Oczekiwania dotyczące wysokości zasiłku chorobowego mogą różnić się od rzeczywistości. Dobrze wiedzieć, na jakiej zasadzie obliczana jest jego wysokość i które miesiące liczą się do średniej wyliczanej z ostatniego roku.
Z powodu problemów zdrowotnych zmuszona byłam przejść na zwolnienie lekarskie zaraz na początku drugiej ciąży. Okazało się, że moje wynagrodzenie obliczone przez ZUS wynosi ok. 60 proc. tego, ile zarabiałam czynnie pracując. Po pierwszej ciąży, w 2015 roku, wróciłam do pracy na 5/8 etatu, przepracowałam w ten sposób rok, po czym w 2016 r. przeszłam na 7/8 etatu na kolejny rok. Liczyłam, że ZUS weźmie pod uwagę zarobki z mojego ostatniego roku pracy, jednak okazało się, że przez to, że zmuszona byłam w czasie tego roku brać urlop zdrowotny na dziecko, ZUS wziął pod uwagę rok 2015 (kiedy pracowałam na 5/8 etatu). Czy jest to zgodne z prawem? Jakie obostrzenia dotyczą "ostatniego roku pracy", z którego wyciągana jest średnia z zarobków? Czy w przypadku choroby dziecka powinnam brać urlop, a nie zwolnienie?Na pytanie odpowiada Andrzej Fortuna - radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna.
W istocie, choć co do zasady przy ustaleniu wysokości zasiłku chorobowego uwzględnia się ostatni rok przed przejściem na ten zasiłek, to jednak
od tej zasady istnieją pewne wyjątki. Co więcej, nawet w sytuacji zasiłku wynoszącego 100 proc. podstawy wymiaru (jak to jest w czasie ciąży) - nie musi on się nominalnie równać z faktycznie uzyskiwanym od pracodawcy wynagrodzeniem. Jednakże na podstawie przedstawionych przez czytelniczkę informacji, nie sposób wiążąco wypowiedzieć się w przedmiocie prawidłowości działań organu rentowego.
Zasady przyznawania zasiłku chorobowego oraz ustalania jego wysokości określone zostały w przepisach ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako "ustawa").
Wysokość zasiłku określa się, uwzględniając wynagrodzenie, za które - zgodnie z przepisami ustawy - uznaje się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe (aktualnie jest to pomniejszenie o 13,71 proc.). Przy różnych składnikach wynagrodzenia stosuje się jednak dodatkowe reguły - np. nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik, na podstawie regulacji płacowych, zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, jeśli są one pracownikowi faktycznie wypłacane.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi co do zasady przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli jednak stosunek pracy trwał krócej, przy ustalaniu podstawy wymiaru bierze się pod uwagę wynagrodzenie za wszystkie pełne przepracowane miesiące.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustala się przez podzielenie wynagrodzenia otrzymanego w ww. okresach przez liczbę miesięcy, za które zostało przyznane.
od razu jak dowiedziałam się o ciąży
15%
w pierwszym trymestrze
22%
pracowałam prawie do samego porodu
28%
Sytuacja komplikuje się, gdy pracownik podczas wytypowanego w powyższy sposób okresu
był nieobecny z przyczyn usprawiedliwionych i za ten czas nie otrzymał on wynagrodzenia. Jeśli w danym miesiącu takie nieobecności wyniosły co najmniej połowę czasu pracy - ten miesiąc się całkowicie pomija. Jeśli nieobecności były krótsze - taki miesiąc się uwzględnia, ale przyjmuje się do obliczeń kwotę wynagrodzenia określoną w umowie o pracę (przy wynagrodzeniu stałym), bądź oblicza się potencjalną wartość wynagrodzenia, jaką pracownik uzyskałby, gdyby pracował przez cały miesiąc (np. przy wynagrodzeniu prowizyjnym).
Za usprawiedliwione nieobecności w pracy, za które pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia uznaje się m.in. zwolnienie od pracy w związku z koniecznością sprawowania opieki nad chorym dzieckiem - pracownik bowiem za ten okres nie otrzymuje wynagrodzenia, ale może otrzymywać zasiłek opiekuńczy. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku urlopu wypoczynkowego. Na gruncie ubezpieczeń społecznych świadczenie otrzymywane w trakcie urlopu traktowane jest na równi z wynagrodzeniem za pracę, a więc przy ustalaniu zasiłku będą brane pod uwagę kwoty otrzymanego wynagrodzenia za urlop - co może mieć faktycznie wpływ na wysokość zasiłku chorobowego.
Zasada ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego jedynie na podstawie maksymalnie ostatnich 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy doznaje jednak dodatkowego ograniczenia. Otóż, zgodnie z art. 43
ustawy podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju, nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. W tej sytuacji bowiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych bazuje na poprzednio wyliczonej podstawie wymiaru.
Reguły tej (dotyczącej bazowania na poprzednio ustalonej podstawie) nie należy jednak stosować, jeżeli
pomiędzy nieobecnościami pracownika nastąpiła zmiana umowy polegająca na zmianie wymiaru czasu pracy. Nawet zatem jeżeli przerwa była krótsza niż 3 miesiące, Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien na nowo wyliczyć podstawę wymiaru świadczeń i przy jej obliczaniu uwzględnić wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy. Stanowi o tym art. 40 ustawy. Obowiązek ustalenia nowej podstawy występuje, jeżeli zmiana wymiaru czasu pracy (zwiększenie, jak też zmniejszenie etatu) nastąpiła w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Z informacji od czytelniczki wynika, że zmiana etatu mogła nastąpić w okresie wcześniejszym. Ponieważ jednak zasady obliczenia zasiłku chorobowego (w tym przepis art. 40 ustawy) stosuje się odpowiednio przy ustalaniu zasiłku opiekuńczego, to Zakład Ubezpieczeń Społecznych powinien uwzględnić zmianę wymiaru czasu pracy już przy ustalaniu zasiłku opiekuńczego.
Jeżeli istnieją wątpliwości co do prawidłowości ustalania zasiłku, warto żądać od pracodawcy udzielenia informacji, jakie dokumenty zostały przesłane do Zakładu, bo być może pracodawca nie zgłosił zmiany umowy o pracę. Można także w tym zakresie zwrócić się bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
