- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (395 opinii)
- 2 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (236 opinii)
- 3 Śmietniki będą tam, gdzie chcieli mieszkańcy (50 opinii)
- 4 Piłeś? Nie włamuj się do auta (42 opinie)
- 5 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (139 opinii)
- 6 Utrudnienia na al. Niepodległości od wtorku (57 opinii)
Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach
Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.
Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.
Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".
W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą
Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.
Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.
![Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/3398/150x100/3398674__c_43_21_715_500__kr.webp)
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
- plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
- aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
- cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
- park Północny będzie Parkiem Północnym.
Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).
Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.
Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą
Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.
Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.
Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów
Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.
Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.
Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze
Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.
Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).
Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.
Nagrody wielką literą, marki samochodów również
Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.
W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
- mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
- posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").
Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką
Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
- wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
- dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
- wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
- wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
- w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.
Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.
Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
Opinie (263) ponad 20 zablokowanych
-
2024-05-19 09:42
Opinia wyróżniona
Zmiany które nic nie wnoszą (11)
Rada powinna się zająć ch-h albo ż-rz oraz u-ó jaki jest sens posiadania obu liter. Oczywiście ktoś powie że to nasz język i musi tak być. Tylko popatrzcie na stare księgi. Język polski wygląda tam obco dla obecnych. Wystarczy wziąć oryginał Pana Tadeusza i okazuje się że zamiast j pojawia się y itp język zmienia się z biegiem lat i łowienie się nadal zmieniać. Tylko zamiast tworzyć koleje zasady likwidujmy archaizmy.
- 105 55
-
2024-05-20 11:29
Jaki jest sens rozróżniania morze i może?
- 3 2
-
2024-05-20 11:06
Ogólnie wiem że wyraz rzeka pochodzi od wyrazu rieka
Ale jakie ma to znaczenie? Powinno być tylko jedno ż. Np żaba, nie wiem jak kiedyś mówiono o tym stworzeniu.
- 0 5
-
2024-05-19 15:17
Jest do odnalezienie w necie - historia ortografii polskiej. (3)
Wszystko się naturalnie zmieniało z biegiem czasu, do czasu powstania Rady Języka Polskiego. Mądre głowy chcą decydować o czymś co z natury jest żywe.
Dawno bez RJP ortografia by się uprościła i urealniła.- 10 5
-
2024-05-20 09:25
Przecież większość tych zmian właśnie wynika z żywego języka (2)
Choćby zapis wielkimi literami (co przyszło do nas z krajów anglojęzycznych). Dawniej w planie zajęć student miał "Analizę matematyczną", dziś "Analizę Matematyczną" - tak, jak po angielsku zwyczajowo się zapisuje.
- 4 2
-
2024-05-20 23:38
Stopniowanie przymiotników. Używa się największego wtedy gdy jest duży po drodze.
- 0 0
-
2024-05-20 09:53
język oprawców, czyli angielski mam w d...
- 2 3
-
2024-05-19 10:44
(4)
Przcież są różnice, CH brzmi twardo...
- 6 16
-
2024-05-19 12:41
Akurat CH powinno mieć historycznie uwarunkowane miękkie brzmienie. To H brzmi twardo, bo było wymawiane gardłowo.
- 24 1
-
2024-05-19 11:44
(2)
Przed wojną i zaraz po wojnie tak ludzie mówili i były słyszalne różnice w H i CH.
Teraz wszyscy wymawiają tak samo ch jak h.- 19 0
-
2024-05-19 14:12
(1)
Nie wszyscy
Podobnie rz i ż czy u i ó- 1 1
-
2024-05-19 14:52
Może różnicę słychać w języku kaszubskim, śląskim czy gwarach podlaskich lub podkarpackich.
Ja jakoś nie potrafię wymówić rz inaczej niż ż oraz u inaczej niż ó.- 6 2
-
2024-05-18 20:37
Opinia wyróżniona
Przed wojną pisali Marja, Rumja, Gwardja. (4)
Wielka reforma ortografii w 1936 r. - reforma ortograficzna języka polskiego, która w szerokim zakresie zmieniła zasady pisowni.
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Pisze się tylko -ym, -ymi.
Wielka reforma ortografii w 1936 r. - reforma ortograficzna języka polskiego, która w szerokim zakresie zmieniła zasady pisowni.
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Pisze się tylko -ym, -ymi.
Obce ke pisze się przez ke, obce ge przez ge.
W pisaniu łącznym lub rozłącznym zasadniczo przeważa pisanie rozłączne, a sprawa znaczenia, dwuznaczności itp. nie może usprawiedliwiać wyjątków.
Uregulowano też sprawę wielkich i małych liter, pisownię nazwisk obcych oraz szerzej niż dotychczas potraktowano interpunkcję.
Po ogłoszeniu tych zasad nie obyło się bez sprzeciwów, zwłaszcza w kołach literatów i dziennikarzy słychać było głosy niezadowolenia, protestu, a nawet zorganizowania bojkotu. Z drugiej strony szkoły oraz instytucje rządowe przyjęły te zasady. Nie licząc pewnych szczegółów, które sam Komitet uznał za nadające się do dyskusji i ostatecznego rozstrzygnięcia, zagadnienie zostało rozwiązane.
Efekty obrad Komitetu Ortograficznego PAU zostały w 1936 r. przeniesione do systemu prawnego w formie rozporządzenia ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego o wprowadzeniu w szkołach nowych zasad ortografii.- 21 2
-
2024-05-18 21:23
Kiedyś wyszukując zasad poprawnej pisowni właśnie natnęłam się na rok 1936. Byłam zdziwiona że są tak stare. Dzienniki z okresu międzywojennego obfitują w zwroty Maryja, z Bożą pomocą, ogólnie są w dużym stopniu przesiaknięte religią
- 2 0
-
2024-05-18 20:42
(2)
Jeżeli nie widzisz różnicy w wymowie między Francia, a Francja to nie mam dobrych wieści
- 4 2
-
2024-05-19 03:52
Jeżeli nie widźisz różńicy w wymowje mjędzy "Maria", a "Marja"
to ńe mam dla ćebje dobryh wjeśći.
- 4 1
-
2024-05-18 23:36
Najważniejszymi postanowieniami nowej pisowni z roku 1936 były:
Wyrazy typu Maria pisze się przez i, z wyjątkiem po c, s, z (np. Francja, pasja, diecezja).
Przed reformą z 1936 pisano przez j.
Na nagrobku Marii Konopnickiej zmarłej w 1910 widnieje Marja Konopnicka.- 0 0
-
2024-05-18 17:50
Opinia wyróżniona
Niektórzy to ledwo zdążyli opanować dotychczasowe zasady ortografii
A tu bum -zmiana :)
- 40 5
Wszystkie opinie
-
2024-05-18 15:03
(4)
No tak. Mieli nad czym pracować... To są sprawy z tych najpilniejszych...
- 102 3
-
2024-05-18 15:08
(1)
Bez języka niczego by nie było, żadnej cywilizacji. To może wydawać się zbędne tylko dla kogoś srednio rozgarniętego, bo język to żywy organizm bez którego byśmy nie przetrwali
- 10 13
-
2024-05-18 15:29
Ano nieprzetrwalibyśmy!
- 8 1
-
2024-05-18 15:10
I ktoś płaci tym ludziom co miesiąc naszymi pieniędzmi (1)
Dramat
- 23 2
-
2024-05-19 16:16
Najbardziej na takie rzeczy zwracają uwagę
- gimnazjum
- Zenki, które jadą na stratach w JDG- 0 4
-
2024-05-18 15:04
(6)
Zrobili to z myślą o Sopocie, który od lat nie potrafi poprawnie zapisać aleja z małej litery
- 45 11
-
2024-05-18 15:27
(1)
ó oraz u to największa głupota języka polskiego. Zaszłości sprzed setek lat, kiedy faktycznie była jakaś inna wymowa. To samo ę i en oraz ą i on. Niemcy już z 20 lat temu uprościli swoją pisownie i zlikwidowali ostre s, które można zapisywać jako podwójne s, choć kiedyś miało to znaczenie, którego nawet sami Niemcy nie ogarniali.
- 4 19
-
2024-05-18 19:10
Przed reformą języka niemieckiego w 1996 roku Niemcy pisali np. Expreß, Boß, Schloß.
Od 1996 roku piszą Express, Boss, Schloss.
Obowiązujące przed reformą z 1996 r. reguły pisania ß pochodziły od ortografa Johanna Christopha Adelunga i zostały wprowadzone do szkół i urzędów reformą niemieckiej pisowni z 1901 r.- 3 0
-
2024-05-18 15:55
Idą chłopcy A Leją czy jakoś tak
- 4 0
-
2024-05-19 08:02
Nie z małej, tylko małą literą! Sam nie potrafisz poprawnie pisać, a się wymądrzasz.
- 5 0
-
2024-05-19 08:16
Wg mnie na tych tablicach... (1)
... skrót ul. może zaczynać się dużą literą, bo zasada że zdania zaczynamy od dużej litery pozostaje. A tak możemy potraktować taką tablicę.
- 0 4
-
2024-05-19 08:48
Źle.
Wielką literą...
I jakie zdanie, jak nie masz tu orzeczenia.- 3 0
-
2024-05-18 15:12
Rozumiem że ta `reforma` zajęła PiS owcom całe ostatnie 8 lat rządzenia Polską ? Po co zmiana - niech każdy PiSze jak chce :))) (10)
Osiem zmarnowanych dla Polski lat. To już kulawy nie miał się czym zajmować? :))))))))))))))))))))))))))
- 18 90
-
2024-05-18 15:28
(1)
Biedaku, współczuję...
- 28 2
-
2024-05-18 15:59
Jemu juz nic nie pomoże...ostało mu sie juz tylko to bazgranie na forum. Kiedys ciagle uciekał z Kocborowa.
W końcu dali mu pozwolenie na korzystanie z internetu żeby mógł pisać z miejsca pobytu.
- 28 2
-
2024-05-18 16:12
Kulawy !! Pisz PO russku , nie męcz się
w rodzimym języku jest łatwiej
- 21 4
-
2024-05-18 16:16
Neo Rząd PoZPR stosuje się do wytycznych z Niemiec. (4)
- 22 6
-
2024-05-18 16:28
Zaufany człowiek kulawego sędzia szmydt już urzęduje na Białorusi :)))))) (3)
- 4 22
-
2024-05-18 22:30
Nominowany przez Komorowskiego człowiek Platformy (2)
- 16 2
-
2024-05-19 03:52
Komorowski to nie ABW, nie sprawdza. Durniu. (1)
Lepiej spójrz co duddi odpiwrdziela....Awansował dostał dostępy od.ziobry w trybie pilnym. hejtowal dla PiS, To jaki to po?
- 1 15
-
2024-05-19 09:08
Ryży ucieknie do Brukseli w tym roku czy przyszłym?
Jak myślicie?
- 9 3
-
2024-05-19 08:24
jedyne osiem lat, gdy Polska była Polską a nie krajem szmalcowników i d...li
- 11 3
-
2024-05-19 11:50
A twoja
Niedługo będzie biedoto umyslowa
- 5 0
-
2024-05-18 15:13
Tu by się przydało. Mało kto polskie znaki zna. (1)
- 10 18
-
2024-05-20 03:58
*Polskie
- 0 2
-
2024-05-18 15:14
pierdoły (1)
- 67 2
-
2024-05-18 22:20
bollocks, jakby to rzekł Anglik
- 0 0
-
2024-05-18 15:17
Kiedy koniec z ortografią ? (8)
Ile czasu jeszcze mają dzieci marnować na naukę wiedzy czy "rz" czy "ż"? Nie lepiej uczyć matematyki albo dać zajęcia z psychologiem nt jak szanować siebie i innych?
- 22 116
-
2024-05-18 15:32
Serio? Robisz wielką filozofię z tego, czy pisać wyraz przez rz czy ż? Może niech dzieciaki zaczną czytać książki, wtedy nie będą musiały kuć na blachę zasad ortografii bez przemyślenia, a poprawne pisanie będzie automatyczne.
- 44 0
-
2024-05-18 15:35
No właśnie - świenty Jan Hszciciel bendzie poprawnie (2)
I Bug lub Bug jako i jedno i drugie
- 12 2
-
2024-05-18 16:06
(1)
Śfjenty i Hszćjićjel!
- 11 1
-
2024-05-19 04:05
Hszćićel
Jeśli jusz tak bardzo hcemy być zgodńi z żeczywistą wymową
- 6 1
-
2024-05-18 16:00
Wystarczy troche czytać odklejeńcu ale jak ktos jest po Collegium Tumanum to nic nie pomoże... (1)
- 20 2
-
2024-05-19 15:20
Wystarczy że zainteresujesz się historią ortografii polskiej i zobaczysz jak ewoluowała.
- 0 1
-
2024-05-18 16:41
co za wiesniak
czyli czeresniak
- 6 0
-
2024-05-19 11:38
Jak lewica dojdzie do niepodzielnej władzy
- 2 0
-
2024-05-18 15:30
Feminitywy - może by tak wytłumaczyli... (7)
... wariatom, że po polsku mówi się po prostu: Polacy, gdańszczanie (będzie Gdańszczanie) bez dodawania formy żeńskiej.
- 79 14
-
2024-05-18 15:56
On to jest tokarz, a ona - tokarka (5)
- 27 5
-
2024-05-18 19:13
poproszę feminatyw (3)
do słowa "zboczeniec"
- 14 0
-
2024-05-18 19:17
,,,hm... (1)
...może zboczka (bo np. lubi z boczka) albo zboczenica ,zboczucha ,zboczeniczka, zboczyca ?
- 17 0
-
2024-05-18 20:15
Feminatywu to pikuś - Lewactwo wymyśliło sobie zaimki
teraz przyjdzie Ci takie niebinarne aktywiszcze i zacznie nawijać "myślałom", "zrobiłom" bo ma zapinki onu/jeno a nie np ona/jej... cyrk, Monty Pyton w Realu
- 32 3
-
2024-05-19 04:01
Zboczeńini
ewentualnie zboczeńczyni. Można też opisowo: zboczona kobiecini/kobietyni.
- 11 1
-
2024-05-21 00:15
On kierownik, ona kierownica ;-)
- 1 0
-
2024-05-19 12:14
Polki, gdańszczanki te słowa są używane powszechnie i na codzień. Chyba coś Ci umknęło.
- 4 10
-
2024-05-18 15:32
Gdańskie nieruchomości gdzie są pieniądze. Z fundusz remontowych ???
Żeby blok 30 lat nie widzial farby- 49 1
-
2024-05-18 15:33
Czemu mówić lub pisać np. "będą" lub "przyjdą" (1)
Skoro wszystkie słoiki mówią "bendom", "przyjdom".
A w końcu wuj to wój..- 28 8
-
2024-05-18 19:22
Ale za to dajom
Kobietą, dziewczynką i innym osobą.
- 13 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.