- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (455 opinii)
- 2 Szybko odzyskali skradzione auto (46 opinii)
- 3 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (193 opinie)
- 4 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (280 opinii)
- 5 Karne kupony za niewłaściwe parkowanie (166 opinii)
- 6 Wznowili drogi remont po pół roku przerwy (67 opinii)
Nietypowe Budowle Trójmiasta. Węzeł wodny w Przegalinie
Śluza i most zwodzony w Przegalinie to nie tylko element ochrony przeciwpowodziowej, ale ważny element międzynarodowej drogi wodnej.
W cyklu Nietypowe Budowle Trójmiasta odkrywamy obiekty na mapie Trójmiasta, których konstrukcja lub przeznaczenie budzą zaciekawienie. W poprzednim odcinku cyklu zwiedzaliśmy Stadion Leśny w Sopocie, dzisiaj badamy możliwości węzła wodnego w Przegalinie (sam koniec Wyspy Sobieszewskiej), za miesiąc opowiemy o Gdańskim Terminalu Masowym, z okolic którego rozciąga się ciekawa panorama Gdańska.
Śluza Południowa i Północna
Historia śluzy w Przegalinie wiąże się z powstaniem przekopu Wisły , którą wybudowano w latach 1889-1895. Powstanie nowego ujścia Wisły było konieczne ze względu na regularne zalewanie Gdańska. Także ze względów przeciwpowodziowych konieczne stało się oddzielenie wód Wisły Przekop od obecnej Martwej Wisły. Różnica poziomów wody pomiędzy dwiema stronami śluzy może wynosić nawet 1,7 m - przed tak wysokim stanem wody trzeba było Gdańsk chronić, jednocześnie umożliwiając jednostkom pływającym dotarcie do Gdańska.
W 1894 r. w Przegalinie powstały zatem dwie śluzy - jedna mała dla tratew oraz druga duża dla żeglugi. Nad nimi, wysoko ponad lustrem wody powstały dwa mosty - kolejowy i drogowy.
W miejscu śluzy dla tratew w latach 1975-1982 wybudowano nową śluzę żeglugową i nadano jej nazwę - Południowa. Tzw. górne wrota śluzy (od strony Wisły Przekop) są jednocześnie wrotami przeciwpowodziowymi. Komora śluzy ma 188,37 m długości i 11,91 m szerokości. Wykonywane jest tu około 2200 śluzowań rocznie. Ostatni remont Śluzy Południowej ukończono w kwietniu 2020 r. - prace dotyczyły automatyki, nabrzeża i komory śluzy.
Starą śluzę żeglugową, zwaną Północną, w 1992 r. zamknięto i wpisano do rejestru zabytków. Funkcję przeciwpowodziową pełni w tym obiekcie obecnie wał przeciwpowodziowy, na szczycie którego powstał taras widokowy - można z niego podziwiać tę budowlę hydrotechniczną. Obecnie komora śluzy jest w remoncie pod nadzorem konserwatora zabytków - można zatem zajrzeć aż do jej dna, ponieważ jest odwodniona. W ostatnich latach, jak i po remoncie pełni ona rolę przystani dla lodołamaczy, które w zimie pracują w ujściu Wisły.
Nieczynna Śluza Północna jest śluzą komorową o konstrukcji mieszanej. Płytę fundamentową wykonano z betonu i posadowiono na ruszcie z pali drewnianych wbitych na głębokość prawie 15 m. Śluza Północna od początku istnienia (od 1895 r.) uruchamiana była układem mechaniczno-hydraulicznym napędzanym przez dwie lokomobile, następnie zastąpione przez silnik elektryczny. Stacja napędowa mechanizmów hydraulicznych wrót znajdowała się (i znajduje obecnie) w budynku obok śluzy. Zachowały się tu oryginalne urządzenia z końca XIX w., m.in. pompa tłokowa z napędem spalinowym, cylinder z obciążonym tłokiem do wywoływania właściwego ciśnienia czynnika pędnego, system przewodów rurowych i zaworów. Maszynownia jest obecnie w remoncie (razem z samą śluzą), a po jego zakończeniu będzie udostępniona do zwiedzania. Prace te mają zostać ukończone do końca września 2021 r. W ramach całego zadania na terenie węzła wodnego powstaną także trzy nowe budynki, w tym socjalno-gospodarczy oraz dwa magazynowo-gospodarcze.
Remont węzła wodnego w Przegalinie jest jednym z pięciu zadań realizowanych w ramach dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej kompleksowego zabezpieczenia przeciwpowodziowego Żuław Wiślanych.
W trakcie prowadzenia prac nad węzłem wodnym decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków dokonano wpisu do rejestru zabytków budynku dawnej siedziby nadzoru wodnego, którego remont ma odbyć się również pod nadzorem konserwatora zabytków.
Most zwodzony
W 2012 r. stary przejazd nad Śluzą Północną został rozebrany, a w maju tego samego roku oddano nowy most zwodzony, który powstał razem z nowym układem drogowym w obrębie węzła wodnego. Most w Przegalinie to jedna z zaledwie dwóch dróg dojazdowych na Wyspę Sobieszewską (druga to most w Sobieszewie).
Czytaj także: nowy most w Sobieszewie otwarto w 2018 roku
Most w Przegalinie wybudowany został w ramach projektu Pętla Żuławska nakładem 15,5 mln złotych. Ma 50 m długości, szerokość 11 m i nośność 50 ton. Czas jego zwodzenia wynosi 2 minuty, a otwierany jest dla jednostek, których maszty są wyższe niż 8 m.
Śluza i most pracują przez cały rok
W razie konieczności skorzystania z obiektu warto wiedzieć, że śluzą zarządza Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku (wody polskie). Przepłynąć nią można (za opłatą, np. kajak 4,30 zł) od maja do września w godz. od 7:00 do 19:00, od października do kwietnia od 7:00 do 15:00 i tylko w dni robocze. Najpierw warto zadzwonić do śluzowego: 786 876453.
Z kolei most pozostaje w zarządzie Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni, otwierany jest na żądanie w tych samych godzinach co śluza.
Zastanawiasz się, czym jest i jaką funkcję pełni dziwna budowla, którą mijasz w drodze do pracy lub która znajduje się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania? Napisz do nas! Poinformuj o lokalizacji, napisz, jakie masz pytania: inwestycje@trojmiasto.pl Postaramy się ją sfilmować i wyjaśnić, co to takiego.
Opinie (90) 8 zablokowanych
-
2020-12-14 10:37
Pleniewo
Warto dodać, że dalej na Martwej Wiśle do lat 60-tych działała tzw. Śluza Pleniewo w Górkach Zachodnich. Nad nią była kładka dla pieszych, która poruszała się po szynach, napędzana korbą przez pracownika. Była to spora atrakcja. Korzystali z niej też motocykliści, wciągając swoje pojazdy po deskach ułożonych na schodach. Po tej śluzie zostało niewiele śladów.
- 3 0
-
2020-12-14 11:10
Jakby natura chciała, żeby była śluza w Przegalinie, to by ją sama wybudowała...
- 2 1
-
2020-12-14 12:13
Gdy tak patrzę na różne inwestycje to widzę, że najpierw po komunie wszystko zamieniano w gruzy a potem pracowicie za grubą kasę się to odbudowuje i udaje, że oto wpadliśmy na wspaniały pomysł by Wisłą pływały statki. Tymczasem ani barki , ani wycieczkowce z Warszawy już nie popłyną. Nawet gdyby Wisła zamarzła by sie okazało, że trzeba lód rozbijać młotkami bo lodołamacz nie działa
- 1 0
-
2020-12-14 15:11
Polecam zwiedzanie.
Super sprawa. Polecam wszystkim wyprawę z Iławy do Gdańska. Co roku przepływamy z rodzinką z Jeziora Jeziorak w Iławie do Gdańska jachtem motorowym. Super spędzony czas, podziwianie przyrody, przejścia przez Pochylnie i Śluzy coś co każdy powinien zrobić. Pływanie po kanałach, Elbląg, Wisła, Zalew wiślany, co noc w innym porcie kończąc w centrum Gdańska i powrót do Iławy. Wszystko można opłynąć w tydzień ale polecam dwa tygodnie. Wcześniej robiliśmy trasę z dziećmi w ciągu tygodnia głównie z przyczyn
finansowych. Czarter jachtu motorowego około 3,5tys. Na tydzień. Teraz mam już swoj i robimy trasę co rok i to spokojniej. W tym roku namówiliśmy znajomych i oni w 4 dorosłych plus dwójka dzieci na jachcie 6 osobowym i my na naszym. Świetny wypad i znajomi zakochali sie od razu. W przyszłym roku plan jest wypłynąć większa grupa juz na 3 lub nawet 4 jachty.
Podsumowując wakacje na wodzie zakładając ze dzielicie jacht w dwie pary za 2 tys Max za parę plus kasa na wyżywienie. Polecam. Zwiedzanie pięknych zakątków Polski zamiast wypadu za granicę coś niezapomnianego i fantastycznego.
Do zobaczenia na wodzie.- 3 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.