• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach

kk
18 maja 2024, godz. 15:00 
Opinie (263)
Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą. Taki adres nadal będzie nieprawidłowy, choć słowo "aleja" będziemy zapisywać po zmianach zawsze wielką literą.

Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.



Czy ortografia w języku polskim sprawia ci trudności?

Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że "polska język, trudna język". Z pewnością każdy z nas wielokrotnie zastanawiał się nad poprawną pisownią konkretnych wyrazów i popełnił niejeden błąd w tym zakresie.

Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.

Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".

W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.



Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą



Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.

Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.

Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
  • plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
  • aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
  • cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
  • park Północny będzie Parkiem Północnym.

Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).

Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery. Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - ten zapis po reformie będzie wymagał stosowania wielkiej litery.

Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą



Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.

Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.

Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów



Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.

Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.

Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma. Sopot od lat stosuje nieprawidłowy zapis "alei Niepodległości" podpierając się uchwałą z czasów PRL. Reforma sprawi jednak, że będzie to jedyna dopuszczalna forma.

Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze



Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.

Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).

Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.

Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni. Słowo "ulica", w tym skrót "ul.", nadal będziemy zapisywać małą literą. Tablice na zdjęciu wymagają zmiany w oparciu o obecne i nowe zasady pisowni.

Nagrody wielką literą, marki samochodów również



Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.

W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
  • mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
  • posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").


Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką



Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
  • wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
  • dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
  • wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
  • wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
  • w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.

Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.



Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
kk

Opinie (263) ponad 20 zablokowanych

  • Może to specjalnie na zamówienie tych firm które zajmuja się tymi napisani ? Ile to będzie kosztować??? Kto na tym zarobi to jakiś absurd. To nie jest żadne ułatwienie!!! Ułatwieniem byłaby likwidacja Rz i Z , tylko jedno żeby zostało bo tak samo się wymawia, albo Ch i H , bo w w umówie nie ma różnicy. Podobnie z o zamkniętym o u otwartym,
    Mogloby funkcjonować jedno u !!! I dzieciaki by się nie zastanawiały jak pisać grzegrzolka , czy inne i**otyczne słowa. Ale zamiana liter z małych na duże czemu ma służyć? Czy wyście ludzie już powariowali?

    • 10 2

  • Cześć wraca to jak było kiedyś, jeszcze nazwy ulic trzeba pozmieniać i placów

    • 4 0

  • To jak będzie poprawnie: Wyspa Sępów czy Wyspa sępów?

    Wszak drugi człon nazwy NIE jest w mianowniku.

    • 8 0

  • Mnie niepokoi podniedsienie epitetów (2)

    do rangi nazw narodowości. Rada ulega naporowi medialnego hejtu?

    • 12 0

    • na pociechę (1)

      "Polak" też zawsze wielką literą...

      • 0 0

      • Napisałem "Polak" ale portalowy automat na "Polaka" mi zmienił.

        • 0 0

  • Nudzi im sie albo za duzo peniedzy id..i widocznie maja skoro takie rzeczy chca robic... patologia (1)

    • 9 0

    • Akademik za 1 zł? Kwota wolna 60 tys? Na co to komu?

      Ważna jest tabletka wczesnoporonna, zaimki i dostosowanie języka do napływu nachodźców.

      • 3 0

  • Fur Deutschland czy Fur Afrikanen und Ukrainen?

    Po kiego wała uśmiechnięta władza zmienia zasady ortografii? Jakoś przez tyle lat sobie z nią radziliśmy. Żenada.

    • 24 2

  • gdańszczanie nie zasłużyli żeby pisać o nich wielką literą

    miasto daleko wschodniej mentalności

    • 10 1

  • Pierwsza to przywrócić nazwę ulicy kartofla na poprawną. (1)

    • 6 11

    • a ciebie eksmitować za Buga skąd przypełzałeś, POczwaro

      • 2 7

  • Niech zmienią też nazwę tej Wielkiej litery na "Dużą", bo jaka ona tam "Wielka" (dlaczego)? (1)

    Mówimy małe buty i duże buty
    Małe piwo duże piwo itd
    Określenia "wielkie" nikt raczej nie używa, gdy po drodze jest "duży"

    ad

    • 8 1

    • Dokładnie tak, kłania się stopniowanie przymiotników. Sprawę jednoznacznie też wyjaśnił prof. Miodek - dużą, a nie wielka literą.

      • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    Przed wojną pisali Marja, Rumja, Gwardja. (4)

    Wielka reforma ortografii w 1936 r. - reforma ortograficzna języka polskiego, która w szerokim zakresie zmieniła zasady pisowni.

    Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:

    Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
    Pisze się tylko -ym, -ymi.
    Obce ke pisze się przez ke, obce ge przez ge.
    W pisaniu łącznym lub rozłącznym zasadniczo przeważa pisanie rozłączne, a sprawa znaczenia, dwuznaczności itp. nie może usprawiedliwiać wyjątków.
    Uregulowano też sprawę wielkich i małych liter, pisownię nazwisk obcych oraz szerzej niż dotychczas potraktowano interpunkcję.

    Po ogłoszeniu tych zasad nie obyło się bez sprzeciwów, zwłaszcza w kołach literatów i dziennikarzy słychać było głosy niezadowolenia, protestu, a nawet zorganizowania bojkotu. Z drugiej strony szkoły oraz instytucje rządowe przyjęły te zasady. Nie licząc pewnych szczegółów, które sam Komitet uznał za nadające się do dyskusji i ostatecznego rozstrzygnięcia, zagadnienie zostało rozwiązane.

    Efekty obrad Komitetu Ortograficznego PAU zostały w 1936 r. przeniesione do systemu prawnego w formie rozporządzenia ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego o wprowadzeniu w szkołach nowych zasad ortografii.

    • 21 2

    • (2)

      Jeżeli nie widzisz różnicy w wymowie między Francia, a Francja to nie mam dobrych wieści

      • 4 2

      • Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:

        Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).

        Przed reformą z 1936 pisano przez j.

        Na nagrobku Marii Konopnickiej zmarłej w 1910 widnieje Marja Konopnicka.

        • 0 0

      • Jeżeli nie widźisz różńicy w wymowje mjędzy "Maria", a "Marja"

        to ńe mam dla ćebje dobryh wjeśći.

        • 4 1

    • Kiedyś wyszukując zasad poprawnej pisowni właśnie natnęłam się na rok 1936. Byłam zdziwiona że są tak stare. Dzienniki z okresu międzywojennego obfitują w zwroty Maryja, z Bożą pomocą, ogólnie są w dużym stopniu przesiaknięte religią

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane