• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach

kk
18 maja 2024, godz. 15:00 
Opinie (263)
Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą. Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą.

Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.



Czy ortografia w języku polskim sprawia ci trudności?

Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że "polska język, trudna język". Z pewnością każdy z nas wielokrotnie zastanawiał się nad poprawną pisownią konkretnych wyrazów i popełnił niejeden błąd w tym zakresie.

Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.

Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".

W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.



Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą



Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.

Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.

Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
  • plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
  • aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
  • cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
  • park Północny będzie Parkiem Północnym.

Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).

Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery. Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą



Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.

Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.

Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów



Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.

Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.

Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma. Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma.

Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze



Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.

Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).

Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.

Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni. Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni.

Nagrody wielką literą, marki samochodów również



Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.

W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
  • mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
  • posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").


Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką



Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
  • wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
  • dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
  • wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
  • wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
  • w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.

Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.



Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
kk

Opinie (263) ponad 20 zablokowanych

  • Do narodu polskiego.

    "Mańifest w sprawie natyhmiastowej futuryzacji żyća."

    Pochodzenie: "Jednodńuwka futurystuw"
    Data wyd. czerwiec 1921

    Rozumiejąc jasno, że sporadyczna i izolowana reforma sztuki w oderwańu jej od samego żyća, kturego tętnem i funkcją orgańiczną jest sztuka każda, muśi śę okazać z gruntu czczą, bezowocną i jałową, ńe mając jednocześńe czasu na żadne kroki pszedwstępne i pszygotowawcze w tym kierunku, żyće i sztuka polska grożą zaduszeńem, a jedynym możliwym i skutecznym w takim wypadku środkiem jest ńezwłoczna traheotomja, my, futuryśći polscy, pszystępujemy z dńem dźiśejszym do wielkiej radykalnej pszebudowy i reorgańizacji żyća polskiego i wzywamy wszystkih obywateli wolnej Żeczypospolitej Polskiej do zorgańizowanego wspułdźałańa i pomocy.

    Wojna wszehświatowa wraz z olbżymim pszesuńęćem śę całych państw, warstw i naroduw poćągnęła za sobą wielkie pszesuńęće wartośći. Rezultatem tego jest kryzys kulturalny, kturego widowńą jest dźiśaj cała Europa Wshodńa i Zahodńa. U nas ten kryzys objawia śę w szczegulńe ostrej i specyficznej formie. Pułtora wieku ńewoli politycznej wyćisnęło na całej naszej fizjognomji, psyhice i produkcji twardy, ńezatarty śćeg. Świadomość kulturalna nasza ńe mogła śę rozwijać tak swobodńe, jak w państwah zahodńih. Z końecznośći cała nasza energja narodowa wyładowywała śę w kierunku największego naporu, w kierunku żmudnej i mozolnej walki o język, żyće i orgańizacje własne. W tym samym kierunku walki o własne narodowe ja i budowańa twardej, ńepszełamanej, odpornej na wszystko i żyćowo zdolnej narodowej psyhiki wyładowywała śę i sztuka polska.

    • 5 1

  • (1)

    W hwili wielkiej i pszełomowej, my, futuryśći, zapominamy dawnyh uraz, ńe pamiętamy tego, że dotyhczasowe wszystkie nasze poczynańa, zmieżające w jednym wytkńętym kierunku, spotykane były pszez społeczeństwo polskie wrogo, bezmyślńe i śmieszńe. Wiemy dobże, że było to ńeporozumieńe, wywołane pszez fałszywyh informatoruw i komentatoruw, jak ruwńeż i pszez brak jednolitego frontu i jasnego, fizycznego wiary wyznańa nas samyh. Teraz wszystkie te ńeporozumieńa odpadają same pszez śę. Z purpurową wiarą w jutro i jego ńewyczerpane możliwośći jednym mocnym żutem pszekreślamy wszystko, co było poza nami i w nas samyh złe, zbędne i starcze i wyćągamy rękę do społeczeństwa polskiego. Jeżeli jesteśće żywym narodem, a ńe narodźikiem, jeżeli pułtorawiekowa ńewola ńe wyżarła wam mlecza paćeżowego, jeżeli jesteśće żeczywiśće narodem jutra, a ńe narodem-pszeżytkiem - pujdźeće za nami.

    • 5 2

    • Źle zaczynasz.

      Powinno być: F hfili wjelkiej i pszełomowej (ewentułalńe - pszeuomowej).

      • 1 0

  • Co za bzdura (7)

    Pomieszanie języka tylko w celu dostosowania go do analfabetów. Czyli mądrzy maja dostosować się do głupich? Bezsens. Rada języka już dawno zeszla na psy...

    • 22 0

    • Zacznij się przyzwyczajać. Podobnie z nierobami

      • 2 0

    • (5)

      A idź pan z tą śmieszną Radą Języka Polskiego.

      Opinia Rady Języka Polskiego w sprawie wyrażeń w Ukrainie / do Ukrainy i na Ukrainie / na Ukrainę

      Biorąc pod uwagę szczególną sytuację i szczególne odczucia naszych ukraińskich przyjaciół, którzy wyrażenia na Ukrainie, na Ukrainę często odbierają jako przejaw traktowania ich państwa jako niesuwerennego, Rada Języka Polskiego zachęca do szerokiego stosowania składni w Ukrainie i do Ukrainy i nie uznaje składni z na za jedyną poprawną (jak można przeczytać w drukowanych wydawnictwach poprawnościowych).

      Podsumowując - choć oba typy połączeń (zarówno do Ukrainy / w Ukrainie, jak i na Ukrainę / na Ukrainie) są poprawne, to zachęcamy, by posługiwać się (szczególnie w tekstach oficjalnych) konstrukcjami pierwszego typu.

      • 2 0

      • Widać że są poprawni politycznie (4)

        Jak tak dalej pójdzie, to już będzie ukropolski język. Nie będzie szpitala, tylko likarnia, nie będzie dziękuję tylko djakuju. I tak wszystko będą mieszać. Bez sensu.

        • 1 0

        • (3)

          Jakie djakuju? Przecież większość z nich po rosyjsku gada. Praktycznie połowa Ukrainy rosyjskojęzyczna - cała wschodnia część - tam gdzie faktyczne walki.

          Z dzieckiem chodzę na plac zabaw pod blokiem na którym od jakiegoś czasu pełno ukraińskich dzieci.

          Wyraźnie słyszę jak po rosyjsku Ukraińcy między sobą rozmawiają.

          Córka na placu zabaw podzieliła się cukierkami z nową koleżanką z Ukrainy, a nowa koleżanka odpowiedziała spasiba, a nie djakuju. Również nowa koleżanka córki mówi "Da" po rosyjsku, a nie "Tak" po ukraińsku.

          "Smotrij" to też po rosyjsku.

          Pieszo dziecko do szkoły prowadzę - przed nami albo za nami ukraińskie dzieci - rosyjskojęzyczne.

          W pracy Ukraińcy, sami się przyznają że po rosyjsku mówią.

          • 1 0

          • Bo zwiali do nas ci z Donbasu

            Lyd uświadomiony narodowo pozostał na Hałyczynie

            • 1 0

          • Bo pewnie to ci ze wschodu (1)

            Ukraina wschodnia była leninowska, a zachodnia banderowska. Potem się pomieszało. Zresztą Ukraina i tak ma korzenie ruskie, wszak to kraj z krótką historią.

            • 1 0

            • Z południa Ukrainy. Widać po blachach na parkingu. Rejestracja BT - obwód chersoński.

              • 0 0

  • Ta "ulica aleja" jest najlepsza! :-))

    • 7 0

  • Rada j, polskiego powinna najpierw próbować wyrugować już istniejące błędy (3)

    Ale nie, odwrotnie, hołota dalej będzie pisała z błędami, a reszta będzie uczyć się nowych wymysłów. Bzdura nad bzdurami.

    • 16 0

    • Może jeszcze niech wprowadzą pisanie zaimków z wielkiej litery. Zgodnie z i**otyczną modą wprowadzoną przez nieuków.

      Nagminne Ci w zdaniu typu To nie byli Ci mężczyźni, tylko tamci. Jakie Ci? Zresztą zaimek Ty, Ci, Ciebie, Tobie pisze się z wielkiej litery tylko w listach, a nie w ogóle. A zresztą ci to zaimek wskazujący.
      A już kompletnym kuriozum jest pisanie ja z wielkiej litery Ja.

      Inne przykłady?

      • 3 0

    • Z czasem słowo "szłem" stanie się poprawne (1)

      Albo "dwa brakują", zamiast "dwóch brakuje". Grzonka....

      • 2 0

      • Włanczać

        Niech włonczą myślenie.

        • 3 0

  • Koszt

    Jak się pojawi kwota ile to będzie kosztować "Ten Budżet", to się złapiemy wszyscy za głowę...
    A ile to zmieni?

    • 3 1

  • I te zmiany (2)

    Niby są żeby było łatwiej? Hmmm. Moim zdaniem to nic nie da. Jak ktoś chce, to się stara mówić i pisać poprawną polszczyzną, a jak się komuś nie chce to nawet nowe zasady nie pomogą. Przerost formy nad treścią.

    • 123 5

    • Problemy 1 ego świata

      Jaką literkę napisać z przodu dużą czy małą i cyk dzieci w Afryce wykarmione, wojny zakończone, a wszyscy przeszli na wegetarianizm.

      • 4 1

    • Dostosowanie do głupich

      Żeby dzieci nie musiały się uczyć. Będą rosnąć głąby, a takimi łatwiej rządzić...

      • 3 1

  • Ale jakie zmiany

    By obcym było łatwiej ktoś kto na to wpadł ich pokryje koszty zmian tablic pieczątek itp, od razu stwierdzi że było poprawnie

    • 9 1

  • Mańifest w sprawie ortografji fonetycznej. (2)

    Wyhodząc z założeńa, że mowa ludzka jest kompleksem pewnej skali dźwiękuw, połączonyh ze sobą i twożącyh w ten sposub dźwięki złożone o pewnym umuwionym znaczeńu = słowa, za najważńejsze zadańe pisowńi każdej rozumimy jaknajdoskonalsze oddańe za pomocą znakuw symbolicznyh (liter) znakuw orgańicznyh (dźwiękuw). Idealną pisowńą zatem będźe pisowńa z gruntu prosta i śćiśle fonetyczna. Wszystko co pszesłańa ten cel lub mu bezpośredńo ńe służy jest tem samem ńepotszebne, obćążające i szkodliwe.

    Absurdem jest dla wyrażeńa jednego i tego samego dźwięku używańe 2 rużnyh znakuw (liter). Dlatego skreślamy raz na zawsze z alfabetu polskiego jako zbyteczne litery ó i rz, pońeważ w wymawiańu ńe rużńą śę ńiczem od liter u i ż lub sz i bez szkody dadzą śę pszez ńe zastąpić. Bardźej skomplikowańe pszedstawia śę sprawa z literami ch i h, w kturyh wymawiańu fonetycznym zahodźi żeczywiśće pewna bardzo subtelna rużńica. Pońeważ jednak wyrażańe jednego dźwięku dwoma ńic ze sobą wspulnego ńe mającymi znakami (c i h), kturyh połączeńe w żadnym raźe ńe daje takiego dźwięku h za jaki go wymawiamy, jest w zasadźe absurdem, pszeto i w danym wypadku połączeńe liter ch z alfabetu polskiego wykreślamy. Dla zaznaczeńa tyh subtelnyh rużńic można z czasem nad zasadńiczą literą h stawiać jakiś umuwiony znak. Ńe wprowadzamy tego, pońeważ naraźe powstszymujemy śę od twożeńa jakihkolwiek nowyh liter. Zadańem tej reformy elementarnej jest jedyńe oczyszczeńe pisowni polskiej z całego balastu znakuw zbędnyh, a tem samem szkodliwyh.

    • 4 1

    • wklejasz to z translatora? (1)

      • 0 0

      • Kopiuj-wklej z Mańifestu w sprawie ortografji fonetycznej z dnia 21 marca 1921 roku wydanego w Jednodńuwce Futurystuw w czerwcu 1921.

        • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    Zmiany które nic nie wnoszą (11)

    Rada powinna się zająć ch-h albo ż-rz oraz u-ó jaki jest sens posiadania obu liter. Oczywiście ktoś powie że to nasz język i musi tak być. Tylko popatrzcie na stare księgi. Język polski wygląda tam obco dla obecnych. Wystarczy wziąć oryginał Pana Tadeusza i okazuje się że zamiast j pojawia się y itp język zmienia się z biegiem lat i łowienie się nadal zmieniać. Tylko zamiast tworzyć koleje zasady likwidujmy archaizmy.

    • 105 55

    • (4)

      Przcież są różnice, CH brzmi twardo...

      • 6 16

      • (2)

        Przed wojną i zaraz po wojnie tak ludzie mówili i były słyszalne różnice w H i CH.

        Teraz wszyscy wymawiają tak samo ch jak h.

        • 19 0

        • (1)

          Nie wszyscy

          Podobnie rz i ż czy u i ó

          • 1 1

          • Może różnicę słychać w języku kaszubskim, śląskim czy gwarach podlaskich lub podkarpackich.

            Ja jakoś nie potrafię wymówić rz inaczej niż ż oraz u inaczej niż ó.

            • 6 2

      • Akurat CH powinno mieć historycznie uwarunkowane miękkie brzmienie. To H brzmi twardo, bo było wymawiane gardłowo.

        • 24 1

    • Jest do odnalezienie w necie - historia ortografii polskiej. (3)

      Wszystko się naturalnie zmieniało z biegiem czasu, do czasu powstania Rady Języka Polskiego. Mądre głowy chcą decydować o czymś co z natury jest żywe.
      Dawno bez RJP ortografia by się uprościła i urealniła.

      • 10 5

      • Przecież większość tych zmian właśnie wynika z żywego języka (2)

        Choćby zapis wielkimi literami (co przyszło do nas z krajów anglojęzycznych). Dawniej w planie zajęć student miał "Analizę matematyczną", dziś "Analizę Matematyczną" - tak, jak po angielsku zwyczajowo się zapisuje.

        • 4 2

        • język oprawców, czyli angielski mam w d...

          • 2 3

        • Stopniowanie przymiotników. Używa się największego wtedy gdy jest duży po drodze.

          • 0 0

    • Ogólnie wiem że wyraz rzeka pochodzi od wyrazu rieka

      Ale jakie ma to znaczenie? Powinno być tylko jedno ż. Np żaba, nie wiem jak kiedyś mówiono o tym stworzeniu.

      • 0 5

    • Jaki jest sens rozróżniania morze i może?

      • 3 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane