Miała być najbardziej reprezentacyjną posiadłością pierwszego polskiego kąpieliska, a projektując ją, wzorowano się na Pałacu Łazienkowskim. Jej historia to też historia powstania dzisiejszej Kamiennej Góry. Przestawiamy losy willi Sokoła znajdującej się przy ul. Sieroszewskiego 7
w Gdyni. W poprzednim odcinku naszego cyklu opowiedzieliśmy historię sopockiej willi Basnera, której właściciel pojawi się i w dzisiejszym tekście, choć w roli drugoplanowej. W kolejnym odcinku przedstawimy historię willi Claaszena w Sopocie.
Pierwsze polskie kąpielisko
tak, ale tylko ogólnie, bez szczegółów
49%
nie, praktycznie w ogóle
24%
Kamienna Góra od
blisko stu lat uznawana jest za perłę Gdyni. Jej historia to też historia
willi Sokoła. Łączy je choćby
warszawska rodzina Gałczyńskich - założycieli kąpieliska, a zarazem właścicieli willi.
- Między lasami redłowskimi a doliną gdyńską, wyrastając w niektórych miejscach stromym brzegiem bezpośrednio z fal Bałtyku, leży kąpielisko Kamienna Góra. Każdy zwiedzający tę perłę naszego wybrzeża stwierdzi, że Kamienną Górę można dziś nazwać pierwszym i najbardziej rozwiniętym polskim kąpieliskiem morskim - napisano w 1930 roku w "Kalendarzu Morskim".W tym czasie w obrębie letniska stało już około stu willi i pensjonatów, istniał Dom Zdrojowy, działały restauracje i kawiarnie, a samo kąpielisko - przynajmniej w sezonie letnim - tętniło życiem. Organizowano tu koncerty, bale, a nawet zawody tenisowe i hipiczne.
Historia kąpieliska zaczęła się jednak 10 lat wcześniej, za sprawą wspomnianych już braci Gałczyńskich.
- 1 marca 1920 roku [...] warszawiak Henryk Gałczyński zawarł przed sopockim notariuszem umowę kupna folwarku Steinberg. Majątek, dotąd własność gdańskiego kupca Fryderyka Basnera, leżał na południe od Gdyni, na wysokim wzniesieniu ponad zatoką. 12 marca Gałczyński dokupił dziesięć kolejnych działek. Tego samego dnia w stolicy zawiązano spółkę Pierwsze Polskie Towarzystwo Kąpieli Morskich, a Gałczyński przekazał jej owe nieruchomości - opisuje to Grzegorz Piątek w swojej "Gdyni obiecanej".Gdyńskie Góry, Steinberg i Kamieniec Pomorski
Zakupione przez Gałczyńskiego działki stanowiły ciągnący się przez ponad kilometr pas ziemi wzdłuż wybrzeża. Dziś można by powiedzieć, że własnością PPTKM został teren między placem Grunwaldzkim a Wzgórzem św. Maksymiliana, w roku 1920 był to z kolei teren między gdyńskim Kurhausem (na północy) a lasami redłowskimi (na południu).
Warto tu zaznaczyć, że teren ten od średniowiecza należał do ówczesnej wsi Gdyni - nazywany był zresztą
"Gdyńskimi Górami". Od XIV wieku stanowił własność
klasztoru w Kartuzach, a po jego likwidacji przekazano go niemieckim osadnikom. Oficjalną nazwę
Steinberg otrzymał na początku XIX wieku.
Jak zaznacza prof.
Maria Jolanta Sołtysik w swoim "Małym przewodniku po zabytkach Kamiennej Góry", po przejęciu przez PPTKM, podczas budowy letniska, nazywany był
Kamieńcem Pomorskim, dopiero później zyskując dzisiejszą nazwę - Kamienna Góra (granice dzisiejszej dzielnicy nie do końca pokrywają się z terenem dawnego kąpieliska).
To właśnie władze spółki zadecydowały o układzie ulic Kamiennej Góry, określiły też charakter zabudowy, zaznaczając, że wysokość domów nie może przekraczać 11 metrów, a odstępy między budynkami nie mogą być mniejsze niż 10 metrów. Właściciele nieruchomości zobligowani byli też do... sadzenia róż, co wynikało z idei stworzenia w tym miejscu "miasta ogrodu".
Sokół, rodowy herb rodziny Gałczyńskich
Jednym z pierwszych wybudowanych budynków była właśnie willa Sokoła. Dziś mieści się ona przy ul. Sieroszewskiego 7, wówczas jednak była to ulica, a jakże, Sokoła. Nazwa ta pochodziła od herbu rodowego Gałczyńskich.
Co ciekawe, na herbie tym nie było sokoła, a (za oryginalnym opisem) "zwierz kroczący, przód dzika, tył niedźwiedzia mający".
Ryszard Gałczyński - brat Henryka, a zarazem faktyczny pomysłodawca powstania kąpieliska i prezes PPTKM - chciał z rodziną zamieszkać w jego najbardziej reprezentatywnej posiadłości. Zaprojektował ją
Tadeusz Zieliński, ówczesny prezes Koła Architektów Warszawskich, a zarazem współautor pierwszych planów Kamiennej Góry.
Sam budynek nawiązywać miał swoją architekturą do frontonu
Pałacu Łazienkowskiego w Warszawie, a zaprojektowano i zbudowano go w duchu klasycyzmu, co podkreślają istniejące do dziś charakterystyczne kolumny.
Budynek otaczał ogromny ogród, w którym królowały - zgodnie z zaleceniami PPTKM - róże. Na terenie posiadłości znajdowały się również aż dwa korty tenisowe. Co ciekawe, Gałczyńscy oferowali wyhodowane w swoim ogrodzie sadzonki innym nowym mieszkańcom letniska.
Pierwsza ulica gdyńskiego kąpieliska
Warto tu też zaznaczyć, że ówczesna ul. Sokoła była pierwszą oddaną do użytku w ramach powstającego kąpieliska, a do willi Sokoła dobudowywały się kolejne - często równie piękne - posiadłości. Wśród nich była m.in. nieistniejąca już dziś, znana tylko z fotografii
willa Pierwsza należąca do
Janiny Rudowskiej czy wciąż ciesząca oko
willa Sadyba rodziny Lothów.
Rodzina Gałczyńskich mieszkała w tym miejscu do roku 1939. Sama willa trafiła zaś do rejestru zabytków w roku 1983. Do dziś jest budynkiem bardzo zadbanym. W 2020 roku, obecna właścicielka, przy wsparciu miasta, przeprowadziła zresztą jej generalny remont.
Co ciekawe, dzisiejszym patronem ulicy, przy której znajduje się willa Sokoła jest
Wacław Sieroszewski, który również mieszkał w tym miejscu, a swoją willę - tzw.
"Kadrówkę" - postawił w 1922 roku naprzeciw posesji Ryszarda Gałczyńskiego. On z kolei był prezesem rady nadzorczej PPTKM.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
