• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Urbanista, który przywrócił miasta pieszym, odwiedził Gdańsk

Krzysztof Koprowski
16 marca 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
Jan Gehl swoją wizję miasta propagował już w latach 70. Po ponad 40 latach powoli dociera ona także do Polski. Jan Gehl swoją wizję miasta propagował już w latach 70. Po ponad 40 latach powoli dociera ona także do Polski.

Gdańsk w ostatnich dwóch dniach gościł jedną z najważniejszych osób świata urbanistyki - profesora Jana Gehla. Naukowiec, za sprawą którego wiele miast na świecie zmieniło swoje podejście do planowania przestrzeni, dzielił się swoją wiedzą podczas wykładów oraz - w części mniej oficjalnej - spaceru po Śródmieściu Gdańska.



Czy wizje Jana Gehla mają szansę na wdrożenie w Gdańsku?

Choć Jan Gehl, pochodzący z Kopenhagi, dla przeciętnego mieszkańca polskiego miasta może być osobą całkowicie nieznaną, to jego idee wprowadzane od lat w miastach Europy Zachodniej sprawiają, że to właśnie tamte aglomeracje są uznawane za wzór do naśladowania, m.in. dzięki licznym atrakcyjnym przestrzeniom publicznym oraz przemyślanej zabudowie.

- Po wojnie miasta rozwijały się w oparciu o założenia inżynierów od projektowania dróg i próby rozwiązania problemów korków budową dróg. Na tej samej zasadzie zaczęliśmy myśleć o przestrzeni publicznej, o skwerach i zieleni, o tym, co jest potrzebne do tego, by ludzie byli bardziej zadowoleni - mówił podczas środowego wykładu Jan Gehl.
Wiedza ta została szczegółowo opisana w książce "Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych", wydanej już w 1971 r. Przetłumaczoną na język polski wersję tego dzieła wydano dopiero w 2009 i 2013 r.

Gehl niejako w opozycji do działań Le Corbusiera (oraz jego orędowników), zwanego "papieżem modernizmu" oraz "ojcem blokowisk", skupił się na potrzebach człowieka w jego najbliższym otoczeniu, analizując takie szczegóły jak kształtowanie zabudowy i jej wpływ na atrakcyjność przestrzeni, problemy z przemieszczaniem się pieszo czy nawet odpowiednie sytuowanie ławek.

Czytaj też: Historia narodzin blokowisk i falowców

Przesuń aby
porównać

Zmiana postrzegania miasta z lotu ptaka i pędzących aut z poziomu człowieka (od dziecka po osobę w podeszłym wieku), pokonującego miasto pieszo lub na wózku inwalidzkim, była na tamte lata rewolucją w urbanistyce.

To właśnie za sprawą Gehla Kopenhaga przeistoczyła się z miasta zorientowanego na samochody w miasto pieszych i rowerzystów, od lat klasyfikowane w czołówce rankingów najlepszych miast do życia. Następnie w tym samym kierunku zaczęły podążać inne miasta europejskie, australijskie, a w ostatnich latach nawet amerykańskie i rosyjskie.

- Jeżeli będzie więcej dróg i parkingów, będzie więcej korków - przekonuje Gehl. - W San Francisco po jednym z trzęsień ziemi zniszczeniu uległy autostrady prowadzące do centrum miasta. Pojawiały się głosy, że miasto bez nich umrze. Po trzech miesiącach uświadomiono sobie, że nie każda droga była aż tak potrzebna pod względem transportowym, a każdy był szczęśliwy bez jej odbudowy [ze względu na dewastacje przestrzeni publicznej, hałas itp. - dop. red.].
  • Środową debatę z Janem Gehlem poprowadził Mikołaj Chrzan, redaktor naczelny Gazety Wyborczej Trójmiasto.
  • Środowa debata z Janem Gehlem w Europejskim Centrum Solidarności.
  • Środowa debata z Janem Gehlem w Europejskim Centrum Solidarności.
  • Środowa debata z Janem Gehlem w Europejskim Centrum Solidarności.
  • Środowa debata z Janem Gehlem w Europejskim Centrum Solidarności.
Duński urbanista przestrzega jednak przed szybkim wprowadzaniem zmian, bo te mogą wywołać lawinowe protesty i spotkać się z niezrozumieniem. Proponuje, by zastanowić się nad tym, w jakiej przestrzeni chcemy żyć za 10 - 20 lat i jak osiągnąć ten cel.

Sugeruje również, by urzędnicy podchodzili odpowiedzialnie do debat publicznych z udziałem mieszkańców, którzy na ogół nie są profesjonalistami w zakresie planowania przestrzennego.

- Jeżeli idziecie do dentysty, to on nie prosi was po otwarciu buzi o opinie, jak poprawić uzębienie, lecz sam przedstawia propozycje leczenia - mówi żartobliwie Gehl - [W planowaniu przestrzennym] ważny jest dialog, przedstawienie rozwiązań popartych argumentami i przykładami z innych miejsc na świecie.
  • Jan Gehl z członkami FRAG-u podczas spaceru po Śródmieściu. Po prawej Karol Spieglanin, prezes stowarzyszenia.
  • Jan Gehl podczas wizyty we wnętrzu Teatru Szekspirowskiego.
  • Targ Węglowy w opinii Gehla potrzebuje pełnej, atrakcyjnej zabudowy.
  • Targ Węglowy w opinii Gehla potrzebuje pełnej, atrakcyjnej zabudowy.
Przed wykładem Jan Gehl wybrał się na spacer po Śródmieściu Gdańska zorganizowany przez Gazetę Wyborczą Trójmiasto oraz stowarzyszenie Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej.

Na Targu Węglowym zobacz na mapie Gdańska zwrócił uwagę na martwe "krawędzie" placu, brak zabudowy od strony Głównego Miasta i przerwanie jej od strony Wałów Jagiellońskich.

Czytaj też: Targ Węglowy powinien być początkiem wielkich zmian

Wsłuchując się w informacje na temat budowy Forum Gdańsk zobacz na mapie Gdańska i oglądając jego bryłę, powiedział żartobliwie, że projektanci zapomnieli o "ludzkiej skali" projektu. Była to luźna aluzja do hasła kreowania miasta pod potrzeby człowieka oraz filmu dokumentalnego sprzed kilku lat pod tym samym tytułem, poświęconego dewastacji miast przez idee modernizmu, przeskalowanych inwestycji i urbanistów zapatrzonych w ciężką inżynierię transportową.

Czytaj też: Postęp prac na budowie Forum Gdańsk w lutym

Postęp prac na budowie Forum Gdańsk w lutym 2018 r.


Stojąc obok Teatru Szekspirowskiego zobacz na mapie Gdańska spore wrażenie zrobiła na nim jego forma i "odcięcie" od pozostałej zabudowy miasta.

- Widać, że zaprojektował to architekt, a nie urbanista - powiedział spoglądając na puste, pozbawione jakichkolwiek okien, witryn i usług czarne ściany gmachu teatru.
Najlepszym jednak dowodem na to, że Gdańsk wymaga zmian w całościowym podejściu do planowania przestrzennego była sytuacja, która spotkała Gehla wraz z towarzyszącymi mu osobami na ulicy przy Teatrze Szekspirowskim.

Teatr Szekspirowski w Gdańsku - widok od strony Głównego Miasta. Teatr Szekspirowski w Gdańsku - widok od strony Głównego Miasta.
Jeden z kierowców zatrąbił na kilkuosobową grupę osób, bo ta odważyła się zatrzymać na chwilę na niewielkim fragmencie jezdni zamiast oglądać teatr zza dziesiątek zaparkowanych aut w ścisłym centrum miasta, w przestrzeni, w której ruch samochodów powinien być ograniczony do minimum lub wręcz wyeliminowany.

W konferencji "Forum Przestrzenie Miejskie: Miasto w Europie XXI wieku: wyzwania, oczekiwania, zagrożenia, potrzeby", w którym Jan Gehl był jednym z kilku prelegentów, brali udział również pracownicy Biura Rozwoju Gdańska. Miejscy urbaniści poprosili duńskiego naukowca o autografy, a także wykonali z nim wspólne zdjęcie.

Zdjęcie pracowników BRG z Janem Gehlem. Zdjęcie pracowników BRG z Janem Gehlem.
Pozostaje mieć nadzieję, że nie będzie to jedyna pamiątka po jego wizycie w Gdańsku. Dodajmy, że Jan Gehl był również honorowym gościem w 2010 r. podczas I Kongresu Mobilności Aktywnej w Gdańsku.

Profesor Jan Gehl (ur. 1936 r. w Kopenhadze) to duński architekt i urbanista. Założyciel pracowni Gehl Architects - Urban Quality Consultants. Znany z propagowania filozofii humanistycznego rozwoju urbanistycznego oraz podejścia do planowania w taki sposób, by główną role grali ludzie, a nie budynki i samochody. Jest uznanym, międzynarodowym ekspertem w zakresie tworzenia przestrzeni publicznych.

Został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami, m.in. nagrodą "Sir Patrick Abercrombie Prize - for exemplary contributions to Town Planning", przyznaną przez Międzynarodową Unię Architektów. Pełni funkcję honorowego członka kilku prestiżowych instytucji architektonicznych: The Royal British Institute of Architects, American Institute of Architects, Royal Architectural Institute of Canada, Planning Institute of Australia.

Wydarzenia

Opinie (565) 7 zablokowanych

  • Płoty na osiedlach (1)

    Proponuję zająć się problemem ogradzania osiedli i kościołów. Coraz więcej płotów nas odgradza!

    • 11 1

    • FRAG popiera płotowanie razem z naszą Władzą

      oczywiście, płotowanie jest sprzeczne z podstawą idei Gehla

      • 4 0

  • Wolałbym koncepcje architektoniczne

    Leona Kriera.... Ten to by pojechał po naszych koszmarkach "architektonicznych".

    • 2 1

  • Dzieki temu selfie z profesorem dowiedzialem sie,ze Gdansk ma urbanistów!

    Bylem przekonany-patrzac na ta tragedie,ze urbanistow to miasto na pewno nie ma.A tu prosze,przyjechal sławny Dunczyk i wyjrzeli oni ze swoich norek.Czyli my mieszkancy Gdanska placimy im pensje i nawet nie widzimy najmniejszego efektu.

    • 20 0

  • Wizyta

    Może otworzy nam oczy na niektóre sprawy

    • 4 0

  • nie ma w Polsce urbanistów ani urbanistyki (2)

    • 11 0

    • jest tylko urban

      • 3 0

    • a Gierek mial Urbanistow! I to cale zespoly!!!

      Zasapa Unikalne zalozenie/koncepcja urbanistyczna!
      Na plane plastra miodu
      Tylko warszawiaki i wiesniaki czuja sie zagubieni - bo sasaidowi w okno nie da sie zajrzec! Ale Adamowicz z ekipa szybko wsztko wyprostuje!

      • 1 0

  • Przecież ci idioci z FRAGU przeczą koncepcji tego (1)

    wybitnego specjalisty. Zgraja Adamowicza to zespół klakierow, wspierający zakusy wodza na coraz to nowe tereny przeznaczane dla deweloperów. PS Jak tam droga zielona? Budyń przy okazji inwestycji wyciągnął już łapy w kierunku Parku Reagana?

    • 12 5

    • na takich sie mowi u nas, pożyteczni idioci

      • 0 0

  • wsrod slepcow jednooki jest krolem (1)

    dziadek pieprzy farmazony w stylu "mniej drog to mniej samochodow" i znalazl gromadke wyznawcow ( z broda i kucykiem )......
    jak niewiele trzeba by zaistniec w tym swiecie.... koncepcje Gehla sa najogledniej mowiac mocno przestarzale.....

    • 5 5

    • już trzeci raz używasz słowa "wyznawca".

      a to przecież nie jest niczyja wina, że nie dostrzegasz prostej zależności. Przestarzałe to jest myślenie, że jak są korki, to trzeba kolejne drogi budować.

      • 2 0

  • Pytania do tych ze zdjęcia (2)

    - Dlaczego do PKM-ki trzeba iść przez błoto albo na około ? Nie można było przejąć terenu przy stawie na jasieniu ?
    - Dlaczego nie ma połączeń pieszo rowerowych np. myśliwskiej - matemblewa ? Trasę gruntową doszczętnie zniszczył sprzęt naprawiający wały PKM
    - Dlaczego chodniki na myśliwskiej zostały przez was zaprojektowane BEZ SENSU
    - Dlaczego codziennie stoją tramwaje
    - Dlaczego jak jadę PKM-ką to muszę kupować dodatkowy bilet na tramwaj/autobus w okolicy stacji początkowej i końcowej ?
    - Dlaczego nie powstają trasy rowerowe ?
    - Dlaczego nowe dzielnice planowane są tak że każdą działkę miasto sprzedaje deweloperom ?
    - Dlaczego w bezpośrednim sąsiedztwie ruchliwych ulic buduje się bloki mieszkalne a nie usługi ?
    - Czy wy w ogóle macie olej w głowie ?

    to tylko przykłady z okolicy, całe miasto macie w nosie, a chcecie na siłę karać mieszkańców, którzy przez wasze nieudacznictwo wsiadają do samochodów.

    • 11 1

    • idziesz niepolitycznie

      idziesz przez błoto do stacji Jasien PKM bo za miliony zrobiono Park & Ride ( nie rozumiec ) i masz dojechać samochodem do stacji .
      A w ogóle czemu się tych Pań czepiasz
      Nie lepiej zapytać czemu wybudowano wiszący tramwaj do stacji gdzie już przestały zatrzymywać się pociągi , na skraju lasu za górką ?
      Bo tramwaj miał się stać pociągiem ale mu nie wyszło ??
      Ale KASA poszła - i o to tylko chodzi .
      Jeśli kiedyś bedziesz starym człowiekiem ..
      to życzę powodzenia przy wchodzeniu na 4 piętro żeby zdążyć na uciekający pociąg .
      Te wszystkie podniebne linie kolejowo tramwajowe to jest taki mały Hong Kong w Budyniowie . Wszystko dla ludzi .

      • 4 0

    • liczy się $ w budżecie

      • 0 0

  • Dziś przyklepali Wiadukt Biskupia i parking na 500 aut przed siedzibą Dowództwa (1)

    przy okazji powiększą drogę, wjadą na kanał Raduni, wyrżną zieleniec i zwiększą, co za niespodzianka, przepustowość!

    Czy jakiś redaktor w połączy w jeden artykuł jedno z drugim?

    • 8 0

    • przynajmniej jakiś pozytyw

      • 0 0

  • Gehle czy co tam jeszcze, nie ważne, choćby i całe galaktyki stały w poprzek.

    - Wracam do Gry.

    • 0 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane