Tragedia na wielkim ekranie. Recenzja filmu "Smoleńsk"

Tomasz Zacharczuk

9 września 2016 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (531)

Sześć lat po pamiętnych kwietniowych wydarzeniach tragedia smoleńska znów rozgrzewa opinię publiczną. Po kilku nieudanych podejściach film Antoniego Krauzego wreszcie ujrzał światło dzienne. Podczas gdy śmierć pary prezydenckiej i 94 pozostałych osób potrafiła choć na chwilę zjednoczyć Polaków, tak filmowy "Smoleńsk" może jedynie pogłębić różnice i podziały, prezentując do tego dość marny poziom artystyczny.

To, co zdarzyło się 10 kwietnia 2010 roku w lesie w okolicach Smoleńska na stałe zapisało się na kartach polskiej historii i głęboko wryło się w serca milionów Polaków. Śledzenie dramatycznych doniesień z Rosji, a później oglądanie pogrzebowych uroczystości na przemian napawało smutkiem, szokiem i niedowierzaniem. I w takim też tonie utrzymany jest film Antoniego Krauzego. Sporo tu jednak dodatkowej goryczy, żalu i desperackiej próby wyjaśnienia okoliczności smoleńskiej tragedii.

Twórcy filmu od niemal pierwszego kadru konsekwentnie trzymają się obranego kursu i punkt po punkcie odhaczają na ekranie kolejne argumenty na poparcie tezy o zamachu w Smoleńsku. Brakuje jednak przeciwwagi czegoś, co pozwoli widzowi samodzielnie wyciągnąć wnioski i skonfrontować ze sobą często sprzeczne sygnały. Taka jednak była wizja reżysera, który miał pełne prawo nadać filmowej historii autorskich kształtów i nasycić ją własnymi przekonaniami. W efekcie dostajemy przeraźliwie jednostronny i płytki emocjonalnie obraz posmoleńskiej rzeczywistości.

Nina (Beata Fido) drogą dziennikarskiego śledztwa próbuje rozwikłać okoliczności katastrofy smoleńskiej. Stopniowo staje się zwolenniczką teorii o zamachu.

Mnożące się z każdą minutą wątki polityczne i kontrowersje wokół śledztwa niestety w przygniatający sposób tłumią ludzkie, indywidualne dramaty. Niewiele jest w "Smoleńsku" momentów refleksji i zadumy nad portretem ofiar, które potraktowane zostały bardzo ogólnikowo. Społeczny i polityczny przekrój, jaki prezentowali pasażerowie pechowego Tupolewa, mógłby stanowić grunt pod interesujące pojedyncze filmowe historie. Szumnie zapowiadana przez producentów filmu rekonstrukcja relacji między prezydentem a pierwszą damą nijak ma się do ekranowej rzeczywistości. Para prezydencka i specyficzna więź łącząca małżonków gubi się w reżyserskim chaosie. Postać Lecha Kaczyńskiego pojawia się zresztą dopiero w połowie filmu. Ekranowej Marii Kaczyńskiej w filmie jest jeszcze mniej. Antoni Krauze spektakularnie zmarnował potencjał psychologicznej analizy tragicznie zmarłych w Smoleńsku. Szkoda tym większa, że reżyser w "Czarnym Czwartku" doskonale potrafił oddać osobiste dramaty swoich bohaterów na tle dramatycznych wydarzeń na Wybrzeżu.

Sporo niechlujstwa i nieładu znajdziemy w warstwie technicznej filmu. Niezłe zdjęcia Michała Pakulskiego nikną w montażowym rozgardiaszu. Film jest niemiłosiernie pocięty, nieznośnie fragmentaryczny i przeładowany liczbą scen. Nie trzeba być wprawionym kinomanem, żeby bez problemu zauważyć, że "Smoleńsk" przeszedł kilka etapów montażowych, a każdy z nich nadzorowała chyba inna osoba. W rezultacie dochodzi do absurdalnych sekwencji, w których bohaterowie wymieniają między sobą po jednym zdaniu i następuje bezmyślne cięcie. Problem z finansowym dopięciem przedsięwzięcia widać gołym okiem w podrzędnej jakości efektach specjalnych, które przyprawiają o ból głowy.

Doświadczonemu filmowcowi, jakim jest Antoni Krauze, nie wypadało całkowicie oblać testu z reżyserskiego fachu, toteż znajdziemy w "Smoleńsku" kilka porządnie skręconych sekwencji, przykrytych jednak nadmiarem materiałów telewizyjnych. Zwłaszcza początek filmu przypomina bardziej dokumentalny reportaż z posmoleńskich wydarzeń aniżeli fabularną opowieść o kulisach tragedii. Swoją robotę bez zarzutu wykonał za to Michał Lorenc, któremu kolejny raz udało się stworzyć nienachalną, ale bardzo klimatyczną ścieżkę dźwiękową, która w odpowiednich momentach intonowała smutną melodię ekranowych dramatów.

Postać prezydenta Lecha Kaczyńskiego (Lech Łotocki) pojawia się dopiero w połowie filmu. Tak naprawdę niewiele dowiadujemy się o tej postaci.

Uzupełnieniem artystycznej (warte podkreślenia) porażki "Smoleńska" jest z jednej strony przerysowane, a z drugiej zaś jałowe aktorstwo. Paradoksalnie najlepiej prezentują się tu odtwórcy dalszoplanowych ról (Aldona Struzik jako Generałowa czy obiecujący Lech Łotocki w roli prezydenta Kaczyńskiego). Kreacje Redbada Klynstry (Redaktor) czy Jerzego Zelnika (Dyplomata) zakrawają już o niezamierzony komizm i karykaturalne przeładowanie. Prawdziwym aktorskim nieszczęściem, jakie przydarzyło się filmowi jest jednak Beata Fido w głównej roli telewizyjnej reporterki. Fatalne umiejętności (bądź ich brak) widoczne są w każdym posągowym geście i bezuczuciowym słowie wypowiadanym przez bohaterkę. To zatrważający przykład anty-aktorstwa spod znaku produkcji typu "W-11" lub "Szpital", zupełnie nieadekwatny do tragicznej historii wokół której bazuje "Smoleńsk".

W pogoni za chęcią udowodnienia swoich tez za wszelką cenę Krauze traci wyczucie ekranowej historii, która ciągnie widza na poboczne tory, odrywając go od rodzinnych i indywidualnych dramatów ofiar katastrofy smoleńskiej i ich bliskich. Największego ładunku emocjonalnego dostarczają archiwalne zdjęcia telewizyjne, podczas gdy ekranowe postaci snują się jedynie po fabularnej osi opowieści. W konsekwencji "Smoleńsk" paradoksalnie nie wzbudza aż takich emocji, jakich moglibyśmy się spodziewać. Wątek dziennikarskiego śledztwa urywa się w martwym punkcie, pozostawiając jałową dziennikarkę samą sobie. Z kolei poprawnie zrealizowanym zabiegiem było fragmentaryczne ukazanie tragicznego lotu Tupolewa. Nie dostajemy od razu na tacy finalnej katastrofy. Dwuwarstwowa narracja prezentuje nam kulisy reporterskiego dochodzenia, a gdzieś pomiędzy kadrami skrywa się historia, która dzieje się na pokładzie samolotu.

Filmowy "Smoleńsk" swoją kiepską artystycznie jakością nie współgra z ogromem tragedii z jaką musieli zmierzyć się nie tylko bliscy ofiar smoleńskich, ale i wszyscy Polacy. Przesiąknięta polityczną agitacją opowieść z pewnością oddaje hołd zmarłym, ale tylko po to, by stanowić wyjściową bazę do przemycania kolejnych teorii na temat katastrofy. A przecież para prezydencka, ale również doświadczeni politycy, wojskowi, stewardessy czy piloci zasługują na to, by opowiedzieć ich historię w godny i wielopłaszczyznowy sposób. Taki, który pozwoli widzowi pomyśleć, a nie tylko stworzy okazję do jeszcze głębszych podziałów. Pozostaje mieć nadzieję, że nigdy więcej nie będziemy świadkami takich wydarzeń ani takich filmów.

OCENA: 3/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

5.5

51 ocen

Opinie (531) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 11:17

Z

Ale wam wszystkim żal d*pę ściska! Nie rozumiem film was nie interesuje to po co te wszystkie komentarze ,film was interesuje to do kin biegiem. A nie film jest be nie obejrzę ale skomentuje. Już widzę jak ci wszyscy przeciwnicy filmu w domu na necie będą go oglądać bo tak będzie!

7 lat
- 11 8
Twoja opinia

Zmień treść

Ale wam wszystkim żal d*pę ściska! Nie rozumiem film was nie interesuje to po co te wszystkie komentarze ,film was interesuje to do kin biegiem. A nie film jest be nie obejrzę ale skomentuje. Już widzę jak ci wszyscy przeciwnicy filmu w domu na necie będą go oglądać bo tak będzie!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 11:18

Smoleńsk

Reżyseria ; Antonio Macierewicz
Scenariusz: kim dżon Jarosław K
Odbiorcy: Pislamiści

7 lat
- 18 7
Twoja opinia

Zmień treść

Reżyseria ; Antonio Macierewicz Scenariusz: kim dżon Jarosław K Odbiorcy: Pislamiści
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 11:30

Dobra recenzja (1)

Widać, że autor próbowal uczciwie znaleźć jakieś plusy w filmie, ale niestety to niemożliwe. 3/10 to i tak wysoka i lagodna ocena.

Ola
7 lat
- 14 8
Twoja opinia

Zmień treść

Widać, że autor próbowal uczciwie znaleźć jakieś plusy w filmie, ale niestety to niemożliwe. 3/10 to i tak wysoka i lagodna ocena.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-10 13:24
  
  Ten dzieciak redaktorek to za swoja recenzje nie dostalby nawet 1/10
  
  7 lat
  - 3 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ten dzieciak redaktorek to za swoja recenzje nie dostalby nawet 1/10
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 11:44

Prawdopodobnie film świetny ale sprzedał by się lepiej z bardziej chwytliwym tytułem!

Smoleńsk - lot skazańców - sensacyjny
Smoleńsk - lot nad kukułczym gniazdem - dramat
Smoleńsk - brzoza śmierci - horror z elementami s-f
Smoleńsk - wieża kłamstw - paradokument
Smoleńsk - w sieci kłamstw - thriller

Forum Radunia
7 lat
- 14 4
Twoja opinia

Zmień treść

Smoleńsk - lot skazańców - sensacyjny Smoleńsk - lot nad kukułczym gniazdem - dramat Smoleńsk - brzoza śmierci - horror z elementami s-f Smoleńsk - wieża kłamstw - paradokument Smoleńsk - w sieci kłamstw - thriller
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 12:09

ocena 3/10 (1)

autor recenzji kompletnie miażdży to "dzieło" swoim tekstem więc za co te 3 punkty?
Sama nie wyrażam opinii, bo filmu nie widziałam i nie zamierzam.

mm
7 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

autor recenzji kompletnie miażdży to "dzieło" swoim tekstem więc za co te 3 punkty? Sama nie wyrażam opinii, bo filmu nie widziałam i nie zamierzam.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-11 00:48
  
  To po co piszesz, twoja opinia nic nie wnosi
  
  7 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 12:32

Film odzwierciedla poziom PiSu. (2)

Miernota intelektualna, artystyczna i moralna-tu chyba największa bo robienie sobie po prostu żartów i wprowadzanie wątków s-f w przypadku tak poważnej sprawy jak ta katastrofa to wyjątkowa małość.

Niestety 20% społeczeństwa ich popiera, jeżeli nie nastąpi wielka mobilizacja wśród tych około 50% Polaków którzy nie biorą czynnie udziału w życiu politycznym to utkniemy w tym syfie na długie lata. Zrujnują nam nie tylko gospodarkę, wizerunek na świecie ale i kulturę.

Znane są poglądy takich aktorów jak Jerzy Stuhr, Janusz Gajos, Krzysztof Kowalewski czy Daniel Olbrychski. Wyobraża sobie ktoś takich Artystów w czymś takim jak ten zrobiony na zamówienie aktualnej władzy film?

kinoman
7 lat
- 21 10
Twoja opinia

Zmień treść

Miernota intelektualna, artystyczna i moralna-tu chyba największa bo robienie sobie po prostu żartów i wprowadzanie wątków s-f w przypadku tak poważnej sprawy jak ta katastrofa to wyjątkowa małość. Niestety 20% społeczeństwa ich popiera, jeżeli nie nastąpi wielka mobilizacja wśród tych około 50% Polaków którzy nie biorą czynnie udziału w życiu politycznym to utkniemy w tym syfie na długie lata. Zrujnują nam nie tylko gospodarkę, wizerunek na świecie ale i kulturę. Znane są poglądy takich aktorów jak Jerzy Stuhr, Janusz Gajos, Krzysztof Kowalewski czy Daniel Olbrychski. Wyobraża sobie ktoś takich Artystów w czymś takim jak ten zrobiony na zamówienie aktualnej władzy film?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-10 18:37
  
  ach ci AAAARTYŚCI .....
  
  7 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ach ci AAAARTYŚCI .....
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-10 21:16
  
  chciałeś napisać, że znane są opinie Towarzyszy którzy paluszki trzymali wiadomo gdzie poprzedniej władzy. Na szczęście już tą epoka skończyła sie
  
  7 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  chciałeś napisać, że znane są opinie Towarzyszy którzy paluszki trzymali wiadomo gdzie poprzedniej władzy. Na szczęście już tą epoka skończyła sie
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 13:09

Dla prostego ludu.

Zawsze to bedzie tylko wypadek ! Parawda jest zgola inna !

7 lat
- 5 4
Twoja opinia

Zmień treść

Zawsze to bedzie tylko wypadek ! Parawda jest zgola inna !
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 13:13

(2)

Na takiego cienkiego polityka zamach można zrobić za pomocą procy a nie niszcząc niezły samolot.

7 lat
- 7 5
Twoja opinia

Zmień treść

Na takiego cienkiego polityka zamach można zrobić za pomocą procy a nie niszcząc niezły samolot.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-10 18:37
  
  (1)
  
  Twoja opinia świadczy o Tobie :)
  
  7 lat
  - 4 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Twoja opinia świadczy o Tobie :)
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-09-11 00:49
    
    A Twoja o Tobie :-))
    
    7 lat
    
    0 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 13:20

Udało mi się zobaczyć film za jednym zamachem

Jest bombowy, oczyszczający jak sok brzozowy, polecam na mgliste wieczory do zimnego lecha.

Forum Radunia
7 lat
- 7 4
Twoja opinia

Zmień treść

Jest bombowy, oczyszczający jak sok brzozowy, polecam na mgliste wieczory do zimnego lecha.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-10 13:26

(1)

Pytanie do waszego idola alimenciarza kodowca: jak nazywala sie ''Inka''?

7 lat
- 7 10
Twoja opinia

Zmień treść

Pytanie do waszego idola alimenciarza kodowca: jak nazywala sie ''Inka''?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-09-10 16:18
  
  Kawa zbożowa.
  
  7 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kawa zbożowa.
  Regulamin dodawania opinii