- 1 Kto obawia się tramwaju przez Klonową? (280 opinii)
- 2 Jarmark: zobacz jego pierwszy dzień (100 opinii)
- 3 Długie Ogrody: ogłoszono konkurs na zmianę (290 opinii)
- 4 Trójmiejskie mola, których już nie ma (101 opinii)
- 5 Pozbieraliśmy śmieci, ale nie dorzucajcie (99 opinii)
- 6 Mieszkam nad morzem i co mi zrobisz? (373 opinie)
Długa podróż króla Jana do Gdańska
26 czerwca 1965 roku w Gdańsku odsłonięto pomnik króla Jana III Sobieskiego, monarchy, który odwraca się plecami w kierunku Głównego Miasta.
Takie usytuowanie pomnika doskonale obrazuje okoliczności, w jakich król przywędrował do Gdańska. A o tym, że te okoliczności były wyjątkowe, możemy się przekonać choćby spoglądając na umieszczoną na cokole pomnika tablicę z inskrypcją - "Królowi Janowi III miasto Lwów".
Bo faktycznie, pomnik, który został odsłonięty w Gdańsku 26 czerwca 1965 roku na Targu Drzewnym
![zobacz na mapie Gdańska zobacz na mapie Gdańska](/_img/icon_map_16x12.gif)
Pomnik uroczyście odsłonięto 20 listopada 1898 roku. Postument stanął na skwerze na Wałach Hetmańskich, czyli tzw. Corso, najbardziej eleganckiej, spacerowej części miasta. Uprzedzając nieco fakty napiszmy, że dziś w tym miejscu stoi pomnik narodowego wieszcza Ukrainy, poety Tarasa Szewczenki.
Choć pomnik powstał w czasach, gdy Polska była rozbita i znajdowała się pod zaborami, ówczesne władze nie przeciwstawiały się uhonorowaniu postaci króla Jana III Sobieskiego. Nie bez znaczenia było to, że chodziło o zwycięzcę spod Wiednia, o którym dobrą pamięć zachowały także władze Cesarsko-Królewskich Austro-Węgier.
Problem jednak pojawił się, gdy polski przed wojną Lwów został zajęty przez Armię Czerwoną w 1944 roku. Wiadomo było, że pomnik będący dowodem polskiego charakteru Lwowa nie przetrwa w mieście, które odtąd miało mieć ukraińską historię i sowiecki charakter. Najpierw chciano więc Sobieskiego przerobić na bohatera powstań ukraińskich Bohdana Chmielnickiego, jednak ostatecznie - w 1950 roku - przekazano go Polsce.
Zanim pomnik trafił do Gdańska, przez prawie 15 lat stał w parku pałacu w Wilanowie. Ostatecznie ustawiono go Targu Drzewnym. Miejsce wybrano nieprzypadkowo. Od 1904 roku aż do zakończenia II wojny światowej, w tym miejscu stał inny pomnik. 14-metrowy obelisk symbolicznie upamiętniał żołnierzy z Gdańska i okolic, którzy walczyli w XIX-wiecznych wojnach toczonych przez Prusy z Danią, Austrią i Francją. Sobieski miał być polskim odpowiednikiem podobnych, choć o dwa stulecia starszych, sukcesów polskiego oręża.
Nieprzypadkowo wybrano kierunek, w którym król jest zwrócony. O ile pierwotnie, we Lwowie, postać była zwrócona twarzą na południowy wschód, skąd na miasto najczęściej nadchodziło niebezpieczeństwo, o tyle w Gdańsku król zwrócony jest na Zachód, jakby to właśnie tam spodziewał się zobaczyć nieprzyjacielskie hordy...
Gdy pomnik odsłaniano w 1965 roku, na jego cokole nie było wspomnianej na wstępie inskrypcji, przypominającej o lwowskim pochodzeniu pomnika. Zamontowana je dopiero po roku 1989. Obecne tablice zostały wykonane w latach 90., a ich autorem jest rzeźbiarz Czesław Gajda, który w latach 80. dokonał rekonstrukcji innych części kartusza.
Ostatnia ciekawostka wiąże się z osobą modela, który pozował rzeźbiarzowi. W króla Jana wcielił się bowiem lwowski przedsiębiorca Marian Stipal, którego prawnukiem jest Leszek Pękalski, znany sopocki fotograf.
Miejsca
Opinie (55) 2 zablokowane
-
2012-06-26 15:01
Jasiu! jesteś nasz!!!
- 3 1
-
2012-06-26 18:05
Naprawdę nikt o tym nie wie? (1)
Zapytajcie byłych oficerów politycznych którzy teraz pobierają sowite emeryturki - ZA PRL JEŚLI JAKIKOLWIEK BOHATER NARODOWY NA POMNIKU WSKAZYWAŁ SZABLĄ LUB BUŁAWĄ KIERUNEK - TO MÓGŁ TO BYĆ TYLKO KIERUNEK ZACHODNI. Broń Boże wschodni. Jaja były jak raz w jednostce nadgorliwy oficer polityczny dopatrzył siię na reprodukcji obrazu "Bitwa pod Lenino" że czołg tam namalowany skierowany jest lufą na wschód. A reprodukcja ta w dziesiątkach egzemplarzy wisiała na ścianach każdej jednostki, boć z pozoru - jak najbardziej prawomyślna. Ale po uwagach tego spotrzegawczego politycznego natychmiast zniknęła. Ci co pamiętają PRL i slużyli w tym czasie w armii - pamiętacie?
- 0 3
-
2012-06-26 18:27
co racja to fakt
- 1 1
-
2012-06-26 18:47
Jan III Sobieski!!!!!!!!!!!!!
Wielki strateg i Patriota-Król!
- 2 0
-
2012-06-26 18:55
W zeszlym roku na meczu Lechii kibice przygotowali oprawę odnosząca sie do tego pomnika i jego historii, ale przeciez nikt o tym nie napisze bo i po co, lepiej napisac o zlych kibolach i dawac do tego stare filmy z awantur z lat 90-tych
- 2 3
-
2012-06-26 22:17
Moja Mama ma zdjecie przed tym pomnikiem we Lwowie :)
Pozdrawiam
Wszystkich :)- 1 1
-
2012-06-26 22:21
Podoba mi sie ta myśl !
Pozdrawiam
- 0 0
-
2012-06-26 22:52
szok
Leszek Pekalski????????
Czy to nie wampir z Bytowa??????
Ö)- 1 0
-
2012-06-26 23:09
(2)
Precz z tworzeniem pseudo legend gdanskich. Sobieski moze sobie stac, ale w Gdyni. Gdansk zawsze mial w tym miejscu jedyny sluszny pomnik i nalezy go przywrocic!
- 0 5
-
2012-07-02 12:47
"Zawsze" tzn. od 1904 do końca wojny?
- 0 0
-
2020-06-27 13:12
Kriegerdenkmal na Targu Drzewnym
nie stal dokladnie/idealnie w tym samym miejscu, w ktorym ustawiono pomnik Sobieskiego !
poza tym to bym monument poswiecony zolniezrom z Gdanska i okolic, poleglym w roznych wojnach w latach 1864- 1871 ! obelisk w wys 14m "przetrwal" dzialania wojenne sowietow w dobrym stanie! co sie z nim stalo?!! po 1904?!- 0 0
-
2020-06-26 21:06
pomn ik Sobieskiego
czas zwrócić lpomnik do Lwowa
- 0 0
-
2020-06-27 16:02
Dziś by uciekł ze zdradzieckiego Gdańska albo wyciął by w pień urzędasów !!!!!!!!!!!
- 0 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.