Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Orunia, czyli jak po partaczach nastały parki

Jakub Knera
15 stycznia 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (160)
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
W 1878 roku uruchomiono linię tramwaju konnego na Orunię, a w 1896 r. regularne połączenie tramwajów elektrycznych - jadąc do Gdańska, musiały pokonać aż 3 mijanki. Po raz ostatni tramwaje jechały na tej trasie w 1971 roku. W 1878 roku uruchomiono linię tramwaju konnego na Orunię, a w 1896 r. regularne połączenie tramwajów elektrycznych - jadąc do Gdańska, musiały pokonać aż 3 mijanki. Po raz ostatni tramwaje jechały na tej trasie w 1971 roku.

W 1878 roku uruchomiono linię tramwaju konnego na Orunię, a w 1896 r. regularne połączenie tramwajów elektrycznych - jadąc do Gdańska, musiały pokonać aż 3 mijanki. Po raz ostatni tramwaje jechały na tej trasie w 1971 roku.

fot. Zbigniew Kosycarz/KFP

Mało która z gdańskich dzielnic miała tak burzliwe dzieje, jak Orunia. Równie o mało którą tak bardzo dbano, zwłaszcza z powodu obszarów zielonych, czego pozostałością do dziś jest malowniczy Park Oruński.



Herb Oruni, ustanowiony przez senat Wolnego Miasta Gdańska w 1924 r. Herb Oruni, ustanowiony przez senat Wolnego Miasta Gdańska w 1924 r.

Herb Oruni, ustanowiony przez senat Wolnego Miasta Gdańska w 1924 r.

Nazwa dzielnicy jest związana z przepływającą tędy rzeką, która na początku nazywała się Orana lub Orania. Chodzi oczywiście o dzisiejszy Potok Oruński, który przed XIV wiekiem przemierzał osadę w poprzek. Dopiero później rezydujący tu Krzyżacy skrócili bieg rzeki tak, że znalazł swoje ujście w Kanale Raduni, tam gdzie dziś uchodzi Potok Oruński.

Orunia kilkakrotnie zmieniała swoją nazwę - Niemcy przekształcili ją w Ohrę lub die Aur, odnotowywano także wersje Oruń, Ora lub Orra, bez końcówki "nia" i "na". Na dzisiejszą wersję nazwy wpłynęli Kaszubi, którzy samogłoskę "a" pod wpływem głoski nosowej "ń", zwężali do "u", co przekształciło ją w obecną Orunię.

Mieszkańcy Gdańska często mylą poszczególne części tej dzielnicy. Wzdłuż ulicy Małomiejskiej znajduje się tzw. Oruńskie Przedmieście, a dalej dzielnica Gdańsk Południe, której część potocznie zwana jest Orunią Górną. W okolicach przystanku SKM znajduje się właściwa Orunia, natomiast od zjazdu z ulicy Małomiejskiej w Trakt Św. Wojciecha rozciągają się Stare Szkoty.

Te ostatnie nigdy nie cieszyły się dobrą sławą. Jeszcze w XV wieku, gdy była to wieś, jej mieszkańcy nie podlegali prawu miejskiemu, nie musieli płacić podatków, a wytwarzający tutaj rzemieślnicy działali poza organizacją cechową, zwano ich więc partaczami. Dla gdańszczan stanowili konkurencję, oferując towary po znacznie niższych cenach. W latach 20. XVII wieku znajdował się tu azyl, dający schronienie łotrom i zabójcom, którzy dopuścili się przestępstw w Gdańsku. Po wojnach napoleońskich osada uległa pauperyzacji i zamieszkali ją przede wszystkim ludzie z marginesu społecznego.

Historia nie najlepiej obchodziła się z Orunią. Gdańszczanie wykorzystywali więc każdą okazję, aby wyrządzić szkodę tutejszym mieszkańcom i działać na ich niekorzyść. W latach 30. XV wieku spustoszyli ją husyci, sprowadzeni do walki z Krzyżakami przez Władysława Jagiełłę.

Orunia ucierpiała dotkliwie podczas wojen szwedzkich i sto lat później podczas pierwszej wojny sukcesyjnej, na początku XVIII wieku, kiedy wojska rosyjskie oblegały Gdańsk, domagając się wydania Stanisława Leszczyńskiego. Liczne zniszczenia miały tutaj miejsce także podczas wojen napoleońskich.

Ale Orunia miała także swoje dobre okresy. Na przełomie XVI i XVII wieku zyskała status luksusowej dzielnicy, którą interesowali się gdańscy patrycjusze, przyjeżdżający tutaj z powodu walorów rekreacyjnych - pozostałościami po tym okresie są barwne dworki z ogrodami owocowymi oraz słynny Park Oruński. W XIX wieku powstało tutaj kilka karczm, a w latach 70. uruchomiono pierwszą linię tramwaju konnego (drugą w Gdańsku!). Na początku XX w. była największą robotniczą dzielnicą w mieście, budowano tu nowe osiedla i kamienice czynszowe.

O atrakcyjności dzielnicy przez długi czas stanowiły przestrzenie zielone. Swój park założył tu zamożny gdański kupiec, Andrzej Schopenhauer, a na terenie Starych Szkotów mieścił się Ogród Schahnasjahna. Najbardziej popularny jest malowniczy Park Oruński - o jego atrakcyjności świadczy malownicze położenie i bliska odległość do centrum oraz dwa wzgórza, z których można zobaczyć panoramę Gdańska.

Przy pisaniu tekstu korzystałem z książki "Orunia, Stare Szkoty i Lipce" Jerzego Sampa oraz "Dziejów Gdańska" pod redakcją Edmunda Cieślaka.

W przyszłym tygodniu będziecie mogli przeczytać o pochodzeniu nazw Aniołki i Strzyża.


Chcesz wiedzieć, co oznacza nazwa twojej dzielnicy? Interesuje cię pochodzenie nazw innych dzielnic i osiedli w Trójmieście? Śledź nasz cykl historyczny poświęcony trójmiejskim nazwom.

Zobacz także

Dzielnice Trójmiasta - ich historia i pochodzenie nazw (36)

Opinie (160) ponad 10 zablokowanych

  • 2010-01-15 12:02

    (7)

    ORUNIA TO DZIELNICA TWARDYCH LUDZI I RZĄDZI SIĘ SWYMI REGUŁAMI WIĘC JEŚLI ICH NIE ZNASZ I JESTEŚ CAPSEM TO MASZ PRZERĄBANE.

    ORUNIA Z LECHIĄ

    14 lat

    • 5 10

    • 2010-01-15 13:28

      ty łachu , orunia to dla mnie odpad który milicja musiała a obecnie policja musi trzymać w garści i ja takich twardych gamoni (1)

      uczę pokory.

      kozakwrzeszcz

      14 lat

      • 3 7

      • 2010-01-15 17:11

        KOZACZKU PRZYJEDZ DO NAS ZOBACZYMY JAKI KOZACZEK Z CIEBIE ZAPRASZAM NA GOŚCINNĄ

        ORUNIA

        14 lat

        • 3 2

    • 2010-01-15 13:33

      do wieśniaków z oruni i pruszcza , co się martwisz, co się smucisz ze wsi jesteś na wieś wrócisz. (1)

      co za tekst : orunia dzielnica twardych ludzi , śmiech na sali , śmieciarze zacznijcie się brać do roboty a piwo na bok pajace, mieszkańcy muszą na was pracować.

      adi

      14 lat

      • 4 5

      • 2010-01-15 17:14

        ADI TAKI Z CIEBIE KOZACZEK TAKI MĄDRY JESTEŚ W KWADRACIE WPADNIJ DO NAS SPRAWDZIMY CO POTRAFISZ

        ORUNIA

        14 lat

        • 3 2

    • 2010-01-15 13:34

      ORUNIA TO PATOLOGIA (1)

      WSZYSTKO NA TEN TEMAT.

      zyga

      14 lat

      • 2 6

      • 2010-01-15 14:06

        Podobno jeszcze broni się Gdańska Orunia

        Agresorzy mają rzut beretem już do Torunia

        Kazik - Mars napada

        14 lat

        • 3 1

    • 2010-01-15 22:58

      no twardych...miałam chłopaka ztamtąd i ....

      miał twardego i pokaźnego, prawdziwy mężczyzna a nie co te oklapłe cioty z nowych dzielnic

      Pepcia

      14 lat

      • 3 1

  • 2010-01-15 12:10

    Jechałem Traktem św.Wojciecha ostatnio i dawno wjazd do ukochanego miasta nie wydawał mi się tak strasznie biedny

    ,brudnawy,lichy no słowem wstrętny Tak dalej być nie może-tym bardziej że przecież odpowiednio potraktowanyTEN CAŁY CIĄG od powiedzmy św.Wojciecha do Zaroślaka (dawny koniec murów miejskich Brama Peterszawska) -to mogłaby być nader urokliwa perełka na ktorą składał by się wyremontowany zaopatrzony w mostki kanał Raduni z np.równoległa ścieżką rowerową do Pruszcza, stylowymi latarniami,w dole zaś odnowione historyczne oruńskie domki+ oczywiście nowe nawierzchnie dróg i chodników-bo teraz to wygląda jak wjazd do jakiegoś sztetła we wschodniej galicji-nikomu rzecz jasna nie ubliżając...

    zee

    14 lat

    • 15 1

  • 2010-01-15 12:40

    Artykuł powierzchowny (4)

    Autor nie napisał o tym, że w Parku Oruńskim letnią rezydencję miał Jan III Sobieski. Zatrzymał się tutaj Napoleon Bonaparte i car Piotr I wielki. W kolegium jezuickim przy kościele p.w. św. Ignacego z Loyoli uczył się Józef Wybicki, twórca polskiego hymnu. Słowem też nie wspomniał o Drukarni Gdańskiej, itp. itd.

    e.

    14 lat

    • 17 2

    • 2010-01-15 13:11

      a moze jego celem było zainteresowanie Cię historią tej dzielnicy. a jezeli chcesz wiedzieć wiecej to podane jest

      żródło gdzie mozesz dowiedzieć się wiecej, zapewne również to co piszesz w swoim wątku.

      zielec

      14 lat

      • 4 0

    • 2010-01-15 13:39

      i co z tej oruni wyrosło , jeden wielki śmietnik z odpadem społeczeństwa.

      14 lat

      • 1 6

    • 2010-01-15 14:37

      no i zapomnial o znanych mieszkancach oruni

      banany,truskawy,niedzwiedzie,borsuki i inne zbuki

      kulomiot

      14 lat

      • 2 2

    • 2010-01-21 14:30

      Orunia

      Trudno w małym artykule o wszystkim napisać. Polecam książkę Jerzego Sampa z serii Gdańskie Dzielnice - Orunia,Stare Szkoty i Lipce.

      em

      14 lat

      • 3 0

  • 2010-01-15 12:42

    aha

    Tramwaj numer 6 jeździł na Oruni w latach '70, XX wieku, nie jestem pewna czy na początku '80. Pętle miał przy ulicy gościnnej. Szkoda, że go zlikwidowano.

    e.

    14 lat

    • 10 1

  • 2010-01-15 12:58

    polacy jak widac potrafia zniszczyć najpiekniejsze tereny! (3)

    łatwo sie niszcy za to odbudować o wiele trudniej do dzisiaj Miasto nieodzyskało dawnej swietności za czasów Niemieckich!Ile jeszce dziesiatek lat musi oplynąć by tak było? A tymczasem miasta za gronicą tez niestoją w miejscu wiec jesli dogonimy zachów za 20late to dogonimy go do dnia dzisiejszego wiec za 20lat nadal bedziemy daleko za murzynami!

    brawo politycy i radni miasta

    14 lat

    • 11 6

    • 2010-01-15 13:18

      czyli Polacy niszczą piękne dzieła Niemców..... - oj coś się popieprzyło w głowie - pytanie kontrolne: (1)

      która to nacja zniszczyła Polskę i pół świata zaczynając o 4.45 ostrzeliwanie ciężką artylerią pięknego terenu Westerplatte z pancernika co przybył z pokojową wizytą

      kosa na sztorc

      14 lat

      • 4 1

      • 2010-01-15 14:15

        ty durny polaczku, co ty wiesz, polska hołota zniszczyła Danzig, Pommelen, Prusy Wschodnie..

        14 lat

        • 0 6

    • 2010-01-15 15:09

      Ten "wyedukowany" anonim powyżej skoro tak szczodrze szafuje niemieckimi nazwami niech się nauczy

      zanim zacznie komuś wymyślać że nie istniało w języku niem.Pommelen tylko Pommern i Pommerellen-a do czego sie to odnosi i co znaczy zachęcam do samodzielnego sprawdzenia

      zee

      14 lat

      • 6 0

  • 2010-01-15 13:25

    ORUNIA WIZYTÓWKĄ ADAMOWICZA (1)

    zaniedbany slams z parologia na czele , kiedyś tam nawet radiowóz ukradli.

    wrzeszcz

    14 lat

    • 7 3

    • 2010-01-15 13:28

      i kanapki policjantom zjedli.

      tak było.

      14 lat

      • 3 0

  • 2010-01-15 13:30

    orunia , hahaha , wieś tańczy i śpiewa.

    14 lat

    • 4 9

  • 2010-01-15 13:36

    (1)

    orunia to zapomniana wieś przez ludzi , margines , patologia , trzeba by było zainwestować w resocjalizację ale adamowicz nic nie robi , baranów trzeba do roboty zagonić, na oruni ludzie żyją w ciemnocie, jak są w gdańsku to mają duże oczy bo widzą wielkie miasto.

    14 lat

    • 4 13

    • 2010-01-15 14:43

      Tchórzliwych idiotów i prostaków, jak widać po wpisie wyżej, na żadnej dzielnicy nie brakuje.

      krochul

      14 lat

      • 4 1

  • 2010-01-15 14:13

    CZAS NA ZMIANY W TEJ CZĘŚCI MIASTA!

    Orunia dolna to slumsy w porównaniu z innymi dzielnicami.Przeróbka ,Letnica się zmienia a tutaj nic.Dla urzędników ta część miasta to przysłowiowy wrzód na dupie.Szanowni rajcy mamy XXI wiek a tutaj czas stanął w miejscu jak budynek stoi to stoi jak się zawali to co z tego.W domach wilgoć i stęchlizna ale kogo to obchodzi wy macie sucho i ciepło.JAKI PREZYDENT TAKIE MIASTO!

    ziggy

    14 lat

    • 11 0

  • 2010-01-15 14:21

    URZĘDASY PRZYSPAWANE DO STOŁKÓW

    Dobrze jest brać kaskę za nic nierobienie i opowiadanie bajek dla naiwnych.Połowa z Was zajmuje stanowiska żeby zmniejszyć statystykę bezrobocia w Gdańsku bo nie wiem po co Was aż tyle.Niedouczone darmozjady z naszych pieniędzy wersal sobie robią.Do sumiennej pracy się weżcie bo póki co efekty Waszych działań są mizerne nie mówiąc że śmieszne.

    Iga

    14 lat

    • 8 0

2
3
4
5
6

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (36)

Najczęściej komentowane

Twórca Amber Gold napisał list do mediów. Co było w kopercie?

Twórca Amber Gold pisze list do dziennikarzy

700 stoisk i 1 mln gości. Za tydzień rusza Jarmark św. Dominika.

700 stoisk i 1 mln gości w Gdańsku

więcej

Najczęściej czytane