Tajemnice zapomnianej linii kolejowej

Marcin Dobrzyński

17 sierpnia 2024, godz. 15:00

Opinie (22)

Las w dzielnicy Matarnia kryje stare tory kolejowe, porośnięte już drzewami. Z obu stron odcinek nie posiada połączenia z dalszą swoją częścią. Jest to pozostałość ponad stuletniej linii kolejowej nr 235, swojego czasu bardzo ważnego połączenia kolejowego.

Tory wybudowano w 1921 r., żeby umożliwić połączenie towarowe i pasażerskie z południa Polski z planowanym portem w Gdyni, z pominięciem terenu Wolnego Miasta Gdańska (WMG). Na tym odcinku biegły wzdłuż granicy pomiędzy obydwoma państwami. Była to linia jednotorowa, niezelektryfikowana. Na linii były tylko dwie stacje - Osowa oraz Kokoszki.

Pierwsza linia kolejowa otwarta w wolnej Polsce

W 1930 r. ukończono budowę pobliskiej magistrali węglowej Śląsk - Gdynia. W związku z tym zlikwidowano odcinek linii nr 235 od Osowej do Gdyni, wpinając pozostały fragment torów z odcinka Kokoszki - Osowa do tej magistrali.

Do chwili obecnej na wysokości przejazdu kolejowo-drogowego "Nowy Świat"

jest widoczna po lewej stronie (patrząc w kierunku lotniska) odnoga do linii nr 235, biegnąca w kierunku silosów, nadal używanych przez Cementownię "Ożarów".

Schemat linii kolejowej 235 za Gedanopedią.

Podczas kampanii obronnej 1939 r. w okolicy Osowej miał miejsce kontratak wojsk polskich pod dowództwem generała (awans pośmiertny) Stanisława Dąbka, a na magistrali do walk był prawdopodobnie używany improwizowany polski pociąg pancerny "Smok Kaszubski".

Dowódca pancernego smoka leżał w dwóch grobach

W latach 1969-1970 wykonano wymianę torów na linii. Wcześniejsze tory musiały być już dość wiekowe. W jednym z miejsc przy lotnisku widoczne jest wykonanie zakończenia jednego z tzw. ślepych torów z użyciem zużytej szyny.

Zakończenie rozjazdu, wykonane z użyciem starych szyn.

Na niej widnieje dumnie data produkcji "1896" .

Linia w całości była użytkowana do 1973 r. W tym roku zawieszono przewozy pasażerskie, kierując je na główny odcinek magistrali Śląsk - Gdynia. Następnie, w związku z budową Portu Lotniczego w Rębiechowie, odcinek Kokoszki - Matarnia został rozebrany.

Pozostał odcinek Osowa - Port Lotniczy, ale już o znaczeniu marginalnym. Na końcu linii utrzymano odnogę do lotniska, którą dostarczano paliwo lotnicze za pomocą cystern kolejowych.

Druga odnoga służyła żwirowni, gdzie jeszcze na zdjęciu z 2000 r. są widoczne wagoniki ze żwirem. Potem tą odnogę zlikwidowano. Pozostałości są widoczne jeszcze wyraźnie na zdjęciu z 2008 r.

Zdjęcie odcinka linii kolejowej przy lotnisku z 2008 r. Źródło: mapa lotnicza z portalu trojmiasto.pl

W 2015 r., w związku z budową odcinka Pomorskiej Kolei Metropolitarnej (PKM), zamknięto odnogę (tzw. bocznica szlakowa) do portu lotniczego, a następnie wpięto ją do torów PKM. Jest używana do dzisiaj.

W związku z powyższym nastąpiła dalsza degradacja linii nr 235. Od tej pory linia kończy się tzw. ślepym torem zaraz za skrzyżowaniem z ul. Słowackiego

.

Odnalazłem film z 2015 r., na którym uwieczniono ostatni przejazd pociągiem po kompletnej jeszcze linii, z udziałem fanów kolejnictwa: Jazda zapomnianą linią kolejową Gdańsk Osowa - Gdańsk Kokoszki

Co najmniej do 2016 r. na powyższym skrzyżowaniu na zdjęciu satelitarnym są widoczne jeszcze kompletne szlabany drogowe. Następnie górne części zdemontowano i obecnie widoczne są tylko skrzynki z mechanizmem ich opuszczania i podnoszenia.

Zdjęcie skrzyżowania z 2016 r. Źródło: mapa lotnicza z portalu trojmiasto.pl

Linia jest nadal wykorzystywana na odcinku Osowa - Silosy Cementowni "Ożarów". Średnio raz w tygodniu kursuje tam pociąg towarowy.

Podczas przebudowy w 2023 r. ulicy koło parku rozrywki "Majaland" odcięto spory fragment torów przecinających ulicę, tym samym czyniąc trwale nieczynnym kolejny fragment linii. Obecnie cały ten odcinek zarasta trawą oraz drzewami, będąc niemym świadkiem swojej dawnej świetności.

W 2021 r. zapytałem PKP SA, jakie ma dalsze plany wobec tej niewątpliwie już bezużytecznej linii, tym bardziej przeciętej dosłownie na trzy części, tj. odcinki Osowa - Cementownia, Owczarnia - Port Lotniczy oraz zarośnięty drzewami odcinek w lesie koło PKM.

Uzyskałem wtedy odpowiedź, iż nie jest planowana jej likwidacja.

Ciekawostką są "niebezpieczne skarby", które można odnaleźć w związku z linią. W lutym 2024 r., podczas oczyszczania ze śmieci jeziorka położonego nieopodal linii, odkryłem niewielki dołek, z którego wystawał kawałek zwykłego plastikowego wiaderka. Przy próbie podniesienia z wiaderka wysypała się w dużej ilości.... idealnie zachowana amunicja niemiecka kalibru 7,92 mm Mauser, w części nawet w resztkach pudełek kartonowych.

Patrol saperski zabrał moje znalezisko.

Prawdopodobnie przy jednym z odcinków linii był podczas ostatniej wojny skład amunicji, z którego mogły pochodzić znalezione pociski, niemal w stanie magazynowym. A następnie ktoś ze strachu z powodu "co dalej zrobić ze znaleziskiem" umieścił je w wiaderku i wrzucił do dziury przy jeziorku.

Według innej legendy w jednym z miejsc na linii nr 235 wykoleił się podczas wojny pociąg wiozący amunicję i stąd dookoła jest jej nadal mnóstwo.

Amunicja 7,92 mm. Zdjęcie z domeny publicznej.

Na zdjęciu widoczna niemiecka amunicja 7,92 mm Mauser. W takim samym stanie odnalazłem całe jej wiaderko w lutym tego roku.

A na koniec opowieści raz jeszcze przenieśmy się do pierwszego zdjęcia, teraz zrobionego z innej strony. Ostatni pociąg przejechał tędy niemal 24 lata temu...

Tory donikąd, którymi zawładnęła przyroda.

Marcin Dobrzyński

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
37 min

To cIekawa historia! (2)

Może warto by ktoś z redakcji podjął przy okazji temat SKM "widmo"?
Pruszcz Gdański (miasto) i Gmina Pruszcz Gdański (wiejska) partycypują udziałem procentowym w kosztach obsługi SKM.
Faktem jest, że SKM-ki nie docierają w te rejony o czym doskonale wiedzą pasażerowie korzystający z przewozów SKM na przestrzeni dekady.
Przydałoby

Może warto by ktoś z redakcji podjął przy okazji temat SKM "widmo"?
Pruszcz Gdański (miasto) i Gmina Pruszcz Gdański (wiejska) partycypują udziałem procentowym w kosztach obsługi SKM.
Faktem jest, że SKM-ki nie docierają w te rejony o czym doskonale wiedzą pasażerowie korzystający z przewozów SKM na przestrzeni dekady.
Przydałoby się tutaj oko wnikliwego i skrupulatnego dziennikarza śledczego.
Wiem, że redakcja portalu dysponuje doskonale przygotowaną kadrą, która rozwiązałaby tę zagadkę w oka mgnieniu.
Pytanie, czy temat zostanie podjęty?

37 min
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

Może warto by ktoś z redakcji podjął przy okazji temat SKM "widmo"? Pruszcz Gdański (miasto) i Gmina Pruszcz Gdański (wiejska) partycypują udziałem procentowym w kosztach obsługi SKM. Faktem jest, że SKM-ki nie docierają w te rejony o czym doskonale wiedzą pasażerowie korzystający z przewozów SKM na przestrzeni dekady. Przydałoby się tutaj oko wnikliwego i skrupulatnego dziennikarza śledczego. Wiem, że redakcja portalu dysponuje doskonale przygotowaną kadrą, która rozwiązałaby tę zagadkę w oka mgnieniu. Pytanie, czy temat zostanie podjęty?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  13 min
  
  O dokładnie
  
  Jeszcze z tego co pamiętam burmistrz Pruszcza zasiada w radzie PKMki
  
  13 min
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jeszcze z tego co pamiętam burmistrz Pruszcza zasiada w radzie PKMki
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  1 sekunda
  
  O książę!
  
  Szanowna redakcja już się tym zajęła. Ale arcyksiążę nie umie w google (to dla biedaków). Arcyksiążę żąda odpowiedzi, proszę mu ją dostarczyć na tacy z wisienką na czubku!
  Proszę bardzo, wisienkę kup se sam: https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Wrocil-temat-przywrocenia-pociagow-SKM-do-Pruszcza-i-Tczewa-n188631.html
  
  Antyde*il
  1 sekunda
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Szanowna redakcja już się tym zajęła. Ale arcyksiążę nie umie w google (to dla biedaków). Arcyksiążę żąda odpowiedzi, proszę mu ją dostarczyć na tacy z wisienką na czubku! Proszę bardzo, wisienkę kup se sam: [URL]https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Wrocil-temat-przywrocenia-pociagow-SKM-do-Pruszcza-i-Tczewa-n188631.html[/URL]
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
20 min

Dla niewtajemniczonych może być to nieznaczące, jednak linia należy do PKP Polskie Linie Kolejowe s.a. pkp s.a. to oddzielna spółka, z którą wyszły cyrki.
Ustawowo spółka ta miała rozporządzić majątkiem kolejowym: oddać spółkom kolejowym, sprzedać prywatnym osobom, bądź przekazać samorządom, po czym miała zniknąć. Niestety prezesi nie chcą tracić stołków i przywilejów i nie chcą znikać, a nawet robią wszystko by pozostać

20 min
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Dla niewtajemniczonych może być to nieznaczące, jednak linia należy do PKP Polskie Linie Kolejowe s.a. pkp s.a. to oddzielna spółka, z którą wyszły cyrki. Ustawowo spółka ta miała rozporządzić majątkiem kolejowym: oddać spółkom kolejowym, sprzedać prywatnym osobom, bądź przekazać samorządom, po czym miała zniknąć. Niestety prezesi nie chcą tracić stołków i przywilejów i nie chcą znikać, a nawet robią wszystko by pozostać
Regulamin dodawania opinii