- 1 Będzie 500+ dla małżeństw ze stażem? (417 opinii)
- 2 Tak wybuchł pożar w Nowym Porcie (254 opinie)
- 3 Wznowili drogi remont po pół roku przerwy (43 opinie)
- 4 Piłeś? Nie włamuj się do auta (55 opinii)
- 5 "Bilet miejski" bez zniżek dla seniorów (155 opinii)
- 6 Śmietniki będą tam, gdzie chcieli mieszkańcy (59 opinii)
Reforma ortografii wymusi zmiany w miastach
Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.
Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.
Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".
W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą
Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.
Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.
![Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze](https://s-trojmiasto.pl/zdj/c/n/2/3398/150x100/3398674__c_43_21_715_500__kr.webp)
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:
- plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
- aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
- cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
- park Północny będzie Parkiem Północnym.
Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).
Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.
Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą
Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.
Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to: Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.
Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów
Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.
Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.
Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze
Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.
Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).
Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.
Nagrody wielką literą, marki samochodów również
Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.
W ramach reformy znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
- mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
- posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").
Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką
Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
- wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
- dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
- wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
- wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
- w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.
Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.
Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
Opinie (263) ponad 20 zablokowanych
-
2024-05-18 15:55
Zmieńcie od razu na niemiecki urzędowy i po sprawie. Polski język tez juz przeszkadza...co następne? (2)
Hymn, flaga?
- 32 12
-
2024-05-18 15:59
Dyżurny troll ze spółki Skiba&Majewski nie wytrzymał (1)
Zajmij się podlewaniem chodnika
- 5 11
-
2024-05-18 16:04
Już nie trzeba bo podlaleś sam...folksdojczu zabolało?
- 9 7
-
2024-05-18 15:59
Rusyfikacja języka polskiego (3)
- 23 4
-
2024-05-18 16:05
(2)
Prędzej germanizacja, bo w niemieckim każdy rzeczownik jest wielką, niezależnie od tego czy jest to nazwa własna
- 18 0
-
2024-05-19 08:06
(1)
Dużą, nie wielką (prof. Miodek "Duże czy wielkie litery").
- 0 3
-
2024-05-21 12:21
Akurat to jest osobiste uprzedzenie Miodka do "wielkiej" - nie mające żadnego uzasadnienia językowego.
- 0 0
-
2024-05-18 16:02
Opinia wyróżniona
W końcu będę Gdańszaninem (1)
.. a nie gdańszczaninem
- 14 7
-
2024-05-21 00:13
Dowartościowujące prawda? Też mi się podoba ta wielka litera w tym wyrazie
- 1 0
-
2024-05-18 16:07
Wymiencie wyblakłe tablice najpierw!!!
- 14 0
-
2024-05-18 16:14
Generalnie te "o" z kreską i "z" z kropką (3)
To dziwny wymysł. A zasady przy jakich się je stosuje i wyjątki, to fanaberia jak żadna inna. Wystarczy zwykłe "U" i zwykłe "Ż" wiadomo, że zmiękczenia przez i do s,z,c jest ok, ale Zet z kropką czy o z kreską....
- 10 15
-
2024-05-18 17:25
Nie "te" tylko "to"
- 7 1
-
2024-05-19 04:20
Nie o z kreską tylko ó ( u kreskowane). (1)
- 0 0
-
2024-05-19 16:25
O zacieśnione to jednak O
Chociaż wymowa zbliżona do U.
- 0 0
-
2024-05-18 16:20
Nazwy zmiana
Nudzą się w urzędach i wymyślają jak naciągnąć i zarobić na zmianach. Za dużo urzędników i wymyślają jak zarobić na zmianach. Powinni pokryć oplaty za zmiany.
- 25 0
-
2024-05-18 16:25
nagroda "Literacka Gdynia" (2)
To zupełnie inna nazwa niż 'Nagroda Literacka Gdynia" która jest "średnio" poprawna, bo powinna w takim razie brzmieć "Gdyńska Nagroda Literacka", ew "Literacka Nagroda Gdyni" Tak że tę, ą, ę, -jak zwykle wyszło
- 16 0
-
2024-05-18 17:59
Nie jest to prawda (1)
Jeśli nazwę nagrody będziemy zapisywać w cudzysłowie jako nazwę własną, to samo słowo nagroda nie jest elementem tej nazwy i nie trzeba go zapisywać Nagroda.
- 0 0
-
2024-05-18 19:01
W tym przypadku
Cudzysłowu użyłem jako cytatu. Jest oczywistością że we wskazanym przez Panią/Pana/Ciebie..przypadku, to znaczy po dodaniu cudzysłowu -małą literą przed. Witedy: nagroda "Nagroda Literacka Gdynia", ale to jak aleja "Aleja Adamowicza" - bez seennsù
- 4 0
-
2024-05-18 16:26
Chora interpretacja. Reforma nie nakazuje przepisywania starych dokumentów, przepisów,zmian ulic itd.
Po prostu wprowadza nowe normy poprawności..
- 25 0
-
2024-05-18 16:28
Jo jo gadaj se.
- 14 1
-
2024-05-18 16:37
Co tu dużo gadac
Najechało słoików i już " na Wrzeszczu" chcieli wprowadzać. Śmieci jeszcze nie potrafią wynosić do kubła, a ortografii chcą uczyc.ciamciary.
- 27 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.