylko na umowy o dzieło lub współpraca to naprawdę moze ta mlodziez mialaby bardziej poukladane w glowach. A tak swoja droga na rozmowach kwalifikacyjnych mam panie magister, ktore nawet nie wiedzą jak prezydent czy premier ma na imie i nazwisko...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-10-03 22:19
  
  kiepściutko
  
  Kiepściutko z twoim pojmowaniem,ciesz się, że ci się dziecko kalekie nie urodziło.Bo często przez takie kretynki, które nie mają pojęcia co i jak może wpłynąć nazdrowie kobiety i dziecka pojawiają się problemy. A potem twierdzą, że to wina innych tylko nie ich. Dodam jeszcze - KRETYNKO twoje dziecko mogło zostać już w pierwszych chwilach po narodzeniu sierotą. Przemyśl to. Wyłącz kalkulator który zajął miejsce mózgu.pozdrawiam
  
  12 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kiepściutko z twoim pojmowaniem,ciesz się, że ci się dziecko kalekie nie urodziło.Bo często przez takie kretynki, które nie mają pojęcia co i jak może wpłynąć nazdrowie kobiety i dziecka pojawiają się problemy. A potem twierdzą, że to wina innych tylko nie ich. Dodam jeszcze - KRETYNKO twoje dziecko mogło zostać już w pierwszych chwilach po narodzeniu sierotą. Przemyśl to. Wyłącz kalkulator który zajął miejsce mózgu.pozdrawiam
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-10-03 22:22
  
  a co tam dzieci
  
  poświęćmy dzieci w końcu własna firma jest ważniejsza,nie przeżyją - trudno, zrobi się nowe.
  
  głupi hipokryta
  12 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  poświęćmy dzieci w końcu własna firma jest ważniejsza,nie przeżyją - trudno, zrobi się nowe.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-10-04 13:25

Tak więc postanowione

nie rozmnażamy się! :)

12 lat
- 2 2
Twoja opinia

Zmień treść

nie rozmnażamy się! :)
Regulamin dodawania opinii