Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Nowy Port - jedyna taka dzielnica

Marek Gotard
12 października 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (373)
Nowy Port, dzielnica przy dawnym ujściu Wisły. Nowy Port, dzielnica przy dawnym ujściu Wisły.

Nowy Port, dzielnica przy dawnym ujściu Wisły.

fot. Izabela Sitz-Abramowicz

Nieustannie cieszy się - obecnie całkowicie niesłuszną - "sławą" jednej z najgorszych gdańskich dzielnic. Wciśnięty w kąt Gdańska, z dala od betonowych blokowisk i nowobogackich osiedli. Przez stulecia nabierający własnego smaku i zapachu portowej enklawy. Z niesamowitymi tajemnicami i historiami, które nie mogłyby zdarzyć się nigdzie indziej. To właśnie Nowy Port.



Dziś supersam, niegdyś "Wiking"- dom uciech, nie tylko gastronomicznych. Ulica Wolności. Dziś supersam, niegdyś "Wiking"- dom uciech, nie tylko gastronomicznych. Ulica Wolności.

Dziś supersam, niegdyś "Wiking"- dom uciech, nie tylko gastronomicznych. Ulica Wolności.

fot. Marek Gotard

Gdyby podróżnik cofnął się w czasie kilka wieków i stanął w miejscu dzisiejszej ulicy Kasztanowej, nogi zapadłyby mu się w piasku wydm i miałby zaledwie kilka kroków do morza. Przebijając się wśród wydmowej roślinności, podróżnik dotarłby do zaledwie kilku domków stojących naprzeciwko Wisłoujścia. Nowy Port zawsze żył w cieniu Twierdzy. Przez dziesięciolecia najbardziej charakterystycznym punktem osady był młyn. Stał w kwartale dzisiejszych ulic Władysława IV, na Zaspę, Strajku Dokerów i Mylnej zobacz na mapie Gdańska.

Nawiedzające Gdańsk powodzie zmieniały nadmorski teren. Po jednej z nich zostało duże jezioro, nazwane później jeziorem Zaspa. Pośród gęstych szuwarów z jeziora wypływała mała rzeczka - Warzywód - prowadząca wprost do portowego kanału.

Słynna pijalnia piwa "Szkwał" przy ul. Władysława IV, obecnie pizzeria. Słynna pijalnia piwa "Szkwał" przy ul. Władysława IV, obecnie pizzeria.

Słynna pijalnia piwa "Szkwał" przy ul. Władysława IV, obecnie pizzeria.

fot. Marek Gotard

Gdy przeminęła już świetność Cesarza, za rozbudowę portowego siedliska zabrał się pruski król Frederyk II. Za jego czasów narodził się Neufahrwasser - Nowy Tor Wodny, w zamierzeniu konkurencyjny port dla Gdańska.

Powstawały nowe ulice, nowe domy i wielkie budynki z czerwonej cegły, tak charakterystyczne dla pruskiego budownictwa. Dzielnica rozwijała się i tętniła życiem. W przeciwieństwie do wybitnie kuracyjnego charakteru Brzeźna z tłumami sezonowych wczasowiczów, Neufahrwasser tętnił portowym życiem. Wśród zaułków ulic, obok rybackich chat i monumentalnych kamienic, lokowały się knajpy, wśród których można było znaleźć wszelkie możliwe uciechy. Nikt już nie pamięta słynnych niegdyś karczm - Wielkiej i Małej "Balastowej", "Gwiazdy", "Łabędzia", "Pod Złotą Kotwicą", "Przy Trzech Lipach", "Pod Lśniącym Antałkiem" czy "Hotelu de la Concordia".

Znak dawnej świetności dzielnicy - eklektyczna kamienica przy ul. Rybołowców. Znak dawnej świetności dzielnicy - eklektyczna kamienica przy ul. Rybołowców.

Znak dawnej świetności dzielnicy - eklektyczna kamienica przy ul. Rybołowców.

fot. Marek Gotard

Nowy Port był bezpośrednim świadkiem początku II wojny, a gdy ta się kończyła w ogniu walk legło ponad 60 proc. budynków. Wielu dawnych mieszkańców postanowiło nie opuszczać jednak swych domów, zasymilowali i zżyli się z nowymi przybyszami. Przetrwał też klimat dzielnicy. Portowe interesy, porachunki, zemsty i ciemne przyjaźnie zawiązywały się w mrocznych zaułkach coraz bardziej niszczejących kamienic.

Nowy Port kochał swoich mieszkańców, a oni wiedzieli, że to ich miejsce.
- W latach sześćdziesiątych kupa chłopaków, nawet nastolatków handlowała walutą - opowiada pan Mirosław, dziś szef wydawnictwa. - Wielu marynarzy, duża konkurencja to i czasami krew się lała. Obcy, którzy chcieli z nami konkurować, nie mieli czego tu szukać.

Pierwsze od kilkudziesięciu lat nowe mieszkania w dzielnicy. Kamienice "Magelana" przy ul. Wyzwolenia. Pierwsze od kilkudziesięciu lat nowe mieszkania w dzielnicy. Kamienice "Magelana" przy ul. Wyzwolenia.

Pierwsze od kilkudziesięciu lat nowe mieszkania w dzielnicy. Kamienice "Magelana" przy ul. Wyzwolenia.

fot. Marek Gotard

Komunistyczna władza postanowiła skanalizować nocne życie Nowego Portu i w miejscu, gdzie dziś stoi sklep "Zatoka", powstał prawdziwy kombinat rozrywkowy - "Wiking". "Disco music, striptease show, beautiful girls", reklamował się dwupoziomowy lokal. Na talerzach gości stygły kotlety schabowe, a portowe dziewczyny wabiły marynarzy w ciemne ulice i do stęchłych mieszkań w gasnących kamienicach. Wśród nich prym wiodła słynna Irena, nazywana "królową portu".

Na "patelni", placu obok Wikinga, jeszcze w latach osiemdziesiątych można było spotkać równie słynnego "Białego Murzyna", o czerwonej cerze i długich jasnych blond włosach. To on najbardziej wyróżniał się pośród ferajny z dzielnicy. Kto szukał wrażeń naprawdę mocnych, szedł do pijalni piwa "Szkwał". To tam niepisaną zasadą było, że w nieznajomego najpierw rzucało się kuflem, a potem musiał postawić parę kolejek.

- Już pod koniec lat 80. stereotyp bandyckiego Nowego Portu powoli zaczął się kruszyć - opowiada emerytowany policjant pracujący wiele lat w Nowym Porcie. - Wymierali starzy złodzieje i cinkciarze. Włamań i pobić było tyle, co wszędzie. Może więcej było przestępstw powiedzmy, spektakularnych. A to pewnej nocy zniknął cały kiosk ruchu, a to po dachu supersamu grasował podpalacz, który chciał puścić cały sklep z dymem.

Nowy Port inspirował nie tylko amatorów mocnego życia. Popadające w ruinę resztki dostojnych niegdyś kamienic, brukowane kocimi łbami uliczki, krzywe latarnie i twardzi ludzie z niepisanymi zasadami, inspirowały pisarzy. "Mewy" Stanisława Goszczurnego czy "Szczur" Andrzeja Zaniewskiego, niegdyś mieszkańca dzielnicy, doskonale opisują jedyny w swoim rodzaju portowy nastrój i folklor.

Końcówka lat 70. przyniosła Nowemu Portowi nowe bloki, w tym słynny falowiec przy ul. Wyzwolenia, który idealnie zepsuł widok na Gdańsk z Westerplatte. Jezioro Zaspa zasypały odpady z elektrociepłowni EC, które przy każdym większym wietrze pokrywały czarnym pyłem budynki i mieszkańców dzielnicy. Tuż obok nowych bloków jeździły pociągi towarowe po torach pamiętających jeszcze przedwojenne czasy. Nikt nie pamiętał za to o remontach i rozwoju infrastruktury dzielnicy.

