"Pani mąż to człowiek ze stali. Nie okazuje ani skruchy, ani żalu. Szkoda, że on nie jest po naszej stronie" - usłyszała od komunistów żona Augusta Emila Fieldorfa "Nila" w trakcie sfingowanego procesu generała. W piątek, z okazji obchodów Narodowego Dnia Pamięci o Żołnierzach Wyklętych, pokazany zostanie w Gdańsku spektakl napisany specjalnie na tę okazję.
1 marca po raz kolejny będziemy obchodzić święto państwowe - Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych". Jednak w Trójmieście jego obchody zaczną się już w najbliższy piątek. Tego dnia w Teatrze Miniatura zaprezentowany zostanie spektakl "Nil - historia bohatera", napisany specjalnie na tę okazję.
Został on przygotowany w związku z przypadającą w tym roku 60. rocznicą śmierci gen.
Augusta Emila Fieldorfa "Nila".
Generał należał do legendarnych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Był dowódcą Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, naczelnym komendantem organizacji Niepodległość, przygotowanej do działań w warunkach sowieckiej okupacji. W czasach rządów komunistycznych został aresztowany i bezpodstawnie oskarżony o kolaborację z Niemcami. Po sfingowanym przez komunistyczne władze pokazowym procesie, powieszono go potajemnie 24 lutego 1953 roku.
Dlaczego Gdańsk nawiązuje podczas obchodów właśnie do gen. Nila?- Tutaj żyła jego rodzina, do niedawna jego córka Maria Fieldorf-Czarska, która starała się tę pamięć o generale podtrzymywać. Zmarła trzy lata temu - wyjaśnia
Jan Daniluk, historyk z IPN, który przygotowuje piątkowe wydarzenie.
Maria Fieldorf-Czarska mieszkała w Gdańsku od 1962 roku. Mimo inwigilacji całej jej rodziny przez UB i SB, podejmowała wiele starań w celu wyjaśnienia okoliczności mordu na generale. Zabiegała o proces i ekstradycję mieszkającej w Wielkiej Brytanii prokurator
Heleny Wolińskiej-Brus, która nakazała aresztowanie jej ojca.
tak, znam ich historię
69%
słyszałem o nich, ale nie znam szczegółów
21%
nie, dopiero teraz słyszę pierwszy raz to określenie
10%
W spektaklu usłyszymy utwory muzyczne w wykonaniu czwórki wokalistów z grupy teatralnej "Eksperyment", ale też nagrania dźwiękowe wspomnień córki generała czy aktorów, którzy będą czytać relacje osób, które go znały bezpośrednio. Ta artystyczna mozaika ma przybliżyć nietuzinkową postać generała Fieldorfa. A na czym owa nietuzinkowość właściwie polegała?
- Nie lubię wielkich słów, ale w jego przypadku trudno od nich uciec. To była osoba, która całe swoje życie poświęciła służąc Polsce, jako żołnierz. W okresie powojennym nie dał się złamać. Co więcej, kiedy siedział w więzieniu, adwokat, którego dostał z urzędu, powiedział jego żonie: "Pani mąż to człowiek ze stali. Nie okazuje ani skruchy, ani żalu. Szkoda, że on nie jest po naszej stronie. My potrzebujemy takich ludzi". Więc nawet ta druga strona uznała, że jest to człowiek wielkiego hartu ducha, którego nie przeciągną na swoją stronę - wyjaśnia Daniluk.
Spektakl, który swoją premierę będzie miał 22 lutego o godz. 17.30 w Teatrze Miniatura w Gdańsku (wstęp wolny), będzie miał jeszcze dziewięć odsłon. W przeciągu dwóch najbliższych miesięcy zostanie zaprezentowany m.in. w Bydgoszczy, Toruniu czy Chojnicach.
Będzie go poprzedzać prezentacja jednej z najnowszych publikacji IPN, albumu "Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach komunistycznych represji 1944-1956" oraz prezentacja multimedialna "August Emil Fieldorf (1895-1953). <
Sentencja wyroku w sprawie gen. Emila Fieldorfa-Nila
Słowa Seneki, charakteryzujące człowieka niezłomnego: Frangas, non flectes - można go złamać, ale nie można go zgiąć, znalazły się na tablicy ku czci generała, którą odsłonięto w gdańskiej siedzibie IPN. Nawiązują one do okrutnych słów z uzasadnienia "wyroku" Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie, skazującego generała na śmierć:
"W okresie okupacji w Polsce klika sanacyjna, mimo klęski wrześniowej, nie rezygnuje z pragnienia władzy. Jednym z czołowych ludzi obozu prawicy był August Fieldorf. Już jako młody chłopiec Fieldorf wstępuje do Związku Strzeleckiego, potem do Legionów. Jako oficer bierze udział w kampanii Piłsudskiego przeciwko młodemu Związkowi Radzieckiemu. Od początku działalności konspiracyjnej obejmuje wysokie stanowisko jako inspektor Komendy Głównej ZWZ na Obwód Warszawski, potem jako komendant Obszaru Białostockiego. W sierpniu 1942 roku organizuje tzw. Kedyw przy Komendzie Głównej AK. Sąd uznał za niezbędne całkowite wyeliminowanie oskarżonego ze społeczeństwa, orzekając karę śmierci, pozbawienie praw i przepadek mienia. Zdaniem sądu nie istnieje możliwość resocjalizacji oskarżonego. Uwzględniając także aspekt polityczny sprawy, szef Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej na łaskę nie zasługuje."
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
