Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Podwodna, zimowa noc w Nowym Porcie

Marek Gotard
5 stycznia 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (206)
Niezidentyfikowany u-boot na nabrzeżu w Nowym Porcie. Fotografię wykonano 24 kwietnia 1941 roku. Niezidentyfikowany u-boot na nabrzeżu w Nowym Porcie. Fotografię wykonano 24 kwietnia 1941 roku.

Niezidentyfikowany u-boot na nabrzeżu w Nowym Porcie. Fotografię wykonano 24 kwietnia 1941 roku.

fot. z kolekcji Marka Gotarda

Okręt podwodny U-142, sfotografowany 17 października 1940 roku na Motławie w Gdańsku. Okręt podwodny U-142, sfotografowany 17 października 1940 roku na Motławie w Gdańsku.

Okręt podwodny U-142, sfotografowany 17 października 1940 roku na Motławie w Gdańsku.

fot. z kolekcji Wawrzyńca Markowskiego

Zimą 1940 roku Zatokę Gdańską ściął mróz. Pośród spiętrzonej kry, wśród trzasków łamanego lodu, zamieci śnieżnych i szalejącego wiatru do portu wchodziły okręty wojenne i łodzie podwodne. Do drewnianej portowej palisady, pewnej zimowej nocy przycumował też u-boot oznaczony symbolami U-109. Na jego pokładzie znajdował się człowiek, który do końca wojny miał nieprawdopodobne szczęście.



Wolfgang Hirschfeld do marynarki wojennej zgłosił się na początku 1935 roku. Przełożeni określili go jako żołnierza o dużej dozie samodzielności. Po kilkumiesięcznym szkoleniu w Stralsundzie rozpoczął służbę jako telegrafista na pokładzie starego torpedowca T-139.

Już na samym początku wojny zadaniem torpedowca było polowanie na polski okręt podwodny Orzeł. "Złapaliśmy namiar na niego koło Treleborga w południowej Szwecji, nie mogliśmy jednak zaatakować go bombami głębinowymi, gdyż znajdowaliśmy się na szwedzkich wodach terytorialnych. Tak więc udało się mu ujść" - wspominał Hirschfeld.

Młody podoficer liczył, że na starym okręcie uda mu się w spokoju przetrwać całą wojnę. Szybko jednak dostał przeniesienie na krążownik "Karlsruhe". Przed rozpoczęciem nowej służby chciał się pożegnać ze swoją dziewczyną. Pożegnanie trwało tak długo, że spóźnił się na pociąg i prom, a okręt odpłynął bez zakochanego żołnierza. Niedługo później krążownik został storpedowany i zatopiony przez brytyjski okręt podwodny.

Hirschfeld, szczęśliwy, że żyje, po solidnej reprymendzie u dowództwa wrócił na swój stary okręt. Krótko po tych wydarzeniach otrzymał przeniesienie na okręty podwodne. Rozpoczął służbę na u-boocie typu IX. Wszedł na pokład świeżo wykończonego w Bremie okrętu podwodnego U-109. Jednostka obrała kurs na Zatokę Gdańską, by tu odbyć swoje pierwsze ćwiczenia.

Leon Widowski całe swoje dzieciństwo spędził w Nowym Porcie w domu przy Schleusenstrasse 1 (dziś ul. Zamknięta). W 1940 roku miał 10 lat.

- Gdy nadeszła wyjątkowo tego roku sroga zima, chodziliśmy ślizgać się na sanki niedaleko wielkiej rafinerii cukru i koszar przy Hindersinstrasse (obecnie ul. Kasztanowa). To, co dla nas dzieciaków było wielką atrakcją, to zupełnie nowe łodzie podwodne, które wpływały do kanału portowego. Część z nich zatrzymywała się już na nabrzeżu w pobliżu latarni morskiej, inne cumowały niedaleko Twierdzy Wisłoujście, kolejne zawijały jeszcze na Westerplatte. Żołnierze nie bardzo pozwalali byśmy zbliżali się do samych cumujących okrętów, czekaliśmy jednak w pobliżu na marynarzy schodzących z tych okrętów. Czasem mieli dla nas jakieś drobiazgi i słodycze. Dla nas atrakcją była nawet najmniejsza śrubka z takiej jednostki. Równie ciekawe były puszki i słodycze na których zawsze szukaliśmy znaków odbiorów wojskowych. To było znacznie bardziej ekscytujące niż zwykłe delicje ze sklepów. W późniejszych latach, pod koniec wojny, gdy szwankowało już zaopatrzenie, także dorośli, portowi robotnicy i inni chodzili "pohandlować" z marynarzami z u-bootów.

Czy mały Leon Widowski mógł tej zimy spotkać także Wolfgang Hirschfelda? Pewnej styczniowej nocy U-109 pojawił się na nabrzeżu w Nowym Porcie. Hirschfelda oddelegowano do nowoporckiego rzeźnika po zaopatrzenie. W tym czasie okręt wyszedł w morze na ćwiczenia.

Radiotelegrafista znów miał szczęście. Po południu, gdy przebywał na innym okręcie, nadeszła depesza: "Staranowaliśmy zanurzony okręt podwodny. Prawdopodobnie U-109.". Przyczyny i skutki kolizji niemieckich jednostek wyjaśniły się po kilku godzinach. U-109 został jedynie w niewielkim stopniu uszkodzony.

Po nerwowych przeżyciach pięciu marynarzy, w tym Hirschfeld, postanowiło odreagować podwodne stresy w lokalnej piwiarni. Ubrali skórzane kombinezony i niebieskie czapki, by na pierwszy rzut oka nie przypominać marynarzy i całą noc spędzili na pijatyce w "Latarni Morskiej" czyli lokalu, który wówczas znajdował się pod nr 43 przy Olivaerstrasse (obecna ul. Oliwska). W powrotnej drodze marynarze zdążyli jeszcze pozjeżdżać na znalezionych gdzieś sankach i pokiereszować się o okalające nabrzeże druty kolczaste. Następnego dnia U-109 miał obrać kurs na kolejne manewry w okolicach Gdyni, a potem wyruszyć na Atlantyk....

Po licznych przygodach Wolfgang Hirschfeld w ostatnich miesiącach wojny dostał się do niewoli amerykańskiej. Do Niemiec wrócił w 1946 roku. Jego pierwsza jednostka, U-109 w maju 1943 roku zatonął na północnym Atlantyku trafiony bombami brytyjskich samolotów.

W maju roku 1945 na obecnym terytorium Polski (w tym na polskich wodach) znajdowało się nawet do 40 niemieckich okrętów podwodnych, z tego 9 lub 10 zatopionych w Bałtyku oraz około 30 w zdobytych przez wojska polskie i rosyjskie portach i stoczniach.


W tekście wykorzystałem: książki "Ostatni u-boot" Wolfganga Hirschfelda i "U-bootwaffe 1939-1945" oraz niepublikowane wspomnienia Leona Widawskiego z archiwum Towarzystwa Przyjaciół Gdańska.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (206) 8 zablokowanych

  • 2010-01-05 12:44

    łódź czy okręt?

    a ja odnośnie terminologii jedynie
    przed wojną (nie pamiętam dokładnie do kiedy - 1936 ?) obowiązywało w polskiej terminologii wojskowej pojęcie łodzi podwodnej, później zmienione na okręt podwodny, podobnie jak miało to miejsce z nazwą kontrtorpedowiec - zmienione poźniej na niszczyciel.
    niemniej, jednostki takie służące w trakcie II WŚ to już okręty podwodne..

    14 lat

    • 2 0

  • 2010-01-05 12:58

    Gdańsk a nie danzig! (1)

    Historię polskich losów walecznych, ambitnych i jednocześnie trudnych proszę w artykułach i dyskusji poruszać. Bo o ambicji walecznych jednostek Wehrmac
    htu nie ma co mówić.

    gda

    14 lat

    • 6 1

    • 2010-01-05 15:32

      Bez dwóch zdań!

      Przyłączam się do apelu.

      borkow

      14 lat

      • 4 0

  • 2010-01-05 14:21

    Lichy temat i artykuł.

    Takich opowieści z ust dziadka, z tym że po polskiej str. nasłuchałem się dużo. Bardziej przykre i przez to pokazujące realia wojny. Tu jest mowa właściwie o niczym... lekceważenie wojny, okrucieństwa i bezwzględności jaką Niemcy nam urządzili i którą się kierowali.

    czytelnik

    14 lat

    • 5 4

  • 2010-01-05 15:04

    Polecam (2)

    książkę Guntera Grassa "Kot i mysz" - podobny klimat

    Refycul

    14 lat

    • 0 6

    • 2010-01-05 16:27

      (1)

      a ja polecam książkę Guntera Grassa "Jak to nie byłem w SS" - ten sam klimat ściemy i wybielania się hitlerowców.

      14 lat

      • 3 0

      • 2010-01-05 16:40

        dziękuję czytałem

        łagodzenie tematu wojny, nie zawsze jest potrzebne w zacieraniu jej okrucieństwa, jak też narodu.

        czytelnik

        14 lat

        • 0 0

  • 2010-01-05 15:07

    U-boot: 50 wódki zatopiona w kuflu pełnym piwa. Ciekawe czy na tym pijaństwie w "Latarni Morskiej" też była ćwiczona. :)

    smakosz

    14 lat

    • 0 0

  • 2010-01-05 15:27

    dziekujemy panu Markowi

    W zasadzie to ja osobiscie dziekuje za rosnaca serię naprawde interesujących artykułów. Serdecznie pozdrawiam!

    Piotr Połoczański

    14 lat

    • 2 2

  • 2010-01-05 15:30

    Zaczynam się gubić. Kto w końcu w tej wojnie był dobry a kto zły? (2)

    Widać niektórzy mają z tym problem.

    borkow

    14 lat

    • 8 2

    • 2010-01-05 16:59

      nikt nie był ani dobry, ani zły...

      14 lat

      • 3 3

    • 2010-01-06 10:04

      za dużo amerykańskich filmów się naoglądałeś

      14 lat

      • 0 0

  • 2010-01-05 15:51

    moj mial pecha...

    A moj dziadek od 41- go byl w Aushwic i pewenie też by dziś dużo wspominal tylko w 1945 podczas wyzwalania - z wieży wartowniczej zestrzelili go żolnierze radzieckie

    herman tuskman

    14 lat

    • 3 2

  • 2010-01-05 15:56

    Coraz ciekawiej na Trojmiasto.pl!!!

    Bardzo ciekawy artykuł! Poproszę więcej - czytam wszystkie z przyjemnością.

    Martini

    14 lat

    • 5 1

  • 2010-01-05 16:06

    A kolega Wolfganga w Sztutthofie w tym samym czasie też miał szczęście, (1)

    bo strzelając z wieży trafił w pismaka który wkurzył go tekstem o Kowalskim z polskiego okrętu podwodnego który uciekł jego koledze z Kriegsmarine na Szweckich wodach terytorialnych.
    Pozdrawiam

    borkow

    14 lat

    • 1 2

    • 2010-01-05 16:14

      bardzo mądrze powiedziane.

      pozdrawiam

      gda

      14 lat

      • 1 2

2
3
4
5
6

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3249)

Najczęściej komentowane

Były senator PiS poszukiwany listem gończym za znęcanie się nad psem

List gończy za byłym senatorem PiS

Port nie radzi sobie z pyłem nad Gdańskiem

Port nie radzi sobie z pyłem nad Gdańskiem

więcej

Najczęściej czytane