- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (456 opinii)
- 2 Szybko odzyskali skradzione auto (43 opinie)
- 3 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (192 opinie)
- 4 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (280 opinii)
- 5 Karne kupony za niewłaściwe parkowanie (166 opinii)
- 6 Wznowili drogi remont po pół roku przerwy (66 opinii)
Wille Trójmiasta: Willa Schrey - dom twórcy fabryki wagonów
Willa Schrey przy Jaśkowej Dolinie 19 powstała na początku XX wieku. Jej pierwszy właściciel mieszkał w niej do 1913 r.
W kolejnym odcinku cyklu o starych willach Trójmiasta opisujemy dom zbudowany na zlecenie Carla Otto Schreya, twórcy Gdańskiej Fabryki Wagonów. W zeszłym tygodniu opisaliśmy Zameczek Mormonów w Oliwie, a za tydzień przedstawimy willę Herbstów w Sopocie.
Przy Jaśkowej Dolinie znajduje się wiele przepięknych willi, które przetrwały działania wojenne. Wśród nich znajduje się tzw. willa Schrey.
W połowie XIX wieku, w oficynie Woldemara Devrienta ukazał się na poły humorystyczny bedeker: "Taradajka. Nowy przewodnik po Gdańsku i okolicy". Znalazło się w nim w miejsce na opisanie wyjątkowego zielonego skarbu Gdańska, jakim była (i jest do dziś) Jaśkowa Dolina.
Tak wówczas opisano ten uroczy zakątek miasta:
"Jaśkowa Dolina (Jäschkental)!" - to właśnie najprawdziwszy, rdzenny gdańszczanin może ująć w tym jednym słowie - w tym cudnym wyrażeniu wszystko, co najświętsze, promieniujący afekt do piękna natury, dźwięków koncertu trąbek, przyjemność płynącą z kawy i podziwiania ogrodowych rzeźb. Taradajką do Jaśkowej Doliny! Kto tego nie doświadczył, nie może powiedzieć, że był i zaznał prawdziwego Gdańska! Chociaż Jaśkowa Dolina jest naprawdę urocza, główne atrakcje nie ucieleśniają się w postaci zimowych koncertów w wypełnionych papierosowym dymem w salach Établissementu Schrödera czy przybytkach Schulza i Spliedta, ale na Górze Jana".
Zagłębie eleganckich siedzib finansowej elity Gdańska
Jaśkowa Dolina stała się również miejscem, gdzie zaczęły powstawać wille znanych gdańskich kupców, polityków i przedsiębiorców. Opisaliśmy już historię bajkowej willi Henkenhafa (ul. Pawłowskiego 2) oraz pałacyk wybudowany dla Oskara Kona, następnie przejęty na potrzeby nazistowskiego ośrodka.
Innym z przedsiębiorców, którzy wybudowali sobie siedzibę w tej części Wrzeszcza, był Carl Otto Schrey. Był on inżynierem, absolwentem Akademii Technicznej w Berlinie. W Gdańsku znalazł się pod koniec XIX w. i stanął tu na czele Gdańskiej Fabryki Wagonów, którą zresztą budował, a następnie zarządzał. Po wojnie na jej terenie utworzono Stocznię Północną.
W 1899 r. architekt Ernst August Schade zaprojektował dla Schreya budynek przy ulicy Jaśkowa Dolina 19 (Wówczas Jaeschenktaler Weg 10), w którym Schrey mieszkał do 1913 r., kiedy to wyjechał do Berlina.
W książce "Danzig und seine Bauten" (Gdańsk i jego budowle) z 1908 r. znalazł się krótki opis willi Shreya:
"...do tej ostatniej grupy należy rezydencja prywatnego radcy Schreya, zaprojektowana przez rządowego architekta Schade w 1899 r. Bogato rozbudowany budynek zajmuje powierzchnię ok. 200 m kw. i kosztował ok. 68 tys. marek. Główne pomieszczenia na parterze i piętrze skupione są wokół korytarza, w który wbudowana jest klatka schodowa".
W 1939 r. Schrey został patronem jednej z wrzeszczańskich ulic, która dziś nosi nazwę Żywiecka w Dolnym Wrzeszczu.
Po wojnie willa Schreya została podzielony na mieszkania. Od 1995 r. budynek znajduje się w rejestrze zabytków.
O autorze
Michał Ślubowski
Popularyzator historii Gdańska, autor bloga Gedanarium i podcastu Historia Gdańska dla każdego oraz współautor podcastu Makabreski, poświęconego mrocznym historiom z przeszłości regionu.
Opinie (99) ponad 10 zablokowanych
-
2023-12-19 15:40
jaik tak dalej bedzie w polsce donek jest wstanie zwracac te budynki spadkobiercom ale reparacji za zniszczenia niebedzie za roboty przymusowe tez bo z jakiej paki durny narodzie
- 2 0
-
2023-12-24 10:02
Do dziś ta fabryka produkuje, a nie czekaj, to nie ta.
- 0 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.