Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Miasto w gruzach. Mało znane zdjęcia z lat 1945-50

ms
2 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (238)
19
  • Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.
  • Prace porządkowe, Podwale Grodzkie, w oddali gmach Dyrekcji Kolei, 1945 r.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Budowa hotelu "Monopol" naprzeciw Dworca Głównego, 1947 r.
  • Widok na Długi Targ, po lewej ratusz, 1949 r.
  • Wjazd do Gdańska. Widok na ul. Okopową, 1949 r.
  • Widok na Motławę i Długie Pobrzeże, z lewej budynek Towarzystwa Przyrodniczego z wieżą, gdzie mieściło się obserwatorium astronomiczne, 1945 r.
  • Widok na zniszczone magazyny na Wyspie Spichrzów, Motławę i Zieloną Bramę, 1946 r.
  • Odbudowa ulicy Długiej i Złota Brama, 1949 r.
  • Ulica Tkacka, 1947 r.
  • Ulica Piwna i ruiny, 1945 r.
  • Fragment ulicy Piwnej i kościół Mariacki, 1945 r.
  • Widok na zrujnowane kamienice od ulicy Piwnej, 1949 r.
  • Widok z wieży ratusza na odbudowę miasta, ulice Długa i Piwna, pośrodku zniszczona fasada Wielkiej Zbrojowni, 1950 r.
  • Targ Drzewny - na pierwszym planie odsłonięta linia średniowiecznych murów obronnych, w tle ratusz staromiejski, wieża kościoła św. Katarzyny, ok. 1948 r.
  • Widok z ratusza na miasto (Targ Drzewny, dworzec, w prawym górnym rogu odbudowywany budynek Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Gdańsku), 1950 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Podwale Grodzkie, 1945 r.
  • Dzisiejsze Podwale Grodzkie (przed wojną Stadtgraben), widok od strony dworca na zniszczone budynki, 1946 r.

Odgruzowywanie Starego Miasta, teren dzisiejszych ulic: Podwale Grodzkie, Podbielańska, Korzenna i Rajska, 1946 r.

fot. Marian Dobrzykowski


Fora skupiające miłośników historii Gdańska obfitują w zdjęcia miasta z okresu sprzed wybuchu II wojny światowej, natomiast znacznie mniej jest fotografii wykonanych tuż po jej zakończeniu. Najnowsza publikacja Archiwum Państwowego w Gdańsku może choć trochę zmienić tę nietypową sytuację.



Dawne, historyczne zdjęcia najlepiej oglądać w:

Dla Gdańska, miasta mocno dotkniętego skutkami działań wojennych, zakończenie II wojny światowej oznaczało rozpoczęcie mozolnego procesu wracania do życia. Nie było to łatwe, z wielu powodów. Przede wszystkim, nastąpiła tutaj niemal całkowita wymiana ludności. Z kolei w śródmieściu, tkanka miejska praktycznie przestała istnieć.

170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950



Nakładem Archiwum Państwowego w Gdańsku ukazała się właśnie publikacja pt. "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego". Zawiera ona blisko 170 zdjęć Gdańska z lat 1945-1950, w większości niepublikowanych. Ukazują one obraz miasta tuż po zakończeniu wojny, ale także fenomen odradzającego się w nim życia.

Trzy części jak trzy spojrzenia na odbudowujący się Gdańsk



Album składa się z trzech części. Pierwsza dotyczy Głównego Miasta. Pokazuje morze gruzów, wśród których odnajdywano ślady ulic Długiej, Piwnej, Tkackiej, Szerokiej. Wśród zniszczeń widać gdzieniegdzie grupki ludzi podejmujących pierwsze próby porządkowania i odbudowy miasta za pomocą skromnych narzędzi i maszyn.

W drugiej część książki ukazano budzące się do życia ulice Wrzeszcza i Oliwy m.in. aleję Grunwaldzką oraz zdewastowany park Oliwski i cudem ocalałą katedrę.

10
  • Aleja Grunwaldzka, 1945 r.
  • "Kawiarnia Pod Orłem", aleja Grunwaldzka, róg Miszewskiego, 1945 r.
  • Aleja Grunwaldzka i gruzy, po lewej kamienica, gdzie mieścił się sklep mięsny (nr 131) i kamienica nr 127, 1946 r.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Odbudowa alei Grunwaldzkiej, 1947 r.
  • Tramwaje na alei Grunwaldzkiej, 1948 r.
  • Fontanna z 1909 r. , aleja Grunwaldzka i róg Jaśkowej Doliny, 1948 r.
  • Fasada katedry oliwskiej, 1947 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.
  • Park Oliwski, brama wejściowa, zniszczenia i odbudowa, 1949 r.

Aleja Grunwaldzka, 1945 r.

fot. Marian Dobrzykowski

Rozdział trzeci zatytułowany "Ludzie/Wydarzenia" ilustrują fotografie przedstawiające sceny z życia miasta związane z bieżącymi wydarzeniami, takimi jak: uroczystości państwowe, obchody świąt religijnych, a także otwarcie linii tramwajowej czy mecz piłki nożnej.

7
  • Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.
  • Dzisiejsza siedziba Rady Miasta Gdańska miała bardzo różne funkcje. Pierwotnie był to budynek pruskiej komendy garnizonu. Przed II wojną światową rezydował tutaj wysoki komisarz Ligi Narodów. W latach 1945-1947 urzędowali to członkowie PPR. Zdjęcie wykonane w 1948 r.
  • Odgruzowywanie miasta odbywało się w dużej mierze dzięki aktywności mieszkańców. Społeczny komitet odbudowy w każdą niedzielę mobilizował do prac w rejonie Targu Węglowego kilku tysięcy ochotników.
  • Usuwanie gruzów w okolicach alei Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, 1947 r.
  • Pierwsi robotnicy przy odbudowie, aleja Grunwaldzka, 1947 r.
  • Autobus komunikacji miejskiej, 1949 r.
  • Mecz I ligi na stadionie przy ulicy Traugutta: Lechia Gdańsk - Ruch Chorzów zakończony wynikiem 5:3, 27 marca 1949 r. W drużynie Lechii grali: Józef Piekuta (bramkarz) - Alfred Kokot, Piotr Nierychło, Roman Rogocz, Tadeusz Skowroński, Jakub Smug, Czesław Lenc, Aleksander Kupcewicz, Henryk Kokot, Alfred Kamzela, Józef Pokorski (bramkarz), Leszek Goździk (kapitan).

Prace porządkowe w parku Oliwskim, 1949 r.

fot. Marian Dobrzykowski



Gdańsk i Pomorze w obiektywie Rysia



Autor fotografii Marian Dobrzykowski przybył do Gdańska w marcu 1945 r. Przy alei Grunwaldzkiej 66 we Wrzeszczu otworzył własne Studio Fotograficzne "Ryś", które prowadził do roku 1967.

Po przyjeździe na Gdańska, na z trudem zdobytych filmach, zaczął utrwalać odradzające się życie na Wybrzeżu. Dokumentację fotograficzną zniszczeń wojennych wykonywał na zlecenie Delegatury Rządu do Spraw Wybrzeża i Biura Odbudowy Portów.

Jego prace były publikowane w czasopismach o tematyce morskiej, katalogach okrętowych i w "Przekroju".

W 1974 r. staraniem ówczesnego dyrektora Archiwum Państwowego w Gdańsku Czesława Biernata znaczna część prac Mariana Rysia Dobrzykowskiego trafiła do zbiorów gdańskiego Archiwum. Kolekcja obejmuje 2635 negatywów przedstawiających Gdańsk, Gdynię i Sopot, a także inne miasta Pomorza Gdańskiego.

Teraz część z nich została zebrana w jednym tomie i udostępniona wszystkim miłośnikom odkrywania historii poprzez analizę dawnych zdjęć. Autorem wstępu i wyboru zdjęć jest Andrzej Regliński, zaś autorką tekstu o Marianie Rysiu Dobrzykowskim jest Joanna Bławat-Obin, pracownicy Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku. Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Okładka książki wydanej przez Archiwum Państwowe w Gdańsku.

Jak zdobyć książkę "Powojenny Gdańsk w fotografiach Mariana Rysia Dobrzykowskiego"



Publikację można nabyć w Archiwum Państwowym w Gdańsku przy ul. Wałowej 5 w cenie 39 zł.

Książka jest dostępna także w formacie PDF - możesz ją pobrać samodzielnie


Wnętrza nowego budynku gdańskiego archiwum. Film archiwalny

ms

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (238) ponad 20 zablokowanych

  • 2023-05-03 00:02

    Do Dudy:

    No i oby nic takiego, jak wojna, więcej się nie wydarzyło...

    1 rok

    • 17 1

  • 2023-05-03 01:15

    Błędne datowania. W 1946 to jeszcze leżały gruzy na ulicach..

    Widok na Zielony Most i bramę to na pewno nie 1945

    1 rok

    • 8 0

  • 2023-05-03 01:31

    Pomnik "W hołdzie Kresowianom". (3)

    Wraz z napływem ludności polskiej do Gdańska prowadzono systematyczne wysiedlenia mieszkańców narodowości niemieckiej. 5 września 1945 roku pierwsi kresowi repatrianci przyjechali do Gdańska, kres ich tułaczki wyznaczył nieistniejący już dworzec kolejowy Kłodno.

    Tym ciekawym pomnikiem nawiązano do początków powojennej historii Gdańska. Ustawiony u stóp Bastionu Żubr monument odnosi się do pierwszych osadników kresowych, którzy w zniszczonym mieście szukali nowej i bardziej stabilnej przyszłości.

    Pomnik odsłonięto 5 września 2015 roku, dokładnie w siedemdziesiątą rocznicę przybycia do Gdańska pierwszego transportu z kresowymi repatriantami.

    Na wielkim kamieniu inskrypcja:

    w hołdzie kresowianom,
    którzy znaleźli swój drugi dom
    w zrujnowanym mieście
    i pomagali tworzyć gdańsk od nowa

    W 70. rocznicę przybycia na dworzec Gdańsk-Kłodno
    pierwszych transportów przesiedleńców
    z dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej
    Miasto Gdańsk 2015

    W ceremonii odsłonięcia udział wzięli przedstawiciele organizacji zrzeszających dawnych mieszkańców terenów kresowych. Dzień później w pobliskim kościele św. Trójcy odprawiono mszę św. w intencji Kresowiaków, po nabożeństwie odbył się koncert chóru Camerata Santa Cecilia.

    1 rok

    • 10 4

    • 2023-05-03 07:02

      Przywieźli ich, no i się zaczęło. (2)

      1 rok

      • 1 3

      • 2023-05-03 07:56

        "Ich"? (1)

        A Twoi przodkowie to rdzenni Gdańszczanie?

        Blaszak

        1 rok

        • 3 0

        • 2023-05-03 08:10

          Niestety tak i to od nich dowiedziałem się, jak wyglądały te transporty i kogo tu przywieźli.

          1 rok

          • 2 1

  • 2023-05-03 02:29

    Zdjecie podpisane "Prace porzadkowe w Parku oliwskim" - czy to ta palma, ktora przetrwala wojne, odbudowe i komune, ale nie (1)

    1 rok

    • 13 7

    • 2023-05-03 12:53

      Tak ta sama co przetrwala armie czerwona ale nie przetrwala Dulkiewicz.

      1 rok

      • 1 0

  • 2023-05-03 02:32

    Ciekwe czy ktoś za to zapłaci ? (2)

    1 rok

    • 10 4

    • 2023-05-03 02:36

      Powinna Rosja - bo to oni rozwalili Gdansk w 1945 roku. (1)

      1 rok

      • 6 3

      • 2023-05-03 08:42

        Gdańsk w 1945 zniszczyli Rosjanie i Polacy

        nie zapominaj o tym że twoi rodacy tez tu byli i niszczyli to miasto bo widzę że teraz wszystko na ruskich chcecie zwalić a historia jest inna ...poczytaj sobie gdzie strzelały działa I Bryg. Panacernej im Bohaterów Westerplatte

        1 rok

        • 0 6

  • 2023-05-03 04:28

    Miasto

    Wspaniałe zdjęcia. Ja to bym chciała zobaczyć jak wyglądała przed wojna i zaraz po ul stare domki. Bo jakoś nie mogę znaleźć. Wszędzie pokazują albo pocztę polską albo sierociniec. A samej ul stare domki nie

    Gość

    1 rok

    • 8 1

  • 2023-05-03 06:36

    Szkoda, że brakuje informacji (1)

    że to ruskie prostaki zniszczyły Gdańsk

    1 rok

    • 26 2

    • 2023-05-03 10:26

      A najpierw ograbili z tego co jes a potem na pozostaje nasr.....oli, myśląc, że to sławojka!

      1 rok

      • 2 0

  • 2023-05-03 06:42

    Oprawcy niezmienni od lat (2)

    Ruscy dalej to samo a niemcy zmienili taktykę i założyli UE

    1 rok

    • 21 7

    • 2023-05-03 06:59

      Wracaj na Białoruś, tam jest kraina z twoich snów i marzeń, przy okazji zrobisz porządek na grobie pradziadka.

      1 rok

      • 3 4

    • 2023-05-03 08:42

      tak? a może zanim coś napiszesz to dopisz że wśród oprawców w 1945 była tez armia Polska LWP

      1 rok

      • 0 6

  • 2023-05-03 06:59

    Co tez Polacy wraz z aliantami zrobili z moim miastem? (1)

    1 rok

    • 4 20

    • 2023-05-03 08:34

      Polskę B

      1 rok

      • 3 3

  • 2023-05-03 07:01

    Kupuję

    Dziękuję za wspaniały album. Kupuję.

    1 rok

    • 2 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3243)

Najczęściej komentowane

Twórca Amber Gold napisał list do mediów. Co było w kopercie?

Twórca Amber Gold pisze list do dziennikarzy

700 stoisk i 1 mln gości. Za tydzień rusza Jarmark św. Dominika.

700 stoisk i 1 mln gości w Gdańsku

więcej

Najczęściej czytane