Ekshumowano ciała niemieckich żołnierzy na Stogach

Katarzyna Moritz

14 lipca 2015 (artykuł sprzed 9 lat)

Opinie (171)

Na byłym cmentarzu ewangelickim na Stogach ekshumowano szczątki blisko 150 osób. To głównie niemieccy żołnierze, a także cywile pochowani pośpiesznie w marcu 1945 roku w zbiorowych mogiłach. - Są ludzie, którzy pamiętają i opowiadają nam te wydarzenia - mówi właściciel firmy, która zajmuje się pracami.

Czy interesujesz się historią II wojny światowej?

tak, ciągle są odkrywane jej kolejne tajemnice tylko niektórymi zagadnieniami z tego okresu nie tylko, interesują mnie różne okresy historyczne w ogóle nie interesuję się historią

Prace ekshumacyjne na zapominanym cmentarzu na Stogach, przy ul. Nowotnej, nieopodal Pustego Stawu. zobacz na mapie Gdańska

, zostały przeprowadzone na zlecenie Fundacji "Pamięć", która została utworzona przez Ludowy Niemiecki Związek Opieki nad Grobami Wojennymi.

O tym, że w latach 1880 - 1946 był tu cmentarz ewangelicki pw. Chrystusa Króla świadczy jedynie ustawiona przez miasto granitowa tablica. Mogił cmentarnych dawno już nie ma, zostały zniszczone lub zdemontowane, tak jak na większości dawnych gdańskich nekropolii.

- Dostaliśmy informację, że na terenie dawnego cmentarza powinny znajdować się zbiorowe, czy też pojedyncze mogiły ofiar wojny. Wiemy, że oprócz żołnierzy są tu też ofiary cywilne. W ciągu kilkunastu dni badań odszukaliśmy około 150 ofiar. Poza wskazaniami miejsca, otrzymaliśmy też listę poległych dostarczoną przez stronę niemiecką, których mieliśmy odnaleźć na terenie tego cmentarza - wyjaśnia Maciej Milak, którego firma "Metodis" zajmuje się pracami na cmentarzu.

Szczątki znalezione na Stogach zostaną przewiezione do Starego Czarnowa, na wojenny cmentarz na terenie województwa zachodniopomorskiego. Tam, po wcześniejszej identyfikacji, trafiają ofiary z terenu Pomorza.

- Podczas badań znaleźliśmy kilka identyfikatorów, jednak gros ofiar było pochowanych bezimiennie. W jednym przypadku przy szczątkach była butelka z danymi, dzięki temu udało nam się namierzyć żołnierza, którego nie było na liście - opowiada Milak.

Tablica pamiątkowa ustawiona w 2009 r. przypomina o istnieniu dawnego cmentarza na Stogach, niedaleko Pustego Stawu.

Wśród odkopanych szczątków ludzkich są te należące do żołnierzy niemieckich sił lądowych, flotylli rzecznej ale też "folkszturmiści", czyli zazwyczaj starsi ludzie, zmuszeni na koniec wojny do walki. Najwięcej jest jednak cywilów, uciekinierów z terenów Gdańska, o czym świadczą obrażenia, jakie odnieśli przed śmiercią. Ich szkielety często są pozbawione kończyn czy głów, a trzeba przypomnieć, że w dniach od 23 do 26 marca 1945 roku odbyły potężne naloty na Stogi.

Stogi były ostatnim obszarem Gdańska, który został zdobyty w marcu 1945 roku przez Rosjan. Niemcy w większości uciekali na promy lub zostali wypchnięci na Wyspę Sobieszewską, która nie została zdobyta przez Armię Czerwoną do końca wojny. Niemcy bronili się tam do 9 maja 1945 roku.

Badacze zdają sobie sprawę, że w wielu punktach Stogów mogą być podobne mogiły, np. w okolicznych lasach czy nawet na prywatnych posesjach. Niewykluczone, że po wstępnej wizji lokalnej, także i tam będą prowadzone ekshumacje.

- Bardzo często mówią nam o pochówkach świadkowie czy okoliczni mieszkańcy. Choć jest ich niewielu, to przekazują nam informacje i opowiadają o tamtym okresie i wydarzeniach - przekonuje badacz.

Obecnie na cmentarzu na Stogach został do zbadania tylko jeden fragment. Nastąpi to w przyszłym tygodniu.

Niemiecki związek opieki nad grobami, podobnie jak Rada Ochrony Walk i Męczeństwa w Polsce, zajmuje się porządkowaniem mogił wojennych i zleca ekshumację zwłok żołnierzy i cywilów niemieckich z czasów II wojny światowej na terenie naszego kraju. Często są to szczątki znalezione podczas inwestycji budowlanych, bądź w wyniku planowych ekshumacji, które następnie przenoszone są na utworzone przez Niemców 12 cmentarzy wojennych na terenie Polski.

Cmentarz ewangelicki na Stogach

W okresie od około 1880 do 1942 roku, pochowano na nim ponad 1200 dawnych mieszkańców tej dzielnicy Gdańska (wówczas Heubude). Ciekawostką tej lokalnej nekropolii było istnienie wydzielonej kwatery żydowskiej (kilkanaście nagrobków z lat 30. XX wieku). Do początku lat 90. XX wieku zachowała się większość nagrobków, usuniętych następnie i zdeponowanych w nieustalonym miejscu przez służby miejskie.

Pomimo zamknięcia cmentarza przez władze sanitarne w 1942 roku, pochowano na nim interwencyjnie w masowej mogile w marcu i kwietniu 1945 roku nieustaloną liczbę zabitych i zmarłych cywilów i żołnierzy z okresu działań wojennych. Więcej o historii cmentarza na lokalnym portalu.

Katarzyna Moritzk.moritz@trojmiasto.pl

Opinie (171) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:02

Cmentarz zydowski (2)

Ogromny cmentarz żydowski na Chełmie juz dawno nie istnieje. Został doszczętnie po 2 Wojnie zdewastowany. Najładniejsze tablice nagrobkowe znajdują sie gdzieniegdzie w ogródkach działkowych albo innych miejscach...

9 lat
- 6 3
Twoja opinia

Zmień treść

Ogromny cmentarz żydowski na Chełmie juz dawno nie istnieje. Został doszczętnie po 2 Wojnie zdewastowany. Najładniejsze tablice nagrobkowe znajdują sie gdzieniegdzie w ogródkach działkowych albo innych miejscach...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-14 22:05
  
  Jaija
  
  nie istnieje? co za bzdura. Zobacz najpierw zanim się wypowiesz.
  
  9 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  nie istnieje? co za bzdura. Zobacz najpierw zanim się wypowiesz.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-15 13:31
  
  cmentarz to nie tablice a kosci..i pamiec.
  
  9 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:16

Ekshumacja ; może eksumować cały cmentarz

Pamiętam cmentarz z lat 1966 - 1972. W tym czasie spędziłem na Stogach część dzieciństwa w bloku Niska 4c/9.
Na cmentarzu były nagrobki z niemieckimi napisami i jeden z 1945 roku polski. 1 listopada na tym grobie zawsze płonęły znicze. Szkoda, że zaorano historyczny cmentarz.
Na Niskiej koło mojego bloku stał piękny drewniany dom, dziś na jego miejscu stoi kolejny blok zbudowany około 1973 roku
Tuż obok stał przedwojenny drewniany domek. Tam mieszkała moja szkolna koleżanka Renia Szwejkowska.. Ten domek zniknął kilka lat temu. Jest tam trawnik.
Stare Stogi znikają. A SZKODA!

Janusz U.
9 lat
- 11 1
Twoja opinia

Zmień treść

Pamiętam cmentarz z lat 1966 - 1972. W tym czasie spędziłem na Stogach część dzieciństwa w bloku Niska 4c/9. Na cmentarzu były nagrobki z niemieckimi napisami i jeden z 1945 roku polski. 1 listopada na tym grobie zawsze płonęły znicze. Szkoda, że zaorano historyczny cmentarz. Na Niskiej koło mojego bloku stał piękny drewniany dom, dziś na jego miejscu stoi kolejny blok zbudowany około 1973 roku Tuż obok stał przedwojenny drewniany domek. Tam mieszkała moja szkolna koleżanka Renia Szwejkowska.. Ten domek zniknął kilka lat temu. Jest tam trawnik. Stare Stogi znikają. A SZKODA!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:45

To nasi wyzwoliciele

m
9 lat
- 1 6
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:48

Niska 4

Po domku nie został nawet trawnik. Tam samochody parkują. A domek drewniany, taki czarny pamiętam. Znikł parę lat temu.

Ja ze Stogów
9 lat
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Po domku nie został nawet trawnik. Tam samochody parkują. A domek drewniany, taki czarny pamiętam. Znikł parę lat temu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:54

Lata siedemdziesiąte.

Na Stogi przyjeżdżało wesołe miasteczko, były strzelnice, były karuzele.

Damian ze Stogów
9 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

Na Stogi przyjeżdżało wesołe miasteczko, były strzelnice, były karuzele.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 17:57

???

A skąd ta pewność ,że to byli niemieccy żołnierze a nie nazistowscy.

Ojhgyu
9 lat
- 6 7
Twoja opinia

Zmień treść

A skąd ta pewność ,że to byli niemieccy żołnierze a nie nazistowscy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 18:37

Hakenkrojce to naród MORDERCÓW. To ścierwo ma mordowanie we krwi od czasów Imperium Romanorum.

Naród Panów, Nadludzie, Rasa Aryjska - to epitety, które d(!)ojczlandy wymyśliły na określanie samych siebie i były z tego bardzo dumne - łącznie z dziadkiem z wehrmachtu.

bumbum215
9 lat
- 9 6
Twoja opinia

Zmień treść

Naród Panów, Nadludzie, Rasa Aryjska - to epitety, które d(!)ojczlandy wymyśliły na określanie samych siebie i były z tego bardzo dumne - łącznie z dziadkiem z wehrmachtu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 18:47

o tym że niemcy są pochowani wiedzą wszyscy ja mogę wam podac jeszcze jedno

miejsce :) dziadek na Niemcach sadził truskawki heeee a jak poszedł po odkryciu na milicje olali to :)

aaa
9 lat
- 2 4
Twoja opinia

Zmień treść

miejsce :) dziadek na Niemcach sadził truskawki heeee a jak poszedł po odkryciu na milicje olali to :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 18:50

Cmentarz

1942 koniec cmentarza normalnego , bo się przepełnił. Potem groby zbiorowe.
To my Polacy w latach 90 zniszczyliśmy cmentarz. W czasach wolnej Polski.
Tam leżą gdańszczanie, niemcy, prusacy, polacy, żydzi.

Ja ze Stogów
9 lat
- 10 7
Twoja opinia

Zmień treść

1942 koniec cmentarza normalnego , bo się przepełnił. Potem groby zbiorowe. To my Polacy w latach 90 zniszczyliśmy cmentarz. W czasach wolnej Polski. Tam leżą gdańszczanie, niemcy, prusacy, polacy, żydzi.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-14 20:08

Wieczny odpoczynek racz im dać Panie, a Światłość Wiekuista niechaj im świeci. Niech odpoczywają w Pokoju Wiecznym

9 lat
- 14 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii