- 1 Biegli zbadali list Grzegorza Borysa (110 opinii)
- 2 Wypadek w Gdyni. Potrącono trzy osoby (294 opinie)
- 3 Paragon grozy za kurs taksówką (445 opinii)
- 4 Osiedle zamiast KFC w Sopocie (53 opinie)
- 5 Zuchwały napad na sklep z elektroniką (147 opinii)
- 6 3 tys. miejsc pochówków za 18,5 mln zł (12 opinii)
Co dalej z Dworem Fischera? Konserwator zabytków zabrał głos
Po tym, jak w ubiegłym tygodniu runęła ściana Dworu Fischera w Nowym Porcie, pojawiły się pytania o dalsze losy tego zabytku. Głos w sprawie zabrał nowy wojewódzki konserwator zabytków. - Odbudowa dla samej odbudowy nie przyniesie efektu. Trzeba zabezpieczyć ten obiekt i znaleźć dla niego nową funkcję - powiedział.
Obiekt należy do miasta, a konkretnie do Gdańskich Nieruchomości.
Remontu nie było, bo... był zbyt niebezpieczny
- Zgodnie z wytycznymi Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Gdańskie Nieruchomości wykonały czynności zabezpieczające zabytkowy Dwór Fischera, które nie zagrażały zdrowiu i życiu ludzi. Podczas wizji lokalnych wykonawca nie zgodził się jednak na realizację wszystkich wskazanych prac z uwagi na bezpieczeństwo pracowników - informuje Tomasz Sandak, rzecznik Gdańskich Nieruchomości.
Gdańskie Nieruchomości tłumaczą, że w związku z tym wnioskowano do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ws. zmiany wytycznych dotyczących zabezpieczeń.
- Chodziło o prace, które umożliwiłyby przeprowadzenie ich w sposób bezpieczny. Do dokumentu dołączyliśmy opinię techniczną oraz wykaz prac niezagrażających życiu i zdrowiu. Do dzisiaj nie otrzymaliśmy odpowiedzi na pismo - mówi Sandak.
Nowy konserwator zabytków zabiera głos ws. Dworu Fischera
W poniedziałek, 5 lutego, nastąpiła zmiana na stanowisku pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dotychczasowego konserwatora Igora Strzoka zastąpił Dariusz Chmielewski, który pełnił już tę funkcję w latach 2012-2016.
![Dariusz Chmielewski, nowy wojewódzki konserwator zabytków, zaczyna pracę](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/3649/150x100/3649776__c_250_0_4572_3200__kr.webp)
Sprawa fatalnego stanu Dworu Fischera jest mu więc dobrze znana. Obejmując stanowisko, odniósł się do niej.
- To jest trudny temat. Lokalizacja Dworu Fischera na terenie praktycznie przemysłowym, w pobliżu noclegowni dla bezdomnych, powodowała, że osoby, które nie dostały się do tej noclegowni, koczowały w tym zabytku. Za mojej pierwszej kadencji był tam przecież duży pożar wywołany przez osoby bezdomne, które demontowały tam wszystko, co możliwe - zniszczyli XVIII-wieczne schody i rozpalili w środku ognisko. Pamiętam, że z pracownikami wynosiliśmy osobiście przepiękne drzwi z tego budynku podczas akcji pożarniczej - powiedział Dariusz Chmielewski.
![Palił się zabytkowy Dwór Fischera. Musi zostać zabezpieczony](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/1220/150x100/1220879__c_96_16_601_435__kr.webp)
Konserwator ws. dalszych losów zabytku
Jak podkreślił nowy konserwator zabytków, by uchronić Dwór Fischera przed dalszą degradacją, konieczne jest znalezienie mu nowej funkcji.
- Żaden zabytek nie funkcjonuje bez nadania mu nowej, potrzebnej funkcji. Jeśli właściciel nie ma pomysłu na zabytek, to zawsze jest problem. Zabytek, żeby przetrwać, musi być użytkowany. W tej chwili jego stan, z tego, co widziałem, jest bardzo zły. Obiekt praktycznie stracił część elewacji. Trzeba stopniowo zacząć zabezpieczać ten obiekt, ale przede wszystkim znaleźć dla niego funkcję i użytkownika, bo bez tego odbudowa dla samej odbudowy nie przyniesie żadnego efektu - stwierdził Chmielewski.
Szansą na drugie życie partnerstwo publiczno-prywatne?
Ostatnią nadzieją dla zachowania Dworku Fischera wydaje się procedowany program partnerstwa publiczno-prywatnego. Dwór jest w nim ujęty jako jeden z potencjalnych 20 obszarów inwestycyjnych. To też największa działka (pow. 2,18 ha) spośród czterech obszarów położonych w granicach Portu Morskiego.
- Na obszarze nieruchomości planowany jest projekt "Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Nowy Port 2030+". Zostaną w nim ujęte wszelkie niezbędne prace i zalecenia mające na celu przywrócenie obiektu do stanu sprzed degradacji - informuje Tomasz Sandak z GN.
![Duży poślizg placu Nadwodnego. Projekt wypadł z programu rewitalizacji](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/3627/150x100/3627759__c_277_49_822_575__kr.webp)
Niewątpliwym atutem działki i stojącego na nim obiektu poza walorami historycznymi jest lokalizacja: tuż nad kanałem, w pobliżu planowanego placu Nadwodnego i przechodzącego remediację Szańca Zachodniego, gdzie docelowo ma powstać nowy park. Wadą tego miejsca jest bliskie sąsiedztwo składu węgla oraz spory hałas generowany przez ciężarówki i działalność na terenach portowych.
Stan awaryjny już w 2016 r.
Jak wynika z ekspertyzy dołączonej do dokumentacji partnerstwa publiczno-prywatnego stan techniczny Dworu Fischera określany jest jako bardzo zły, a miejscami awaryjny. Przyczyną jest brak konserwacji budynku i dziury w poszyciu, przez które woda opadowa zalewa konstrukcję. Warto podkreślić, że dokument pochodzi z sierpnia 2016 r., a przez ostatnie 8 lat stan budynku ulegał stopniowemu pogorszeniu.
Sam budynek ma już 220 lat. Obiekt powstał w latach 1803-1805 tuż przy działającym od stu lat browarze. Dwukondygnacyjna posiadłość nakryta dachem mansardowym powstała w charakterze dworku osadzonego w miejscowej zieleni.
![Szansa na drugie życie zabytkowej przepompowni w Nowym Porcie](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/3647/150x100/3647530__c_0_0_1542_1079__kr.webp)
W 1804 r. odkupili ją Fischerowie, gdański ród browarników, posiadający niewielkie browary przy ul. Korzennej i Starych Szkotach. W Nowym Porcie kontynuowali działalność na bazie znajdującego się obok browaru. Do 1914 r. część produkcji eksportowano do krajów skandynawskich, Belgii i Holandii.
Eksport ułatwiała lokalizacja: działka leżała w bliskiej odległości od portowego kanału. W browarze produkowano również likiery. Warzenie piwa kontynuowano do zniszczenia browaru w 1945 r. Po zajęciu Gdańska przez wojska sowieckie znaczną część wyposażenia wywieziono, a budynki fabryczne zburzono. Pozostały jedynie piwnice, w których wcześniej dojrzewało piwo.
Wojenną zawieruchę szczęśliwie przetrwał Dwór Ficherów, który po wojnie stał się własnością państwa. Przez pewien czas funkcjonowała w nim restauracja, a potem biura gdańskiego portu. W kolejnych latach budynek został przeznaczony na funkcję mieszkalną i w takim stanie funkcjonował do 2006 r. Potem został wyłączony z użytkowania. I niszczeje do dziś.
Miejsca
Opinie (136) ponad 10 zablokowanych
-
2024-02-06 21:37
Opinia wyróżniona
(21)
są zabytki i zabytki.
nie każdy stary budynek musi być na siłę restaurowany, zwłaszcza jak jest pośrodku portu. Ze zdjęć trochę większa dwupiętrowa podmiejska willa.
Jeśli nie umiemy wyprowadzić przeładunku w tej okolicy nie ma sensu ładować pieniędzy.- 87 87
-
2024-02-08 17:20
niedawno węgla ani złomu tam nie składowali, tylko działały tam Spichlerze.
- 0 0
-
2024-02-07 15:41
No, i po to te wybory były (1)
Żeby szwabia robiła co chce. Teraz czekamy na kontynuację testamentu przestępcy i Westerplatte dla developerow.
- 1 2
-
2024-02-07 16:42
Nie bać PO
- 2 0
-
2024-02-07 11:53
Umiemy i było na to parcie
ale parcie deweloperki jest większe
- 3 2
-
2024-02-07 07:54
Nawet powietrze czarne od pyłu węglowego. (2)
Opowiadasz bzdury,nie jest na terenie portu.W dzielnicy Nowy Port,którą systematycznie niszczy port gdański.
- 6 0
-
2024-02-07 12:16
(1)
Potwierdzam wystarczy się przejechać do elewatorów, czarno wszędzie od pyłu.
- 1 1
-
2024-02-08 07:53
Pył,hałas i brud.
Obok wielkie hałdy złomu i miału węglowego z portu gdanskiego!Wielki ruch transportu ciężarowego.
- 0 0
-
2024-02-07 07:09
Twoim tokiem myślenia ten dworek ma runać, a jego miejsce zająć mrówkowiec inwestycyjny? Spadaj
- 7 4
-
2024-02-07 02:39
(2)
Nie każdy, ale zachowanych 200-letnich rezydencji jest w Gdańsku może kilkanaście. A ten dworek jest prawdopodobnie najstarszym zachowanym budynkiem w całej dzielnicy. Więc owszem warto pomyśleć, jaką wartość stanowi dany zabytek, tylko to nie jest podmiejska willa jakich wiele, a rzadki przykład architektury sprzed 200 lat. Która nota bene została bardzo przetrzebiona już po wojnie ze względu na brak konserwacji i docenienia oryginalnych zabytków.
- 18 4
-
2024-02-07 07:11
(1)
Słoiki wszędzie by chciały beton, szkło, stłoczenie i przede wszystkim kicz. Nie ma co się wykłócać.
A z tym dworkiem to prawdopodobnie jest jakiś wałek, pewnie włodarze nie ingerują, bo patoinwestorzy chcą tam zbudować paskudne mrówkowce...- 9 5
-
2024-02-07 21:57
Oczywiście musi być wałek
bo fakt że nikt nie jest zainteresowany wywaleniem dużej kasy na odbudowę wątpliwej wartości rudery jest absolutnie wykluczony.
- 1 1
-
2024-02-06 23:06
Co za bzdury piszesz.
- 6 7
-
2024-02-06 22:00
(8)
Twoim tokiem myślenia trzeba byłoby zaorać zapewne też żuraw oraz spichlerze, bo do czego nam są teraz potrzebne?
- 22 12
-
2024-02-07 15:42
Weź bo jeszcze się wyda że Naziści go zburzyli. Czyli nacja żyjąca w Niemczech w latach 1939 - 1945
Reszta Niemców wtedy miała urlop.
- 1 1
-
2024-02-07 05:35
(6)
a twoim tokiem,i tylko tokiem!,wyremontowac,odbudowac bez przeznaczenia,nie ma chetnych na zagospodawrowanie ale odbudowac i za piec lat odnowa!
- 10 11
-
2024-02-08 07:50
Rada Dzielnicy Nowy Port miała pomysł na zagospodarowanie tej przestrzeni od zawsze!!!!
- 0 0
-
2024-02-07 09:56
(4)
Przecież możliwe przyszłe przeznaczenie jest już wskazane w artykule- kolejny obiekt noclegowni dla bezdomnych. Czy jakieś mieszkania społeczne czy tp.
- 2 8
-
2024-02-07 12:27
(3)
Noclegownia ma się wynieść z NP.Mieszkańcy nie mogą się doczekać wyprowadzki tych meneli,pijaków i nierobów.
- 5 0
-
2024-02-07 15:43
Nie po to mafia szwabska rządzi w Gdańsku 25 lat żeby takie zabytki polskie odrestaurować. (1)
- 1 5
-
2024-02-07 21:53
Nie wszystko co gdańskie było polskie.
Niestety większość zabytków w Gdańsku ma rodowód różnonarodowy delikatnie rzecz ujmując. "Dworek" Fischerów również. Pewnie nazywali się Rybak ale złe szwaby im nazwisko przerobiły.
- 1 1
-
2024-02-07 15:17
Nie do konserwatora należy sprawa przyszłości przeznaczenia wyremontowanego Dworku Fischera.
- 3 0
Wszystkie opinie
-
2024-02-06 21:02
Nie mam wątpliwości, że konserwator z platformy nie będzie ratował zabytków (4)
Deweloper jest najważniejszy.
- 73 18
-
2024-02-06 21:12
Może i masz rację, ale poprzedni działał nie lepiej co widać dokładnie na przykładzie tej ruiny (2)
- 10 6
-
2024-02-06 23:45
(1)
Nie lepiej, bo co? Nie zabetonowal Śródmieścia kolejnymi potworkami l...e..mmingu? To ja to cenie na wagę złota. I co z tym robimy, słoju?
- 6 6
-
2024-02-07 22:00
A uratował ten zabytek?
A swoją drogą czemu Ty go nie kupiłeś i nie odbudowałeś?
- 0 1
-
2024-02-07 17:35
w punkt
- 3 0
-
2024-02-06 21:04
Funkcje mieszkalne? (5)
- 7 7
-
2024-02-06 21:52
Nie PO to stało sie
Co sie stało. Nie PO to jego wybierali na konserwatora!
- 3 4
-
2024-02-06 22:10
Już były (1)
I do takiego stanu patologia doprowadziła.
- 4 5
-
2024-02-07 15:24
Dopiero
po wyprowadzce lokatorów zabytek ulegał dewastacji.
- 1 0
-
2024-02-06 23:45
Pożar i funkcje deweloperskie xD
- 3 3
-
2024-02-07 08:09
Już były.
- 1 1
-
2024-02-06 21:04
(3)
Nowa funkcja....niech zgadnę...apartamęt?)))
- 41 10
-
2024-02-06 21:28
Niestety ty sie obejdziesz smakiem (1)
- 3 3
-
2024-02-06 23:27
Ale warszafka będzie szczęśliwa
- 1 1
-
2024-02-07 22:03
Nie zgadłeś
- 1 0
-
2024-02-06 21:05
(1)
Widzę że nowy kąserwator doskonale wpadowal się w lokalne środowisko, zresztą kiedyś było POdobnie.
- 41 12
-
2024-02-06 21:58
To sobie kup i odbuduj. Nie pisz głupot!
- 6 7
-
2024-02-06 21:08
(4)
Ile już było artykułów,że do NjuPort wchodzo dewelopery?!
- 30 5
-
2024-02-07 02:11
Sytuacja jest jasna - Chmielewski na UM pownien nałożyć kary imienne, za niezabezpieczneie zabytku (1)
tłumaczenie się, że roboty zabezpieczające były niebezpieczne, to czyste Kocborowo. Chmielewski nie nałoży, bo sam winien siedzieć w pierdlu za poprzednią kadencję.
- 10 3
-
2024-02-07 07:20
Za przepuszczenie Forum, Bastionów Wałowa, wariantu zabudowy dopuszczonego na Wyspie Spichrzów... Zdecydowanie!
- 6 2
-
2024-02-07 08:46
Reaktywacja kolejki SKM (1)
Dlatego kolejki też nie będzie.
- 2 0
-
2024-02-07 17:21
Promu samochodowego też brak.
- 3 0
-
2024-02-06 21:21
(1)
Czyli bedzie biurowiec
- 31 5
-
2024-02-06 21:28
Oby!
- 1 12
-
2024-02-06 21:32
Niech sobie Fischer dba o swój dwór (3)
a nie że społeczeństwo płaci, zyski prywatne a koszty uspołecznione, dość sponsorowania Fischera
- 7 39
-
2024-02-07 07:25
To niech Państwo (1)
zwróci właścicielowi, zapłaci za lata bezprawnego użytkowania i jeszcze odszkodowanie za zniszczenie. Mojej rodzinie też zabrali dom po wojnie.
- 4 0
-
2024-02-07 08:01
W całej Polsce zabierano prywatne kamienice Dekretem Bieruta.Przydział na lokale mieszkalne dawało miasto,przeważnie patologii.Właściciele do tej pory nie odzyskali swoich majątków.
- 5 0
-
2024-02-07 08:10
Co ty pierdzielisz!
- 1 2
-
2024-02-06 21:37
Opinia wyróżniona
(21)
są zabytki i zabytki.
nie każdy stary budynek musi być na siłę restaurowany, zwłaszcza jak jest pośrodku portu. Ze zdjęć trochę większa dwupiętrowa podmiejska willa.
Jeśli nie umiemy wyprowadzić przeładunku w tej okolicy nie ma sensu ładować pieniędzy.- 87 87
-
2024-02-06 22:00
(8)
Twoim tokiem myślenia trzeba byłoby zaorać zapewne też żuraw oraz spichlerze, bo do czego nam są teraz potrzebne?
- 22 12
-
2024-02-07 05:35
(6)
a twoim tokiem,i tylko tokiem!,wyremontowac,odbudowac bez przeznaczenia,nie ma chetnych na zagospodawrowanie ale odbudowac i za piec lat odnowa!
- 10 11
-
2024-02-07 09:56
(4)
Przecież możliwe przyszłe przeznaczenie jest już wskazane w artykule- kolejny obiekt noclegowni dla bezdomnych. Czy jakieś mieszkania społeczne czy tp.
- 2 8
-
2024-02-07 12:27
(3)
Noclegownia ma się wynieść z NP.Mieszkańcy nie mogą się doczekać wyprowadzki tych meneli,pijaków i nierobów.
- 5 0
-
2024-02-07 15:17
Nie do konserwatora należy sprawa przyszłości przeznaczenia wyremontowanego Dworku Fischera.
- 3 0
-
2024-02-07 15:43
Nie po to mafia szwabska rządzi w Gdańsku 25 lat żeby takie zabytki polskie odrestaurować. (1)
- 1 5
-
2024-02-07 21:53
Nie wszystko co gdańskie było polskie.
Niestety większość zabytków w Gdańsku ma rodowód różnonarodowy delikatnie rzecz ujmując. "Dworek" Fischerów również. Pewnie nazywali się Rybak ale złe szwaby im nazwisko przerobiły.
- 1 1
-
2024-02-08 07:50
Rada Dzielnicy Nowy Port miała pomysł na zagospodarowanie tej przestrzeni od zawsze!!!!
- 0 0
-
2024-02-07 15:42
Weź bo jeszcze się wyda że Naziści go zburzyli. Czyli nacja żyjąca w Niemczech w latach 1939 - 1945
Reszta Niemców wtedy miała urlop.
- 1 1
-
2024-02-06 23:06
Co za bzdury piszesz.
- 6 7
-
2024-02-07 02:39
(2)
Nie każdy, ale zachowanych 200-letnich rezydencji jest w Gdańsku może kilkanaście. A ten dworek jest prawdopodobnie najstarszym zachowanym budynkiem w całej dzielnicy. Więc owszem warto pomyśleć, jaką wartość stanowi dany zabytek, tylko to nie jest podmiejska willa jakich wiele, a rzadki przykład architektury sprzed 200 lat. Która nota bene została bardzo przetrzebiona już po wojnie ze względu na brak konserwacji i docenienia oryginalnych zabytków.
- 18 4
-
2024-02-07 07:11
(1)
Słoiki wszędzie by chciały beton, szkło, stłoczenie i przede wszystkim kicz. Nie ma co się wykłócać.
A z tym dworkiem to prawdopodobnie jest jakiś wałek, pewnie włodarze nie ingerują, bo patoinwestorzy chcą tam zbudować paskudne mrówkowce...- 9 5
-
2024-02-07 21:57
Oczywiście musi być wałek
bo fakt że nikt nie jest zainteresowany wywaleniem dużej kasy na odbudowę wątpliwej wartości rudery jest absolutnie wykluczony.
- 1 1
-
2024-02-07 07:09
Twoim tokiem myślenia ten dworek ma runać, a jego miejsce zająć mrówkowiec inwestycyjny? Spadaj
- 7 4
-
2024-02-07 07:54
Nawet powietrze czarne od pyłu węglowego. (2)
Opowiadasz bzdury,nie jest na terenie portu.W dzielnicy Nowy Port,którą systematycznie niszczy port gdański.
- 6 0
-
2024-02-07 12:16
(1)
Potwierdzam wystarczy się przejechać do elewatorów, czarno wszędzie od pyłu.
- 1 1
-
2024-02-08 07:53
Pył,hałas i brud.
Obok wielkie hałdy złomu i miału węglowego z portu gdanskiego!Wielki ruch transportu ciężarowego.
- 0 0
-
2024-02-07 11:53
Umiemy i było na to parcie
ale parcie deweloperki jest większe
- 3 2
-
2024-02-07 15:41
No, i po to te wybory były (1)
Żeby szwabia robiła co chce. Teraz czekamy na kontynuację testamentu przestępcy i Westerplatte dla developerow.
- 1 2
-
2024-02-07 16:42
Nie bać PO
- 2 0
-
2024-02-08 17:20
niedawno węgla ani złomu tam nie składowali, tylko działały tam Spichlerze.
- 0 0
-
2024-02-06 22:10
w imieniu deweloperów serdecznie dziękujemy
- 32 5
-
2024-02-06 22:13
Można podziękować Strzokowi za nieudolność (16)
- 21 32
-
2024-02-06 23:26
(2)
Twoj kochany slup z układu sycylijskiego z pewnością zadba o beton w okolicy, słoju
- 15 5
-
2024-02-07 18:14
Ale boli jak wychodzi prawda o niekompetencji Igora XD
- 0 2
-
2024-02-07 22:09
Zapomniałeś
że większość mieszkańców Gdańska to tak na prawdę słoje. Dobrowolne lub przymusowe. Nieliczni autochtoni zostali zakwalifikowani przez wzór patriotyzmu jako Niemcy.
- 2 0
-
2024-02-07 02:05
Chmielewskiemu i Miastu (6)
przecież to dokładnie mówi Chmielewski, zrzucając winę na bezdomnych! To jego zdaniem bezdomni są winni że on uja walił, i że uja wali od 20 lat UM.
- 9 5
-
2024-02-07 07:00
Miasto chciało zabezpieczyć zabytek a Strzok jak zwykle nie wydawał pisma z zaleceniami (5)
Czytać nie umiesz?
- 4 4
-
2024-02-07 08:15
Skąd masz informacje, że miasto chciało zabezpieczyć zabytek? (4)
W temacie Dworu Fishera nie działo się nic przez ostatnie 8 lat...
- 5 1
-
2024-02-07 08:48
O wiele dłużej!
- 4 0
-
2024-02-07 13:53
z powyższego artykułu (2)
zamiast bić pianę w komentarzach przeczytaj pierw artykuł. Zaniechanie Strzoka sprawiło, że budynek nie został zabezpieczony
- 3 2
-
2024-02-07 15:26
Mieszkańcy NP twierdzą co innego.
- 1 0
-
2024-02-08 08:00
Miasto rżnie głupa.
- 0 0
-
2024-02-07 07:18
(2)
Dla ciebie jest to Szanowny Pan Strzok, który dowiódł, że miejski Konserwator nie musi być słupem deweloperów do przepuszczania potworków, jak pewien pan...
- 4 2
-
2024-02-07 08:04
Pan .Strzok to już odziedziczył ruinę po poprzednikach.
- 3 1
-
2024-02-07 13:55
Dla mnie szanowny pan szkodnik jak już
- 2 1
-
2024-02-07 08:31
A jaka jest tu wina Strzoka? Gdy on obejmował urząd to Dwór Fischera był już w stanie (2)
Defacto kwalifikującym go do wyburzenia.
- 3 2
-
2024-02-07 13:54
(1)
"Gdańskie Nieruchomości tłumaczą, że w związku z tym wnioskowano do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ws. zmiany wytycznych dotyczących zabezpieczeń. - Chodziło o prace, które umożliwiłyby przeprowadzenie ich w sposób bezpieczny. Do dokumentu dołączyliśmy opinię techniczną oraz wykaz prac niezagrażających życiu i zdrowiu. Do dzisiaj nie otrzymaliśmy odpowiedzi na pismo"
- 2 2
-
2024-02-07 17:24
Nowy--stary konserwator będzie im pasował?
Ostatnio wszystko zwalają na Strzoka.
- 1 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.