• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Mola, których już nie ma. Historia zapomnianych trójmiejskich pomostów

Piotr Weltrowski
27 lipca 2024, godz. 09:00 
Opinie (86)
Molo wschodnie (przy falochronie) na Westerplatte. Zdjęcie z pierwszej dekady XX wieku. Molo wschodnie (przy falochronie) na Westerplatte. Zdjęcie z pierwszej dekady XX wieku.

Każdy mieszkaniec Trójmiasta, nawet obudzony w środku nocy, od razu wymieni Sopot, Orłowo i Brzeźno, jako miejsca, gdzie znajdują się trójmiejskie mola. Warto jednak pamiętać, że nasze pomosty nie zawsze wyglądały tak jak dziś. Części z nich - jak choćby tych na Westerplatte czy w Jelitkowie - już nie ma, inne potrafiły zmienić swój kształt, a nawet miejsce. Przypominamy więc mola, których dziś już nie ma.





Molo w Jelitkowie



  • Molo w Jelitkowie - druga dekada XX wieku.
  • Molo w Jelitkowie - druga dekada XX wieku.
  • Molo w Jelitkowie - druga dekada XX wieku.
  • Molo w Jelitkowie - druga dekada XX wieku.
Dziś nie ma już nawet śladów po pomoście, który istniał w Jelitkowie, choć jeszcze kilkadziesiąt lat temu przy plaży - na wysokości dzisiejszego wejścia nr 72 - sterczały charakterystyczne pale, które świadczyły o historii tego miejsca.

Sam pomost istniał w tym miejscu przez 36 lat. Wszystko zaczęło się w 1908 roku, kiedy otwarto linię tramwajową łączącą Jelitkowo z Oliwą. Rok później na plaży letników witał już ponad 100-metrowy pomost. Oficjalnie otwarto go w sierpniu 1909 roku.

Warto tu też wspomnieć o ogromnym sztormie, który praktycznie zniszczył jelitkowskie molo w styczniu 1914 roku. Jego odbudowa trwała przez rok. Do dzisiejszych czasów pomost nie doczekał - padł ofiarą wojennej zawieruchy i spłonął w marcu 1945 roku.

Molo wschodnie na Westerplatte



Molo wschodnie (przy falochronie) na Westerplatte. Zdjęcie z pierwszej dekady XX wieku. Molo wschodnie (przy falochronie) na Westerplatte. Zdjęcie z pierwszej dekady XX wieku.
Jeszcze bardziej zapomniany wydaje się pomost, który istniał kiedyś na terenie Westeplatte. Choć przecież w czasach swojej świetności był on ponad 200 metrów dłuższy niż rekordowe dziś w skali całej Europy molo w Sopocie.

Żeby nakreślić historię tego miejsca, cofnąć musimy się do pierwszej połowy XIX wieku. W tym czasie na Westerplatte rozciągały się głównie wydmy, a w okolicy stały tylko pojedyncze budynki, w tym jedna gospoda.

Między rokiem 1824 a 1845 wybudowano tu jednak sięgający bardzo daleko w morze falochron, który miał ochraniać wejście do portu.



Później - wzdłuż falochronu - ustawiono też drewniany pomost, tzw. molo wschodnie. Była to konstrukcja węższa niż pozostałe trójmiejskie pomosty, ale też znacznie dłuższa, bo liczyła aż 830 metrów.

Kąpielisko Westerplatte zamknięto pod koniec I wojny światowej, a samo dojście do molo wschodniego zablokował kanał amunicyjny, gdzie przeładowywano uzbrojenie ze statków.

Molo cesarskie na Westerplatte



  • Molo cesarskie na Westerplatte - pierwsze lata XX wieku.
  • Molo cesarskie na Westerplatte - pierwsze lata XX wieku.
  • Molo cesarskie na Westerplatte - pierwsze lata XX wieku.
  • Molo cesarskie na Westerplatte - pierwsze lata XX wieku.
Co ciekawe, na terenie Westerplatte przed I wojną światową istniał też drugi, mniejszy pomost, postawiony jednak z myślą głównie o kuracjuszach korzystających z uroków kąpieliska. Było to tzw. molo cesarskie, które liczyło sobie 120 metrów długości.

Pomost ustawiła gdańska spółka żeglugowa o nazwie Towarzystwo Żeglugi Parowej i Kąpielisko "Wisła" (Weichsel-Danziger Dampfschiffahrt und See-Bad Actien Gesellschaft).

Molo było położone na wprost kali plażowej i przez piasek prowadziły do niego specjalne drewniane kładki. Pomost pełnił nie tylko funkcję deptaka - mogły przy nim cumować też mniejsze jednostki.

430-metrowe molo w Orłowie



  • Molo w Orłowie w latach 30. ub. wieku, gdy miało ponad 400 metrów długości.
  • Molo w Orłowie w latach 30. ub. wieku, gdy miało ponad 400 metrów długości.
  • Molo w Orłowie w latach 30. ub. wieku, gdy miało ponad 400 metrów długości.
  • Molo w Orłowie w latach 30. ub. wieku, gdy miało ponad 400 metrów długości.
Molo w Orłowie istnieje oczywiście do dziś, warto jednak pamiętać, że był okres, gdy konkurowało ono z pomostem w Sopocie nie tylko dzięki pięknej plaży i sąsiedztwie klifu, ale też gabarytami i długością.

Dziś molo w Orłowie ma 180 metrów długości, z czego 173 nad wodą. Powstało w czasach I wojny światowej, a w latach 20. ubiegłego wieku rozbudowano je do długości 115 metrów. Prawdziwy przełom nastąpił jednak w roku 1934, kiedy to przedłużono je aż do 430 metrów długości.



Obiekt - mający być prawdziwą polską konkurencją dla niemieckiego wówczas molo w Sopocie - przystosowano też w ten sposób, że mogły przy nim cumować statki floty białej.

Czasy jego świetności zakończył sztorm, który przyszedł zimą 1949 roku i zniszczył ponad połowę konstrukcji pomostu. Molo odbudowano, ale pozostało już krótsze.

Pierwsze molo w Brzeźnie



  • Stare molo w Brzeźnie, druga dekada XX wieku.
  • Stare molo w Brzeźnie, rok 1928.
  • Stare molo w Brzeźnie, trzecia dekada XX wieku.
  • Murek - pozostałość po wejściu na oryginalne molo w Brzeźnie.
Dziś najbardziej znane molo w Gdańsku znajduje się w Brzeźnie. Jest to jednak pomost nowy, który wybudowano w latach 1993-1996, jako przedłużenie w głąb morza pieszej alejki i ścieżki rowerowej przy ulicy Czarny Dwór. Obecny pomost liczy 148 metrów długości (z czego zaledwie 93 nad wodą) i jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w okolicy.

Pierwsze molo w Brzeźnie było dłuższe (przynajmniej przez kilkanaście lat), znajdowało się też w innym miejscu. Wybudowano je w roku 1900. Liczyło wówczas około 100 metrów długości. W okresie międzywojennym rozbudowano je i przedłużono o kolejnych 150 metrów.

Niestety, podczas wojny obiekt został zniszczony.

Opinie (86) 6 zablokowanych

  • wystarczy zobaczyc na google maps jak wyglada nabrzeze niemieckie (1)

    jezeli chodzi o wykorzystanie potencjalu turystycznego powinnismy sie od nich tego uczyc

    • 4 0

    • Olaboga XD Co Ty od niemcow chcesz uczyc ! Polak sobie nie pozwoli na to ! XD

      • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    Przywrócmy molo w Jelitkowie (1)

    Fajnie, gdyby odbudowano molo w Jelitkowie wraz z domen zdrojowym.

    • 10 2

    • Jak już - to w "starym" Brzeźnie też

      • 0 0

  • Dlaczego

    mimo zakazów rowerzyści jeżdżą rowerami po molach?

    • 1 0

  • Jak zapytać - ile w Gdańsku jest moli czy mól?

    Bo wolę jedno długie molo niż kilka krótki moli czy mól.

    • 0 0

  • Na pewno kiedyś było więcej pomostów

    To dotyczy też polskich jezior dużych i małych oraz mniejszych zbiorników. Z dostępem powszechnym i pomostów prywatnych. Dziś jest sporo przypadków gdy osoba prywatna chce zbudować pomost, także dla innych a jej się to utrudnia. Nad jeziorami straszą pozostałości po starych pomostach pamiętających czasy pruskie. Nowe instalacje niestety tylko przy okazji agroturystyki są budowane na terenie prywatnym, dla gości

    • 0 0

  • Gdynia (1)

    Babie doły molo było kiedyś do torpedowni.

    • 0 0

    • Nawet w "Czterech pancernych" występowało

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane