• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

30 lat temu zatonął prom "Heweliusz". Do muzeum trafiły nowe pamiątki

on
14 stycznia 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (261)
Dr Marcin Westphal, z-ca dyr. NMM ds. merytorycznych podczas prezentacji osobistych przedmiotów przekazanych do Muzeum. Dr Marcin Westphal, z-ca dyr. NMM ds. merytorycznych podczas prezentacji osobistych przedmiotów przekazanych do Muzeum.

Skórzana saszetka, zegarek, modlitewnik czy brelok ze św. Krzysztofem - między innymi takie osobiste przedmioty członka załogi promu "Jan Heweliusz" trafiły do Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. 30 lat temu jednostka zatonęła w wodach Bałtyku. Zginęło 55 osób.



Czy pamiętasz katastrofę promu "Jan Heweliusz"?

Prom "Jan Heweliusz" płynący ze Świnoujścia do Ystad zatonął u wybrzeży niemieckiej wyspy Rugia, rankiem 14 stycznia 1993 roku. Szalał wtedy sztorm o sile ponad 12 stopni w skali Beauforta, wywracając jednostkę stępką do góry. W lodowatych falach życie straciło 55 osób, w tym 20 osób z załogi. Do dzisiaj ta tragedia uznawana jest za największą morską katastrofę w dziejach polskiej floty handlowej w czasie pokoju.

Pamiątki od ocalałego z katastrofy



Spośród 29 członków załogi ocalało 9 osób. Jedną z nich jest drugi elektryk Grzegorz Sudwoj, który zdecydował się przekazać do Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku wyjątkowe przedmioty osobiste związane z katastrofą. Uczynił to krótko po 29 rocznicy tragedii.

Nietypowe znalezisko na stoczni trafiło do muzeum



Do NMM trafił kombinezon ratunkowy, który miał na sobie, i który pozwolił przetrwać mężczyźnie ekstremalnie trudne warunki w oczekiwaniu na pomoc. Niezwykłe znaczenie mają jednak inne osobiste przedmioty przekazane przez pana Grzegorza. Jest to m.in. skórzana saszetka wraz z zawartością, która poszła na dno razem z tonącym "Heweliuszem". Krótko po katastrofie została odnaleziona przez niemieckich nurków, którzy badali obszar zatonięcia promu.

Kombinezon ratunkowy Grzegorza Sudwoja Kombinezon ratunkowy Grzegorza Sudwoja

- Dzięki dokumentom znajdującym się w saszetce przedmioty te wróciły do właściciela. Pan Sudwoj przechowywał je przez te wszystkie lata w takim stanie, w jakim mu je zwrócono - informuje Wojciech Ronowski, kierownik Zespołu ds. Historii Techniki Morskiej i Rzecznej.
Oprócz dokumentów wśród podniesionych z wraku przedmiotów znajdował się również elektroniczny zegarek, podręczny notes z zapiskami, podróżny przybornik do szycia oraz modlitewnikbrelok ze św. Krzysztofem, patronem podróżnych.

  • Zniszczona przez wodę skórzana saszetka i popularny w latach 90. XX w. zegarek elektroniczny Casio - przedmioty wydobyte z dna po katastrofie promu
  • Modlitewnik i brelok z wizerunkiem św. Krzysztofa, podarowane Muzeum przez Grzegorza Sudwoja.
  • Dyplom oficerski i legitymacja ubezpieczeniowa członka załogi "Jana Heweliusza"
  • Otwarcie dyplomu oficerskiego ukazuje pismo rozmyte przez morską wodę.
  • Książeczka wydania wyposażenia członka załogi "Jana Heweliusza" z rozmytymi przez wodę pieczęciami

Zwykłe przedmioty o niezwykłym znaczeniu



Z pozoru zwyczajne przedmioty te mają jednak duża moc oddziaływania na innych w narracji historycznej. Pomagają odbiorcom zidentyfikować się uczestnikami wydarzeń, wywołują emocje i pozwalają lepiej zrozumieć to, co się wydarzyło.

- Fenomen tych obiektów polega na tym, że w innych okolicznościach byłyby zupełnie zwyczajnymi przedmiotami. Przez kontekst katastrofy, tak dobrze widoczny chociażby w rozmazanych przez morską wodę literach, rdzy na metalowych elementach czy zniszczonej skórze saszetki, stają się one ważnymi, niezwykle osobistymi świadectwami historii - zauważa dr Marcin Westphal, z-ca dyrektora NMM ds. merytorycznych.

Pamiątek związanych z "Janem Heweliuszem" przybywa



Wartość przedmiotów podarowanych Muzeum przez Grzegorza Sudwoja mają tym większe znaczenie, że wspomnienia związane z zatonięciem "Heweliusza" są, pomimo upływu lat, wciąż trudne do przekazania.

Dotychczas w kolekcji NMM znalazły się takie przedmioty związane z "Janem Heweliuszem" jak oryginalne koło ratunkowe, podniesione z powierzchni wody przez duński śmigłowiec podczas akcji ratunkowej, model promu, a także gwasz autorstwa Grzegorza Nawrockiego przedstawiający katastrofę, namalowany na podstawie relacji świadków i uczestników zdarzenia.

Koło ratunkowe z M/F "Jan Heweliusz", przekazane NMM w darze przez Duńskie Królewskie Muzeum Morskie w Kopenhadze w 1995 r. Koło ratunkowe z M/F "Jan Heweliusz", przekazane NMM w darze przez Duńskie Królewskie Muzeum Morskie w Kopenhadze w 1995 r.

Muzeum zaprezentowało je w 2018 r. na wystawie czasowej pod tytułem "Bałtycka autostrada", na której "Jan Heweliusz" został pokazany w kontekście historii i rozwoju polskiej żeglugi promowej.

  • Model promu M/F "Jan Heweliusz", po raz pierwszy wyeksponowany podczas wystawy "Bałtycka autostrada" w 2018 r.
  • Grzegorz Nawrocki "Zatonięcie promu JAN HEWELIUSZ"

Tym, którzy nie wrócili z morza



13 stycznia o godzinie 9:00, w przededniu 30. rocznicy katastrofy promu dyrekcja i pracownicy Muzeum zapalili znicze przy pomniku ku czci "Tych, którzy nie wrócili z morza", znajdującym się w sąsiedztwie głównej siedziby NMM na Ołowiance.

Dyrekcja Muzeum oraz pracownicy składają kwiaty pod pomnikiem "Tym, którzy odeszli". Dyrekcja Muzeum oraz pracownicy składają kwiaty pod pomnikiem "Tym, którzy odeszli".

Monument został odsłonięty w 14. rocznicę zatonięcia "Heweliusza", a tworzy go spoczywająca na ziemi kotwica awaryjna wydobyta z wraku promu oraz blok zielonkawego marmuru - kamienia, który barwą i żyłkowaniem przypomina falującą morską toń. Pomnik jest miejscem pamięci o tych, którzy zginęli na morzu, a szczególnie o ofiarach katastrofy z 14 stycznia 1993 r.
on

Miejsca

Opinie (261) ponad 20 zablokowanych

Wszystkie opinie

  • Tego dnia tata byl na blizniaczym Śniadeckim (13)

    Dowiedziałem się o tym raniutko gdy miałem na 7:30 lekcje w podstawówce, dzien do bani :/

    • 42 6

    • Anna (2)

      A to nie było czasem w niedzielę rano? To chyba nie bardzo z tą szkołą.

      • 7 17

      • Nie, nie było. To był czwartek.

        Najpierw sprawdź dzieciaku, a potem krytykuj

        • 18 6

      • To był czwartek

        • 1 0

    • Anna (5)

      Przepraszam, czwartek. Bardzo przepraszam.

      • 17 0

      • Dobrze pamietam ten dzien mialem 13 lat (4)

        To byl czwartek, straszny dzień, tym bardziej tata był na morzu w bliźniaczej krypie

        • 6 1

        • A ja miałem 14 lat (2)

          Mój sąsiad ram zginął osiericił 2 Synów
          Mieszkali na chełmie . Taty cigle było bo pływał

          • 8 0

          • Taki los dzieciaków marynarzy (1)

            • 6 0

            • Słaby los, ciągle bez taty.

              • 9 0

        • Jeszcze jeden czarny czwartek.

          • 5 1

    • Ciężkie przeżycie.

      • 5 0

    • Mój ojciec pływał też na sniadeckim.. może się znali

      • 4 0

    • Moj Ojciec tez plywal na Sniadeckim a potem na Koperniku

      Pamietam ten dzień miałem 14 lat, strasznie wialo w Gdańsku a w 1996 roku płynąłem na Koperniku ze Świnoujścia do Ystad

      • 3 0

    • Blizniakiem Heweliusza byl prom Kopernik a nie Sniadecki

      • 4 0

  • A jakie wnioski i kto zawinił? (23)

    • 10 3

    • (11)

      Kapitan odpowiada za wszystko.Wiedzial jaka pogoda a mimo tego wyszedł.Zapewne naciskany przez armatora.

      • 11 13

      • Bzdura (3)

        Inne promy również wychodziły w morze i nawet widziały się z Heveliuszem. To były przede wszystkim błędy w sterowaniu (zbyt mała prędkość), błędy w działaniu systemów zapobiegania przechyłom i niedokończony remont futry rufowej.

        • 9 3

        • (2)

          Heweliusz przeszedł remont pokładów, który spowodował przeniesienie środka ciężkości (zalano betonem pokłady samochodowe). To wpłynęło na stabilność promu. Było też wiele innych przyczyn zatonięcia (ten prom w zasadzie w ogóle nie powinien pływać). Liczba ofiar też mogła być mniejsza ale o tym zdecydowały procedury i decyzje służb ratowniczych (w tym wypadku niemieckich).
          Jedna z lepiej zbadanych katastrof.

          • 20 1

          • Dokladnie akcja ratownicza beznadziejna tak samo jak ratowali ludzi z Kurska tak by nikt nie przezył (1)

            • 7 3

            • Były złe warunki pogodowe dla śmigłowców

              Po pierwsze własne bezpieczeństwo

              • 0 0

      • bzdura kompletna ten prom niemiał prawa pływac wogle w takim stanie był technicznym a kapitan niema wpływu na przeprowadzenie (2)

        • 12 2

        • Przeprowadzenie czego?

          • 2 0

        • kapitan zawsze ma wpływ

          mógł odmówić prowadzenia tego statku, szczególnie w takich warunkach.

          • 1 0

      • coś jak lądowanie pod wpływem sugestii JK i gen. B? (2)

        • 1 8

        • Sam jesteś pod wpływem. (1)

          Wiemy nawet pod czyim...

          • 8 4

          • Gdybym wierzył, ze oni maja tylu ludzi pod swoim wpływem

            Bałbym się nawet na takim lzeportaliku pisać niewygodne dla nich komentarze. Zaraz by się okazało, ze w moim bloku tylko ja nie jestem ich agentem.

            • 0 0

      • Za wszystko to chyba nawet Schettino nie odpowiadał.

        Czy jak mu tam było. To jest katastrofa morska, to zbyt złożone nawet jak dla Ciebie :)

        • 0 0

    • Trzeba powiedziec to jasno winny jest armator ale tylko w połowie drugą połowe ponoszą Urzednicy i komunici obecnie politycy (7)

      co wtedy brali w łape od armatora!! Wczoraj był reportaż prom nie miał prawa pływać !!Był w takim beznadziejnym stanie technicznym ze mógł zatonąć w kazdej chwili nawet stojąc w porcie !!
      A komuniści wtedy zwalili wine na załogę i kapitana !!

      • 14 3

      • 30 lat temu (5)

        Nie było komuny .....

        • 9 10

        • hahaha ale sie usmiałem komuna dzbanie jest nawet dzisiaj to politycy dawnego PZPR zostali wybrani na stanowiska do brukseli z (3)

          zostali wybrani na stanowiska do Brukseli z list PO A wtedy zajmowali stanowiska urzednicze i kierownicze

          • 22 11

          • No masz. A ja myślałem, że jeden były prokurator (obecnie sędzia trybunału konstytucyjnego) jest z PiS. A to urwis z PO. (2)

            • 8 10

            • Jeden vs tysiące.

              • 4 3

            • Nie ma takiej ogólnej reguły, która by nie dopuszczała wyjątków...

              Robert Burton

              • 0 0

        • A co było? Komuna się od razu ulotniła?

          • 5 1

      • co na to PRS? ktoś wziął?

        • 1 0

    • U mnie w pracy im słabszy projekt tym większa wina szeregowych pracowników (1)

      Tutaj tak samo - statek to był złom, przewracał się już w porcie ale oczywiście winna załoga.
      Oczywiście załoga mogła zachować się lepiej - ale statek jest dobry, jeśli jeden na stu nie umie nim pływać a nie odwrotnie.

      • 12 0

      • Jak zwykle słuszne stwierdzenie. Najgorsze, że zginęli ludzie.

        • 9 0

    • zawinił ten geniusz co wylał beton na górnym pokładzie

      przez to statek stracił stabilność - do wywrotki wystarczyła duża fala i wiatr.

      • 1 0

  • To byla wielka tragedia (26)

    Polacy byli zjednoczeni. Nie było PO i PiS. Największymi worgami Polaków wtedy to byli Jaruzelskie, milery i Cimoszewicze

    • 59 22

    • Teraz byli działacze PZPR (22)

      To staruja razem z PO z jednej listy do UE

      • 29 17

      • (1)

        Dokładnie Belka Miller,Cimoszewicz.A najlepszy Lewandowski który sprzedał polskie zakłady za bezcen.Ale ludzie nie wiedzą i na nich.głosują.

        • 32 16

        • np. Lotos?

          • 8 9

      • (5)

        dobrze piszesz PZPR=PZPPiS, pani Basia sekretarka Jaruzelskiego emerytury doczekala u Kaczynskiego, towarzysz Piotrowicz ,TW Kujda, Rajmund Kaczynski wykladowca szkoly PZPR, Przylebski TW Wolfgang na wszystko sa papiery ,nie pomowienia,umorzone postepowania!.

        • 22 20

        • Donald tusk (3)

          Wtedy jeszcze byl w stasi w DDR, u boku angeli merkel. A ich szef putin byl w DDR byl naczelny w KGB

          • 23 13

          • w stasi to maz Przylebskiej tw Wolwgang dzialal!,nie zaklamuj histori!.

            • 11 9

          • W do kumentach STASI zarejestrowany był agent "Student" o nazwisku Morawiecki. (1)

            • 10 13

            • Zarejestrowani byli wszyscy. Ci, co jeździli po towar, to bankowo.

              • 5 1

        • Strasznie jesteś oblatany. Pracowałeś wtedy w kadrach?

          • 4 0

      • PZPR-wiec Piotrowicz, komuch. Od lat PiS-owiec. Siedzi w Trybunale Konstytucyjnym (12)

        • 15 14

        • Grunt to wyciągnąć jednego Piotrowicza, a nie wspomnieć o tysiącu cimoszewiczach w szeregach peło i komuchow co idą razem! (3)

          Brawo ty!

          • 15 13

          • Teraz to najwięksi demokraci w ue. Mówią nam, jak żyć.

            • 8 1

          • Czemu używasz rusycyzmu?

            • 1 3

          • nie zapomnij o Krzyże. Ten ma nawet dobre geny.

            • 0 0

        • Grunt to dac przyklad jednego komucha w pis a nic nie napisac o tysią- (5)

          cach komuchów w peło!!!Zdradzieckie gęby niemieckie,na nich głosujecie tefałeniarze,na herr tuska

          • 15 11

          • (1)

            Cimoszewicz, Kwasniewski sie nie wybielaja w przeciwienstwie do nasojaszczych towarzyszy Kujda,Piotrowicz ,Przylebski, Rajmund Kaczynski, pani Basia!.

            • 11 12

            • Wybielają się w każdym swoim zdaniu. Pomagają im w wybielaniu "niezależne media".

              • 8 6

          • (2)

            i tu widzimy jezyk pojednanie!.

            • 3 0

            • Nie można żyć w kłamstwie. Udawać, że nic się nie stało. (1)

              • 2 0

              • jak zyc bez klamstw w swiecie PZPPiS?.

                • 5 6

        • Olśnienie.

          • 0 0

        • a w Hiszpanii to ilu mieliście faszystów?

          ilu się pozabijało wzajemnie z braćmi?

          • 4 0

      • mówisz o tow, Piotrowiczu i jego podobnych?

        • 5 6

    • W tych czasach to była bida z nędzą (1)

      Ludzie wiali z tego kraju a drudzy kradli na potęgę.

      • 12 3

      • "Bida z nędzą" jeszcze ponad 2 dziesięciolecia.

        • 1 0

    • Kaczyńskie dopiero sposobiły się do walki z rodakami

      • 2 7

  • (6)

    Niestety kapitan wiedział czym ryzykuje ale naciski armatora...z morzem nie ma żartów, podobnie jak na Estonii...a mogli poczekać 1 dzień.Ale dla właścicieli liczy się tylko kasa i kapitan który wykonuje ich nakazy mimo huraganowej pogody.A jak odmówi traci pracę.Cyrk.I gdzie tu bezpieczeństwo.

    • 60 14

    • Minęło 13 lat i tak samo jest nadal. Majtek z mostka krzyczy - kapitanie góra lodowa przed nami - a kapitan cała na przód :) (2)

      A orkiestra głośno gra a statek ( Polska) idzie na dno :((((

      • 21 17

      • Trolu donaldinia jak zawsze brednie wyzsane z palca

        • 8 15

      • Majtku bez majtek.

        Komenda kapitana - cała naprzód i ostry skręt w lewo - mogła uratować Titanica. Tak twierdzą eksperci.
        Titanic stracił możliwość szybkiego manewru po komendzie - cała wstecz.

        • 4 0

    • Podobnie teraz z pilotami samolotów.

      • 4 1

    • armatorem było pewne śmierdzące państwo...

      • 2 2

    • A Urząd Morski wskazał parę innych przyczyn zatonięcia mój kłapouchy wieszczu!! Pewnie nie skonsultowali z tobą jako omnipotentnym ekspertem multidyscyplinarnym !! Zaś w kwestii cyrk; jako cloun masz w końcu ogląd sytuacji !

      • 1 0

  • (7)

    Straszna historia. Szkoda mi tych ludzi.
    Jednak ten sztorm z nikąd się nie bierze.
    Wierzę w to, że każdy sztorm to gniew Neptuna na ludzi, którzy zaśmiecają wody Bałtyku.
    Na dnie spoczywa wiele zatopionych statków, które na swych pokładach i w ładowniach transportowały różne szkodliwe dla ryb substancje. Powinniśmy zadbać o to by wydobyć wraki wraz z tym co w nich się znajduje. Zneutralizować wszystkie szkodliwe dla środowiska substancje i wszelkie niewybuchy. Neptun musi znaleźć spokój, by przestał wpadać w gniew. Wtedy do sztormów będzie dochodziło niezwykle rzadko.

    • 9 73

    • Widzę (1)

      , że nie wziąłeś jeszcze dziś tabletek

      • 21 2

      • Nie, nie

        Wziął podwójną dawkę

        • 8 2

    • Srogie grzyby milordzie xD

      • 17 1

    • Jak spotkasz Neptuna to mu powiedz, że mi jeszcze całej kasy nie oddał!

      • 9 2

    • Dobry trolling zawsze na plus

      • 7 2

    • Może nasi sąsiedzi Niemcy oczyszcza Bałtyk w ramahh stosunków dobrosąsiedzkich i dla dobra środowiska?

      • 7 1

    • Ty nawiedzony czy po prostu intelektualnie niedysponowany?

      • 0 1

  • Mam w aucie identyczny medalik ze św. Krzysztofem (4)

    Teraz się boje że mi auto zatonie

    • 13 47

    • Ale przeżyjesz! Tylko musisz jeździć w takim pomarańczowym kombinezonie. (2)

      • 14 1

      • (1)

        A kamizelka odblaskowa w tym kolorze nie wystarczy? ;)

        • 0 4

        • Wystarczy.
          Będzie błyszczał na dnie.

          • 3 0

    • nie jeździj przy darze młodzieży, to nie zatonie

      • 3 0

  • Biedni ludzie. Zginęli bo armator naciskał

    • 43 5

  • Znalem kiedys człowieka ... (12)

    Kierowcę tira, który tego dnia spóźnił się na ten prom, bo złapał gumę (bodajże opona wystrzeliła). Jak ten człowiek po tym wydarzeniu zaczął kochać swoje życie

    • 83 3

    • (2)

      Potwierdzam, byłem tym kołem

      • 11 26

      • To było koło bliźniacze

        Jedno Svencjusz, drugie Sierhiej

        • 16 9

      • I dalej nim jesteś.

        • 14 0

    • Dostał 2. życie! (1)

      • 2 0

      • Nie dostał drugiego

        Ale i nie stracił pierwszego. Czyli wyszedł na ziobro :)

        • 6 2

    • Pani Kruszyńska-Gust pracownica Kancelarii Prezydenta (4)

      Jako jedyna nie wsiadła do samolotu, który rozbił się pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 (jakże kruche jest życie, w którym wszyscy gustujemy)

      • 5 1

      • Przecieki, przecieki...

        • 1 0

      • Ponoć w 1987, gdy rozbił się Ił-62 na Kabatach, jedna potencjalna pasażerka ocalała (2)

        Ileś sztuk złotej biżuterii do USA przemycała. Miała to być kobieta w średnim wieku. Znaleźli przy odprawie, złoto zabrali, a że było tego trochę, aresztowali ją i wsadzili ją do małego aresztu lotniskowego. Czekała na przewiezienie do aresztu komendy stołecznej. Za ok. trzy godziny przychodzą do niej: "wie pani co, ten samolot się rozbił. Wszyscy zginęli. Tylko pani ocalała". Gdy się po ich wyglądzie, minach zorientowała, że to nie jakieś dowcipy, ponoć padła na kolana i po rękach ich chciała całować. Za to, że złoto znaleźli i ją "przymknęli". Tylko historia jako wysoce niepedagogiczna nie mogła być opublikowana w mediach. Nie wiem, czy to prawda. Tak wtedy opowiadali. / waw

        • 14 0

        • Czytałem parę lat temu artykul o tym. (1)

          W którymś z tygodników. Historia prawdziwa

          • 8 0

          • No to dopiero po wielu latach prawda się przebiła do mediów

            Bo za PRL i lata później napisać nie wolno było. Przemytniczka ocalała, a tyle porządnych osób do piachu. Złoto zapewne na raty kupowała w ZSRR, przemycała (ograniczenia wywozu) do Polski, chciała powieźć do USA i "opchnąć". /waw

            • 0 0

    • gdyby mu Bóg zadał pytanie - chcesz płynąć i wygrać 1 mln dol. na loterii?

      może by ocalał i miał bańkę?

      • 1 1

    • niedoszła wdowa już-już liczyła odszkodowanie

      • 1 0

  • sztorm o sile ponad 12 stopni w skali Beauforta (5)

    ta skala ma 12 stopni więc sztorm był o sile 12 nie mógł być ponad 12.

    • 29 29

    • (2)

      Ta skala ma więcej niż 12 stopni, ale w tabelach podawana jest zazwyczaj do właśnie 12 stopni. Pływanie wówczas jest w zasadzie już niemożliwe więc publikowanie wyższych stopni skali jest bezużyteczne

      • 23 1

      • La Scala

        • 0 5

      • Gdy skala była tworzona, miała 12 stopni siły wiatru

        I 9 stopni stanu morza.
        Z tym że najwyższe stopnie były otwarte.

        • 2 0

    • sila wiaru i stan morza wyszly poza skale!,koniec kosmosu widziales?,ostatnia liczbe podaj!.

      • 3 5

    • To oznacza że skala się skończyła

      Sprawdź

      • 3 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane