• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Miały bronić miasta od morza, a nigdy nie wystrzeliły

Michał Lipka
26 listopada 2023, godz. 09:00 
Opinie (102)
Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie są najłatwiej dostępne ze wszystkich dawnych obiektów militarnych, jakie wzniesiono w tej części Gdańska pod koniec XIX i na początku XX w. Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie są najłatwiej dostępne ze wszystkich dawnych obiektów militarnych, jakie wzniesiono w tej części Gdańska pod koniec XIX i na początku XX w.

Do dziś zachowało się wiele nadmorskich baterii dział. Znajdziemy je w pasie nadmorskim, są m.in. w Gdyni i na Stogach. Część po rewitalizacji cieszy oko i pozwala "namacalnie" obcować z obiektami militarnymi z okresu międzywojennego i już po II wojnie światowej. Ale mało kto wie, że w Brzeźnie znajduje się perełka-relikt jeszcze sprzed I wojny światowej.



Czy chodziłe(a)ś kiedyś po tych schronach?

Spacerując ścieżkami parku nadmorskiego w Brzeźna nietrudno trafić na pozostałości dawnej Baterii PlażowejMapka.

Wystarczy kierować się na widoczną z daleka drewnianą altankę, ustawioną na stropie... dawnego bunkra. Znak czasu: kiedyś beton i groza, dziś relaks. Oby jak najdłużej.

Drewniana altana posadowiona na stropie jednego z obiektów dawnej Baterii Plażowej w parku nadmorskim w Brzeźnie. Drewniana altana posadowiona na stropie jednego z obiektów dawnej Baterii Plażowej w parku nadmorskim w Brzeźnie.

Historia (krótka) Baterii Plażowej w Brzeźnie



Prace budowlane nad kompleksem Baterii Plażowej (Strandbatterie) ruszyły w 1896 roku. Jej głównym zadaniem była obrona Gdańska przed atakiem ze strony morza. W początkowym okresie w skład jej uzbrojenia wchodziło sześć armat kalibru 210 mm zamontowanych na lawetach ramowych. Na obu skrajach zbudowano schrony amunicyjne oraz stanowiska obserwacyjne.

Lokalizacja dawnych baterii opisanych w artykule. Lokalizacja dawnych baterii opisanych w artykule.
W 1905 roku zapadła decyzja o rozbudowie baterii. W ówczesnych czasach postęp w technologii militarnej postępował bardzo szybko, dlatego już w roku 1909 uznano, iż bateria nie spełnia wymogów ówczesnego pola walki. Zdecydowano więc o jej gruntownej modernizacji. Prowadzono ją do roku 1913, według niektórych źródeł prace były podzielone na dwa etapy: 1909-1910 i 1912-1913.

Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie. Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
W pierwszej kolejności wymieniono działa. Sześć przestarzałych kalibru 210 mm zastąpiono nowoczesnymi czteroma działami kalibru 150 mm. Były one umieszczone na chowanych lawetach. Na co dzień były schowane za umocnieniami, a mechanizm wysuwał je zza nich na czas oddania strzału. Takich konstrukcji wyprodukowano podobno zaledwie 24.

By baterię lepiej zamaskować, nasadzono wokół niej liczne krzewy i drzewa.

Gdy wybuchła I wojna światowa, Bateria Plażowa była już w pełni gotowa do działania. Mimo to nie wystrzeliła ani razu - nie było takiej potrzeby.

Zmiany, jakie zaszły w powojennym świecie, nie ominęły również baterii w Brzeźnie. Teren Wolnego Miasta Gdańska został zdemilitaryzowany. Bateria została rozbrojona i opuszczona przez wojsko.

Pomnik poświęcony weteranom



Po zakończeniu wojny część weteranów 17 Pułku Artylerii Ciężkiej zaproponowała, by upamiętnić swoich poległych towarzyszy broni pomnikiem, który miał stanąć właśnie w pobliżu dawnej baterii.

Ustawiony w 1928 r. w Brzeźnie pomnik upamiętniający poległych żołnierzy 17. Pułku Artylerii Ciężkiej armii cesarskiej, został ostatecznie rozebrany po zakończeniu II wojny światowej. Ustawiony w 1928 r. w Brzeźnie pomnik upamiętniający poległych żołnierzy 17. Pułku Artylerii Ciężkiej armii cesarskiej, został ostatecznie rozebrany po zakończeniu II wojny światowej.
Pomysł został zaakceptowany, władze kurortu (jakim wówczas było Brzeźno) zobowiązały się do przygotowania terenu. 6 maja 1928 roku wmurowano kamień węgielny, a 2 września 1928 roku nastąpiło jego uroczyste odsłonięcie.

Pomnik przetrwał zawirowania wojenne, choć nie bez szwanku. Ostatecznie jego pozostałości rozebrano prawdopodobnie pod koniec lat 50.

Pozostałości Baterii Plażowej dziś



Dziś umocnienia dawnej baterii zachowały się we względnie dobrym stanie, choć są regularnie zaśmiecane. Ciekawostką na pewno są napisy znajdujące się w betonie: ERBAUT (zbudowano) i daty 1910, 1912-1913. Wejścia do wnętrz są zabezpieczone oprócz jednego. Z tego powodu wnętrze, które mogłoby robić duże wrażenie raczej odpycha z powodu znajdujących się w nim śmieci i śladów bytowania bezdomnych.

  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
  • Pozostałości dawnej Baterii Plażowej w Parku Nadmorskim w Brzeźnie.
Bateria Plażowa to nie jedyny kompleks militarny w tej części gdańskiego wybrzeża. Należy tu jeszcze wspomnieć o Baterii Wiejskiej i Baterii Portowej.

Garaże w miejsce dawnej Baterii Wiejskiej



Budowa Baterii WiejskiejMapka (Dorfbatterie) przypadła na lata 1909-1910. W jej skład wchodziło pięć schronów wraz ze stanowiskami dla haubic oraz schronem przeznaczonym dla kadry oficerskiej. Uzbrojenie składało się z czterech haubic kal. 280 mm. Jednym z elementów ochronnych była fosa, połączona wówczas z nieistniejącym już dziś jeziorem Zaspa.

Po I wojnie światowej, z racji demilitaryzacji Wolnego Miasta, działa zostały zdemontowane. Podczas II wojny światowej pozostałości dawnej baterii były wykorzystywane przez wojska niemieckie jako magazyny artylerii.

Dziś część pozostałości po dawnych umocnieniach przerobiono na garaże.

  • Bateria Wiejska - schron dowodzenia. Zdjęcie z 2014 r.
  • Bateria wiejska  - pierwszy od strony zachodniej i najlepiej zachowany z pięciu schronów artyleryjskich.
  • Bateria Wiejska. Na pierwszym planie schron dowodzenia, w głębi środkowy z pięciu schronów artyleryjskich.

Artyleria morska trójmiejskiego wybrzeża Artyleria morska trójmiejskiego wybrzeża

Bateria Portowa - dziś na terenie portu



Z kolei Bateria PortowaMapka powstała jeszcze w XIX wieku - początki jej funkcjonowania datuje się na rok 1869. Obiekt był nieustannie modernizowany i rozbudowywany. Jej podstawowym uzbrojeniem były armaty gwintowane kalibru 210 mm.

Bateria z Nowego Portu straciła swe znaczenie strategiczne jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Podczas II wojny światowej na jej terenie stacjonowali niemieccy żołnierze. Po wojnie teren ten przeszedł we władanie Portu Gdańsk i urządzono tam magazyny.

  • Pozostałości Baterii Portowej znajdują na terenie Portu Gdańsk i można je oglądać wyłącznie przez ogrodzenie.
  • Pozostałości Baterii Portowej znajdują na terenie Portu Gdańsk i można je oglądać wyłącznie przez ogrodzenie.
  • Pozostałości Baterii Portowej znajdują na terenie Portu Gdańsk i można je oglądać wyłącznie przez ogrodzenie.
Pozostałości dawnej baterii zostały uznane za zabytek, ale nie są ogólnodostępne. Może to i lepiej, bo ich nie zdewastowano ani nie rozgrabiono. Kilka lat temu miasto próbowało przejąć pozostałości Baterii Portowej od portu, ale rozmowy nie zakończyły się porozumieniem.

Niewątpliwie kompleks bunkrów w Brzeźnie i Nowym Porcie jest niezwykłą gratką nie tylko dla miłośników historii. Warto by pomyśleć o jego rewitalizacji. Skoro udało się odrestaurować pozostałości 11 BAS w Redłowie, dlaczego nie miałoby się to udać w Gdańsku?

Baterie armat w Redłowie odrestaurowane Baterie armat w Redłowie odrestaurowane

Opinie (102) 10 zablokowanych

  • pomik został wysadzony około 1965 roku a miedziana - złocona kula poleciala aż na jezdnię (3)

    • 8 0

    • (2)

      Jak to komuchy, niszczyć i niszczyć.

      • 2 4

      • Dziś Komuna w PE sprzedaje Polskę (1)

        • 6 1

        • Na szczęście komuna w PiS ma się świetnie

          • 1 1

  • niewypał (7)

    Kolejne nemieckie badziewie, które nie wystrzelilo, nie wypaliło itp. VW i Mercrdesy też się psują na potęge. Przegrali I i II wojnę światową. Kraj przegrywów z dobrym PR - em wawiajacy Polakom i innym narodom że są podludźmi.

    • 16 27

    • (3)

      A przepraszam w jakim mieście żyjesz?

      • 9 6

      • xxx (2)

        Jaki tam król, stoi sobie na iglicy Ratusza ? Polski czy niemiecki?

        • 3 3

        • a w jakim języku są płyty nagrobne w gdańskich kościołach? (1)

          • 7 4

          • W jakim języku szwab z PO próbuje mówić nieudacznik?

            • 2 4

    • Polskie sie nie psuja :)

      Dlatego prawdziwi Polacy jeżdżą polskimi samochodami i polskim Pendolino na zakupy w polskim Lidlu, Kauflandzie, Netto i Auchanie. Dlaczego Kaufland nie na nazywa się "Kraj zakupów"? Żeby Niemcy tu u nas mogli łatwo kupić wszystko, czego im bidulom brakuje?

      • 4 3

    • Należycie(podkreślam) serwisowany W124 lub tym bardziej beczka, jeździłyby jeszcze 20 lat.

      • 4 2

    • Nie ma to jak nasza niezawodna syrenka. Polska potega jest i basta ! ;)

      • 2 0

  • Z tego miejsca gdzie sa bunkry patrzylem na zatoke

    i przygladalem sie ze zdziwieniem malej rybackiej lodzi wygladajacej jak czulno. Na lodzi widac bylo dwie sylwetki rybakow. Nagle zagrzmialo, blysnelo i na moich o czach piorun porazil jednego- jak sie okazalo- z braci. Zginal na miejscu.

    • 8 1

  • Dobre miejsce na seks (1)

    • 9 8

    • Było było, beton 1000

      • 1 1

  • Drobna poprawka (9)

    Nigdy nie wystrzeliły ale w warunkach bojowych, bo ćwiczenia w strzelaniu przeprowadzano tam regularnie.
    Po drugie, jeśli nigdy nie zostały użyte bojowo to znaczy, ze w 300% spełniły swoje zadanie: nikt nie odważył się ich zaatakować.
    Doskonale zainwestowane fundusze na obronę

    • 89 2

    • (3)

      Wytłumacz to tym którzy dzisiał uważają ze wystarczy kilkadziesiat tysiecy żołnierzy do obrony polski 38 miliomów mieszkańców. Finowie 5,5 miliona mieszkańców, mają 300000 dobrze uzbrojonych i wyszkolonych żołnierzy.

      • 15 11

      • Brednie

        • 3 10

      • Powtarzasz się

        • 5 2

      • Pewnie, ze wystarczy

        Wejście 100 ruskich w granice Polski to ryzyko grzybków nad Moskwą.
        Więc ruskie zamiast ryzykować, wolą opłacać takich trolli jak Ty.
        Niech głupi ludek zarzyna się kosztami ogromnej i niepotrzebnej armii.

        • 1 0

    • Puk puk tu wolne miaso Gdańsk (4)

      Gdańsk wpuścił Szlezwik-Holsztyn pod samo westerplatte a działa były przystosowane do ostrzału w zatoce... nie w porcie... Takki koń trojański -> Szlezwik-Holsztyn + Wolne miasto Gdańsk = nie ma Rzeczypospolitej.

      • 5 14

      • (3)

        Z historii to nie jesteś najmocniejszy. Poczytaj za kogo były budowane opisywane w artykule obiekty, a za kogo wpuszczono do Gdańska (podpowiedz: Wolnego miasta) pancernik który ostrzeliwał Westerplatte.

        • 11 2

        • (2)

          On nawet nie ma pojęcia w jakim państwie przed 1920 rokiem leżało Wejherowo, Gdynia, Kartuzy, Puck, Kościerzyna, czy nawet Toruń lub Lubawa, a Ty go pytasz za kogo budowano bunkry. :)

          • 10 2

          • Az dziwne ze PO jeszcze Niemcom nie oddało na 1000 lat w dzierżawę (1)

            • 5 8

            • weź pigułkę lub wyprowadz się do Kaliningradu

              • 4 4

  • Jakiś czas temu odbyła się rewitalizacja tego parku, gdzieś +/-10 lat temu, może więcej. Zerwano asfaltowe ścieżki, zbudowano kolumnadę, altanę, plac zabaw, siłownie pod chmurką. Mało kto wie, że projekt przeszedł na włosku, wybitne są w tym zasługi bardzo skutecznego radnego Tomka Kjutowskiego(Ś.P.) Spędzał w tym parku długie godziny, zastanawiając się co można tam jeszcze zrobić, udoskonalić. Wdawał się też w kulturalne rozmowy przesiadując na ławeczce obok bulwaru. Mozna powiedzieć, że wrósł w te miejsce. Myślę, że warto by było go uczcić jakimś skwerem lub pomniczkiem, bo ten Park to było całe jego życie, a ta osobistość stała się legendą Brzeźna.

    • 12 2

  • A perełki nadmorskich zabytkowych fortyfikacji z początku XX wieku są zagrożone wyburzeniem przy DCT/HUB...

    • 8 4

  • A teraz nas juz nic nie obroni Bo POKowcy beda rozbrajac Polske tak jak robili to gdy rzadzili wcześniej !! (2)

    • 16 7

    • (1)

      POKO mają plan na wypadek wojny. Szybko spieprzą na zachód. Tam mają przygotowane na taki przypadek zabunkrowane pieniądze. By żyło się lepiej. Oczywiście, im lepiej.

      • 5 6

      • Nigdzie nie bede uciekac bo po puerwsze nie beda walczyc ze swoimi

        A PO drugie będą sprawować rządy w imieniu i z nadania okupantów

        • 1 2

  • (30)

    Jesteśmy potęgą, mamy ok. 150000 żołnierzy w 38 milionowym kraju kiedy Finlandia która ma 5,5 miliona mieszkańców, posiada 300000 dobrze uzbrojonych i wyszkolonych żołnierzy. Nic tylko się śmiać.

    • 66 56

    • trzeba źródła czy tać ze zrozumieniem. Finlandia ma stałej armii 24.000 żołnierzy a 280.00 po mobilizacji (przeszkolone rezerwy) (21)

      i tak jest we wszystkich krajach, które szkolą na bieżąco rezerwy (slłżba obowiązkowa) jak Szwecja, Szwajcaria, Estonia. Izrael ma stale pod bronią 180 tys. a ciągu doby zwieksza armię do pół miliona.
      W Polsce mamy 180 tys. a regularnie szkolonych rezerw kilkadziesiąt tysięcy by wszyscy się migają od tych szkoleń. I dlatego małe kraje są w stanie wystawić porównywalnie większe armie jak Polska

      • 40 4

      • (3)

        Prawie 400000 poborowych z Ukrainy uciekło z kraju w pierwszych dniach wojny. Policzmy ilu polskich poborowych i rezerwistów spieprzy w takiej sytuacji.

        • 21 7

        • 15 lat bez szkolenia młodych. Ostatni pobór do wojska odbył się w roku 2008, a ostatnie wcielenie do wojska w ramach tego poboru od 2 do 4 grudnia 2008. Później poborów nie było, ponieważ 9 stycznia 2009 r. Sejm dokonał nowelizacji odpowiedniej ustawy (obowiązuje od 11 lutego 2009 r.). Zwolnienie z zasadniczej służby wojskowej ostatnich poborowych odbyło się w sierpniu 2009 r.

          • 3 1

        • Podobnie (1)

          Wszyscy dziani od razu się zwiną, ci co wyjechali raczej nie wrócą. Wojna dla przeciętnego żołnierza to prawie zawsze kalectwo albo smierć. Pójdziesz się tłuc na front na skinienie palca jakiegoś pajaca z TV? No właśnie.

          • 11 3

          • Pójdziesz jako niewolnik czy jako kolaborant służyć okupantowi bo nie chciałeś bronić ojczyzny? No właśnie może zostaniesz ofiara agresji. Przykład Ukrainy to straty w ludności cywilnej niebiorącej bezpośredniego udziały w walkach.

            • 4 1

      • (12)

        Polska nie ma poboru do zasadniczej służby wojskowej. Mamy teraz zawodowców którzy nie służą tylko pracują i raczej nie traktują tego jako obowiązku tylko jako dobrze płatna pracę. Rezerwy praktycznie znikome. Pomimo ostatnich kilku lat szkolenia minimalne, amunicja na kilka godzin. Czyli sumując, oszczędności i wynik likwidacji wojska w latach rządów PO-PSL

        • 18 19

        • Czyli przez ostatnie 8 lat rządziło PO-PSL? (3)

          Ciekawe...

          • 9 11

          • (2)

            Czytanie ze zrozumieniem, klasa 2 szkoły podstawowej się kłania: "likwidacji wojska w latach rządów PO-PSL"

            • 8 5

            • Czyli PiSowi na wszystkim zależało, tylko nie na (1)

              zwiększeniu stanu zapasów i czasu szkoleń?

              • 5 7

              • Ty jesteś ruski dywersant? Czy tylko i.iota? Kogo mieli szkolić? Dziadków po 50 -tce? Gdzie masz rezerwą w wielu do 35 roku życia?

                • 1 1

        • Mjakim tepakiem trzeba być żeby nie zauważyć destrukcyjnej działalności PiS przez ostatnie lata. (6)

          I przeskoczyć bezmyślnie ten okres zarzucając zła wole poprzednikom .

          • 8 11

          • (5)

            jakim trzeba być tępakiem aby nie powiązać faktów: 9 stycznia 2009 r. Sejm na wniosek rządu Tuska dokonał nowelizacji odpowiedniej ustawy (obowiązuje od 11 lutego 2009 r.). Zwolnienie z zasadniczej służby wojskowej ostatnich poborowych odbyło się w sierpniu 2009 r.

            • 9 6

            • I super (3)

              Ludkowie po zawodówce nie nadają się do obsługi zaawansowanej broni

              • 4 5

              • jakiej zaawansowanej broni ??? , Tą akurat obsługują zawodowi a całe "mięso armatnie" nie musi niczego zaawansowanego obsługiwać (1)

                • 2 2

              • mnie się wydaje, że jak mięsem armatnim jest ktoś po zawodówce to jest to tylko biologia,

                zaś jak robi to ktoś po studiach humanistycznych to już metafizyka

                • 3 0

              • bardzo często ten po zawodówce jest inteligentniejszy od buca po studiach.

                • 1 0

            • No i nie powiazales faktow ze ostatnie lata bylyrozwalaniem wojska przez pis . Zlodziejskie praktyki typu

              fundacje rokoko i barko nie przyczynily sie do tego zeby zakontaraktowane przez ministra wojny smiglowce dotarly do pislandu.

              • 0 0

        • nie zapominaj ze za likwidacja głosowali też posłowie PiSu , między innymi J Kaczyński.

          • 6 6

      • W Polsce nie mamy 180 tys., a o czym milczysz - już kilka lat temu przyjęto założenie powoływania do wojska (2)

        rezerwistów w wieku tak zaawansowanym, że \itler by ich albo w ogóle nie wziął do swych sił zbrojnych, albo wziął jedynie do Volkssturmu. W Polsce generałowie i politycy planowali powoływanie 62-letnich sierżantów i kaprali (kategoria 'podoficerowie') oraz szeregowych do 55 lat. 54-letni szeregowi gnający do ataku na kara biny masz ynowe przeciwnika, dowodzeni przez 62-letnich sierżantów (do skończenia lat 63) czy kaprali to ultra-chory pomysł. "Polak potrafi"

        • 5 0

        • (1)

          Proszę napisać skąd brać rezerwę skoro nie ma regularnego poboru od wielu, wielu lat

          • 3 3

          • A to nie wiem. Likwidowano przez dziesięciolecia polski przemysł, to ludzie ograniczali dzietność

            Wiem jedno: ludzi - podoficerów - w wieku ponad 55 lat w wojsku w jednostkach liniowych nie powinno być. Sierżant w magazynie z kalesonami, a to tak. Albo dziewczynki będące zawodowymi szeregowymi, a mające 156 cm wzrostu. W butach - 158 cm. Do czego takie chuchro się nada?

            • 2 1

      • Porównanie sytuacji geopolitycznej Polski z Izraelem

        Ma się tak do realiów zagrożenia atakiem jak porównanie skutków zderzenia z prędkością 80 km/h w ścianę dużym fiatem z nowym merolem s klasy. Armia to koszt, którego utrzymanie nie zawsze jest uzasadnione. Poza tym ci którzy narzekają na mała liczbę w kraju chyba nie wiele pamiętają albo jeszcze ich nie było przed 1999 gdy służba była obowiązkowa. Gdy szkolenia to była ściema i miały na celu tylko i wyłącznie przygotowanie szkolonych jako mięso armatnie na front, gdy w tym samym czasie polityczne śmiecie razem z rodzinkami zwinęły by się pierwszym dostępnym samolotem za granice tworząc jakieś rządy na uchodźctwie.

        • 6 2

    • Donek jeszcze zmniejszy armię i jak wejdzie Ivan (3)

      to raczej nie będziesz się śmiać.

      • 10 14

      • Rosja nie pójdzie na wojnę z NATO (1)

        Jest już leżącym na łopatkach upadły krajem. Jedyna jej szansa jest nowy deal z Berlinem. Zobaczymy do czego doprowadzi niemiecko francuski plan zmiany UE.

        • 9 11

        • Tylko na jakis czas.

          Jak sytuacja w Europie sie uspokoi to ruski znowu zaczna sie zbroić. To juz taki wredny narod.

          • 13 2

      • Pomozecie? Pomozemy!

        Dobrze zarzadzany kraj ma armie profesjonalistow . Pareset tysiecy profesjonalistow doskonale uzbrojonych i zorganizowanych zatrzyma armie Slowian wschodnich ktorzy jak widac cwaniakujac gdzie mogli zbudowali czolgi z tektury.

        • 0 2

    • Przypominam (2)

      Ze to właśnie D.T. likwidowal jednostki wojskowe za czasów swoich rządów. Likwidowane były zwłaszcza te przy granicy z Rosją bo przecież to nasi bracia.

      • 12 9

      • Ty nie przypominaj tylko się doucz .

        • 4 8

      • sprawdz kto wtedy i jak głosował w sejmie a bedziesz zdziwiony

        • 3 2

    • no dobra, a czy kolega w takim razie zechce wziac sprawy w swoje rece i pojsc w kamasze, czy tylko z wygodnego fotela chce posylac innych, ku chwale ojczyzny?

      • 6 1

  • Postęp postępował? (1)

    • 1 1

    • to tego "w ówczesnych czasach"

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane