• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tak zmieniano 25 lat temu ustrój Polski

Katarzyna Moritz
4 czerwca 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 

4 czerwca 1989 roku tak wyglądały wybory w Gdańsku. Materiał z archiwum Video Studio Gdańsk.


Na każdym wolnym skrawku muru, w witrynach sklepowych, tramwajach, kolejkach wisiały plakaty zachęcające do głosowania na "drużynę Wałęsy". Kampania wyborcza trwała nawet przed lokalami wyborczymi. 25 lat temu frekwencja wyborcza do półdemokratycznych wyborów parlamentarnych w Polsce wyniosła aż 62 proc.



W niedzielę 4 czerwca 1989 roku w Polsce panowała euforia, mimo że odbywające się wówczas wybory nie były w pełni demokratyczne. Przyspieszone o kilka miesięcy wybory do Sejmu, a także do nowo utworzonego Senatu były efektem porozumienia Okrągłego Stołu. Z góry było wiadomo, kto będzie miał większość w Sejmie. Jednak "demokratyczne w 35 proc." wybory były jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Polski.

Kandydaci rekomendowani przez Komitet Obywatelski "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na 161 możliwych) i 92 senatorskie. Prawie żaden z 65 proc. mandatów przypadających rządzącej PZPR wraz z satelickimi wobec komunistycznej władzy ugrupowaniami nie został obsadzony w pierwszej turze wyborów.

Jednak ówczesne wybory nie wyglądały tak, jak obecne. Głosowanie nie polegało na zaznaczeniu wybranego przez siebie kandydata, lecz na skreśleniu nazwisk wszystkich kandydatów poza jednym, wybranym.

- Chodziło o to, by skreślić tych kandydatów, którzy byli na liście krajowej, gdzie byli głównie zasłużeni działacze partyjni i państwowi. Strona solidarnościowa wzywała, żeby całą tę listę w całości przekreślić. W przypadku pierwszych wyborów do Senatu, które były w pełni wolne, w naszym regionie bezapelacyjnie zwyciężyli Bogdan LisLech Kaczyński - przypomina Arkadiusz Kazański, pracownik pionu naukowego IPN w Gdańsku.

Do sejmu kontraktowego z województwa gdańskiego ze strony solidarnościowej dostali się wtedy Jan Krzysztof BieleckiJacek Merkel z Gdańska, Krzysztof DowgiałłoCzesław Nowak z Gdyni, Antoni Furtak z Wejherowa i Olga Krzyżanowska z Tczewa. Lech Wałęsa, mimo różnych apeli ze strony członków KO, odmówił ubiegania się o miejsce w parlamencie, twierdząc, "że są inni, lepiej nadający się do tej roli".

Co ciekawe, 25 lat temu nie było ciszy wyborczej, kampania trwała nawet w dniu głosowania, a przy lokalach wyborczych można było otrzymać wskazówki, jak głosować. Całe Trójmiasto było oblepione ulotkami, bo radio, gazety czy dwa programy w telewizji były wtedy pod wpływem strony partyjno-rządowej. Komitet Obywatelski miał audycję wyborczą, ale późno wieczorem. Dopiero na niecały miesiąc przed wyborami, 8 maja, zaczęto wydawać Gazetę Wyborczą, a Tygodnik Solidarność zaczął się ukazywać na dwa dni przed wyborami.

- Mimo monopolu partyjnego, strona solidarnościowa prężnie działała siłą oddolną i wielką aktywizacją zwykłych ludzi w najmniejszych nawet miejscowościach. Lech Wałęsa wtedy miał siłę wodza i prawie wszyscy kandydaci mieli z nim zdjęcie, to był dobry chwyt marketingowy. Piotr Baumgart, który nie miał takiego zdjęcia z komitetu w pilskim, przegrał z popieranym przez rząd przedsiębiorcą Henrykiem Stokłosą, który został senatorem. Strona partyjna próbowała ośmieszać te zdjęcia i mówiono, że "nawet świnia, jakby sobie zrobiła zdjęcia z Lechem Wałęsą, to też by weszła do Sejmu" - przypomina Kazański.

Pierwsze wyniki wyborów wywieszano już w nocy na kartkach na drzwiach komisji wyborczych. W Gdańsku szybko dzięki temu zorientowano się o  sukcesie strony solidarnościowej.

- Wtedy było o wiele większe zainteresowanie wyborami niż teraz, frekwencja wyniosła 62 proc. Było w sumie 17 mln głosujących. Mimo że strona rządowa przegrała, to jednak około 6 mln ludzi oddało głosy na listę krajową, ale tylko dwóch kandydatów z tej listy przekroczyło 50 proc. W drugiej turze, 18 czerwca, frekwencja wyniosła już tylko 25 proc. - wyjaśnia Kazański.

Dla PZPR wynik czerwcowych wyborów był szokiem. Po ich ogłoszeniu partia straciła faktyczną zdolność do rządzenia krajem, choć musiało minąć jeszcze kilkanaście tygodni, zanim uświadomiono to sobie w Komitecie Centralnym. Wybory były momentem przełomowym, który zadecydował o późniejszej zmianie ustroju naszego państwa.

Wydarzenia

Święto wolności

uroczystość oficjalna

Wydarzenia

Opinie (404) 5 zablokowanych

  • Po 25 latach mamy więcej socjalizmu (1)

    PRL 160 000 urzędników w gospodarce centralnie planowanej
    IIIRP 500 000 w urzędników w "społecznej gospodarce rynkowej"

    W takim razie obecny ustrój to socjalizm koncesyjno-etatystyczny.

    • 18 2

    • Rzeczpospolita urzędnicza

      • 7 0

  • I dlatego bardzo dobrze, ze powstaje ECS.

    • 0 10

  • Ciemnota panuje niepodzielnie w naszym nieszczęśliwym Narodzie! (3)

    Ludzie opamiętajcie się! WSZYSCY uczestnicy Okrągłego Stołu i Magdalenki, znaczy ta niby patriotyczna ekipa, to byli konfidenci Kiszczaka. NIKOGO "obcego" nie dopuszczono do szajki. A frajerzy cieszą się z "wolności". Nie na próżno gestapo i żydowskie NKWD + UB mordowało polską inteligencję...

    • 10 5

    • (2)

      Wyłacz radio z ryjem wolaku

      • 3 3

      • Wylacz TVN lewaku

        • 2 4

      • Mój Dobry Człowieku! Sugeruję szukać kontaktu z ludźmi pamiętającymi menela

        Bolka, co to spijał z kufli na Przeróbce, a jako zaufany konfident SB nadał się na "wodza" frajerów. Przejrzysz na oczy.

        • 0 0

  • oddawaj moje 100 milionów kanalio!! (1)

    • 5 4

    • Do roboty darmozjadzie i pijaku

      • 2 2

  • Po obejrzeniu filmu (1)

    widać róznicy w poziomie wypowiedzi ludzi z telewizji i na ulicy - bezbłędna ładna polszczyzna, a dzisiaj? Redaktor nie potrafi poprawnie sklecić zdania albo wrzucić jakiegoś anglicyzmu

    • 12 0

    • też mnie to uderzyło

      inna kultura bycia, inteligencja, nawet po twarzach widać. porównajcie z dzisiejszymi

      • 2 0

  • co z "ciszą wyborczą"?

    Cisza wyborcza nie miała wtedy chyba prawa..
    Zasług tamtej Solidarności nie podnoszę.
    Dobrze jest :D

    • 0 0

  • nie ta solidarność

    Wtedy to była potęga. Ruch społeczny. Dziś karierowicze i nieroby.

    • 9 1

  • Okrągły stół był zdradą narodu. (4)

    Kuroń... Mazowiecki... Geremek.... Bolek.... Michnik.... obaj Kaczyńscy - (zd)radzieckie antypolskie kur...

    • 5 7

    • (3)

      Zazdroscisz bo inni mają lepiej??? To weż sie za siebie wolaku

      • 0 3

      • nie kazdy ma tate UBeka konfidenta jak ty (2)

        ktory wszystko ze ciebie "zalatwi".

        • 3 1

        • (1)

          obudź się, mamy 2014

          • 1 1

          • to właśnie przeraża. tyle lat minęło a układzik trwa

            • 0 1

  • Bolek to cwok ktory sprzedal polske z powrotem czerwonym, sam sie dorobil a narod ma w swojej grubej du.. (1)

    Zyje sobie spaslak w willi, jezdzi po swiecie i przeglada intenet na talbecie, a obywatele ktorych OSZUKAL i SPRZEDAŁ klepia biede.

    Zycze ci by teraz po Jaruzelu kostucha po ciebie przyszla.

    • 7 5

    • Oby po ciebie nie przyszła

      • 0 0

  • smutna prawda (5)

    Dzień z życia Polaka : Wstaje rano, włącza japońskie radyjko, zakłada amerykańskie spodnie, wietnamski podkoszulek i chińskie tenisówki, po czym z holenderskiej lodówki wyciąga niemieckie piwo. Siada przed koreańskim komputerem i w amerykańskim banku i zleca przelewy za internetowe zakupy w Anglii, po czym wsiada do czeskiego samochodu i jedzie do francuskiego hipermarketu na zakupy. Po uzupełnieniu żarcia w hiszpańskie owoce, belgijski ser i greckie wino wraca do domu. Gotuje obiad na rosyjskim gazie . Na koniec siada na włoskiej kanapie pijąc kolumbijską kawe słodzoną ukraińskim cukrem i... szuka pracy w niemieckiej gazecie - znowu nie ma! Zastanawia się, dlaczego w Polsce nie ma pracy i a jak jest to za 1200??? Gdyby Irlandczyk, Grek czy Niemiec zarabiał 1500 Euro i 5.50 Euro wydawał na litr paliwa, 20 Euro na kino i 250 Euro na średniej klasy buty, 5 tys. Euro za metr kw. mieszkania i 60 tys. Euro za średniej klasy nowy samochód, to na ulicach panowałaby regularna, krwawa wojna! Polska płaca minimalna 334 Euro, minimalna płaca w Irlandii 1462 przy zbliżonych kosztach życia. Polacy to najgłupszy naród na świecie , od zawsze okradany i poniżany, i nawet nie zdający sobie z tego sprawy (vide wyniki wyborów). A teraz jeszcze będziemy się dokładać do wymienionych wyżej państw. Bo nas stać a oni mają mityczny kryzys. To co jest w Polsce to nawet nie można nazwać kryzysem, to jest od zawsze dno i dwa metry mułu!!! Polak jest tanim wyrobnikiem UE, a Polska rynkiem zbytu dla towarów drugiej i trzeciej kategorii po cenach wyższych niż w UE !! LUDZIE OTWÓRZCIE OCZY Gdybym był okupantem i chciał zniszczyć naród to wyganiałbym młodych ,mądrych ludzi zagranicę za chlebem na emigrację, podnosiłbym podatki i wprowadzałbym nowe, dawał podwyżki i kolejne przywileje resortom siłowym, stawiałbym 500 nowych radarów, wzmacniałbym inwigilację obywateli, likwidowałbym państwowe szkolnictwo i służbę zdrowia oraz ograniczałbym do nich dostęp, oddałbym banki, media i handel obcym i wrogom Polski, wyśmiewałbym ich wartości i religię, skłócałbym młodych ze starszymi ,aby przez odwróconą hipotekę przejąć za bezcen ich mieszkania i domy, zachęcałbym ich kobiety do feminizmu ,prostytucji i aborcji ,aby nie nadawały się na dobre matki i żony, zadłużałbym ich bezpośrednio oraz pośrednio przez państwo i gminy, aby nie mogli się temu sprzeciwiać, likwidowałbym ich przemysł ,a w zamian budowałbym ogromne stadiony na kredyt, aby przynosiły straty, dopuszczałbym do sejmu złodziei i degeneratów, itd. Obejrzyj się wokoło!!!!!!. Dla państwa najtańsza jest rodzina bez dzieci - Donald T.

    • 9 5

    • (2)

      jedź do irlandii jak ci tak źle

      • 2 4

      • (1)

        A Ty wymyśl nową riposte, bo ta juz jest oklepana !

        • 3 1

        • Dużo masz do powiedzenia

          Zostań politykiem i zbaw ten kraj

          • 2 2

    • sorry

      ale te amerykanskie spodnie, japonskie radyjko i holenderska lodowka w Chinach robione, zrob update

      • 2 0

    • To kwintesencja 3 RP, czyli PRL bis

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane