• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tak zmieniano 25 lat temu ustrój Polski

Katarzyna Moritz
4 czerwca 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 

4 czerwca 1989 roku tak wyglądały wybory w Gdańsku. Materiał z archiwum Video Studio Gdańsk.


Na każdym wolnym skrawku muru, w witrynach sklepowych, tramwajach, kolejkach wisiały plakaty zachęcające do głosowania na "drużynę Wałęsy". Kampania wyborcza trwała nawet przed lokalami wyborczymi. 25 lat temu frekwencja wyborcza do półdemokratycznych wyborów parlamentarnych w Polsce wyniosła aż 62 proc.



W niedzielę 4 czerwca 1989 roku w Polsce panowała euforia, mimo że odbywające się wówczas wybory nie były w pełni demokratyczne. Przyspieszone o kilka miesięcy wybory do Sejmu, a także do nowo utworzonego Senatu były efektem porozumienia Okrągłego Stołu. Z góry było wiadomo, kto będzie miał większość w Sejmie. Jednak "demokratyczne w 35 proc." wybory były jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Polski.

Kandydaci rekomendowani przez Komitet Obywatelski "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na 161 możliwych) i 92 senatorskie. Prawie żaden z 65 proc. mandatów przypadających rządzącej PZPR wraz z satelickimi wobec komunistycznej władzy ugrupowaniami nie został obsadzony w pierwszej turze wyborów.

Jednak ówczesne wybory nie wyglądały tak, jak obecne. Głosowanie nie polegało na zaznaczeniu wybranego przez siebie kandydata, lecz na skreśleniu nazwisk wszystkich kandydatów poza jednym, wybranym.

- Chodziło o to, by skreślić tych kandydatów, którzy byli na liście krajowej, gdzie byli głównie zasłużeni działacze partyjni i państwowi. Strona solidarnościowa wzywała, żeby całą tę listę w całości przekreślić. W przypadku pierwszych wyborów do Senatu, które były w pełni wolne, w naszym regionie bezapelacyjnie zwyciężyli Bogdan LisLech Kaczyński - przypomina Arkadiusz Kazański, pracownik pionu naukowego IPN w Gdańsku.

Do sejmu kontraktowego z województwa gdańskiego ze strony solidarnościowej dostali się wtedy Jan Krzysztof BieleckiJacek Merkel z Gdańska, Krzysztof DowgiałłoCzesław Nowak z Gdyni, Antoni Furtak z Wejherowa i Olga Krzyżanowska z Tczewa. Lech Wałęsa, mimo różnych apeli ze strony członków KO, odmówił ubiegania się o miejsce w parlamencie, twierdząc, "że są inni, lepiej nadający się do tej roli".

Co ciekawe, 25 lat temu nie było ciszy wyborczej, kampania trwała nawet w dniu głosowania, a przy lokalach wyborczych można było otrzymać wskazówki, jak głosować. Całe Trójmiasto było oblepione ulotkami, bo radio, gazety czy dwa programy w telewizji były wtedy pod wpływem strony partyjno-rządowej. Komitet Obywatelski miał audycję wyborczą, ale późno wieczorem. Dopiero na niecały miesiąc przed wyborami, 8 maja, zaczęto wydawać Gazetę Wyborczą, a Tygodnik Solidarność zaczął się ukazywać na dwa dni przed wyborami.

- Mimo monopolu partyjnego, strona solidarnościowa prężnie działała siłą oddolną i wielką aktywizacją zwykłych ludzi w najmniejszych nawet miejscowościach. Lech Wałęsa wtedy miał siłę wodza i prawie wszyscy kandydaci mieli z nim zdjęcie, to był dobry chwyt marketingowy. Piotr Baumgart, który nie miał takiego zdjęcia z komitetu w pilskim, przegrał z popieranym przez rząd przedsiębiorcą Henrykiem Stokłosą, który został senatorem. Strona partyjna próbowała ośmieszać te zdjęcia i mówiono, że "nawet świnia, jakby sobie zrobiła zdjęcia z Lechem Wałęsą, to też by weszła do Sejmu" - przypomina Kazański.

Pierwsze wyniki wyborów wywieszano już w nocy na kartkach na drzwiach komisji wyborczych. W Gdańsku szybko dzięki temu zorientowano się o  sukcesie strony solidarnościowej.

- Wtedy było o wiele większe zainteresowanie wyborami niż teraz, frekwencja wyniosła 62 proc. Było w sumie 17 mln głosujących. Mimo że strona rządowa przegrała, to jednak około 6 mln ludzi oddało głosy na listę krajową, ale tylko dwóch kandydatów z tej listy przekroczyło 50 proc. W drugiej turze, 18 czerwca, frekwencja wyniosła już tylko 25 proc. - wyjaśnia Kazański.