Mieszkańcy wciąż lubili jednak swoją enklawę. Pasjonaci historii zaczęli na nowo odkrywać coraz to nowsze sekrety z bliższej i dalszej historii dzielnicy. Stary browar i dom Richarda Fischera, unikatową rzeźbę ryby na gzymsie kamienicy przy ul. Rybołowców, latarnię morską, która zyskała prywatnego właściciela, zajezdnię tramwajową, nieistniejący już cmentarz, ślady po dawnych pomnikach, łaźnię czy modernistyczno-socrealistyczny Dom Kultury. Każde z tych miejsc czy rzeczy przez lata w milczeniu świadczyło bogatej historii, wpisującej się dzieje Gdańska. Historii, którą wciąż można było dotknąć, zobaczyć, która nie zginęła.

Miłośnicy Nowego Portu na nowo odkryli jego drugie oblicze, znacznie bogatsze i prawdziwsze od ciemnych stereotypów. Do Portu powoli zaczynało też wkraczać nowe życie. Zniknął pociąg towarowy i przestało dymić jezioro-wysypisko. Pojawiły się pierwsze nieśmiałe programy naprawcze, dzielnica otworzyła się na Gdańsk. Doczekała się nawet apartamentowca. Dziś z Nowego Portu widać dźwigi budującej się Baltic Areny. Czy wraz z prestiżową inwestycją i mającą w związku z tym nastąpić rewitalizacją, znikną resztki specyficznego klimatu, którego nie poczuje nikt, kto nie potrafił na dłużej zapuścić korzeni w tym jedynym takim miejscu Gdańska?

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (373) ponad 10 zablokowanych

  • 2009-10-12 16:39

    (3)

    patologia jak sie patrzy. dzielnica pijakow i cpunow. zulernia jak nic!!!!!!!!!!! zal!!!!!!!

    mik

    14 lat

    • 9 15

    • 2009-10-12 16:52

      zgadza się (1)

      pracuje tu i wieczorem boje się wracać tramwajem do domu, pełno menelstwa i innej masci lumpów

      jasiek

      14 lat

      • 2 6

      • 2009-10-12 22:52

        Pracujesz w porcie? heh to ty jakiś zwykły robol jesteś a smiesz wyzywać ludzi z tej dzielnicy?

        14 lat

        • 2 0

    • 2009-10-20 21:14

      i

      inteligencik.a sam ćpa

      j

      14 lat

      • 0 0

  • 2009-10-12 16:41

    (2)

    zapraszam na spacer, jak się przejdziecie między 22-4 i przeżyjecie gratuluje.
    Doborem naturalnym zostaliście wybrani na lepszą rasę...

    LOLZ

    14 lat

    • 16 9

    • 2012-08-23 17:43

      ta

      Byłem tam raz w nocy w wakacje i ... piłem wódkę z miejscowymi. Ale czułem, że chodzę po ostrzu brzytwy ..

      Warszawiak

      11 lat

      • 2 2

    • 2015-11-14 21:00

      Porciak

      Przez 25 lat chodzilem ta dzielnica o wszystkich porach i nigdy nie wylapalem w jape

      8 lat

      • 3 0

  • 2009-10-12 16:44

    Sielnaki nastroj Nowego Portu 10.10.2009r. (1)

    Pieknie w nowym porcie.....prosze oto News z www.trojmiasto.pl ;-))

    "...Tego samego dnia policjanci z Nowego Portu dostali informację, że w jednym z mieszkań w bloku znajdują się zwłoki 41-letniego mężczyzny. Okazało się, że mężczyzna został zastrzelony. Śmiertelna kula trafiła go w głowę.

    Najprawdopodobniej do morderstwa doszło w piątek. Niewykluczone, że przed śmiercią został on poważnie pobity. Policja wyklucza motyw rabunkowy..."

    Obiezyswiat

    14 lat

    • 4 6

    • 2009-10-12 16:47

      byłam w pracy w piatek w NP bo tam pracuje i nic takiego nie słyszałam.. ??

      14 lat

      • 0 0

  • 2009-10-12 16:44

    ... (1)

    syf i nic więcej no i oczywiscie patologia!!!!

    14 lat

    • 5 19

    • 2009-10-20 21:16

      i

      sam jesteś patologia inteligenciku!

      14 lat

      • 2 0

  • 2009-10-12 16:51

    (1)

    syf kiła i mogiła

    14 lat

    • 6 16

    • 2009-11-29 12:22

      NOWY PORT

      TO JEST DZIELNICA BRUDU I SMRODU NE WIEM JAK MOZNA SIE ZACHWYCAC TYMI STARYMI RUDERAMI ZPODWORKAMI ZAWALONYMI STARYMI SPROCHNIALYMI KOMURKAMI TU GDZIE MIESZKAM NIE MA NAWET KAWA
      HODNIKA JAK SA ROZTOPY TO GRZEZNIEMY W BLOCIE PO KOSTKI SMROD BROD I UBUSTWO

      14 lat

      • 1 1

  • 2009-10-12 16:58

    Nowy Port to mordownia (3)

    Nowy Port i Orunia Dolna to najgorsze dzielnice Gdańska, poczytajcie artykuł poniżej tj. "Zabójczy weekend w Gdańsku" i co o tym sądzić? Zabójstwo w Nowym porcie. po prostu mordownia i syf. To dzielnice, w których 80 % mieszkańców to margines społeczny. Nie oszukujmy się.

    iwo

    14 lat

    • 5 28

    • 2009-10-13 12:16

      Dzięki kolego

      Gratuluje tak szerokiej wiedzy 80% a ty jesteś z Biura ewidencji Widac że oprócz 80% patologii w Nowym Porcie jakiś procent debili jest w innych dzielnicach

      Portowiec

      14 lat

      • 2 0

    • 2009-10-13 12:46

      A co ten twój "zabójczy weekend" ma wspólnego z dzielnicą??? Zabili kogoś

      na ulicy? Ciemną nocą??? To co się dzieje po domach, nijak się ma do dzielnicy. Pewno jesteś jakimś g...wniarzem, ale jak kiedyś ożenisz się z kimś z patologicznej rodziny, ale mieszkającej w "dobrej" dzielnicy, sam zobaczysz jak to jest. Awantury rodzinne częściej zdarzają się u tych "niby lepszych", a jakże z wykształceniem niż wśród ludzi prostych. Nie zawsze biedna dzielnica, oznacza patologiczną.

      Maciej

      14 lat

      • 5 0

    • 2009-10-20 21:19

      i

      sam jesteś z marginesu.mordy nie wiesz co gadasz.tak jak na morenie stogach i wszendzie .za mało wiesz o tych sprawach.

      14 lat

      • 3 0

  • 2009-10-12 17:11

    W sobotę gdańscy policjanci dostali dwa zgłoszenia o zabójstwie – jednego dokonano na Stogach, drugiego w Nowym Porcie.

    Sprawca pierwszej zbrodni jest już zatrzymany, drugi wciąż jest na wolności. W sobotę gdańscy policjanci dostali dwa zgłoszenia o zabójstwie – jednego dokonano na Stogach, drugiego w Nowym Porcie. Sprawca pierwszej zbrodni jest już zatrzymany, drugi wciąż jest na wolności.

    14 lat

    • 3 7

  • 2009-10-12 17:18

    Dziękuję Panie Marku

    Piękny artykuł, jestem mieszkanką Nowego Portu i stwierdzam że Nowy Port jest w miarę bezpieczną dzielnicą, taką jak każda inna dzielnica Gdańska.

    Kate

    14 lat

    • 13 2

  • 2009-10-12 17:22

    mieszkam na suchaninie a nie ma u nas takich dróg rowerowych jak w np :( (1)

    dzieki stadionowi będzie tam coraz piękniej, miasto zainwest8uje w te dzielnice aby nie robic sobie wstydu przed światem :P

    14 lat

    • 7 2

    • 2009-10-12 18:33

      Zasłoni się reklamami i makietami budynków...

      resztę się wyburzy ;)

      Tomi

      14 lat

      • 1 3

  • 2009-10-12 17:31

    Nowy Port

    pogonić administratorów do odmalowania budynków i posprzątani dzielnicy ...

    Mieszkaniec

    14 lat

    • 19 2

5
6
7
8
9

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3243)

Najczęściej komentowane

Mieszkańcy protestują, miasto się niecierpliwi. Rośnie presja na władze portu

Port: Będzie pył, to nie będzie premii?

Strefa Czystego Transportu w Warszawie już działa. W Trójmieście też jest potrzebna?

Strefa Czystego Transportu w Warszawie już działa. W Trójmieście też jest potrzebna?

więcej

Najczęściej czytane