Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Miasto w gruzach. Mało znane zdjęcia z lat 1945-50

ms
2 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (238)
19
  • Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.
  • Prace porządkowe, Podwale Grodzkie, w oddali gmach Dyrekcji Kolei, 1945 r.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Budowa hotelu "Monopol" naprzeciw Dworca Głównego, 1947 r.
  • Widok na Długi Targ, po lewej ratusz, 1949 r.
  • Wjazd do Gdańska. Widok na ul. Okopową, 1949 r.
  • Widok na Motławę i Długie Pobrzeże, z lewej budynek Towarzystwa Przyrodniczego z wieżą, gdzie mieściło się obserwatorium astronomiczne, 1945 r.
  • Widok na zniszczone magazyny na Wyspie Spichrzów, Motławę i Zieloną Bramę, 1946 r.
  • Odbudowa ulicy Długiej i Złota Brama, 1949 r.
  • Ulica Tkacka, 1947 r.
  • Ulica Piwna i ruiny, 1945 r.
  • Fragment ulicy Piwnej i kościół Mariacki, 1945 r.
  • Widok na zrujnowane kamienice od ulicy Piwnej, 1949 r.
  • Widok z wieży ratusza na odbudowę miasta, ulice Długa i Piwna, pośrodku zniszczona fasada Wielkiej Zbrojowni, 1950 r.
  • Targ Drzewny - na pierwszym planie odsłonięta linia średniowiecznych murów obronnych, w tle ratusz staromiejski, wieża kościoła św. Katarzyny, ok. 1948 r.
  • Widok z ratusza na miasto (Targ Drzewny, dworzec, w prawym górnym rogu odbudowywany budynek Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Gdańsku), 1950 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Dzisiejsze Podwale Grodzkie (przed wojną Stadtgraben), widok od strony dworca na zniszczone budynki, 1946 r.

Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.

fot. Marian Dobrzykowski


Fora skupiające miłośników historii Gdańska obfitują w zdjęcia miasta z okresu sprzed wybuchu II wojny światowej, natomiast znacznie mniej jest fotografii wykonanych tuż po jej zakończeniu. Najnowsza publikacja Archiwum Państwowego w Gdańsku może choć trochę zmienić tę nietypową sytuację.



Dawne, historyczne zdjęcia najlepiej oglądać w:

Dla Gdańska, miasta mocno dotkniętego skutkami działań wojennych, zakończenie II wojny światowej oznaczało rozpoczęcie mozolnego procesu wracania do życia. Nie było to łatwe, z wielu powodów. Przede wszystkim, nastąpiła tutaj niemal całkowita wymiana ludności. Z kolei w śródmieściu, tkanka miejska praktycznie przestała istnieć.

170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950



Nakładem Archiwum Państwowego w Gdańsku ukazała się właśnie publikacja pt. "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego". Zawiera ona blisko 170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950, w większości niepublikowanych. Ukazują one obraz miasta tuż po zakończeniu wojny, ale także fenomen odradzającego się w nim życia.

Trzy części jak trzy spojrzenia na odbudowujący się Gdańsk



Album składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy Głównego Miasta. Pokazuje morze gruzów, wśród których odnajdywano ślady ulic Długiej, Piwnej, Tkackiej, Szerokiej. Wśród zniszczeń widać gdzieniegdzie grupki ludzi podejmujących pierwsze próby porządkowania i odbudowy miasta za pomocą skromnych narzędzi i maszyn.

W drugiej część książki ukazano budzące się do życia ulice Wrzeszcza i Oliwy m.in. aleję Grunwaldzką oraz zdewastowany park Oliwski i cudem ocalałą katedrę.

10
  • Aleja Grunwaldzka, 1945 r.
  • "Kawiarnia Pod Orłem", aleja Grunwaldzka, róg Miszewskiego, 1945 r.
  • Aleja Grunwaldzka i gruzy, po lewej kamienica, gdzie mieścił się sklep mięsny (nr 131) i kamienica nr 127, 1946 r.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Odbudowa alei Grunwaldzkiej, 1947 r.
  • Tramwaje na alei Grunwaldzkiej, 1948 r.
  • Fontanna z 1909 r. , aleja Grunwaldzka i róg Jaśkowej Doliny, 1948 r.
  • Fasada katedry oliwskiej, 1947 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.

Aleja Grunwaldzka, 1945 r.

fot. Marian Dobrzykowski

Rozdział trzeci zatytułowany "Ludzie/Wydarzenia" ilustrują fotografie przedstawiające sceny z życia miasta związane z bieżącymi wydarzeniami, takimi jak: uroczystości państwowe, obchody świąt religijnych, a także otwarcie linii tramwajowej czy mecz piłki nożnej.

7
  • Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.
  • Dzisiejsza siedziba Rady Miasta Gdańska miała bardzo różne funkcje. Pierwotnie był to budynek pruskiej komendy garnizonu. Przed II wojną światową rezydował tutaj wysoki komisarz Ligi Narodów. W latach 1945-1947 urzędowali to członkowie PPR. Zdjęcie wykonane w 1948 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Pierwsi robotnicy przy odbudowie, aleja Grunwaldzka, 1947 r.
  • Autobus komunikacji miejskiej, 1949 r.
  • Mecz I ligi na stadionie przy ulicy Traugutta: Lechia Gdańsk - Ruch Chorzów zakończony wynikiem 5:3, 27 marca 1949 r. W drużynie Lechii grali: Józef Piekuta (bramkarz) - Alfred Kokot, Piotr Nierychło, Roman Rogocz, Tadeusz Skowroński, Jakub Smug, Czesław Lenc, Aleksander Kupcewicz, Henryk Kokot, Alfred Kamzela, Józef Pokorski (bramkarz), Leszek Goździk (kapitan).

Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.

fot. Marian Dobrzykowski



Gdańsk i Pomorze w obiektywie Rysia



Autor fotografii Marian Dobrzykowski przybył do Gdańska w marcu 1945 r. Przy alei Grunwaldzkiej 66 we Wrzeszczu otworzył własne Studio Fotograficzne "Ryś", które prowadził do roku 1967.

Po przyjeździe na Gdańska, na z trudem zdobytych filmach, zaczął utrwalać odradzające się życie na Wybrzeżu. Dokumentację fotograficzną zniszczeń wojennych wykonywał na zlecenie Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża i Biura Odbudowy Portów.

Jego prace były publikowane w czasopismach o tematyce morskiej, katalogach okrętowych i w "Przekroju".

W 1974 r. staraniem ówczesnego dyrektora Archiwum Państwowego w Gdańsku Czesława Biernata znaczna część prac Mariana Rysia Dobrzykowskiego trafiła do zbiorów gdańskiego Archiwum. Kolekcja obejmuje 2635 negatywów przedstawiających Gdańsk, Gdynię i Sopot, a także inne miasta Pomorza Gdańskiego.

Teraz część z nich została zebrana w jednym tomie i udostępniona wszystkim miłośnikom odkrywania historii poprzez analizę dawnych zdjęć. Autorem wstępu i wyboru zdjęć jest Andrzej Regliński, zaś autorką tekstu o Marianie Rysiu Dobrzykowskim jest Joanna Bławat-Obin, pracownicy Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku. Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Jak zdobyć książkę "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego"



Publikację można nabyć w Archiwum Państwowym w Gdańsku przy ul. Wałowej 5 w cenie 39 zł.

Książka jest dostępna także w formacie PDF - możesz ją pobrać samodzielnie


Wnętrza nowego budynku gdańskiego archiwum. Film archiwalny

ms

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (238) ponad 20 zablokowanych

  • 2023-05-02 21:41

    2 pierwsze zdjęcia z odgruzowywania (4)

    Przy łopatach prawie same kobiety

    1 rok

    • 28 1

    • 2023-05-02 21:45

      Prawie niektórzy.

      abdykant

      1 rok

      • 1 0

    • 2023-05-02 22:00

      Jak chłopu kazali ginąć na wojnie, (1)

      to raczej dzieci nie mogły odgruzowywać, nie?

      1 rok

      • 13 0

      • 2023-05-02 22:30

        No tak bylo

        1 rok

        • 5 0

    • 2023-05-03 10:01

      Nic tylko brać

      1 rok

      • 0 0

  • 2023-05-02 21:47

    Opinia wyróżniona

    Mała korekta (4)

    Aleja Grunwaldzka 1945 r.,to rok 1946,albo 1947. 1945 na pewno nie. Nr.posesji 66

    Steinfliess

    1 rok

    • 30 2

    • 2023-05-02 22:10

      (3)

      Tą kamienicę odbudowywali moi dziadkowie. Była zniszczona w 93%. Na 100% to nie marzec 45

      Steinfliess

      1 rok

      • 22 1

      • 2023-05-03 08:11

        Sami budowali takie zuchy

        1 rok

        • 2 14

      • 2023-05-03 09:58

        Tę

        ;)

        1 rok

        • 6 3

      • 2023-05-03 13:01

        brawo dla budowniczych Polski!

        1 rok

        • 6 1

  • 2023-05-02 21:55

    Przy Okopowej jakie piękne Planty były (2)

    Świeżo posadzone Aleje drzewek równiutkie, że dzisiaj tak nie potrafią

    1 rok

    • 24 4

    • 2023-05-03 07:43

      dziś jest tam gigantyczny parking, a kierowcy dalej krzyczą, że im mało

      1 rok

      • 3 1

    • 2023-05-05 11:08

      Planty na Okopowej, tak piekne, ogladal moj ojciec z piwniczych cel gmachu UB. Za co?- a za nic.

      1 rok

      • 0 0

  • 2023-05-02 21:58

    codziennie historie o nazistach. czy wy tam macie jakiegos naziste w archiwach, gdans ma 1000 lat (4)

    w Wielkiej Polsce a wy cigle o tych mordercach z Stuthoffu

    e4

    1 rok

    • 16 31

    • 2023-05-02 23:30

      no to popisz się wiedzą i talentem i pisz artykuły (1)

      1 rok

      • 2 3

      • 2023-05-03 21:33

        pisac to jedno ale czy ktos z tego portalu ma wyobraznie ze, cokolwiek niemieckie w Gdansku

        bedzie dzie po dniu rok po roku dekadzie po dekadzie odejdzie w wieczne zapomnienie wiec czas isc do przodu i budowac Gdansk silny i Polski.

        t6

        1 rok

        • 0 1

    • 2023-05-03 07:05

      Tu nie było Polski, przywieźli ja komuniści na bagnetach. (1)

      1 rok

      • 1 5

      • 2023-05-03 21:24

        chyba nie bierzesz powanie epizodu niemieckiego - stuthof, majdanek i numery wypalane ludziom. to a ih zdobyccze cywilizaccyjne.

        powinno sie karac za te brednie na tym portalu o jakieeolwiek niemieckijej cywilizacji - to jeden weilki zart ze oni cos tu cokolwiek mieli.

        t6

        1 rok

        • 0 0

  • 2023-05-02 22:04

    (1)

    Sowieci robią to samo teraz na Ukrainie. Modlę się każdego dnia o szybkie zejście Putina z tego świata.

    Borys

    1 rok

    • 30 4

    • 2023-05-03 16:35

      To nic nie da - przyjdą następni. Rosja musi się rozpaść.

      MO

      1 rok

      • 1 0

  • 2023-05-02 22:36

    (5)

    NIesamowite zdjęcia. Ile to daje do myślenia, szaleństwo jednego człowieka doprowadziło do czegoś takiego. I jak to odbudowano! Choć nie wiem, czy dalej można to nazwac Starym miastem, skoro właściwie budowano je 80 lat temu a nie kilkaset lat temu???

    1 rok

    • 21 5

    • 2023-05-02 22:46

      Wasza stara niemiecka bajeczka o "jednym człowieku", złym oczywiście i milionach "dobrych Niemców" (1)

      1 rok

      • 6 4

      • 2023-05-03 07:08

        Pradziadka za Bugiem straszyli Niemcami, to i prawnuczek ma pełne portki jak tylko widzi Passata na ulicy.

        1 rok

        • 2 6

    • 2023-05-02 22:51

      Niemieckiego szaleńca.. (1)

      niemieckie miasto odbudowano rękami Polaków..znamienne

      Marta

      1 rok

      • 2 1

      • 2023-05-03 10:03

        Gdańsk zawsze był polski!

        ...z małymi wyjątkami.

        1 rok

        • 4 3

    • 2023-05-02 23:30

      Korekta. Szaleństwo dwóch ludzi

      Przypieczętowane paktem Hitler-Stalin

      1 rok

      • 5 1

  • 2023-05-02 22:42

    Tak mało znane, że każdy portal je pokazuje teraz XD

    Gdanszczanin

    1 rok

    • 5 8

  • 2023-05-02 22:51

    Teraz, kiedy widzę te wszystkie zdjęcia... (2)

    myślę, że historia się powtarza, a w tym przypadku Władimir Putin robi to teraz z Ukrainą. Ruiny, ruiny i jeszcze więcej ruin wszędzie, w każdym mieście.

    1 rok

    • 32 2

    • 2023-05-02 23:32

      przecie to ta sama wladza każe niszczyć do spalonej ziemi, mordować cywili, tortutować. To wszystko już było.

      KGB dalej robi swoje

      1 rok

      • 4 1

    • 2023-05-03 01:17

      Ukraińcy również wysadzają wszystko gdy się wycofują .

      1 rok

      • 1 3

  • 2023-05-02 23:29

    Kacapy u bram (4)

    Obudźcie się póki jest ku temu czas.

    Edek z działek

    1 rok

    • 31 5

    • 2023-05-03 01:18

      Jak na razie mamy 8 mln ich kuzynów... (2)

      1 rok

      • 3 3

      • 2023-05-03 07:44

        a nie 15 mln? ruskich trolli wszędzie pełno (1)

        jakby tak na to patrzeć, Polacy też są kuzynami kacapów

        1 rok

        • 4 0

        • 2023-05-03 21:18

          wyjedz do szwabii nie bedzies sie meczyl skoro tesknisz za mordercami i zwirzetami ludzkimi.

          t6

          1 rok

          • 0 0

    • 2023-05-03 21:15

      to mogby powiec nazista uciekajac z obozu w stuthof. cena byla wysoka aby nie ogladac tych niemieckich mord ale 100 procent

      warta

      t6

      1 rok

      • 0 1

  • 2023-05-02 23:32

    zniszczenia powojenne

    kamienice we Wrzeszczu ze zdjęcia nr 10 dotrwały do dziś w bardzo zniszczonej, ograniczonej formie na tzw. Wysepce. Ciekawe, że tuż po wojnie miały jeszcze wieżyczki a nawet całe piętra więcej!

    1 rok

    • 23 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3243)

Najczęściej komentowane

Twórca Amber Gold napisał list do mediów. Co było w kopercie?

Twórca Amber Gold pisze list do dziennikarzy

700 stoisk i 1 mln gości. Za tydzień rusza Jarmark św. Dominika.

700 stoisk i 1 mln gości w Gdańsku

więcej

Najczęściej czytane