Dla PZPR wynik czerwcowych wyborów był szokiem. Po ich ogłoszeniu partia straciła faktyczną zdolność do rządzenia krajem, choć musiało minąć jeszcze kilkanaście tygodni, zanim uświadomiono to sobie w Komitecie Centralnym. Wybory były momentem przełomowym, który zadecydował o późniejszej zmianie ustroju naszego państwa.

Wydarzenia

Święto wolności

uroczystość oficjalna

Wydarzenia

Opinie (404) 5 zablokowanych

  • To dzieki takim bohaterom jak Borusewiz,Wałęsa mamy nowa Polske! (14)

    A jak zachowuja sie inni po 25 latah widac bylo doskonale dzisiaj po tym jak `Kartofel` udal sie do szpitala na badania alergiczne .....podczas gdy 20 najwazniejszyh głów panstw w Europie przybylo do Polski zeby spotkac sie z prezydentem Obama.Wedlug Blaszczaka`Kartofel` mial byc `mezem stanu` a dla mnie coraz bardziej przypomina popijacego skunksa z filmu 40-latek...czyli technika Maliniaka! Zreszta moze to i lepiej ze sie schowal do nory.....bo jeszcze zahodnia prasa zaczelaby weszyc i cytowac tego ćwoka posla Gorskiego o koncu epoki bialego czlowieka.........

    • 8 10

    • Włącz mózg - Wyłącz TVN (10)

      Dokument UOP z 1996 r. (odtajniony w 2007), od Ministra A. Milczanowskiego (SLD) do prezydenta A. Kwaśniewskiego.

      "Do tej pory nie zwrócono dokumentów agenturalnej przeszłości LW, kwitów za wynagrodzenie za współpracę ze służbą bezpieczeństwa".

      Czarno na białym jest, że twój "bohater" swoje dokumenty osobiście wypożyczył, wyrwał setki stron z donosami, i zwrócił dokumenty zdekompletowane, nie oddał / zniszczył mikrofilm zawierający około 2000 dokumentów.
      A ten twój kartofel to ta sama banda - jeszcze długo był przy LW jak już "oficjalnie" było wiadomo że jest TW.

      Ale o to właśnie chodzi.
      Lewica (w porozumieniu z "prawicą), postawiła słupa, żeby tacy jak ty
      mieli "bohatera" myśląc że jesteście "wolni".

      • 3 5

      • Wylcaz tv trwam i radio maryja - włącz mózg!!! (1)

        Jestes uposledzony umyslowo......jezeli patrzac na historie ostatnich 25 lat tak myslisz!!!!!!!!

        • 1 3

        • ty po 25 latach za to wcale nie myslisz.

          nawet majac przed oczami dowody, oryginaly rekopisow swojego "bohatera".

          • 1 0

      • Andrzej Milczanowski to byl tzw prezydencki miniser lemingu....a wiesz co robia lemingi....sraja we wlasne gniazdo!

        • 1 1

      • Ty masz rację, ja mam spokój (6)

        Wierzysz w to co chcesz. Tak naprawdę nie ma dowodów na agenturalną przeszłość LW. Wszystko można spreparować. Lepiej dla ciebie i tobie podobnym wierzyć SB . Karmić się nienawiścią i zawiścią. Pewnie byłeś bohaterem bo oceniasz i sądzisz innych.

        • 2 1

        • Wierze LW ktory sam sie przyznal. I to nie raz.

          Tylko potem jakos zmienial zdanie ciagle.

          • 0 2

        • Sa setki dowodow, rekopisy, maszynopisy, dzienniki, nagrania na kasetach jak twoj "bohater" rozpoznaje kolegow na strajkach. (2)

          tylko jakos nie wlaczono ich do dowodow podczas procesu lustracyjnego.

          • 1 1

          • Widziałeś, czy koledzy z UB opowiadali ? (1)

            • 2 0

            • Widziałem lemingu, ty też możesz zobaczyc, wystarczy poszukac

              • 0 2

        • Weź daj sobie spokój z pisaniem bzdur.
          Cała afera z tzw "czerwoną rtęcią" miała na celu nie znalezienie tego materiału ale jako pretekst wejścia do mieszkania b. SB-ka mającego dokumenty dotyczące Bolka, które wyniósł z archiwum.
          To był cały cykl "czyszczenia przestrzeni".

          • 0 0

        • Dowody to sa ale na kaczke: TW KURDUPEL!

          • 0 0

    • (2)

      a co mnie jako obywatela obchodzą te delegacje i brednie puste śmieszne frazesy to nie te delegacje mają tu problem z podstawowymi banałami jak np wizyta u lekarza czy leczenie nowotworu.Co masz debilu z tego spotkania z obamą?Śmieszy mnie palancie że tak się nadymasz obchodami które tak naprawdę idioto sa kpiną z ciebie.Spotkała się kasta prózniaków którym się zdaje że mają jakąś legitymację jakiś społeczny autorytet a dlaczego na obchody nie zaproszono ludzi z tej drugiej strony solidarności tylko postkomunę kwacha itd?Gdyby jaruzelski dalej żył to byłby tak samo fetowany jako założyciel 3 erpe twórca okrągłego stołu a ty co masz z tego frajerze.Możesz sobie popatrzeć jak elyta zajada się kawiorem pije lux szampana i smieje się z ciebie frajerze że dymasz na ich dobrobyt i ich święta że możesz łaskawie posłuchać pana obamy kiedy pierw zostaniesz zgnojony i przetrzepany jak bandyta i to jest twoje prawo

      • 1 1

      • (1)

        ty jesteś korwinowiec czy idiota-narodowiec, w zasadzie jedno i drugie nie robi różnicy, ale jedno jest pewne - jesteś arcyidiotą kaczego pokroju

        • 1 2

        • ulżyło debilu pozwolili cię zjeść choć okruszek z pańskiego stołu frajerze?Zdrowie wasze w garła nasze takie jest przesłanie nażartych polityków do ciebie debilu

          • 0 0

  • 21 zadanie stoczniowej solidarności brzmiało:"Socjalizm tak, ale z ludzka twarzą".zamalowane i sfałszowane po tzw.demokratycznych wyborach.bo w Polsce nigdy nie było komunizmu tylko socjalizm.

    • 3 2

  • bolek na to wszystko sie godził wiedząc jakie będą konsekwencje

    To nie komuniści oszukali polskie społeczeństwo

    • 4 4

  • Skala emigracji za pracą z przymusu, nie z powodów turystycznych,

    ujemny przyrost naturalny, najniższy lub prawie najniższy w Europie, brak możliwości założenia rodziny przy pracy na umowie o dzieło lub za 1000zł dotykający miliony młodych ludzi, chyba jedynie patologia w takich warunkach decyduje się na dziecko, brak perspektyw na lokum, nawet wynajem jest nieopłacalny przy naszych zarobkach, 30-40latkowie na utrzymaniu rodziców, służba zdrowia na łopatkach, powszechny stres ekonomiczny i niezadowolenie społeczne, oto obecny stan społeczny po 25 latach.

    • 3 1

  • Pan Prezes 25 -lecie powitał w szpitalu z powodu ujawnionej alergii ( polityczna wysypka)

    stwierdzono uczulenie na Tuska,Komorowskiego,Wałęsę ,Obamę i innych polityków którzy byli na Placu Zamkowym. Pan Prezes poczuł się olany rocznicowymi wydarzeniami i wolał dyplomatycznie znaleźć azyl w szpitalu. Biedny Pan Prezes !

    • 3 2

  • zamienił stryjek siekierkę na kijek.......

    Nie ma wolnosci bez solidarnosci, a tej nie ma teraz miedzy ludzmi. Panuje wszechobecny egoizm i wyscig "szczurow". I o to chodzi naszym panujacym. Poddani maja pracowac w swiatki, piatki i niedziele przynoszac im w zebach podatki. Zresza na nic innego nie maja juz sily - paciorek, siusiu i spac! O takie polske walczyli?

    • 2 0

  • Qupa a nie przemiany

    pozwolono na uwlaszczenie sie CZERWONYCH PAJAKOW - patrz byla euro poslanka z Gdyni .

    pozwolono na dorobienie sie funkcjonariuszom i ich dziecom ze sluzb .

    pozwolono na DZIKA PRYWATYZAJE i rozwalenie majatku skarbu Panstwa

    pozwolono na qurewskie dzialanie martwych spolek - DALMOR - ktore od dawna nie wypelnialy zadan statutowych ale dawaly zatrudnienie zarzaqdowi .

    pozwolono na przeksztalcenie dobra wspolego w SA - patrz TVP - zamiast wywalic na bruk spiochy , zatrudnionych za zaslugi i wiele innych wymyslono outsorsing

    ktora Qr.......... a pozwolila na dzialanie agencji pracy tymcasowej jako normalnej formy zatrudniania ludzi w hipermarketach i innych firmach

    przemiany nie mialy isc w ta strone ................................. zabraklo PRZYZWOITOSCI

    • 5 2

  • Dla PiSuaru nic sie nie zmienilo

    frustraci, onanisci, oszolomy, czubki.

    • 5 2

  • To towarzysze dostosowali ustrój do swoich rosnących potrzeb. Ci co myśleli, że to spontaniczny odruch do uzyskania wolności doprowadzili do zmian. Teraz widać, którzy działacze solidarności stali po której stronie. Ci prawdziwi to już odeszli żyjąc w ubóstwie a pozostali ciągani są cały czas po sądach.
    Teraz tylko ci uwłaszczeni obchodzą tą rocznicę co widać i czuć.

    • 1 0

  • komentarze sa szokujace.. (5)

    Z wielkim trudem przeczytalem chyba wszystkie powyzsze komentarze i jestem w ciezkim szoku jak wiele nienawisci, jadu i prymitywnych slow pisza moi rodacy. Nie wiem kto piszs takie komentarze ale mam nadzieje, ze mino wszystko nie jest to glos narodu. Trzeba byc ogromnyn ignorantem i ograniczona osoba aby caly czas uzywac pisowskiej retoryki. Ludzie, zamiast pisac caly szac okreslenia typu; lewacy, zydzi, komuna, koryto, okradli nas, tvn, targowica, sb i inne na podobnym poziomie WEZCIE SIE WRESZCIE DO ROBOTY, nikt wam nie broni inwestowac w swoj poziom zycia i siebie samego. Wyjdzcie czasem z domu i zobaczcie jak kiedyc wygladala Polska a jak teraz..

    • 5 2

    • (1)

      szczesliwy zaradny i wolny=rozumiem ze z trudem czytasz i jesteś w szoku bo to czytasz tego nie rozumiesz Tobie ciężko jest nawet zrozumieć ze inni mogą mieć inne zdanie Ty widać masz mozg wyprany przez media i szkoda więcej czasu dla ciebie

      • 2 4

      • do jerzego

        drogi Panie, przede wszystkim zaprzeczasz włąsnym słowom. Ja mam inne zdanie niż większość komentujących więc to Ty nie możesz zrozumieć i zaakceptować tego, że ktoś inny ( ja mam inne zdanie ) oraz to uszanować. Lepiej zamiast argumentować swoje zdanie od razu opluwać i obrażać co?... no właśnie Twoja odpowiedz jest kwintesencją osób o których pisałem jak również większości elektoratu pis; kosmiczne poglądy nie poparte argumentami, obrażanie innych którzy mają inne i całkowity brak możliwości dyskusji na poziomie i wymiany i wymiany wzajemnych racji. bo przecież lepiej napisać: ,,szkoda dla ciebie czasu''' - oczywiście ciebie z małej litery..

        • 1 1

    • (2)

      to nasz wina że nie lubimy jak się nas dyma w d.. frajerze?Wziąłem się GNOJU do roboty i większość owoców mojej pracy zabiera mi rządząca mafia j..ne sk..syny którym jest ciągle mało mało mało mojej kasy.Kolejny j..ny ch..j który mierzy dostatek i poziom życia kolorowymi wystawami i błyskotkami chory człowieku masz pretensje do ludzi że zapierd..lają jak woły i nie mają na życie że poza opłatami nie stać ich na nic?Masz pretensje do ludzi chorych na raka którym opóźnia się leczenie bądź żałuje na nie pieniędzy że są sfrustrowani?Masz pretensje do młodych ludzi że są sfrustrowani pracą ponad siły za grosze pogardą ze strony wyzyskiwaczy.Głos narodu debilu jest taki że 77% ludzi w d.. ma polityków wszystkich i w d.. ma to państwo 80% młodych ludzi myśli tylko o tym by się wykształcić i z tego wypizd..wa wyjechać do normalnego świata gdzie praca człowieka jest chociaż normalnie wynagradzana a takie rzeczy jak opieka zdrowotna ulgi na dziecko nie są jakimś s-f jak w tym twoim wolnym wypizd..wie polskim

      • 1 1

      • poziom... (1)

        Jestes przykrym czlowiekiem. Nic dziwnego ze klepiesz biede bo z takim poziomem nawet najbogatrzy kraj nie zapewni dostatku komus tak prostemu i jalowemu. Nie masz prawa obrazac mnie ani nikogo innego - to karalne. Nie chcecie przrkonywac o braku sensu twoich pogladaw ale dam ci rade: skoro tu ci zle to wyjedz gdzies gdzie jest lepiej. Ty bedziesz zadowolony i ja takze ( jednego prymitywa mniej w najblizszym otoczeniu )

        • 0 1

        • Mam nadzieję "jw", że PO lekturze krytykowanego przez Ciebie postu, będziesz nieco

          mądrzejszy i może nie NAJBOGATSZY, ale BOGATSZY o jedno małe doznanie umysłowe...

          • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane