• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Afropolak pod tunelem

Michał Stąporek
21 lutego 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Tuneli w Trójmieście jest sporo, dlatego też często mamy okazję popełnić błąd mówiąc, że coś znajduje się "pod tunelem" zamiast "w tunelu". Tuneli w Trójmieście jest sporo, dlatego też często mamy okazję popełnić błąd mówiąc, że coś znajduje się "pod tunelem" zamiast "w tunelu".

O język polski warto dbać na co dzień, nie tylko 21 lutego, gdy przypada międzynarodowy dzień języka ojczystego. Sęk w tym, że zmiany w języku sprawiają, że możemy popełnić błąd lub zostać uznani za niegrzecznych, nawet gdy mamy najlepsze intencje.



Gdy mówimy o czystości języka, najczęściej mamy na myśli walkę z niemądrymi i niepotrzebnymi zapożyczeniami z innych języków, wulgaryzmami i błędami językowymi, wynikającymi bądź z niedbalstwa, bądź z niewiedzy.

"Bynajmniej" używane jako pozornie elegancki zamiennik słowa "przynajmniej" (podczas gdy "bynajmniej" oznacza "na pewno nie"), "spolegliwy" jako "uległy" (podczas gdy oznacza to kogoś godnego zaufania), "wziąść" zamiast "wziąć", "pod tunelem" zamiast "w tunelu" - błędów, jakie popełniamy w codziennym języku jest mnóstwo.

Dlaczego je robimy? Bo czytamy niewiele książek, bo się spieszymy, bo media, z którymi obcujemy na co dzień, używają coraz prostszego języka.

Wydaje się jednak, że czasami to sam język zastawia na nas pułapki. Zmiany w języku sprawiają, że możemy popełnić błąd, bądź zostać uznanymi za niegrzecznych, nawet gdy mamy najlepsze intencje.

Kilka tygodni temu opublikowaliśmy artykuł o grupie młodych mężczyzn z Wejherowa, którzy mimo swojej głuchoty, postanowili założyć drużynę rugby.

Po publikacji artykułu dostaliśmy sporo podziękowań od osób związanych ze środowiskiem niesłyszących, ale i jeden bardzo ostry list, w którym oburzony czytelnik napisał, że nazywając niesłyszących głuchoniemymi obrażamy ich. Zamiast tego powinniśmy mówić o nich "głusi", bądź właśnie "niesłyszący" - przekonywał. Poza tym głuchoniemy to osoba jednocześnie niesłysząca i nieumiejąca mówić, a skoro oni posługują się językiem migowym, to na taką nazwę nie zasługują...

Czy zwracasz uwagę innym, gdy popełniają błędy językowe lub używają niepolskich słów?

To o tyle dziwne, że przez lata to właśnie formę "głuchoniemy" traktowano jako bardziej elegancką, zaś formę "głuchy" jako mało delikatną i niegrzeczną. Trochę jak "niewidomy" i "ślepy". "Głuchy jesteś?" - pytamy się, gdy w krótkich, żołnierskich słowach chcemy komuś zwrócić uwagę, że nie słucha nas dostatecznie uważnie. Innym przykładem obcesowego użycia słowa jest powiedzenie "Czego głuchy nie usłyszy, to zmyśli".

No, ale skoro stowarzyszenie niesłyszących nazywa się Polski Związek Głuchych, to w jakiś sposób autoryzuje to słowo.

Problem może pojawić się też, gdy grzecznie chcemy opisać urodzonego w Afryce mieszkańca Polski. Jednym z bohaterów debaty o związkach partnerskich był łódzki poseł PO John Godson. Dla oceny jego pracy w parlamencie nie ma żadnego znaczenia kolor skóry, ani pochodzenie, ale jeśli jednak z jakiegoś powodu chcemy zwrócić uwagę na tę cechę posła, to w jaki sposób powinniśmy to zrobić grzecznie?

Przez lata część mieszkańców Afryki nazywaliśmy w języku polskim Murzynami. Choć to słowo wywodzi się od słowa "Maur", pochodzącego od łacińskiego maurus, czyli "czarny", w pewnym momencie zostało uznane za obraźliwe. Z jakiego powodu? Podobnie jak ze słowem "głuchy" pojawia się ono w nieżyczliwych powiedzeniach "Murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść" czy "biały murzyn", używanym na określenie kogoś wykorzystywanego w pracy.

Jednak w badaniu CBOS z 2007 roku tylko 19 proc. respondentów odpowiedziało, że słowo "Murzyn" obraża.

Nawet jeśli "Murzyna" zastąpimy oficjalnym słowem "czarnoskóry", to czy cokolwiek to zmieni? Chyba nie, skoro etymologia tych słów jest podobna.

Amerykanie, którzy przodują w naprawianiu świata poprzez zmiany w języku, ukuli termin "Afroamerican", a w polskim internecie znajdziemy dowody na to, że słowo "Afropolak" używane jest w niektórych środowiskach, choć przecież arabskich mieszkańców Afryki nie nazwiemy w ten sposób.

Wśród obecnych w polszczyźnie słów pozornie niewinnych, jest także słowo "pop", określające kapłana Kościoła prawosławnego i greckokatolickiego. Co w nim złego? Otóż w krajach, gdzie religia prawosławna była w jakiś sposób prześladowana (przede wszystkim w Związku Radzieckim) nabrało ono pejoratywnego znaczenia na skutek państwowej propagandy. Wcześniej, przez całe stulecia, było to słowo neutralne, używane nawet na określenie kapłanów Kościoła katolickiego. Zdaniem niektórych wiernych słowo "pop" znaczy dziś tyle co "klecha".

Wygląda więc na to, że niektóre błędy nie wynikają wyłącznie z niedouczenia i braku dbałości o poprawne wysławianie się, ale i ze zmian w kulturze, za którymi nie zawsze jesteśmy w stanie nadążyć.

Opinie (173) 10 zablokowanych

  • korektora brak? (4)

    Oj, Panie Stąporek, uczy Pan poprawnej polszczyzny, a sam pisze z błędami! Kościół katolicki piszemy dużą literą, a nie małą...
    Dodać można, że określenie pop nabrało pejoratywnego znaczenia jeszcze w carskiej Rosji, kiedy to popi pracujący na wsi nie odstawali zbytnio od "ciemnych" chłopów. Propaganda sowiecka tylko wykorzystała ten fakt i rozszerzyła go na wszystkich duchownych.

    • 3 1

    • uzupełniając (2)

      Nie tylko Kościół rzymskokatolicki, ale i każdy inny - Kościół prawosławny, Kościół greckokatolicki itd.

      • 1 1

      • Kościół jest jeden. (1)

        Reszta to kościoły.

        • 0 3

        • Kościół vs kościół

          Kościół - wielką literą (a nie dużą) jeśli mamy na myśli ogół wiernych danego wyznania
          kościół - małą literą jeśli mamy na myśli budynek

          • 1 0

    • Nieprawda. Kościół katolicki czy jaki kolwiek inny

      nie potrzeba pisac z duzej litery. Ani synagogi, swiatynie czy meczety. Nazwe kosciola albo denominacje tak, ale samo slowo kościół nie. Np. Kościół Serca Jezusowego tylko wtedy z duzej litery. Trzeba pamietac ze w gramatyce niemieckiej i angielskiej tego rodzaju rzeczowniki pisze sie z duzej litery, ale nasza polska tego nie wymaga.

      • 0 0

  • chyba afro śmieć

    • 3 3

  • nazistowska afro dama do towarzystwa pelniaca role usług publiczych

    hahaha biala rasa bialy klan ku klux klan polska!!

    • 0 4

  • Keczup (3)

    Najbardziej denerwujące (dla mnie) słowo. Wszędzie na świecie gdzie jest ten produkt, nazywa się go "keczapem" - tylko my tu na grajdole polskim upatrzyliśmy sobie nazwę keczup wyłącznie z jednego powodu:

    bo fajnie jest czytać pół słowa wymową angielską a pół słowa wymową polską jak się człowiek angielskiego nie nauczył.

    ketch.. / kecz.. - prawidłowo po angielsku przeczytana pierwsza połowa słowa

    up / up - przeczytana po polsku druga połowa słowa.

    I wchodzi ktokolwiek do polskiego sklepu - ukrainiec, słowak, francuz, włoch - każdy szuka keczapu - nie ma - bo w polsce niedouczeni przyzwyczaili nas do dziwoląga keczupu.

    Można iść dalej i czytaś:

    William Shakespeare - "szejkspeare" - pół po angielsku pół po polsku

    będzie keczup produkcji szejkspeare :)

    Jeżeli czytacie po polsku to skąd w polskim języku "tch" zamienia się na "cz"???? Jeżeli czytacie w angielskim to "up" czyta się w tym słowie "ap" a nie żadne up.

    Wszyscy się śmieją jak ktoś w sklepie kupuje "seven up" ale śmiejący się za chwilę kupuję "keczUP".

    Dlaczego na twarzy robicie "mejkAP" - przecież skoro keczUP to i mejkUP.

    Chyba, że po wypiciu sevenupu robisz mejkup keczupem :) A to wtedy gratuluję :)

    • 3 4

    • bzdura

      to mów "tramłej", zamiast "tramwaj" bo to tez slowo z j. angielskiego (tram way). i mów też "kompjuter"...

      • 0 0

    • RE: keczup

      Nie wiem skad wziales ze ktokolwiek na Ukrainie mowi 'keczap'.
      U nich nie ma McDonalda - jest MakDonald.
      U nich nie ma Michaela Jacksona - byl Majkel Dżekson.
      Na wszchodzie wszystko sie zapisuje cyrylica, tak jak sie wymawia.
      U nas w Bravo nigdy nie bylo napisane Fil Kollinz, czy Depesz Moud - tam tylko tak się zapisuje angielskie slowa.
      Tak wiec nie gadaj juz ze nas sie ktos smieje za mowienie keczup.

      • 0 0

    • a mnie denerwuje jak ktoś mówi 'szpilberg'

      • 0 0

  • Panie Wladyslawie...

    ..czy moze Pan podac mi odrobine śmietanki z laski swojej do kawy

    • 1 0

  • "Amerykanie, którzy przodują w naprawianiu świata poprzez zmiany w języku"

    a nie czasem bombami? I naprawa tylko tam gdzie jest ropa?

    • 1 0

  • Tandeta językowa jest fundamentem schamienia ogólnego

    Nie jest osobą kulturalną ten, kto nie potrafi poprawnie posługiwać się językiem kraju, w którym mieszka. Jest zwykłym ćwokiem. I generalne skretynienie społeczeństwa nie jest tu usprawiedliwieniem.

    • 2 0

  • tyle bawełny na jednym patyku

    • 1 0

  • maur syn

    Bawiąc się w dochodzenie do źródeł słowa "murzyn" możemy założyć, że powstało ono od zlepku łacińskiego słowa "maurus" i polskiego "syn", co oznaczało "syn czarnego". Murzynów nie nazywano "czarneckimi", choć to również oznaczało tyle co "syn czarnego", bo ten sposób łączenia słów był zarezerwowany dla tworzenia nazwisk szlacheckich, a nie cech. Gdybyśmy dla odmiany "syna czarnego" chcieli zamienić na nazwisko chłopskie, to wyszedłby "Czarniak", albo "Czarnuch". Słowo "czarnuch" ma obecnie negatywny oddźwięk, z całą pewnością.

    Słowo "afropolak" jest moim zdaniem sztuczne i wskazuje na rasizm tego kto go używa. Polak to polak, co ma za znaczenie czy o rysach afrykańskich, czy europejskich? W tym kontekście, musielibyśmy podzielić polaków na euro, afro, hindo i azjatopolaków.

    Ktoś mi może powiedzieć, jak w USA mówi się grzecznie na azjatów amerykańskich oraz dlaczego rozróżnia się afrykańczyków od afroamerykanów?

    Salonowa poprawność prowadzi do obłędu. Proponuję mówić: murzyn, głuchy, ślepy, chudy, gruby, kaleki, prosty, garbaty itp. ale bez ironicznego tonu, tylko normalnie, jako precyzyjne polskie określenie cechy danego człowieka. I nie pisać w e-mailach "Pan Prezes Iksiński", tylko "prezes Iksiński", albo "Prezes", jeśli wiadomo, że to mowa o Iksińskim.

    • 1 0

  • Ten kraj i jego jezyj upadnie

    Ludzie tego kraju to lud upadly

    • 0 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane