Za nieco ponad 1,5 roku wejdą w życie nowe zasady pisowni w języku polskim. Reforma dotknie bezpośrednio każdego z nas, ale będzie także silnie oddziaływać na przestrzeń miasta. Zmianom będą podlegać niemal wszystkie nazwy topograficzne, niektórych rodzajów obiektów, a nawet zasady pisowni mieszkańców miejscowości.
tak, polski język jest bardzo skomplikowany
23%
tak, ale tylko w niektórych sytuacjach
44%
nie, zasady są bardzo proste
33%
Nie trzeba chyba nikogo przekonywać, że "polska język, trudna język". Z pewnością każdy z nas wielokrotnie zastanawiał się nad poprawną pisownią konkretnych wyrazów i popełnił niejeden błąd w tym zakresie.
Z inicjatywą "zmniejszenia liczby błędów językowych" i uproszczeniu zasad, co pozwoli skupić się "na innych niż ortograficzne aspektach poprawności tekstu", wychodzi teraz Rada Języka Polskiego.
Opublikowana własnie uchwała Rady wprowadza szereg nowości w pisowni, choć nie eliminuje największej zmory - zwłaszcza dla obcokrajowców - czyli zrównania identycznie wymawianych liter i głosek typu "ó" oraz "u" czy "ż" oraz "rz".
W komunikacie Rady czytamy, że większość z wprowadzonych zmian była postulowana wiele lat temu, jednak z najrozmaitszych powodów nie udało się wcześniej nadać im mocy obowiązującej.
Aleje i aleja - obie formy zawsze wielką literą
Zmiany odnoszą się przede wszystkim do wielkości liter oraz zasad łączenia wyrazów. Jak na portal miejski przystało, zaczniemy od nowelizacji pisowni w tej tematyce.
Największą z nich jest wprowadzenie pisowni wielką literą obiektów topograficznych zaczynających się od słów: aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz.
Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Przykładowo, po wprowadzeniu zmian:- plac Solidarności będzie zapisywany jako Plac Solidarności,
- aleja Grunwaldzka zmieni się w Aleję Grunwaldzką,
- cmentarz Łostowicki stanie się Cmentarzem Łostowickim,
- park Północny będzie Parkiem Północnym.
Wyjątkiem jest pozostawienie pisowni małą literą wyrazu "ulica" np. ulica Jana Heweliusza (w skrócie: ul. Heweliusza).
Bez zmian pozostaje stosowanie wielkiej litery w odniesieniu do liczby mnogiej np. Aleje Jerozolimskie w Warszawie, Aleje Solidarności w Poznaniu oraz Bulwary Dietla w Krakowie.
Drogie gdańszczanki, drodzy gdańszczanie - teraz wielką literą
Wielką literą po reformie zapisywane będą wszystkie człony wielowyrazowych nazw geograficznych i miejscowych, których drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku np. Wyspa Stogi, Wyspa Uznam, Morze Marmara itp.
Reforma zrównuje pisownię mieszkańców miast, dzielnic i osiedli z obywatelami krajów. Poprawna pisownia po zmianach to:
Gdańszczanin oraz Wrzeszczanin.
Żabojad albo żabojad w odniesieniu do Francuzów
Wyboru pisowni małą lub wielką literą będziemy mogli natomiast dokonać w odniesieniu do nieoficjalnych nazw etnicznych np. turystów odwiedzających Trójmiasto.
Rada wskazuje tutaj na dopuszczalną pisownię m.in.: żabojad lub Żabojad, szkop lub Szkop, makaroniarz lub Makaroniarz, kitajec lub Kitajec.
Jednolita pisownia lokali gastronomicznych, zmiany w kulturze
Kolejne zmiany dotyczą lokali usługowych i gastronomicznych. Wszystkie wyrazy powinny być zapisywane wielką literą (oprócz przyimków i spójników) np. Karczma Słupska, Kawiarnia Literacka, Księgarnia Naukowa, Apteka pod Orłem, Restauracja pod Żaglami itp.
Nieodzownym elementem każdej aglomeracji jest
sfera kultury i oświaty. Tu również pojawiają się zmiany, polegające na ujednoliceniu pisowni przymiotników utworzonych od nazw osobowych zakończonych na -owski, bez względu na to, czy ich interpretacja jest dzierżawcza (odpowiadają na pytanie czyj?), czy też jakościowa (odp. na pytanie jaki?).
Przykładowa poprawna pisownia: dramat szekspirowski, epoka zygmuntowska, koncert chopinowski, koncepcja wittgensteinowska, wiersz miłoszowski.
Nagrody wielką literą, marki samochodów również
Wielką literę bez żadnego zastanowienia będziemy stosować w odniesieniu do nagród, orderów, medali, odznaczeń i tytułów honorowych np. Nagroda Literacka Gdynia, Nagroda Rektora za Wybitne Osiągnięcia Naukowe, Honorowy Obywatel Miasta Gdańska, Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej itp.
W ramach reformy
znika potrzeba interpretacji znaczenia w zdaniu nazw firm i marek wyrobów przemysłowych - w tym pojazdów. W obu przypadkach należy stosować wielką literę np.
- mój samochód jest marki Ford (bez zmian),
- posiadam czerwonego Forda Focusa (obecnie należy stosować formę "...forda focusa").
Nienajlepszy quasiromantyczny wieczór z niby-Polką
Reforma przygotowania przez Radę Języka Polskiego obejmuje również m.in.
- wprowadzenia łącznej pisowni nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym np. nielepiej, nienajlepiej, niemiły, niemilszy, nienajmilszy,
- dopuszczenia rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy np. miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini,
- wprowadzenia jednolitej łącznej pisowni cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą np. nibygotyk, quasiromantycznie; zasada ta nie dotyczy stosowania łącznika przed wyrazami zapisywanymi wielką literą np. niby-Polak, quasi-Anglia,
- wprowadzenie rozdzielnej pisowni cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami np. zastanawiam się, czy by nie pojechać w góry,
- w nazwach komet wprowadzenie zapisu wszystkich członów wielką literą np. Kometa Halleya, Kometa Enckego.
Nowe zasady dopiero od 1 stycznia 2026 r.
Uchwalone nowe zasady będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Jak tłumaczy Rada Języka Polskiego, tak odległy termin pozwoli wszystkim osobom i instytucjom, zwłaszcza wydawcom, autorom słowników, programów szkolnych, przygotować się do nowej sytuacji.
Wpadka z nową nazwą ronda? Były gorsze
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
