Planowane wdrożenie systemu Fala, którego pierwszy etap zaplanowano na początek kwietnia, wzbudziło wiele emocji i kontrowersji. Nowej platformie do kupowania biletów przyjrzał się Waldemar Rokicki, ekspert w dziedzinie biletów elektronicznych, autor m.in. systemów biletu elektronicznego w Wejherowie i Tczewie. Jego zdaniem wiele założeń systemu sprawdzi się w praktyce, choć już na wczesnym etapie popełniono też proste błędy.
sukcesem, obawy i krytyka są nieuzasadnione i przedwczesne6%
na razie trudno to ocenić21%
klapą, nie dostrzegam w nim korzyści dla pasażerów73%
Po pierwsze: zawiodła komunikacja
Według mnie brakuje dobrej komunikacji między twórcami projektu a dziennikarzami, a za ich pośrednictwem z pasażerami. Brak dobrego wyjaśnienia zasad działania tego typu systemów, przedstawienia korzyści i pokazania kierunku rozwoju to główny błąd.
A przecież jest strona projektu Fala. Tam powinno się opisać zasady używania aplikacji i karty oraz wyjaśnić, dlaczego takie rozwiązanie przyjęto.
Nie każdy ma czas poszukiwać odpowiedzi na stronie Innobaltica. Przydałoby się też może trochę pozytywnych plakatów i ulotek [w marcu planowana jest kampania informacyjna Fali - dop. red.].
W założeniu projektu to Innobaltica miała stworzyć zespół fachowców, by zrealizować projekt i zaproponować dobre rozwiązania. I to Innobaltica powinna teraz wyjaśniać zasady działania systemu i je koordynować. Nie może być teraz pasywna. Tymczasem nie słyszałem, by powstał jakiś zespół złożony z przedstawicieli komunikacji miejskiej z całego województwa dla stworzenia koncepcji nowego i prostego systemu taryfowego.
Okazja na dobre zmiany, gdy wchodzi bilet elektroniczny na całe województwo, drugi raz się nie zdarzy. Sposób użytkowania biletu i taryfy muszą być maksymalnie proste dla pasażera i efektywne w zarządzaniu. System check in - check out, czyli zameldowania się i potwierdzenia prawa do przejazdu, przy wejściu i wyjściu, wydaje się najprostszy. Resztę, czyli zastosowanie dla pasażera optymalnej ceny biletu, to już rola systemu.
Po drugie: klikanie nie jest takie złe
System "klikania", czyli przyłożenia karty przy wejściu i wyjściu jest powszechnie znany i stosowany w Europie i w Polsce od 20 lat. Twierdzenie, że będzie to utrudnienie dla pasażerów, nie potwierdza doświadczenie z miast, gdzie takie systemy działają. Radni wypowiadający się w tej sprawie mają prawo nie znać się na komunikacji miejskiej. Trzeba im to dobrze objaśnić. Pomysł powołania operatora biletowego w postaci Innobaltica był właśnie po to, by systemem zajęli się fachowcy, a nie politycy, którym przyświecają raczej cele krótkoterminowe.
Trzeba wiedzieć, że badania potwierdzają, iż przyłożenie i odczyt karty bezkontaktowej do kasownika są zdecydowanie szybsze niż operacja kasowania biletu papierowego. Szczególnie w godzinach szczytu czy też w zatłoczonym pojeździe i np. zimą, gdy mamy rękawiczki, a bilet jest zamokły i pogięty. Karta działa w polu ok. 8 cm od czytnika/kasownika. Można ją trzymać w rękawiczce. Czy przykładanie do kasownika karty z biletem okresowym, czy też telefonu z aplikacją, czy tez karty płatniczej to jakaś katorga? Nie. To potwierdzenie, że ktoś ma prawo do jazdy danym pojazdem. Jak ktoś nie ma uprawnień lub zapomni wziąć z domu karty z biletem, to wie o tym od razu przy wejściu i może kupić w pojeździe bilet jednorazowy. Unika się w ten sposób wielu stresów i tłumaczeń, że bilet został w domu, w innej kurtce.
Po trzecie: taryfa przystankowa do przemyślenia
Czy proponowane przez regionalne zarządy transportu projekty taryfy przystankowej i czasowej mają sens, to już inna sprawa. Dotyczą one tylko poszczególnych miast, a nie zasady działania systemu Fala.
Uważam, że dla Gdańska rozwiązanie z podziałem na 6 czy 12 przystanków nie jest najszczęśliwsze. Trzeba to bardzo ostrożnie kreować. Przyjrzałbym się też temu, co zrobiły, wprowadzając system biletowy, inne miasta, niekoniecznie tak duże jak Trójmiasto. Np. w Tczewie bilet do 2 przystanków kosztował 50 proc. ceny, a do 4 przystanków 75 proc. ceny bazowej. To zlikwidowało pasażerów udających, że szukają w kieszeniach biletu, na krótkim odcinku, by dojechać np. do sklepu, liczących, że kontroler nie zdąży ich złapać. Warto to przemyśleć.
Złym pomysłem wydaje się równoległe istnienie taryf minutowych oraz przystankowych. Algorytm biletowy przy meldowaniu się w pojeździe powinien być raczej jeden. Inaczej pasażer musiałby mieć dwa typy biletów na karcie lub w aplikacji i aktywować właściwy. Dla uproszczenia poruszania się turystom po mieście lub regionie warto stworzyć pakiety turystyczne kilku lub kilkunastodniowe.
To wszystko może dać wielomilionowe oszczędności. Zmiana częstotliwości odjazdów z przystanków o +2 min daje oszczędności w postaci jednego(!) pojazdu, który może być wykorzystany w innym miejscu sieci. Trzeba dbać o racjonalne zapełnienie pojazdów. Po to, aby nie jeździły puste przegubowce.
Po czwarte: Fala może dać duże oszczędności
Zarzuty inwigilacji w świecie elektronicznych płatności brzmią kuriozalnie. Informacje z systemu biletowego o rzeczywistym obciążeniu linii na całej jej długości są bezcenne. Stwarzają pole do optymalizacji ruchu pojazdów. Do lepszego dopasowania do potrzeb pasażerów. Do lepszych rozliczeń między gminami kosztów utrzymania linii.
To wszystko może dać wielomilionowe oszczędności. Zmiana częstotliwości odjazdów z przystanków o +2 min daje oszczędności w postaci jednego(!) pojazdu, który może być wykorzystany w innym miejscu sieci. Trzeba dbać o racjonalne zapełnienie pojazdów. Po to, aby nie jeździły puste przegubowce.
Napełnienie pojazdu w 60 proc. pozwala na traktowanie linii jako niebędącej deficytową. Mając liczbę osób podróżujących, można dobierać do tego wielkość pojazdu. Mając informację o strukturze wiekowej, można np. na linii, gdzie jednocześnie jedzie wielu dorosłych do pracy i dzieci do szkoły, poprawić bezpieczeństwo dzieci poprzez np. zmianę choćby o 15 min startu godzin zajęć. Systemy biletu elektronicznego są bardzo elastyczne. ZTM mógłby np. wprowadzić taryfy z niższą ceną poza szczytem, co dałoby przesunięcie ruchu pasażerów, którzy w szczycie jeździć nie muszą, poza ten newralgiczny okres.
Spłaszczenie szczytów komunikacyjnych to nie tylko mniejszy tłok, ale i ogromne oszczędności. Jeśli w szczycie porannym potrzeba np. 200 pojazdów, a poza szczytem 100, to zmiana na 160 i 140 daje oszczędności 40 pojazdów, ale i w liczie potrzebnych pracowników, oraz likwiduje pozaszczytowe przestoje. Z naszych podatków finansuje się dzisiaj ok. 70 proc. kosztów komunikacji miejskiej. Każda oszczędność to mniejsze podwyżki cen biletów.
Nieszczęśliwie się stało, że informacja o podwyżkach cen została podana równolegle do informacji o Fali, bo stworzyło to przekonanie, że są to sprawy powiązane, a to nieprawda. Na miejscu organizatora transportu publicznego wprowadziłbym rabat dla użytkowników biletu elektronicznego, a cenę bazową zostawiłbym dla jednorazowych biletów papierowych. To przyspieszy wprowadzenie biletów elektronicznych.
Dla uproszczenia systemu rozważyłbym zlikwidowanie biletów okresowych, zostawiając tylko portmonetkę elektroniczną. To zdecydowanie uprości korzystanie z komunikacji miejskiej.
Po piąte: potrzebna likwidacja biletów okresowych
Dużo mówi się o biletach okresowych i utrudnieniu, jakim jest przyłożenie karty do kasownika. Bilet okresowy ma charakter bardzo specjalny, by nie rzec socjalny. To prawo mieszkańca danej miejscowości do uprzywilejowanego traktowania. Organizator transportu zwykle przyjmuje np. 60 przejazdów, kalkulując koszt biletu miesięcznego. Czy oczekiwanie, by ktoś, kto dostał tego typu przywilej, przyłożył kartę do czytnika, to tak wielki problem?
Poszedłbym dalej i dla uproszczenia systemu rozważyłbym zlikwidowanie biletów okresowych, zostawiając tylko portmonetkę elektroniczną. To zdecydowanie uprości korzystanie z komunikacji miejskiej.
Wystarczy wprowadzić w system algorytm, że dla osób wpłacających jednorazowo np. 200 zł na kartę system za jednorazowy przejazd pobiera opłatę jak przy założonych 60 przejazdach w miesiącu, czyli ok. 3,3 zł.
Jest to rozwiązanie dużo korzystniejsze dla pasażerów, bo nie przepadają im dni, kiedy nie jeżdżą, np. chorując lub wyjeżdżając na wakacje. Wtedy system jest najprostszy, bo zostaje tylko "klikanie" przy wejściu i wyjściu. System sam oblicza płatności i potrafi je dla nas optymalizować. Taki model jeżdżenia świetnie sprawdzi się w naszej metropolii i w całym województwie, gdy trzeba poruszać się w miastach o różnych taryfach oraz kolejką SKM, metropolitarną, kolejami regionalnymi, PKS itp. To prawdziwy wspólny bilet. W prosty sposób można też tworzyć produkty specjalne.
Karta elektroniczna to też gwarancja bezpieczeństwa naszych pieniędzy. W przypadku kradzieży karty blokujemy ją i środki przenoszone są do pamięci nowej. W aplikacji jest to jeszcze prostsze. No i, co też ważne, system Fala zlikwiduje papierowe fałszywki. Nie chcę myśleć, że te protesty wobec systemu są stymulowane przez "producentów inaczej", którzy tracą rynek. Po pełnym wprowadzeniu sytemu dowiemy się, o ile wzrosły przychody z biletów, czyli ile nam kradziono. 10 proc.? 20? Robimy zakłady, czy wzrost przychodów sfinansuje system?
Po szóste: Jak najdalej od polityki
Jak już wspomniałem, temat Fali nie jest tematem dla polityków. To teraz temat dla fachowców. Dostaliśmy, jako województwo, pieniądze, by zbudować nowoczesny system biletowy. To jest niebywały impuls, który pozwoli na uatrakcyjnienie całego województwa. Podróżowanie po całym regionie stanie się proste zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Predykcja 25 mln zł rocznie na utrzymanie systemu wydaje się przewymiarowaną. Warto zapytać, co składa się na ten koszt. Tak zaawansowane rozwiązanie nie potrzebuje armii ludzi do obsługi. W cenie zakupu jest wszak długa gwarancja. Koszt serwisu systemu biletu elektronicznego to 20 proc. kosztów serwisu kasowników na bilet papierowy. Co więc ma tyle kosztować? W okresie przejściowym mamy koszty dwóch systemów, ale po roku już nie. Warto ten temat wyjaśnić.
Waldemar Rokicki
Gdańszczanin, ekspert w dziedzinie biletów elektronicznych. W branży projektowania systemów IT dla komunikacji miejskiej od 30 lat. Wdrażał bilet elektroniczny m.in. w Kaliszu, Tczewie, Wejherowie. Zrealizował bilet elektroniczny okresowy m.in. w Gdańsku i Poznaniu. Pracował przy projekcie Śląskiej Karty Usług Publicznych. Jest też autorem wielu systemów informacji pasażerskiej m.in. w Gdańsku (w 1994 r. w tramwajach oraz w 2010 r. na przystankach). Ekspert w unijnych projektach Międzynarodowej Unii Transportu Publicznego (UiTP) m.in Voyager i From Vision to Action oraz prelegent na wielu międzynarodowych i krajowych konferencjach poświęconych transportowi publicznemu.
System biletowy Fala na Pomorzu
Waldemar Rokicki, ekspert w dziedzinie biletów elektronicznych
Co Cię gryzie - artykuł czytelnika to rubryka
redagowana przez czytelników, zawierająca ich spostrzeżenia na
temat otaczającej nas trójmiejskiej rzeczywistości. Wbrew nazwie
nie wszystkie refleksje mają charakter narzekania. Jeśli coś cię
gryzie
opisz to
i zobacz co inni myślą o sprawie. A my z radością nagrodzimy najciekawsze teksty biletami do kina lub na inne imprezy odbywające się w Trójmieście.
Przecież ten człowiek nic nie wyjaśnił, a podsuwa to co jest ekstremalnie i**otyczne! Uzylbym mocniejszych epitetow do określenia, co o nim myślę ale wtedy komentarz zostałby usunięty. On ewidentnie gra w drużynie razem ze skompromitowana falą, broniąc i**otyczny pomysłów.
Pierwszy raz spotykam się że stwierdzeniem że bilet miesięczny ma walor socjalny! No i co z tego, że ktoś go czasowo nie wykorzystuje np. z powodu choroby?!
Ja jedyne co mam do zaproponowania, to zmianę nazwy na wylew, bo jest adektwaktniejsza od fali.
1 rok
580
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:20
Tym valym przekretem zwanymnfala powinna zainterezowac sie NIK
1 rok
390
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:20
Po co to komu, Gdynia nie potrzebuje (3)
Lepiej w to miejsce dodać więcej kursów i nowe linie
1 rok
689
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 13:14
Teraz odejmą kursy i zlikwidują linie (1)
A przed wyborami oddadzą to, co zabrali i odtrąbią kolejny wielki sukces.
1 rok
180
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 17:12
czyli,jak koza u żyda
1 rok
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 15:40
Pytanie
Nie jeżdżę autobusami, jednak w razie potrzeby przy tym nowym systemie będę mógł kupić bilet fizyczny, czy nie?
Sad
1 rok
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:21
(1)
A może nim się wypowiada publicznie warto zobaczyć jak to dziś działa - godz. ok 10.00 dwa przystanki koło UG i tłum studentów wysiada. Mają pewnie bilety okresowe więc transfer z tramwaju idzie sprawnie.
Pytanie ile czasu zajmie odbijanie biletu, aplikacji czy czegoś tam innego przez kazdego wysiadającego? Pan Ekspert wie?
1 rok
440
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 19:33
A czy internet będzie potrzebny do obslugi aplikacji fali?
Czyli każdy musi mieć smarfona z danymi, no ciekawe. Jest to obowiązkowe czy co? A jak ktoś nie ma, to płaci więcej z założenia? Hmm
1 rok
70
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:22
statystyki
Statystyki na podstawie odklikiwania się nie będą w żadnej mierze pełne, bo osoby uprawnione do przejazdów bezpłatnych (a nie wiem czy i nie ci z ulgami?) okdlikiwać się nie muszą. Tak więc o zapełnieniu pojazdu powie to niewiele, a o strukturze wiekowej itd powie nic.
1 rok
303
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:23
Artykuł sponsorowany przez Urząd Miejski miasta Gdańsk (1)
Dlaczego tego nie napisaliście?
Pol
1 rok
540
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:29
Przez Innobaltica
1 rok
130
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:24
FALA ktos tu kase przewala. M.in. na tego eksperta
Facet ile ci zapłacili?
1 rok
390
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:25
Skandaliczna wypowiedź,
Cytując Pana; Czy to taki problem, aby odbijając się w czytniku nabrać praw do korzystania z biletu okresowego? - Drogi Panie, w myśl przepisów o nabyciu danej usługi praw do korzystanie z niej nabywam w momencie opłacenia jej. Tym samym przewoźnik nabywa środki na realizację swoich zadań. Proszę się w moim imieniu nie martwić o to, czy aby podczas choroby nie skorzystam z możliwości przejazdów w danym okresie. To już moja osobista wykalkulowana strata i nic Panu do tego. Nie mam zamiaru nigdzie się odbijać, nie po to z góry na miesiąc opłacam bilet okresowy, aby zabawiać się w cyrk klikania ryzykując kontuzję w zatłoczonym pojeździe.
Łaski bez!
1 rok
640
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:25
Chcemy normalności ...
Chcemy kupować bilety u kierowcy papierowe i za gotówkę !!! A nie wszystko elektronicznie !!!
1 rok
353
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:25
Br (2)
A czy ktoś pomyślał o osobach starszych którzy nie są biegli w elektronice
1 rok
590
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 12:31
Agenda 2030
A po co skoro przyjęli odpowiedni preparat są już zbędni... Wszystko według planu z Davos... Z tą elektroniką też za każdym razem masz się zeskanować hahaha bo chcą wiedzieć kiedy się przemieszczasz i gdzie ... Musimy walczyć o normalność i alternatywę która była... Chcemy w razie co kupić bilet u kierowcy i za gotówkę a nie wszystko elektronicznie i kartami ...
1 rok
151
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-19 19:42
Nie, nikt nie pomyślał. Oni w ogóle nie myślą.
Kolejny przewał. Dla nas nie będzie prościej, ani taniej.
Odbijanie nierealne. Dokładnie - place i jadę, a jak chcą mieć dane o użytkownikach niech zapłacą za to. Albo system sam wykrywa użytkownika albo niech urzędnicy płacą z własnych pieniędzy za nic nie wart system.
Kulisy podwyżek cen biletów i wprowadzenia systemu Fala
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
